II. INWESTYCJE ZAKŁADÓW ENERGETYCZNYCH

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1975.04/06 R.43 Nr2

Zgodnie z programem inwestycyjnym zrealizowano i wyposażono dziesięć stacji transformatorowych' kosztem 1690 (XX) zł.

Wykonano napięć o l 565 (XX) złrównież długościkablowe metrówśrednich kosztemlinie 4643

III. INWESTYCJE WIELKOPOLSKICH OKRĘGOWYCH ZAKŁADÓW GAZOWNICTWA

W roku 1972 kosztem 1170 (XX) zł Wielkopolskie Okręgowe Zakłady Gazownictwa zbudowały stację redukcyjno-pomiarową gazu wraz

z przyłączami gazu o łącznej długości 122 mętry.

IV. WYTWÓRNIA PŁYT WIELKOWYMIAROWYCH POZNAŃSKIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA BUDOWLANEGO NR 2

Rok 1972 był kolejnym okresem sukcesów Wytwórni i jej załogi. Zwiększono znacznie wydajność pracy i wartość produkcji przy jednoczesnym obniżeniu liczby pracowników. Globalna produkcja Wytwórni wyniosła 51 375 m S betonu wartości 87 191 966 zł przy zatrudnieniu 164 pracowników fizycznych. Osiągnięto wydajność pracy wartości 531659 zł ma jednego robotnika. Załogę Wytwórni stanowili w większości pracownicy o wieloletnim stażu pracy, wydajni, ofiarni

i - co najważniejsze - nieustannie poszukujący nowatorskich rozwiązań organizacyjnych i technologicznych. N a szczególne wyróżnienie zasłużyły brygady zbrojarzy Franciszka Kubiaka i Stanisława Paterskiego; betoniarzy Henryka Szczepańskiego, Józefa Ratajczaka, Jana Bączyka i Wacława Oźminkows kiego.

Wytwórnią kierował w dalszym ciągu mgr inż. Henryk Szyc.

V. INWESTYCJE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO

A. Zagadnienia terenowo-prawn e. Sprawy terminowego przekazywania terenu inwestorom i wykonawcom "Rataj" warunkowały w dalszym ciągu prawidłowy przebieg procesu inwestycyjnego. Np. nie przygotowane w porę pomieszczenia zastępcze dla Poznańskiego Przedsiębiorstwa Surowców Wtórnych uniemożliwiły przeniesienie Przedsiębiorstwa i spowodowały nawet konieczność zmiany granic lokalizacyjnych Osiedla Oświecenia i zmian w projektach tego zespołu mieszkaniowego. Ostatecznie teren pod budowę osiedla przekazany został wykonawcom w dniu 9 maja 1972 r. Z podobnych względów Spółdzielnia Mieszkaniowa "Osiedle Młodych" zmuszona była czasowo odstąpić od budowy budynku jedenastokomdygnacyjnego na zespole A-4 przylegającym do Osiedla Piastowskiego. Zarząd Gospodarki Terenami Prezydium Rady Narodowej napotykał na liczne trudności przy wykupie prywatnych działek z uwagi na zagmatwany stan prawny tych nieruchomości. B. Realizacja budownictwa m i e s z k a n i o w e g o . Założenia planu rzeczowo- finansowego na rok 1972 przewidywały zbudowanie 5717 izb i nakłady na budownictwo mieszkaniowe i towarzyszące wszystkich inwestorów w wysokości 29) (XX) (XX) zł. Plan ten zrealizowano w 104,3% uzyskując w efekcie 6091 izb mieszkalnych. N a podkreślenie zasługuje sukces inwe

3*

storów budownictwa spółdzielczego i zakładowego, którzy swoje zadania finansowe przekroczyli o 10,1%. Tak znaczne przekroczenie planowanych zadań nastąpiło dzięki wzmożonemu wysiłkowi organizacyjnemu i przygotowaniu przez Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2 ponadplanowych budynków w stanie surowym oraz dzięki rytmicznemu realizowaniu inwestycji mieszkaniowych. U zyskane efekty mieszkaniowe, rytmiczność realizacji oraz strukturę oddawanych mieszkań przedstawiają Tabele l, 2 i 3. Dużym powodzeniem zakończyło się przygotowanie budynków w stanie surowym, przewidzianych do oddania do użytku w roku 1973.

C. Budownictwo socjalno-usług o w e. Rok 1972 przyniósł mieszkańcom "Rataj" kolejne obiekty socjalno-usługowe.

Zgodnie z planem wykonano 3588 m* powierzchni użytkowej, dziesięć nowych placówek handlowo-usługowych oraz jeden żłobek (w Osiedlu Piastowskim) i przedszkole dla stu dwudziestu dzieci (w Osiedlu Jagiellońskim) .

Zadania inwestycyjne Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" oraz pozostałych inwestorów wykonano w 100%. Niezależnie od zadań planowych, staraniem Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" uruchomiono dodatkowo w lokalach zastępczych siedem placówek handlowo-usługowych oraz

WYKONANIE PLANU RZECZOWEGO BUDOWNICTWA W ROKU 1972

Mieszkania Izby Powierzchnia użytkowa w m 2 Rodzaj budownictwa Plan Wykona - % Plan Wykona - Plan Wykona - nIe nIe /0 nIe /0 Budownictwo spółdzielcze 1420 1515 106,7 5087 5461 107,4 68 803 73 501 106,8 w tym: zakłady pracy 267 368 137,8 985 1220 123,0 12 216 16 432 134,5 Budownictwo Rady Narodowej 160 160 100, O 630 630 100, O 7 966 · 7 966 100, O Ogółem 1580 1675 106, O 5717 6091 106,5 76 711 81 467 106,1

Tabela 2

RYTMIKA ODDAWANIA IZB W ROKU 1972

Kwartał Liczba oddanych Procent wykonania do użytku izb planu rocznego I 1365 24,5 fi 1861 32,0 m 1335 24,0 IV 1530 26,0 Razem 6091 106,5 S ¥t.

.

I

, Tabela 3

STRUKTURA ODDAWANYCH MIESZKAŃ W ROKU 1972

Kategoria Liczba mieszkań mieszkań Procent M-l 4 0,2 M-2 50 3,0 M-3 346 21,0 M-4 1025 61,6 M-5 45 2,2 M-6 205 12,0 Razem 1675 100

Tabela 4

BUDOWNICTWO TOWARZYSZĄCE W ROKU 1972 (stan na 31 XII 1972)

Ilość U zyskane lokali efekty Stopień zaspokojenia potrzeb Lp. Rodzaj usług Górny Wykonanie normatywne % normatyw 1972 1 2 3 4 5 6 7 1 Handel detaliczny i gastro- 220 m 2 223 m 2 101,3 nomiczny 48 7323 ma p.u. 1000 M 1000 M 2 U sługi rzemieślnicze 20 2568 m 2 150 m 2 78 m 2 52,0 1000 M 1000 M 3 Przychodnie 1 708 m 2 106 m 2 22 m 2 11,3 1000 M 1000 M 4. Apteki 1 357 m 2 400 m 2 94 m 2 23,5 8000 M 8000 M 5 Szkoły podstawowe 4 3840 miejsc 9 0 miejsc 936 miejsc 97,6 8000 M 8000 M 6 Przedszkola 5 510 miejsc 240 miejsc 124 miejsc 51,7 8000 M 8000 M 7 Żłobki 3 200 miejsc 80 miejsc 48,7 miejsc 60,8 8000 M 8000 M 8 Urzędy pocztowo-telefo- 1 107 m 2 157 m 2 33 m 2 21,0 niczne 10000 M 10000 M 9 Filie Powszechnej Kasy Oszczędności 1 15 m 2 10 Podstacje pogotowia ratunkowego 90 m 2 11 Targowiska na C-3B 1 1000 m 2 12 Szalety publiczne 1 72 m 2

Tabela 5

OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADU ZIELENI W ROKU 1971 (w tysiącach zł)

VVyszczególnienie Plan Wykonanie /0 Inwestycje 2433 2497 102,6 Konserwacja 840 1647 196,1 Produkcja roślinna 744 905 121,6 Razem 4017 5049 125,7

Sprawozdaniabardzo potrzebną mieszkańcom podstację pogotowia ratunkowego na Osiedlu Piastowskim. Stopień zaspokojenia normatywnego 32 800 mieszkańców N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" ilustruje Tabela 4.

D. R o b o t y n i e k u b a t u r o we. W programie robót niekubaturowych na plan pierwszy wysuwają się prace związane z uzbrojeniem terenu, ponieważ terminowe ich wykonanie decyduje o sprawnym przebiegu budownictwa mieszkaniowego i towarzyszącego. Uzbrojenie terenu w sieci osiedlowe, których inwestorem jest Spółdzielnia Mieszkaniowa "Osiedle Młodych", koncentrowały się w roku 1972 na Osiedlach: Oświecenia i Powstań Narodowych. Wykonawca tych robót, Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" - wykonało sieci wodociągowe, kanalizacji sanitarnej, kanali - zacji deszczowej i drenażu o wartości 7 fJJ7 009 zł. Równolegle Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych prowadziło budowę sieci gazowej niskoprężnej o wartości 721 000 zł.

Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

i Wodociągowo-Kanalizacyjnych - wykonawca dróg i chodników - prowadziło swoje roboty głównie na Osiedlach Jagiellońskim i Rzeczypospolitej. Zakres rzeczowy wykonanych robót o wartości 10 288 (XX) zł był niewystarczający w stosunku do potrzeb. W tej sytuacji Spółdzielnia Mieszkaniowa "Osiedle Młodych" podjęła w IV kwartale 1972 r. decyzję o organizacji własnego Zakładu Robót Drogowych w celu zlikwidowania powstałych zaległości. Kierownictwo Zakładu powierzono inż. Aleksandrowi Szmitowi. W roku 1972 Spółdzielnia Mieszkaniowa "Osiedle Młodych", działająca przez własny Zakład Zieleni powołany już w roku 1968, założyła nowe tereny zielone o powierzchni 59 (XX) m', prowadząc jednocześnie konserwację już urządzonych terenów o powierzchni 37,4 ha (Tabela 5).

Wykonanie tak znacznego zakresu robót było możliwe dzięki organizowaniu na dużą skalę przez Spółdzielnię Mieszkaniową "Osiedle Młodych" akcji czynów społecznych, wykonywanych przez mieszkańców na rzecz swojego miejsca zamieszkania.

