JAN ZALUBSKI

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1975.04/06 R.43 Nr2

BUDOWA TRASY E-8 w LATACH 1972 1974 (odcinek miejski - wschodni)

W ŚRÓD pIęCIU głównych tras wylotowych z Poznania, pierwszoplanową rolę odgrywa ulica Warszawska. Jej znaczenie w miejskim układzie komunikacyjnym wynika zarówno z dużego natężenia ruchu, potwierdzonego wynikami przeprowadzanych niejednokrotnie pomiarów, jak i z fak

Romdo Środka. W głębi Katedra Poznańska

· Ute *

7 -

Inż. Stanisław Lewandowski kierownik Pracowni Komunikacyjnej Biura Projektów Budownictwa Komunalnego

Mgr inż. Bogdan Bruzik generalny projektant triasy

Inż. Miłosław Synoradzki główny proj ektant dokumentacji drogowej

Jan Za łubski

tu, iż przedłużeniem ulicy jest droga łącząca miasto z ważnymi ośrodkami życia gospodarczego regionu: Wrześnią, Słupcą, Koninem, Kołem i Kłodawą. Jest to także wycinek ważnej magistrali międzynarodowej, łączącej poprzez Poznań stolicę kraju z Moskwą i Berlinem (Niemiecka Republika Demokratyczna). We wrześniu 1972 r. Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Roiboitaiiczej wystąpił z limicjatyiwą przekształcenia przestarzałej, nie przystosowanej do spełniania aktualnych i przyszłych zadań drogi w nowoczesną arterię szybkiego i bezpiecznego ruchu. Podjęta została decyzja budowy liczącego czterdzieścipięć kilometrów odcinka drogi z Poznania do Wrześni. Częścią składową tego zadania był fragment miejski (wschodni), od skrzyżowania ulic Warszawskiej z Podwalem do granicy Poznania i powiatu poznańskiego (6500 m). Ten odcinek, a więc cała ulica Warszawska ze zlokalizowanymi na niej węzłami komunikacyjnymi, zbudowany został przez załogi wyspecjalizowanych przedsiębiorstw i mieszkańców Poznania jaifco ponadplanowe zadanie dla uczczenia jubileuszu trzydziestolecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Zanim na przełomie lat 1972/1973 przystąpiono do właściwej budowy,' trwały już prowadzone z wielkim pośpiechem prace projektowe. Wykonanie dokumentacji dla wschodniego odcinka Trasy E-8 zlecono Pracowni Komunikacyjnej Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Poznaniu, pod kierownictwem inżyniera Stanisława Lewandowskiego. Projektanci wykonali swoje zadanie w ciągu jednego roku. Generalnym projektantem trasy w zakresie spraw komunikacji został mgr inż. Bogdan Bruzik; głównym projektantem dokumentacji drogowej inż. Miłosław Synoradzki; autorem dokumentacji wiaduktu w Antoninku mgr inż. Bogumir Wołowczyk; projektu odwodnienia trasy inż. Mirosława Dylewska; projektów energetycznych i oświetleniowych mgr inż. Marian Bielicki; dokumentacji konstrukcji tuneli i mostu na cybinie inż. Henryk Szała; wykończenia wnętrz tuneli inż. arch. Mikołaj Raniowski; robót wodociągowych inż. Rozalia Szantyr; projektu organizacji ruchu drogowego mgr inż. Zenon Stachowski; projektów zieleni inż