Bogdan Butotos W

DWADZIEŚCIA PIĘĆ LAT PRACY , BIURA PROJEKTOWO-BADAWCZEGO BUDOWNICTWA OGOLNEGO "MIASTOPROJEKT - POZNAN"

Początki działalności Biura Projektowo- Badawczego Budownictwa Ogólnego "Miastoprojekt-Poznań" przypadają na rok 1948. Dnia I września nastąpiło połączenie dwóch działających w mieście jednostek podległych Centralnemu Biuru Projektów Architektonicznych i Budowlanych w Warszawie: Oddziału kierowanego przez inż. arch. Stanisława Pogórskiego, z siedzibą przy ul. Dąbrowskiego 12, i Pracowni A-VII pod kierownictwem inż. arch. Bolesława Szmidta, z siedzibą przy ul. Głogowskiej 14. Od dnia l stycznia 1949 r. kierownictwo połączonych jednostek powierzono inż. Stanisławowi Buryanowi. W dniu l stycznia 1951 r. dokonano fuzji Biura z działającym pod kierownictwem mgra inż. arch. Jana Cieślińskiego od l stycznia 1949 r. w Poznaniu Oddziałem Centralnego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego "ZOR" przy ul. Grobla 15. Od l sierpnia 19SJ r. Oddziałem tym kierował inż. Wincenty Koźmiński. W tych rozmiarach zorganizowana jednostka projektowania otrzymała nazwę "Miastoprojekt- Poznań". Siedzibą stał się wieżowiec przy ul. Marchlewskiego 128,. pierwszy z wzniesionych w Poznaniu, zaprojektowany przez architektów Stanisława Pogórskiego i Tadeusza Płończaka. Dyrekcję Biura sprawował nadal inż. Stanisław Buryan. Z dniem l kwietnia 1955 r. funkcję dyrektora objął inż. Jerzy Brązert i sprawował ją do 31 października 1966 r. W związku z powołaniem Jerzego Brązerta na stanowisko dyrektora naczelnego Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa, z dniem l stycznia 1967 r. na stanowisko dyrektora Biura powołano mgra Waleriana Nowaka, który opuścił je 30 kwietnia 1973 r. z dniem l maja 1973 r. dyrektorem Biura został inż. Zenon Kalemba. N adzór zwierzchni nad działalnością Biura sprawowali: Ministerstwo Budownictwa (od l I 1949), Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu (od l I 1957), Prezydium Rady Narodowej Miasta, Poznania (od l VIII 1957) a od l stycznia 1971 r. ponownie Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych poprzez Zjednoczenie Biur Projektów Budownictwa w Warszawie, a po

Stanislaw Pogórski kierownik oddziału Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych w Warszawie

likwidacji Zjednoczenia (1972) jednostką nadrzędną jest Poznańskie Zjednoczenie Budownictwa. Biuro posiada osobowość prawną i Jest prowadzone na zasadach pełnego rozrachunku gospodarczego. W działalności produkcyjno-usługowej w ramach Biura pod koniec roku 1973 pracowało osiem wielobranżowych pracowni projektów; pracownia badawczo- wdrożeniowa; terytorialny ośrodek informacji technicznej i ekonomicznej budownictwa oraz pracownia reprodukcyjna z zakładem małej poligrafii. W początkowym okresie profil i zakres działania Biura obejmował projektowanie inwestycji budownictwa ogólnego i wykonywanie planów zagospodarowamia przestrzennego dla Poznania i miast Wielkopolski. Jednak z biegiem lat obejmował on coraz dalsze rejony Polski, zwłaszcza w dziedzinie inwestycji wyspecjalizowanych, takich jak: hotele, sanatoria, stacje krwiodawstwa oraz szkoły różnych stopni do uczelni akademickich włącznie. Statutowym przedmiotem działania Biura jest wykonywanie projektów, związane z nimi pełnienie nadzoru autorskiego dla inwestycji budownictwa ogólnego i dla nieskomplikowanych inwestycji produkcyjno-usługowych; prowadzenie prac studialnych i badawczo-wdrożeniowych w zakresie nowych rczwiązań technologiczno-materiałowych; pełnienie funkcji biura wiodącego w koordynacji prac typizacyjnych budownictwa ogólne

Bolesław Szmidt kierownik oddziału A-VII Centralnego .Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych w Warszawiego regionu poznańskiego; prognozowanie i programowanie rekonstrukcji, postępu i rozwoju budownictwa, świadczenie usług ikonsultacji w zakresie postępu organizacyjnego i ekonomicznego na rzecz przedsiębiorstw objętych koordynacją branżową, ze szczególnym uwzględnieniem wdrażania systemów elektronicznego przetwarzania danych l elektronicznej techniki obliczeniowej; wykonywanie ekspertyz analiz, badań jakościowych i wydawanie opinii na prawach instytutu resortowego; świadczenie usług powiernictwa inwestycyjnego i pełnienie funkcji nadzoru inwestorskiego; prowadzenie terytorialnego ośrodka informacji technicznej i ekonomicznej budownictwa, obejmującego swą działalnością wszystkie przedsiębiorstw» podległe Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa oraz jednostki koordynowane (łącznie ponad trzysta); prowadzenie centralnego laboratorium, orzecznictwa i ochrony patentowej oraz normalizacji; instruowanie i udzielanie pomocy pracowniom projektów i laboratoriom działającym w przedsiębiorstwach Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa w dziedzinie zarządzania i organizacji produkcji oraz świadczenie usług poligraficznych. Załoga Biura opracowała w latach 1949 -1974 dokumentację projektową o łącznej kubaturze 29 017 587 1ll», W tym dla budownictwa osiedlowego i rozproszonego- wielorodzinnego o kubaturze 17 701283 m'; dla szkolnictwa o kubaturze 5 013 511 m'; dla służby zdrowia l opieki społecznej - 2 071039 m 3 ; dla innych

Sprawozdania .-,

WS? ·

Stanisław Buryan kierownik Biura Projektowo- Badawczego Budownictwa Ogólnego "Mlastoprojekt- Poznań" od l I 1949 do 31 III 1855obiektów budownictwa ogólnego - 4 231753 m». Zorganizowana przez mgra inż. Tadeusza Płończaka pracownia urbanistyczna wykonała w latach 1949 -1952 jeden z najpoważniejszych dla miasta planów - Ogólny Plan Zagospodarowania Poznania, poszerzony o plany etapowe i szczegółowe określonych fragmentów miasta wraz z projektem zagospodarowania przestrzennego strefy podmiejskiej. Wśród projektów opracowanych w Biurze na wyróżnienie zasługują plany przestrzennego zagospodarowania poznańskich osiedli mieszkaniowych Dębieć, Grunwald, Raszyn, Rataje, Świerczewskiego oraz osiedli w J arocinie, Kaliszu, Kole, Koninie, Kościanie, Lesznie, Pleszewie, Śremie, Słupcy, Wrześni (w województwie poznańskim), w Głogowie, Gorzowie, Kostrzyniu nad Odrą, Krośnie, N owej Soli, Zielonej Górze (województwo zielonogórskie) oraz osiedli Kapuściska, Leśna i na Szwederowie w Bydgoszczy, a na terenie województwa bydgoskiego - osiedli w Inowrocławiu, Toruniu i Włocławku.

Na specjalną uwagę zasługuje projekt urbanistyczno-architektoniczny kompleksowej odbudowy miasta Wan San w Koreańskiej Republice Ludowo- Demokratycznej.

Do naczelnych zadań jednostek, które zapoczątkowały działalność Biura, należało przygotowanie dokumentacji projektowej dla budowy budynków mieszkalnych Poznania i miast w województwach: bydgoskim, poznańskim i zielonogórskim. Pierwszymi zespołami mieszkalno-usługowymi zaprojektowanymi dla

Jan Cieśliński kierownik oddziału Centralnego Biura Projektów i Studiów Budownictwa Osiedlowego "ZOR" od od l VIII do 31 XII 19

Poznania były domy przy placu Wielkopolskim wraz z zabudową ulic: Działowej, Wojciecha, Wolnicy, 23 Lutego i Al. Marcinkowskiego o kubaturze przekraczającej ok. 200 cm m'; budowa osiedla mieszkaniowego Dębieć o kubaturze ok. 1000 cm m 3 ; uzupełnienie zwartej zabudowy ulic: Czerwone] Armii, Kazimierza Wielkiego, Lampego, Ogrodowej, Polnej, Ratajczaka, Szamotulskiej i wielu innych oraz placów Wolności i Młodej Gwardii. Drugim etapem kształtowania wyrazu architektoniczmo-przestrzennego Poznania można by nazwać projektowanie kompleksowych zespołów mieszkalno-usługowych" oraz zabudowy pięcio-, siedmio- i jedenastokondygnacyjnej. Równolegle powstawały projekty budynków mieszkalnych dla Gniezna, Kalisza, Kłodawy, Konina, Piły i innych miast Wielkopolski, Ziemi Bydgoskiej i Lubuskiej. Z upływem lat praktyczne wykorzystanie nagromadzonych doświadczeń i postępu techniczno-ekonomicznego w budownictwie znajdowało odzwierciedlenie w udoskonalonych metodach i rozwiązaniach projektowych. Opracowania schodzące z desek projektantów poznańskiego Biura uwzględniały najnowsze zdobycze postępu i myśli technicznej, były" rozpowszechniane i wydawane drukiem, np. Album elementów zunifikowanych; Zestawy projektów budynków mieszkalnych dla Poznania i województwa poznańskiego. Projektowanie budynków w metodzie wielkoblokowej zapoczątkowali w Biurze w latach 1957 -1959 projektanci pracowni kiero

wanej przez mgra lnz. arch. Stefana Słońskiego, a projekty tzw. punktowców (budynków o jedenastu kondygnacjach), zaprojektowane w zespole mgra inż. Henryka Kary, cieszyły się wśród inwestorów i użytkowników szczególnym uznaniem. Do prekursorów projektowania i wdrażania nowych rozwiązań konstrukcyjnych zaliczyć należy również doc. dra inż. Zenona Kończaka, mgra inż. Tadeusza Mikułę i mgra inż. Tadeusza Ratajczaka. Efektywność uprzemysłowienia z zastosowaniem wielkiej mechanizacji w budownictwie, uwarunkowana masowością produkcji elementów wmointowywanych potokowo, zapewniających zmniejszenie pracochłonności oraz ograniczenie strat materiałowych, została po raz pierwszy zapewniona w projektach budynków wznoszonych z elementów wielkopłytowych na osiedlach: Grunwald i im. Karola Swierczewskiego.

Projektanci- osiedla Świerczewskiego: mgr inż. arch. Bogdan Celichowski, mgr inż. arch. Wojciech Kasprzycki, mgr inż. Jerzy N awrocki, mgr inż. arch. Tadeusz Ratajczak, doc. inż. arch. Jan Węcławski i mgr inż. Włodzimierz Wojciechowski wraz z zespołem pracowników przedsiębiorstw budowlanych - otrzymali w roku 1963 Nagrodę Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za wprowadzenie na szeroką skalę uprzemysłowionych metod w budownictwie mieszkaniowym. Gwałtowny wzrost zapotrzebowania Już

Jerzy Brązert dyrektor Biura Projektowo- Badawczego Budownictwa Ogólnego "Miastoprojekt- Poznań" od l IV 1955 do 31 X 1966nie na pojedyncze zespoły budynków, ale na całe dzielnice mieszkaniowe, zmusił do lokalizowania nowych osiedli na nie zurbanizowanych terenach peryferyjnych, pozbawionych uzbrojenia komunalnego. W roku 1%2 pracownia kierowana przez mgra inż. arch. Jana Wellengera przystąpiła do opracowania planu zagospodarowania pięciusethektarowego obszaru dzielnicy Nowe Miasto, a następnie do projektów realizacyjnych Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataj e". Kamień Węgielny pod to osiedle położono w 1966 r. Do dnia 31 grudnia 1974 r. zamieszkało tam około 45 (XX) poznaniaków. Projektanci: mgr inż. arch. Józef Gorzelski, mgr inż. Janusz Liska, mgr inż. Tadeusz Mikuła, doc. dr arch. Jerzy Schmidt oraz mgr inż. arch. Jan Wellenger wraz z zespołem pracowników przedsiębiorstw budowlanych za osiągnięcia w projektowaniu i wdrażaniu nowej technologii wielkopłytowej zostali wyróżnieni Nagrodą Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za rok 1969.

Ogrom potrzeb zmusił Biuro do wprowadzenia uproszczeń i usprawnień w projektowaniu poprzez eliminowanie opracowań autorskich i zastępowanie ich opracowaniami zunifikowanymi, nadającymi się do jednolitego stosowania. W wyniku prac studialnych, prowadzanych pod kierownictwem mgra Tadeusza Cenkiera, przy współudziale zespołów autorskich, powstało szereg albumów elementów zunifikowanych jak i projektów

Walerian N owak dyrektor Biura Projektowo- Badawczego Budownictwa Ogólnego "Miastoprojeikt- Poznań" od l I 1%7 do J) IV 1973

Sprawozdania

Instytut Ortopedii i Rehabilitacji Państwowego Szpitala Klinicznego Nr 4 przy ul. Dzierżyńskiego, zbudowany przez załogę Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr l w latach 1968 - 1972 według projektu mgra inż. arch. Waldemara Preisa i imż. arch. Marii Waschko (architektura) oraz doc. dra inż. Zenona Kończakia, inż. Franciszka Latuszka i mgr inż. Ireny Elantkowskiej

typizacji lokalnej dla województwa poznańskiego, a upowszechnienie typizacji i unifikacji regionalnej pozwoliło ponad 9)% budynków mieszkaniowych wielorodzinnych wznosić metodami uprzemysłowionymi. Efektem tych prac jest również szybsze i sprawniejsze przygotowanie dokumentacji dla nowo projektowanych inwestycji. Rozpoczęto przygotowania do opracowania udoskonalonych projektów budynków w systemie wielkopłytowym, obejmujących obok budynków pięciokondygnacyjnych i średniowysokich również szesmastokondygnacyjne przewidziane dla górnego tarasu Zespołu Osiedli Mieszkaniowych " Rataj e" i na uzupełnienie tarasu dolnego. Ponadto dla osiedli Raszyn i przy ul. Szydłowskiej przygotowano projekty mieszkań o udoskonalonej funkcji i większej powierzchni, oparte na produkcji elementów Poznańskiego Kombinatu Budowlanego, które zapoczątkowały wcielanie w życie U chwał VI Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w dziedzinie poprawy warunków mieszkaniowych ludzi pracy. Do niepowtarzalnych osiągnięć Biura należy udział w odbudowie pomników kultury

narodowej. W całości zaprojektowano rekonstrukcję obrzeżnej i wewnętrznej zabudowy Starego Rynku (bez Ratusza) oraz zabytkowych kamieniczek i układów architektoniczno-urbanistycznych naj starszych -części Poznania: Ohwaliszewa, Ostrowa Tumskiego, Sródki, placu Kolegiackiego. Autorem tej artystycznej, żmudnej pracy projektowo-konserwatorskiej, wykonywanej w trudnych warunkach lat powojennych, był zespół projektantów kierowany przez mgra inż. arch. Floriana Rychlickiego, który w 1956 r. otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia przyznaną przez Komitet Budownictwa i Architektury. Ogrom prac projektowych związanych z rekonstrukcją zabytków Poznania wywołał potrzebę utworzenia drugiej pracowni, która pod kierownictwem profesora inż. arch. Jana 'Cieślińskiego przygotowała projekty odbudowy Biblioteki Raczyńskich, Wagi Miejskiej, domków budniczych, Arsenału i wewnętrznej zabudowy Starego Rynku. Lata okupacji hitlerowskiej odbiły się szczególnie dotkliwie na stanie szkolnictwa. Dynamiczny przyrost naturalny po roku 1945 oraz szybki rozwój szkolnictwa stworzyłypalące zapotrzebowanie na nowe szkoły wszystkich szczebli. Najowocniejszyokres w dziedzinie projektowania szkół zapoczątkowany został w roku 1957, kiedy to wyspecjalizowane zespoły pod kierownictwem nigra inż. arch. Floriana Rychlickiego opracowały wzorcowe projekty szkół piętnastoi szesnastoklasowych, które wielokrotnie zostały powtórzone na obszarze całego województwa. Zespoły autorów otrzymały za to Nagrodę II stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury (1961) oraz Nagrodę III stopnia Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (1966).

Dla szkolnictwa podstawowego w województwie poznańskim pracownicy Biura zaprojektowali 178 szkół dla 57 (XX) dzieci oraz 75 szkól w Poznaniu (224 pomieszczenia do nauki) dla 48 96) uczniów. Dla Poznania zaprojektowano i zostały już zrealizowane 33 przedszkola (124 oddziały) dla 3720 dzieci oraz kilkanaście przedszkoli dla województwa poznańskiego. Projekty szkół zawodowych, licealnych i techników w Poznaniu i województwie obejmują łącznie 452 pomieszczeinia do na uki, dia 13 56) uczniów. Z ciekawszych rozwiązańw Poznaniu wyróżnić można Technikum Łączności przy ul. N aramowickiej, Zasadniczą Szkołę Rehabilitacji Inwalidów przy ul. Szamarzewskiego, Technikum Przemysłu Spożywczego, Technikum Gospodarcze, Zasadniczą Szkołę Rzemiosł Precyzyjnych, Technikum Samochodowe, Technikum Odzieżowe, Szkołę Muzyczną przy ul. Solnej.

Niezależnie od szkół podstawowych i przedszkoli, przygotowano dwadzieścia sześć projektów dla zasadniczych szkół zawodowych, licealnych i techników o zróżnicowanym wyposażeniu sal wykładowych i pracowni. Za projekt Szkoły Rzemiosł Budowlanych przy ul. Grunwaldzkiej zespół w składzie: mgr inż. arch. Zdzisław Podoski, mgr inż. Stanisław Sapała, mgr inż. Czesław Kępa, mgr inż. Bronisław Scheller i inż. Józef Janicki uzyskał Nagrodę III stopnia Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (1965).

Istotne osiągnięcia Biuro odnotowało w przygotowaniu dokumentacji inwestycyjnej dla szkolnictwa wyższego. W latach 1953 - 1955 wykonane zostały projekty budowy i dostosowania obiektów do potrzeb Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Pierwszymi cał

Supersam Beta w Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" zbudowany przez aałogę Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 2 w latach 1971 - 1972 według projektu mgra inż. arch. Józefa Gorzelskiego i mgra inż. arcih. Jerzego Schmidta (architektura) oraz mgra inż. Tadeusza Mikuły (konstrukcja)

ERns

CHE

Sprawozdania

Makieta obiektów Akademii Medyczne] przy ul. Przybyszewskiego. Projekt: mgr Witold Milewski, mgr inż. arch. Zygmunt Skupniewicz i mgr toż. arch. Lech Sternal

kowicie od podstaw zaprojektowanymi "obiektami szkolnictwa wyższego były budynki dla Akademii Rolnicze] i Politechniki Poznańskiej. Dopiero po określeniu perspektywicznych kierunków w kształceniu kadr, opracowane zostały w Biurze generalne założenia perspektywicznego rozwoju do 1985 r. dla Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademii Rolniczej na Sołaczu oraz Wyższe] Szkoły Sztuk Plastycznych, długofalowej budowy obiektów Politechniki Poznańskiej między ulicami Zamenhofa i Kórnicką, obiektów Akademii Ekonomicznej oraz zespołu obiektów Akademii Medyczne], których budowę rozpoczęto w czworoboku ulic Świerczewskiego, Polnej, Marcelińskiej i Przybyszewskiego. Ponadto dla potrzeb Oddziału Polskie] Akademii Nauk zaprojektowano Instytut Genetyki Roślin w Piątkowie, Instytut Fizyki oraz Instytut Ochrony Roślin przy ul. Miczurina. Niezależnie od budynków dydaktycznych zaprojektowano zespoły domów studenckich przy ulicach: Obornickiej, Przybyszewskiego, Serafitek i 'Zwierzynieckiej. Nieustanny rozwój szkolnictwa wyższego w Poznaniu skłonił Biuro do utworzenia pracowni proj ektowe] szkolnictwa wyższego pod kierownictwem mgra inż. arch. Lecha Stemala.

Oddzielny rozdział w pracach Biura sta

nowią inwestycje służby zdrowia. Pierwszymi zadaniami wykonanymi w tej dziedzinie było przygotowanie dokumentacji projektowej na odbudowę i przebudowę szpitali powiatowych w Sulechowie i Szprotawie, szpitala specjalistycznego w Grudziądzu, Klinik} Ftyzjatrycznej i Szpitala Onkologicznego w Poznaniu. Następnie opracowano projekty szpitali miejskich dla Włocławka, Bydgoszczy, Gniezna, Konina, Ostrowa Wlkp. i in*nych miast. Powstały projekty obiektów Akademii Medyczne] w Łodzi; zespołów Klinik Pediatryczne] i Psychiatrycznej przy ul. Szpitalnej w Poznaniu; Stacji Krwiodawstwa w Poznaniu i Warszawie, projekty gmachów sanatoryjnych m. in. w Ciechocinku, Kołobrzegu. By sprostać potrzebom, utworzono w Biurze wyspecjalizowaną pracownię pod kierownictwem mgra inż. arch. Henryka Marcinkowskiego. Powstające od 196) r. projekty nowych obiektów oparte zostały o indywidualnie zaprojektowane układy funkcjonalno-użytkowe, współczesne rozwiązania technologiczne i nowoczesne elementy wyposażenia. Oprócz projektów przychodni obwodowych przy ul. Kórnickiej, Ugory i Grochowskiej, zaprojektowano przychodnie specjalistyczne przy Zakładach Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" oraz Poznańskiej Fabryce Łożysk Tocznych.

N ajwiększym osiągnięciem w projektowaniu szpitali był zespół Szpitala Ogólnego m. Poznania przy ul.. Lutyckiej o kubaturze IX) cm m» (główny projektant mgr inż. arch.

Henryk Marcinkowski), obejmujący jedenaście wydziałów specjalistycznych z centralną apteką, laboratoriami, zespołami operacyjnymi, diagnostyką izotopową, fizykoi hydroterapią oraz z całym zapleczem (kuchnia, pralnia, warsztaty itp.). Ponadto w programie towarzyszącym przewidziano domy dla pielęgniarek, lądowisko śmigłowców, rozprężalnię tlemu ciekłego i in. Odrębną grupę tematyczną działalności Biura stanowiło i stanowi projektowanie gmachów administracji państwowej, organizacji politycznych ii społeczno-zaWodowych. W oparciu o projekty Biura zbudowano m.

in. gmachy Sądu Wojewódzkiego przy Al. Marcinkowskiego, Urząd Dzielnicowy Stare Miasto przy ul. Libelta, biurowce przy ul.

Chudoby, Piekary, Ratajczaka, Dom Weterana przy" ul. Ugory, Dom Technika i inne. Od pierwszych dni istnienia Biura projektanci przygotowywali dokumentację projektową dla odbudowy i rozbudowy Międzynarodowych Targów Poznańskich, początkowo pod kierownictwem profesora inż. arch. Bolesława Schmidta, a następnie w samodzielnej wielobranżowej pracowni pod kierownictwem mgra inż. arch. Henryka J arosza. Osiągnięcia w projektowaniu pawilonów i hal targowych wyróżnione zostały Nagrodą II stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury za projekt hali nr 14 (1957)

uzyskaną przez zespół projektowy w składzie: mgr inż. arch. Henryk Jarosz, mgr inż. arch. Jerzy Liśniewicz, mgr inż. arch. Jan Wellenger.

Na terenach targowych zwiedzający podziwiają pawilony ze szkła i metalu oraz zbudowany ostatnio, nowoczesny pawilon wystawców zagranicznych, zaprojektowany w interesującej architekturze przez mgra inż. arch. Henryka Jarosza. Stanowi on ukoronowanie osiągnięć w tym zakresie. Socjalistyczne stosunki społeczne wywołały nowe potrzeby w takich dziedzinach jak sport, turystyka d wypoczynek świąteczny. Już w roku 1959 mgr inż. arch. Lech Sternal i arch. Tadeusz Rozpędowski za projekt i realizację stadionu żużlowego w Lesznie uzyskali Nagrodę III stopnia Komitetu U rbanistyki i Architektury. W następnych latach powstały projekty obiektów sportowo-wypoczynkowych, dokumentacje na hotele "Orbisu" we Wrocławiu i Lublinie. Ozdobą Poznania stał się opiniowany z uznaniem przez użytkowników hotel "Merkury"; za projekt tego hotelu zespół: inż. arch. Jerzy Liśniewicz, mgr inż. Stanisław Sapała i doc. inż. arch. Jan Węeławski uzyskał wyróżnienie Nagrodą III stopnia Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych (1964).

Równołegle z projektowaniem odbudowy a następnie rozbudowy miasta i nowych osiedli, pracowano nad rozwiązaniem układu sieci handlu, gastronomii i rzemiosła. Przejście do projektowania wolnostojących

Makieta ośrodka sportowego "Budowlani" przy ul. Lechickiej. Projekt: mgr inż. arch.

Jerzy Wciorko, mgr inż. arch. Jacek Dankowski podstawowych, a niejednokrotnie i usług o charakterze ogólnomiejskim. N a tej zasadzie powstał pierwszy osiedlowy dom towarowy przy zbiegu ulic Grochowskiej i Grunwaldzkiej, a następnie zespół "Centrum" przy ul. Czerwonej Armii; centralne ośrodki usługowe w N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" oraz dziesiątki zespołowych pawilonów usługowych w województwach poznańskim i zielonogórskim. Niezależnie od działalności usługowej na rzecz innych pracowni, projektanci skupieni w wielobranżowej pracowni pod kierownictwem mgra inż. Stanisława Cezara opracowali artystyczne projekty posadzek Starego Rynku i placu Wolności, układu obwodnicowego ulic Przybyszewskiego - Reymonta Arciszewskiego Bema; ciągu ulic Grunwaldzkiej, Grochowskiej, Szpitalnej; Trasy Północ-Południe od Alei Marcinkowskiego poprzez Piekary i Dolną Wildę do Lubonia oraz dziesiątki projektów przebudowy i modernizacji układów komunikacyjnych w miastach i osiedlach województwa poznańskiego. N a podkreślenie zasługuje zaprojektowanie w czynie społecznym amfiteatru dla Parku- Pomnika Braterstwa Bro

ni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej na wzgórzach dawnej Cytadeli. Działalność badawczo-wdrożeniowa Biura zgrupowana została w specjalistycznej pracowni kierowanej przez, mgra inż. aren. Józefa Stachurko.

Osiągnięcia Biura w latach 1949 -1974 były wynikiem pracy całej załogi: projektantów i asystentów, kreślarzy i pracowników administracji, pracowników poligrafii i maszynistek. Dużą rolę w uzyskaniu takich wyników odegrały szerokie i różnorodne formy socjalistycznego współzawodnictwa pracy oraz społeczna postawa większości pracowników. Równocześnie z powstaniem Biura rozpoczęła działalność Podstawowa Organizacja Partyjna Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej. W jej życiu dominowały zagadnienia produkcyjne oraz problemy' kształtowania socjalistycznych stosunków międzyludzkich wśród załogi przedsiębiorstwa. Istotną rolę odegrała zorganizowana w 1954 r. konferencja partyjno-ekonomiczna, która wytyczyła dalsze drogi rozwoju Biura oraz stworzyła warunki do wprowadzenia nowoczesnych metod projektowania. Instrumentem konsolidacji i mobilizacji bezpar

Pawilon obsługi wystawców Międzynarodowych Targów Poznańskich zbudowany według projektu mgra inż. arch. Henryka Jarosza. Konsultacje prof. Bolesław Szmidt mgr inż. arch. Andrzej Nowak (architektura), mgr inż. Ireneusz Jabłoński (konstrukcja)tyjnej części załogi były otwarte zebrania partyjne poświęcone węzłowym zagadnieniom pracy Biura. Organizacja partyjna była i jest organizatorem szkolenia ideologicznego. Wykłady o zagadnieniach społeczno-politycznych, z uwzględnieniem zagadnień ekonomicznych, prowadzone były przez wykładowców T owarzystwa Wiedzy Powszechnej l cieszyły się dużym zainteresowaniem. Podstawową Organizacją Partyjną kierowali: Apoloniusz Zenni (1949 - 1950), Jan Matuszczak (1950 - 1951), Zygmunt Orłowicz (1951 - 1954), Czesław Matyba (1954 - 1970), Marian Koperski (1970 - 1972), Roman Najderek (od 1972).

Od 1958 r. działa Koło Związku Młodzieży Socjalistycznej, w kole tym stawiało swe pierwsze kroki w działalności społecznej wielu późniejszych aktywistów podstawowej organizacji partyjnej oraz Rady ZakładoweJ. Znaczna część pracowników Biura zrzeszona jest w stowarzyszeniach naukowo-techniczinych, reprezentowanych przez sześć branżowych kół zakładowych: Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa: mgr inż. Tadeusz Mikuła (przewodniczący); Stowarzyszenie Architektów Polskich: mgr inż. Janusz Pawlak (przewodniczący); Polski Związek Inżynierów i Techników Sanitarnych: inż. Tadeusz Grabarczyk (przewodniczący); Stowarzyszenie Elektryków Polskich: Edmund Rzepka (przewodniczący); Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji: mgr inż. Stanisław Cezar (przewodniczący). Koło zakładowe stowarzyszeń naukowo-technicznych istnieje od 1953 r.

Działalność Związku Zawodowego rozpoczyna się w roku 1949. Grupa związkowa Związku Zawodowego Pracowników Państwowych i Społecznych przekształciła się w r. 1949 w samodzielną jednostkę. Pierwszym przewodniczącym Rady Zakładowej był inż. Tadeusz Piechowiak, w następnych latach funkcję tę sprawowali: Zygmunt Orłowicz, inż. Stanisław Alej ski, inż. Witold Dankiewicz, mgr inż. arch. Adam Hahn, mgr inż. arch. jerzy Otomańskd, Roman Najderek, mgr inż. arch. Lech Sternal, mgr Henryk Tomczyk.

Pierwszy okres działalności odznaczał się intensywną pracą nad rozbudzeniem inicjatywy społecznej i zawodowej, tak potrzebnej w okresie odbudowy kraju i regionu. Brak natomiast środków finansowych uniemożliwiał rozwój szerzej pojętej akcji socjalnej. W 1949 r. powstała pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa. W chwili rozpoczęcia działalności nie dysponowała ona żadnym funduszem własnym. Po dwóch i pół latach działalności kasa zrzeszała 364 członków i dysponowała kapitałem w wysokości ponad półtora miliona zł. Staraniem Rady Zakładowej i dyrekcji uzyskiwano rocznie pięć mieszkań dla pracowników, a w roku 1957 tr ydzieści mieszkań w budynku przy ul. Swierczewskiego. Od roku 1%8, z chwilą utworzenia funduszu soejalno-mieszkaniowego, rozszerzono znacznie pomoc w uzyskiwaniu mieszkań spółdzielczych, remontów mieszkań i wczasów rodzinnych. Rada Zakładowa organizowała i organizuje szereg atrakcyjnych wycieczek zagranicznych i krajowych, akcją kolonu

Sprawozdania

JBHF

Zenon Kalemba dyrektor Biura Projektowo- Badawczego Budownictwa Ogólnego "Miastoprojekt-Poznań" od l V 1973 letnich obejmuje wszystkie zgłaszane przez pracowników dzieci, poza skierowaniami na wczasy z funduszu wczasów pracowniczych dysponuje blisko trzystoma skierowaniami ma wczasy w kwaterach prywatnych nad morzem i w górach. Dla rozszerzenia turystyki i wypoczynku po pracy zakupiono różnorodny sprzęt turystyczny ii zorganizowano jego wypożyczanie. Organizowane są również imprezy sportowe. Poza stałą opieką lekarza zakładowego organizowane są ogólne badania okresowe, okulistyczne, kardiologiczne oraz onkologiczne. O przywiązaniu załogi do zawodu i Biura niech świadczy, że pod koniec roku 1973 pracowało w Biurze czterdzieści sześć osób ze stażem ponad dwudziestoletnim, trzydzieści sześć osób ze stażem ponad piętnastoletnim i około siedemdziesięciu osób - ponad dziesięcioletnim. Wyrazem aktywnej postawy jest również działalność społeczno-polityczna wielu pracowników Biura w Radach Narodowych. Załoga "Miastoprojektu" zawsze wykazywała aktywną postawę wobec wszelkich akcji społecznych. Podobnie jak nie bez echa pozostały hasła: "Tysiąc szkół na tysiąclecie", świadczeń na rzecz Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy lub na Fundusz Budowy Szkół i Internatów, równie aktywnie pracownicy włączyli się w świadczenia na rzecz N arodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. Tylko w ramach czynów społecznych na rzecz miasta załoga Biurawykonywała dokumentacje wartości (ID 000 zł rocznie. W uznaniu zasług Biuro Projektowo- Badawcze Budownictwa Ogólnego "Miastoproj ekt" otrzymało zbiorowe odznaczenia: Honorową Odznakę "Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego", Honorową Odznakę Miasta Poznania oraz Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego, a wiele osób za wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej otrzymało wysokie odznaczenia państwowe. W latach 1949 -1974 siedmiu pracowników udekorowanych zostało Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski; dwudziestu - Złotymi Krzyżami Zasługi i trzydziestu trzech - Srebrnymi. Obchody dwudziestopięciolecia działalności Biura zbiegły się z dorocznymi obchodami Dnia Budowlanych. Wstęp do tych uroczystości stanowiło spotkanie przedstawicieli dyrekcji, Podstawowej Organizacji Partyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Rady Zakładowej z grupą długoletnich pracowników w dniu 8 września 1973 r. W czasie spotkania załogi pracownicy z dziesięcio-, piętnasto- i dwudziestoletnim stażem otrzymali kwiaty, dyplomy ii upominki. W dniu 6 października 1973 r. odbyła się uroczysta akademia w Sali Wielkiej Pałacu Kultury. Przybyli przewodniczący · Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych Czesław Końezal, kierownik Wydziału Budownictwa i Gospodarki Komunalnej Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Sieczko, przedstawiciele władz Poznania i województwa, inwestorów, bratnich biur projektowych, przedsiębiorstw wykonawczych oraz delegacje biura projektowego Kombinatu Budowy Domów Mieszkalnych w Cottbus (Niemiecka Republika Demokratyczna).

Po referacie dyrektora inż. Zenona Kalemby nastąpiła dekoracja zasłużonych pracowników odznaczeniami państwowymi, resortowymi, związkowymi. Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski udekorowani zostali: Tadeusz Płończak i Bronisław Przybylski.

Wielu pracownikom wręczono odznaki resortu, związkowe, regionalne Poznania i województwa oraz dyplomy i listy pochwalne. Akademię zakończyły występy artystyczne.

Wśród wykonawców byli również pracownicy Biura: Janina Lisiecka i Zygmunt Dreżewski. Akademię poprzedziło otwarcie wystawy obrazującej na blisko stu planszach i makietach dorobek Biura w latach 1968-1973. Otwarcia wystawy dokonał dyrektor naczelny Poznańskiego Zjednoczenia Budownictwa inż. Jerzy Brązert. Wystawa podzielona została na cztery zasadnicze grupy tematyczne: budownictwo mieszkaniowe;szkolnictwo wyższe; budownictwo ogólne i użyteczności publicznej (dla którego dokumentacja często wykonywana była w czynie społecznym, jak np. dla amfiteatru w parku na Cytadeli, czy dla ośrodka wodnego nad Wartą dla Osiedla Młodych). Ukazano zdjęcia wielu obiektów zbudowanych oraz projektowanych dla służby zdrowia. Dział teń cieszył się szczególnym zainteresowaniem zwiedzających w związku z otwierającą się możliwością wykorzystania dla nowych inwestycji N arodowego Funduszu Ochrony Zdrowia. Opracowanie plastyczne wystawy

zostało całkowicie wykonane przez terytorialny ośrodek informacji technicznej i ekonomicznej budownictwa. Miłym akcentem wystawy były portrety sześciu pracowników, którzy wraz z Biurem obchodzili dwudziestopięciolecie pracy: mgra inż. Mieczysława Hellwiga, mgra inż. aren. Tadeusza Płończaka, mgra inż. arch. Zdzisława Podoskiego, mgra inż.laTch. Lecha Sternala, mgra toż. aroh. Jana Wellemgera, światłokopisty Mariana Szmyta.

Barbara de Mezer

Rok 1956 1957 1961 1962 1964 1965 1969

Sprawozdania

ANEKS

NAGRODY I WYRÓŻNIENIA

Nagrody Ministra Budownictwa lub Komitetu Budownictwa, Urbanistyki i Architektury

Za projekt rekonstrukcji zabudowy Starego Rynku Za projekt wieżowca przy ul. Marchlewskiego Za projekt hali targowej nr 14 na Międzynarodowych Targach Poznańskich Za projekt i realizację stadionu żużlowego w Lesznie Za projekt szkół we Wrześni i Kępnie Za projekt pawilonu wystawowego Międzynarodowych Targów Poznańskich Za projekt Domu Technika Za projekt hotelu "Merkury-Orbis" Za projekt i realizację szkoły rzemiosł budowlanych przy ul. Grunwaldzkiej Za projekt prefabrykowanej szkoły w Gnieźnie Za projekt i zapoczątkowaną realizację "Centrum" przy ul. Czerwonej Armii Za projekt i realizację zespołu pawilonów usługowych na osiedlu Świerczewskiego Za projekt i realizację ośrodka szkoleniowo-rekreacyjnego w Baranowie nad Jeziorem Kierskim

NAGRODY MIASTA POZNANIA I WOJEWÓDZTWA POZNAŃSKIEGO

1963 Za wprowadzenie uprzemysłowionych metod realizacji na szeroką skalę w budownictwie mieszkaniowym na osiedlu Świerczewskiego 1969 Za osiągnięcia w projektowaniu i wdrażaniu technologii wielkopłytowej z keramzytobetonu na osiedlach mieszkaniowych N owej Dzielnicy Mieszkaniowej " Ra taj e" .

ODZNAKI HONOROWE

1961 Odznaka Honorowa Miasta Poznania 1964 Odznaka Honorowa "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego".

1966 Zespołowa Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego

DZIAŁALNOŚĆ WYSTAWIENNICZA TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW MIASTA POZNANIA W LATACH 1962-1974

Naczelne hasło Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania: "Przez umiłowanie regionu do miłości ojczyzny", zwięźle określające cel, mimo pewnego anachronizmu językowego, jest spontanicznie akceptowane przez pokolenia młodych poznaniaków. Hasło to bywało wypisywane prosto lub ozdobnie, jednobarwnie lub wielobarwnie przez młodzież biorącą udział w pracach Towarzystwa. Ostatnie dziesięć lat działalności Towarzystwa cechuje większe niż uprzednio skupienie uwagi na młodzieży. Nie skarżąca się na brak szkolnych organizacji młodzież szkół podstawowych i średnich na ogół żywo i chętnie reaguje na inicjatywy Towarzystwa, mające na celu ambitne poszerzanie wiedzy o regionie. Najczęstszą formą pracy Towarzystwa wśród młodzieży są konkursy na prace literackie i plastyczne. Druga z tych form w stopniu szczególnym wywołuje potrzebę prezentacji plonów konkursów. Tak powstała idea działalności wystawienniczej Towarzystwa. Towarzystwo ma swą siedzibę przy Starym Rynku 10 w zabytkowej kamieniczce, gruntownie odrestaurowanej w roku 1946. Zbudowana w roku 1538 przez władze miejskie na kancelarię nazywaną Domem Pisarzy, usposabia jej aktualnych użytkowników do swoiście pojętej kontynuacji dawnych celów. Tendencja do "zapisu" dziejów miasta ze strony zrzeszenia "miłującego" gród przejawia się m. in. w wydawnictwach i wykładach o Poznaniu. Sekretariat Towarzystwa, prowadzony przez Zofię Pawłowską, gromadzi m. in. materiały odnoszące się do działalności nast. komisji: Wykładów i przechadzek; Wystaw; Zabytków kultury; Ochrony przyrody; U czczenia zasłużonych. Komisja wystaw popularyzuje wiedzę o mieście i regionie ekspozycjami organizowanymi w salonie Towarzystwa oraz poza jego siedzibą, spotkaniami ich auto

9»

Godło Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania proj ektowane przez J ózefa Skorackiego

rów lub organizatorów ze społeczeństwem, nierzadko poprzez prelekcje towarzyszące wystawom. Komisja Młodzieżowa powiązana w pracy z Kuratorium Poznańskiego Okręgu Szkolnego i z Pałacem Kultury z reguły korzysta z pomocy Komisji Wystaw w zakresie opiniodawczym i organizacyjnym. Dotyczy to plastycznych konkursów międzyszkolnych o tematyce związanej z Poznaniem. Doświadczenia i satysfakcje wynikłe z plastycznych form realizacji naczelnego hasła Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania przywiodły mnie do organizowania różnych konkursów plastycznych wśród dzieci i młodzieży w naszym mieście. Niektóre z nich pozostawały pod auspicjami Towarzystwa. Tematyka konkursów odnosiła się do wydarzeń związanych z narodową tradycją lub z wielkimi postaciami historycznymi, jak np.: Jubileusz 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika, Międzynarodowe Konkursy Skrzypcowe im. Henryka Wieniawskiego, Jubileusz 500-lecia polskiego drukarstwa a także z współczesnością, np. z dynamiczną rozbudową Poznania itp. Z blisko stu wystaw urządzonych

Sprawozdania

w Towarzystwie Miłośników Miasta Poznania w latach 1962 - 1974 osiemnascle ekspozycji z fotografią-dokumentem ukazało zmieniające się oblicze miasta, wydarzenia dawne i współczesne. Wystawy fotograficzne organizowały: placówki naukowe, szkoły, stowarzyszenia, zakłady pracy. Prezentowali swoje fotogramy: Czesław Czub, Maria Herkt, Janusz Korpal, Zbigniew Żok. Dokumentem fotograficznym posługiwał się Ludwik Gomolec w swych historycznych wystawach. Podobne ekspozycje organizowało Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze, Muzeum Archeologiczne, Chór "Harmonia", Biblioteka Główna Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznańska Rozgłośnia Polskiego Radia i inne placówki. Wystawy historyczne (było ich 13) cieszyły się nie mniejszym zainteresowaniem. Organizatorzy tych wystaw byli szczególnie zadowoleni widząc nierzadko notatniki w rękach zwiedzających, zarówno młodych jak i starszych przedstawicieli społeczeństwa. Sporym rozgłosem cieszyła się wystawa Technikum Chemicznego Nr 2 czcząca setną rocznicę urodzin Marii Skłodowskiej - Curie. Złożyły się na nią fotografie, wydawnictwa, dokumenty oraz fragmenty laboratorium szkolnego. Technikum Samochodowe dało ambitną ekspozycję obrazującą odbudowę i rozwój Poznania. Podczas otwarcia wystawy odbył się pokaz filmów nakręconych przez młodzież pod kierownictwem Mirosławy Stefaniak. Dyrektor Technikum Wacław Rogaliński, także działacz Towarzystwa, miał powócl do dumy ze swej młodzieży, która swój debiut w Towarzystwie wykorzystała do wykazania różnorodnych form zainteresowania miastem. Technikum Kolejowe zorganizowało w kwietniu 1970 r. interesującą i nową w pomyśle wystawę pn. "Moja szkoła i moje hobby". Zgromadzono na niej kilkaset eksponatów, stanowiących wynik pracy różnych kół zainteresowań. Obok wyrobów ceramicznych, rzeźb, malarstwa, zbiorów filatelistycznych, zabawek, świeczników, lamp itd., nie brak było pomocy naukowych, wykonanych z wielką starannością i precyzją. Liceum Ogólnokształcące Nr 3 zorganizowało wystawę pn.: "Wędrujemy szlakami praojców". Staranność wykonania i porządek znamionowały tę ekspozycję. Koło Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania działające przy Technikum Budowlanym Nr 1 urządziło w marcu 1974 roku wystawę fotografii dokumentujących odbudowę i rozbudowę Poznania. Ekspozycję cechowały przejrzystość i estetyka. Podczas obchodów Jubileuszu 1000-lecia Państwa Polskiego salon wystawowy Towarzystwa został oddany do dyspozycji Muzeum Archeologicznego, które zorganizowało wystawę pn. "Wielkopolska przed dziesięciu wiekami". Złożyły się na nią fotografie, mapy i plany. Druga z kolei, potem trzecia ekspozycja archeologiczna z Zakładu Archeologii Polskiej Akademii Nauk pokazywały jeszcze bardziej atrakcyjnie materiał wystawowy poprzez autentyki. Odkrycia archeologiczne dokonane w 1970 roku w obrębie Starego Miasta stanowiły treść niezmiernie pouczającej wystawy, cieszącej się dużą frekwencją. Ludwik Gomolec zyskał w Towarzystwie duże uznanie wystawami przypominającymi najtrudniejsze i najbardziej bohaterskie karty polskiej historii: "Kampania wrześniowa w roku 1939"; "Poz*nańskie wydawnictwa polskie w okresie zaboru pruskiego"; "Dowódcy i żołnierze Powstania Wielkopolskiego i kampanii wrześniowej 1939 roku"; "Konspiracja oświatowo- kulturalna w Wielkopolsce i w obozach jenieckich w latach 1939- 1945". Autorowi wystaw - historykowi - najgoręcej gratulowano sukcesu z okazji ekspozycji budzącej szczególne wzruszenia, poświęconej poecie i powstańcowi Romanowi Wilkanowiczowi. Ignacy Kaczmarek, jedyny czynny żyjący współtwórca Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania" pierwszy wpisał się do Księgi Pamiątkowej w dniu otwar

HHHHH Fragment wystawy prac młodzieży szkół podstawowych i średnich zorganizowanej po zakończeniu konkursu z okazji 50-lecia Towarzystwa Miłośników Miasta poznania w salonie Towarzystwa (11 XII 1972 - 25 I 1973)

cia wystawy, tj. 31 grudnia 1971 r. Prelekcja autora wystawy spotkała się z dużym zainteresowaniem wśród obecnych. Wystawa z okazji czterdziestopięciolecia poznańskiej Rozgłośni Polskiego Radia, otwarta w salonie Towarzystwa 24 kwietnia 1972 r., należała do wydarzeń w mieście. Była też okazją do spotkania dawnych pracowników Rozgłośni. Marian Szukaiski, również pracownik Rozgłośni, był doskonałym komentatorem wystawy zwiedzanej przez liczne wycieczki. Koło Miłośników Miasta Poznania działające przy Szkole Podstawowej Nr 9 im. Franciszka Witaszka zwiedzając wystawę złożyło w imieniu całej młodzieży podziękowanie organizatorom ekspozycji. Wystawa ta należała do pokazów interesujących w równym stopniu młodzież i dorosłych. Zwiedzający postulowali, aby wystawa miała stały charakter. Salon wystawowy Towarzystwa zdobył sobie dobrą sławę. Przyczynili się do tego w dużym stopniu poznańscy artyści-plastycy, którzy począwszy od roku 1962 dostarczają swoje prace na wystawy. Sa

lon może organizować tylko nieduże ekspozycje, stwarza zatem warunki do aranżowania wnętrza zbliżonego charakterem do prywatnego mieszkania. Taki właśnie charakter miała wystawa prac autorki niniejszego artykułu, pn. "Próby zestawień", łącząca malarstwo z meblami, tkaniną, ceramiką i kwiatami. Wystawę otwartą 1 O stycznia 1970 r. zwiedziło ponad siedemset osób. Podczas imprez zorganizowanych w formie spotkań z autorem wystawy okazało się, że wypełniła ona pewną lukę w zakresie wystawiennictwa wnętrz mieszkalnych. Ludzi interesuje dom i jego niepowtarzalna estetyka, wynikająca z indywidualnych zainteresowań i przyzwyczajeń. Szukają zatem okazji do konfrontowania własnych wizji z koncepcjami wysuwanymi przez ludzi sztuki. Z proponowanych zestawień najbardziej podobała się "półka gościnności". Do półeczki skonstruowanej domowym sposobem, zwieńczonej obrazem, przytwierdzony był ozdobnym łańcuszkiem notes, w którym goście wpisywali autografy lub myśli upamiętniające wizytę.

Sprawozdania

Salon Towarizystwa Miłośników Miasta Pozinania. Fragment wystawy malarskiej Janiny Kotlińskiej (l XII 1970 - 10 I 1971)

W dwudziestu pięciu wystawach artystów-plastyków brali udział: Nina Badowska, Tadeusz Badowski, Krystyna Bajońska, Adam Batycki, Janusz Bersz, Wanda Boguszewska, Franciszek Burkiewicz, Maria Dolna, Rajmund Dybczyński, Irena Dzisiewska, Zofia Dziurzyńska- Rosińska, Jadwiga Eichlerowa, Barbara Gromadzińska, Hanna Grygiel, Barbara Houwalt, Danuta Jakubowska, Zbigniew Kaja, Andrzej Kandziora, Pelagia Kopczyńska, Janina Kotlińska, Janina Kotyś- Kublicka, Drogomira Krajewska, Krystyna Krause, Stanisław Marciniec, Helena Mindak - Michałowska, Stanisław Mrowiński, Stefania Niedźwiecka, Feliks Maria Nowowiejski, Stefan Pajączkowski, Janina Pęcherska - Szczepska, Krystyna Powidzka-Niklewicz, Wanda Przelaskowska, Zofia Rogowska, Teresa Simińska- Usarewicz, Zofia Sobecka, Edmund Szyfter, Zygfryd Wieczorek, Maria Kusior- Wiśniewska, Mieczysława Żmudzka. Indywidualne ekspozycje mieli: Nina i Tadeusz Badowscy, Krystyna

Bajońska, Adam Batycki, Wanda Boguszewska, Jadwiga Eichlerowa, Andrzej Kandziora, Janina Kotlińska, Janina Kotyś- Kublicka, Stanisław Marciniec, Stanisław Mrowiński, Feliks M. Nowowiejski, Stefan Pajączkowski, Janina Pęcherska - Szczepska, Krystyna Powidzka - N iklewicz, Edmund Szyfter. Wśród indywidualnych pokazów w salonie Towarzystwa malarstwo Janiny Kotlińskiej budziło powszechne zainteresowanie, dlatego zwłaszcza, że wielokrotnie " uwieczniany" poznański Ratusz znalazł inną, bardzo indywidualną ma- · larską interpretację w obrazie artystki, zatytułowanym "Poznański Ratusz zimą". Wystawa grafiki Janiny Kotyś- Kublickiej otwarta 16 listopada 1972 r. zgromadziła liczne grono przybyłych, wśród których był obecny rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych S tanisław Teissey're. "Wielkopolska w plenerze" - to tytuł wystawy olejnego malarstwa Ireny Dzisiewskiej w grudniu 1969 r. W szeregu studiów z natury malarka utrwaliła piękno wielkopolskiego pejzażu. Najcenniejsze pod względem nowoczesnych form artystycznych były obrazy przedstawiające odkrywki w konińskich kopalniach. Felicja Wodzyńska napisała w księdze pamiątkowej: "Widziałam konińskie odkrywki i z przyjemnością stwierdzam, że malarstwo pani Dzisiewskiej wzbogaciło moje doznania z tamtego terenu". Wystawom Krystyny Bajońskiej pl. "Tematy muzyczne w plastyce" oraz Niny i Tadeusza Badowskich pl. "W nurcie poezji i plastyki" towarzyszyły poetyckie utwory Jadwigi Badowskiej - M uszyńskiej. Odrębną pozycję mają wystawy prac plastyków amatorów, twórców związanych nie mniej serdecznymi więzami z regionem. Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania wspierało tę działalność, solidaryzując się w tym względzie z akcjami resortu kultury. Zygmunt Warczygłowa zaprezentował swoje malarstwo z wizją rodzimego miasta, budowaną na zasadzie wkomponowania autentycznych motywów Poznania w baśniowy obraz. Wystawa zorganizowana w 1970 r. cieszyła się powodzeniem nie tylko wśród zwiedzających. Kilka prac zakupiło do swych zbiorów Muzeum Narodowe w Poznaniu. Krystyna Fintzel dwukrotnie w latach 1972 i 1973 wystawiała w salonach Towarzystwa swoje kilimy. Źródłem inspiracji jej twórczości jest wielkopolska sztuka ludowa. Artystka pierwszy raz wystąpiła razem z Wandą Sternal-Hepnerową, autorką oryginalnych prac z batikiem na drzewie. Kilim Krystyny Fintzel "Dudziarze" uzyskał nagrodę w konkursie na pamiątkę z Wielkopolski. Henryk Gutowski w wystawie grafiki l rysunku pn. "Kopernik - symbol czasu i przestrzeni", otwartej w lutym 1973 r., dał wyraz zainteresowań dla wielkiego astronoma. W czasie trwania wystawy została wygłoszona prelekcja dla młodzieży szkolnej pl. "Znaczenie nauki Kopernika" pióra Honoraty Kurpikiewicz. W ekspozycji znalazło się wiele ciekawych zdjęć podobizn Kopernika zgromadzonych w Poznaniu i w Wielkopolsce, wykonanych przez Czesława Czuba wieloletniego fotoreportera poznańskiego oddziału "Ilustrowanego Kuriera Polskiego" . Czesław Kelma, autor dwóch indywidualnych pokazów w Towarzystwie w latach 1973 -1974, swoimi ekslibrisami zasłużył się Poznaniowi. Ceniony poligraf odnalazł w sobie pasję do graficznej miniatury, która - według tradycji - charakteryzuje posiadaczy znaków bibliotecznych. Towarzystwo otrzymało w darze od Kelmy ekslibris z motywem miejskich pieczęci i herbu miasta. Krystyna Fintzel, Maria Leszko, Józef Tenetta, Antoni Wiśniewski pokazali na wystawie otwartej w kwietniu 1972 r. plon malarskiego pleneru w Rogalinie. Stare dęby jeszcze raz stały się artystyczną podnietą. Jan Skawiński malarz marynista w maju 1970 r. miał wystawę olejnych prac pod patronatem Związku Studentów Polskich. Podczas tej wystawy miało miejsce szczególne wydarzenie. Towarzystwo Miłośników Wrocławia posiada sekcję b. działaczy polonijnych. W dniu 6 czerwca 1970 r. nastąpiło spotkanie 38 wrocławian z członkami Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. W księdze pamiątkowej goście określili się jako "garstka tych, którzy przetrwali i doczekali się we Wrocławiu Polski Ludowej" . Cztery lata później siedziba poznańskiego Towarzystwa była miejscem innego spotkania. "Emilki", harcerki sprzed pół wieku, wywodzące swą nazwę od Emilii Plater, obecnie członkinie Towarzystwa w koleżeńskiej pogawędce przy kawie wspominały lata młodości i pracy. Eleonora Suwalska i Henryk Paterczyk, działacze dawnego harcerstwa, byli organizatorami tej imprezy w dniu 31 marca 1974 r. Spotkanie odbyło się podczas wystawy malarstwa l grafiki Wandy i Zygmunta Pazdów.

Spotkania w salonie Towarzystwa zainaugurowało Studenckie Koło Lubuszan. Członkowie koła zebrali się na

Sprawozdania

IXb mmmm mmmMWMMMoraz m TOWAiOTWbMAKOWI MlASTA WAN lA Uf>1Z<1m« zapasa w «Wa«'»

Fotokopia zaproszenia na otwarcie wystawy z okazji XX-Ieeia Koła Przewodników Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego (20 XI 1971)które odbf dzte &ię dnia 20 listopada Włfc opium 13$ W Salonk Tewawijstfca Miła Wtów Miatt» Poiiutttia, Steif fttjnefc 4CI fkftan,wibtopadz«i9Hr: KOMITET OR6ANS2ACV3NYwłasnej wystawie malarstwa i rzeźby w roku 1963. W tym samym roku członkowie Chóru "Harmonia" zorganizowali wystawę fotografii, ilustrującą działalność i historię chóru, co również dało okazję do uroczystego spotkania. Kursy i konferencje nauczycielskie, którym patronuje Wydział Doskonalenia Kadr przy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, korzystają niekiedy z wystaw Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania, aby spotkaniem i wymianą spostrzeżeń o danej ekspozycji zakończyć program szkolenia. Wystawa "Próby zestawień" dała okazję do tego rodzaju konfrontacji. Utartym zwyczajem stały się zebrariTa Zarządu Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania w salach, w których aktualnie odbywają się wystawy. Spotkanie aktywu Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania w obu salach siedziby miało miejsce 15 grudnia 1972 r. Odbyło się ono podczas interesującej wystawy młodzieży szkół poznańskich, zamykającej konkurs ogłoszony z okazji jubileuszu 50-lecia Towarzystwa. Konkurs został zorganizowany przez Komisję Młodzieżo t - wą, Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego oraz Pałac Kultury. Obejmował prace literackie i plastyczne. "Poznań - moje miasto" - to tytuł konkursu plastycznego; "Poznań we wspomnieniach moich rodziców, krewnych i zna

jomych" - pod tą nazwą odbył się konkurs literacki. Naczelnym hasłem konkursu była dewiza Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania: "Przez umiłowanie regionu do miłości ojczyzny". Konkurs składał się z trzech etapów ilustrowanych wystawami. O roli tych ekspozycji, ściągających młodzież, pedagogów i rodziny może świadczyć żywe zainteresowanie kulturą, historią i współczesnością miasta i regionu. Towarzystwo słusznie upatruje w młodzieży szkół podstawowych i średnich uczestników wszystkich konkursów Towarzystwa, wytrwałych bywalców wystaw, uczestników przechadzek po mieście i okolicy, słuchaczy wykładów o Poznaniu, którzy stanowią przyszły aktyw Towarzystwa. W , patronackiej służbie Towarzystwa na rzecz młodzieży uderza sympatyczny rys dumy u młodocianych organizatorów i wykonawców imprez. "Ubiegać się o ekspozycję Towarzystwa - to jest zaszczyt" - napisał uczeń szkoły podstawowej, biorący udział w konkursie w roku 1973, przeprowadzonym w Klubie "Mozaika" pod auspicjami Towarzystwa.

Tematem konkursu był herb Poznania interpretowany barwnymi, indywidualnie obmyślanymi kompozycjami mozaikowymi. Plony konkursów trafiają do salonu Towarzystwa, stają się tłem spotkań

młodzieży i dorosłych. Przykładem dobrej pracy społecznej jest akcja Włodzimierza Wełnicza, technika i wychowawcy, który w pracy dla młodzieży znalazł impuls do stałego zajmowania się uczniowskimi talentami w dziedzinie plastyki i estetyki. Co roku w letniej porze młodzież szkół podstawowych Osiedla Warszawskiego staj e do rysunkowego konkursu realizowanego pod hasłem "Kredą na asfalcie". W tramwajowej poczekalni sąsiadującej z pętlą przy ul. Warszawskiej odbywają się pokazy malarstwa, rysunku i prac ręcznych. Estetyka ogródków przydomowych stanowi punkt honoru młodzieży i dorosłych mieszkańców osiedla, przybiera postać konkursów na naj ładniejszy kwietnik. Wzorem działacza społecznego i wychowawcy, który ma duże osiągnięcia w swojej pracy, jest aktywista Towarzystwa, Aleksander Wilkoszewski. W ciągu dziewięciu lat, do roku 1972, kierował kołem Towarzystwa w dzielnicy S tare Miasto, aktywizował nauczycieli w ich działalności międzyszkolnej. Nie jest więc przypadkiem wysoki poziom prac młodzieży w konkursach kończących się wystawami w salonie Towarzystwa.

Na początku roku 1969 salon Towarzystwa gościł niezwykle ciekawą wystawę filatelistyczną. Patronowało jej Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal". Wystawą czczono rocznicę wyzwolenia Poznania. Zbiór znaczków Jarosława Kasińskiego, nazwany "Filatelistyczne pamiątki mojego miasta", obrazował historię Poznania poprzez tematykę znaczków i kopert listów z czasów, w których nie znano znaczków. Wystawa cieszyła się wielkim powodzeniem.

Unikalnym rodzajem wystawy był też pokaz pokonkursowego plonu na pamiątkę z Poznania i Wielkopolski. Regionalne Biuro Sprzedaży Spółdzielni "Cepelia" skierowało tę wystawę do salonu Towarzystwa w przekonaniu, że salon jest powołany do prezentacji rodzimych

memuarów. Zwiedzający wystawę latem roku 1971 chętnie wstępowali do zabytkowej kamieniczki, przemienionej w barwny bazar. Wystawy poświęcone nie zyjącym artystom i społecznikom -patriotom przyjmowane są przez bywalców salonu szczególnie serdecznie. Leonowi Prauzińskiemu, poznańskiemu malarzowi-bataliście i rysownikowi, piewcy Wielkopolskiego Powstania 1918 - 1919, poświęcono wystawę zorganizowaną przez Witolda Frań - cuziaka. Wystawa otwarta w październiku 1969 r. rozpoczęła cykl zamierzony przez Towarzystwo, który przybliży mieszkańcom naszego miasta postacie Wielkopolan godnych uwagi i pamięci. Niezupełnie zadowalające wrażenie sprawiała wystawa zorganizowana dla uczczenia 50-lecia prapremiery Legendy Bałtyku, znanego operowego dzieła Feliksa Nowowiejskiego. Złożyły się na nią pamiątki po sławnym kompozytorze. Otoczone wieńcem malarskich prac nie tylko należących do scenografii przedstawienia - szkiców Zbigniewa Kaji i nie żyjącego już Stanisława Jarockiego - ale i także studiów artystów należących do grupy "Wenedów", czyniły wrażenie aneksu do pokazu plastycznych prac syna kompozytora, Feliksa M. N 0wowiejskiego, zmarłego syna Kazimierza Nowowiejskiego oraz Zygfryda Wieczorka. W początkach roku 1971 odbył się pokaz świetnych karykatur Tadeusza Nowickiego, nieodżałowanego Nota, związanego od wielu lat z Poznaniem. Czekające na wydanie drukiem podobizny popularnych w mieście osobistości przewinęły się przed oczami sporej liczby widzów w salonie Towarzystwa, ukazując indywidualny pogodny humor artysty. Ciekawa jest historia wystawy poświęconej profesorowi doktorowi Józefowi Łęgowskiemu (1853 - 1930), organizatorowi szkolnictwa w Wielkopolsce po odzyskaniu niepodległości. W ramach akcji odczytowej, organizowanej przez Komisję Wykładów i Przechadzek, Marian Pa

Sprawozdania

luszkiewicz wygłosił w pałacu Działyńskich odczyt o Józefie Łęgowskim. Prelekcja została przyjęta z aplauzem. Staraniem prelegenta w Bibliotece Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza zorganizowano wystawę o działalności tego wybitnego pedagoga-naukowca i społecznika. W ten sposób narodziła się ta wystawa otwarta 10 października 1971 r. W celu przypomnienia dwóch nie żyjących poznańskich malarek: Janiny Kahlówny - prawnuczki Maksymiliana Jackowskiego, oraz Ludomiły Lanżanki - córki Juliana Langego, oficera Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919, powstała myśl zorganizowania wystawy poświęconej życiu i działalności niegdyś cenionych i znanych artystek. Zaprezentowano ekspozycję grafiki, rysunku, tkaniny, szkiców oraz dokumentów i przedmiotów należących do obydwu twórczyń. Wystawę upamiętnił katalog z ilustracjami i notkami biograficznymi. Biuro Wystaw Artystycznych niejednokrotnie wspomaga Towarzystwo w pracy wystawienniczej. Dyrektor Krystyna Rypińska wykazuje zawsze gotowość do służenia radą i pomocą. Dwa katalogi wystaw - Janiny Kotyś-Kublic ki ej i Feliksa Marii Nowowiejskiego - wydane przez Biuro Wystaw Artystycznych - dokumentują współpracę obydwu instytucji. Znamienne dla ciągłości form współpracy Towarzystwa z instytucjami w mieście są wystawy prac młodzieży. Szczupłe pomieszczenia siedziby Towarzystwa wypełniły się 11 listopada 1972 roku uczestnikami prac konkursowych, stanowiących plon trzyletniej pracy młodzieży, prowadzonej z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania, Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, Pałacu Kultury, przy czynnym udziale Ireny Wingerowej, inspiratorki tych konkursów. Uczestników spotkaniaprzywitał redaktor Stanisław Kubiak - prezes Towarzystwa, a otwarcia wystawy dokonał wicekurator Jan Bartkowiak. Pozyskanie dla konkursu 32 szkół podstawowych i 17 średnich, udział w konkursie około 3000 osób, ofiarność nauczycielstwa zachęcającego młodzież do pogłębiania wiedzy o Poznaniu i o Wielkopolsce, ponad 220 interesujących samodzielnie wykonanych prac: albumów, makiet, plansz, wykresów - wszystko to dla uczczenia srebrnego jubileuszu Polski Ludowej - dobitnie ukazało kulturalną rolę Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Już choćby z wpisów w księdze pamiątkowej wynika znacznie szerszy zasięg oddziaływania Towarzystwa niż o tym mówią liczby i statystyka.

Godło Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania z literami wkomponowanymi w arkady poznańskiego Ratusza - według projektu artysty-grafika Józefa Skorackiego - spopularyzowane Srebrną i Złotą Odznaką, stanowi nagrodę władz miasta dla osób zasłużonych w pracy dla rozwoju Poznania i Wielkopolski. Znaczek w formie zbliżony do kokardy projektu Janiny Pęcherskiej-Szczepskiej upamiętnił jubileusz pięćdziesięciolecia Towarzystwa. Czesław Woźniak, artysta rzeźbiarz, opracował medal z okazji pięćdziesięciolecia istnienia Towarzystwa. Od wczesnej młodości związany z Poznaniem, niezwykle trafnie wyraził myśl zawartą w haśle Towarzystwa. Awers i rewers medalu eksponują jako symbol zwycięskiego orła. Medal przypomina tych wszystkich, którzy w ciągu pięćdziesięciu lat, w zmiennych, burzliwych lub spokojnych, okresach pracowali dla miasta, regionu i ojczyzny. Równocześnie ten symboliczny jubileuszowy medal pozwala wybiegać myślą w przyszłość, której kształt zależy od współczesnych.

Janina

Pęcherska -Szczepska

Aneks WYSTAWY W SALONIE TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW MIASTA POZNANIA W LATACH 1962 - .1974

Okres

7 - 22 V 1962 3 VI - 4 VII 1962 1 VII - 31 VIII 1962

27 IX-19 XI 1962 20 XI - 21 XII 1962 4 I - 28 I 1963 2 - 1 7 1 1964 19 1- 18 II 1964 20 II - 12 III 1964 15 - 3 1 I I I 1964

7 - 30 IV 1964 7-17XI1964

12 - 31 XII 1964 15 VIII - 30 IX 1966

15 X - 4 XI 1966 15 - 30 IV 1967 4 - 16 V 1967 13 - 31 XII 1967 25 III - 10 IV 1968

7 - 30 V 1968 9 - 30 IX 1968

22 X - 12 XI 1968 3 - 15 II 1969 17 - 28 II 1969

2 - 30 IX 1969

1 - 31 X 1969

5 XI - 4 XII 1969

6 - 30 XII 1969

10 - 31 I 1970

N azwa wystawy

Zabytki miasta Poznania Poznań w obrazach Edmunda Szyftera Wystawa karykatur Stanisława Mrowińskiego Wrzesień 1939 Nowy Poznań Janusza Korpala Malarstwo i rzeźba (amatorów) U roki turystyczne Wielkopolski Poznań w akwareli Adama Batyckiego Biskupin Władysława Ruta Architektura Starego Miasta Janusza Korpala Dawny Poznań Bronisława Schonborna Pokaz ekslibrisów Franciszka Burkiewicza, Andrzeja Kandziory, Stanisława Mrowińskiego Szkice i monotypie Stanisława Marcińca Postęp pedagogiczny w Szkole Podstawowej w Poznaniu przy ul. Wioślarskiej Odbudowa i rozwój miasta Poznania Wędrujemy szlakami praojców Wielkopolskie zabytki drewniane Park Przyjaźni w Poznaniu Marii Herkt Setna rocznica urodzin Marii Skłodowskiej-Curie Wielkopolska przed dziesięcioma wiekami Przez umiłowanie regionu dla miłości ojczyzny. Plon międzyszkolnego konkursu Pamiątki Chóru" Harmonia" od roku 1900 Ratusz Poznański Filatelistyczne pamiątki mojego miasta ze zbiorów Jarosława J asickiego Przez umiłowanie regionu do miłości ojczyzny. Plon konkursu międzyszkolnego (II etap) Twórczość i pamiątki po artyście malarzu Leonie Prauzińskim Badania wykopaliskowe Zakładu Archeologii Wielkopolski i Pomorza w roku 1969 Wielkopolska w plenerze Ireny Zmarzlińskiej - Dzisiewskiej Próby zestawień Janiny Pęcherskięj- Szczepskiej

Rodzaj wystawy l sposób ekspozycji 3

Fotografia Malarstwo Rysunek

Fotografia dokumentalna F otografia artystyczna Malarstwo i rzeźba Fotografia Malarstwo Fotografia artystyczna Fotografia artystyczna

Rysunki Grafika

Grafika Fotografia

Fotografia Fotografia F otografia modeli w glinie F otografia artystyczna Fotografia dokumentalna, urządzenia laboratoryjne Fotografia dokumentalna Albumy, plansze, makiety Fotografia dokumentalna Modele Filatelistyka

Albumy, plansze, makiety

Malarstwo, rysunek, fotografia dokumentalna Fotografia dokumentalna

Malarstwo, rysunek

Malarstwo

Sprawozdania

3 - 28 II 1970

5 - 31 III 1970 1 - 18 IV 1970

30 IV -22 V 1970

24 - 31 V 1970 7 - 25 VI 1970 1 VII - 31 VIII 1970

1 - 14 IX 1970 15 - 30 IX 1970 3 - 15 X 1970

16 X - 30Xl 1970

1 XII 1970 - - 10 I 1971 29 I - 20 II 1971

28 II - 5 III 1971 7 - 25 III 1971

5 IV - 14 V 1971

16 V - 16 III 1971

19 - 30 VI 1971

16 VII -15 VIII 1971 10 - 30 IX 1971

10- 31 X1971

11 X-l XI 1971

4- 15X11971

20 XI - 4 XII 1971

30 XII 1971 - - 15 I 1972 5 - 21 IV 1972 29 IV - 15 V 1972

Przez umiłowanie regionu do miłości ojczyzny. Plon konkursu międzyszkolnego (III etap) Wiatraki i młyny wodne Generał Mariusz Zaruski (1867 - 1941) - żeglarz, taternik, wychowawca Moja szkoła i moje hobby (prace uczniów) Prace marynistyczne Jana Skawińskiego Poznań i okolice Adama Batyckiego Wystawa malarstwa - "ARP O" (prace artystów - plastyków ) Szlakami Polski Ludowej Wystawa obrazów Zygmunta Warczygłowy Motywy wielkopolskie w grafice Andrzeja Kandziory Wystawa prac Krystyny Powidzkiej- Niklewicz W kręgu Poznania i Wielkopolski Janiny Kotlińskiej Z teki poznańskich karykatur Tadeusza N owickiego- Nota Prezentujemy miasto Poznań Kwiat dla Ewy (prace artystek - plastyczek)

Badania archeologiczne na Starym Mieście w Poznaniu w r. 1970

Wystawa malarstwa - "ARP O" (prace artystów - plastyków ) Pamiątki z Poznania i Wielkopolski (wystawa pokonkursowa) Koń i żołnierz Stefana Pajączkowskiego Kampania wrześniowa 1939 i akcja wysiedlania z Wielkopolski Dorobek naukowy prof. dra Józefa Łęgowskiego (1852 - 1930) Tematy muzyczne w malarstwie Krystyny Bajońskiej Wielkopolska w malarstwie Teresy Simińskiej - U sarewicz XX -lecie Koła Przewodników Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Roman Wilkanowicz - poeta i powstaniec wielkopolski Dęby Rogalińskie (malarstwo amatorów) 45-lecie Polskiego Radia w Poznaniu

Albumy, makiety, mapy

Fotografia Fotografia dokumentalna

Rzeźba, malarstwo, pomoce szkolne, ozdoby Malarstwo Malarstwo Malarstwo

'-\ Reportaż fotograficzny Malarstwo prymitywne Grafika

Malarstwo, grafika, kowalstwo artystyczne Rysunki

Karykatura

Prace pokonkursowe Malarstwo, rzeźba, ceramika, tkanina artystyczna Fotografia dokumentalna, szkice, przedmioty materialne Malarstwo

Przedmioty użytkowe

Malarstwo Fotografia dokumentalna, dokumenty Dokumenty

Malarstwo

Malarstwo

Fotografia, przedmioty materialne, dokumenty Dokumenty

Malarstwo Fotografia, dokumenty, urządzenia

16 V - 15 VI 1972

16 VI -1 VII 1972

11 VI 1- 3 1 VIII 1972

151X- 2X1972

4 - 15 X 1972 19 X-l 5 XI 1972 16 - 30 XI1972 11 XII 1972 - - 25 I 1973

27 I - U 111973

12 - 20111973

23 II - 4 III 1973

7 - 23 III 1973

1 - 15 IV 1973

16 IV - 2 V 1973 3 - 15 V 1973

16 V-l VI 1973

2 - 23 VI 1973 l VI I - 12 VIII 1973

14 - 31 VIII 1973

101X-I0X1973

29 X-II XI1973

15-30X11973

1 - 31 XII 1973

5 - 14 I 1974

Z fototeki Czesława Czuba (Poznań od roku 1945) Wystawa prac malarskich 16 poznańskich Malarstwo plastyczek z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet Dziedzińce i podwórza Poznania Czesława Fotografia Czuba Ekslibrisy Czesława Kelmy Moje Miasto Poznań (wystawa pokonkursowa dzieci z V ki. Szkoły Podstawowej Nr 40) Wystawa obrazów Feliksa Marii Nowowiejskiego Kilimy Krystyny Fintzel Kilimy Wystawa malarstwa - "ARP O " (artystów Malarstwo plastyków) Zagłębie konińskie i wiatraki wielkopolskie Ireny Dzisiewskiej Wielkopolska w rysunkach Jadwigi Eichlerowej Wystawa- obrazów Kazimierza Nowowiejskiego Henryk Wieniawski (plon konkursu uczniów Szkoły Podstawowej Nr 40) Konspiracja oświatowo-kulturalna w Wielkopolsce i obozach jenieckich 1939 - 1945 Akwarele Wandy Marii Boguszewskiej

Kilimy i batiki na drzewie Wandy Sternal- Hepner Mury średniowieczne Poznania

Dwadzieścia lat pracy artystycznej Janiny Kotlińskiej Poznańskie wydawnictwa polskie w okresie zaboru pruskiego Paryż w oczach dzieci (plon konkursu) Poznań w obiektywie Zbigniewa Żoka Grafika Janiny Kotyś- Kublickiej Poznań - moje miasto (prace pokonkursowe) Poznań we wspomnieniach moich ro - ' dziców, krewnych i znajomych Herb miasta Poznania (wystawa pokonkursowa dzieci i młodzieży) Kopernik symbol czasu i przestrzeni Henryka Gutowskiego i Czesława Czuba

Kilimy, batiki

Fotografia dokumentalna Malarstwo, rysunek

Druki, dokumenty, fotografia Malarstwo F otografia artystyczna Litografie Malarstwo

Opracowania pisemne

Projekty mozaikowe

Grafika, rysunki, fotografie popiersia Kopernika Fotografia

Grafika Malarstwo

Gwasze, tempery

Malarstwo

Rysunki

Malarstwo

Malarstwo

Druki, dokumenty, fotografie

Akwarele

15 - 31 I 1974

1 - 16 I I 1974

18 II - 4 III 1974

6 - 20 III 1974 22 - 31 III 1974 2 - 29 IV 1974 2 - 16 V 1974

18 V-lO VI 1974 18 VI - 9 VII 1974

20 - 30 VIII 1974

1 - 18 IX 1974

2 - 25 X 1974

4 - 18 XI 1974

20 - 30 XI 1974

9 - 31 XII 1974

Sprawozdania

Wycinanki z pracowni Pałacu Kultury Wenedowie (50-lecie prapremiery "Legendy Bałtyku" Feliksa Nowowiejskiego) 20 lat Oddziału Międzyuczelnianego Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego w Poznaniu 1954 - 1974 Wystawa grafIki Janiny Kahlówny iLudomiły Lanżanki Odbudowa i rozbudowa Poznania Grafika, rysunki i malarstwo Wandy i Zygmunta Pazdów W nurcie poezji i plastyki Nina i Tadeusz Badowscy, Jadwiga Badowska-Muszyńska Ekslibrisy Czesława Kelmy Polska na drodze socjalistycznego rozwoju (pokonkursowe prace młodzieży) Poznań i okolice (wystawa Zygfryda Wieczorka) Wyroby rękodzielnicze Spółdzielni " Forma" Wystawa wycinanek z pracowni Historii Sztuki w Pałacu Kultury Miniatury malarskie i rysunkowe na kamykach Janiny Pęcherskiej-Szczepskiej Z dziejów fotografiki (wystawa historyczna)

Młodzież wielkopolska w Towarzystwie im. Tadeusza Zana (wystawa historyczna)

Wycinanki Malarstwo, af1Sze teatralne, fotografie

Fotografia

Grafika, rysunki, tkaniny, pamiątki Fotografia Malarstwo, grafika

Rysunki, grafika, poezja

Grafika Malarstwo, rysunek, prace piśmiennicze Malarstwo

Rękodzielnictwo

Wycinanki

Miniatury

Zabytkowy sprzęt fotograficzny

Dokumenty, fotografie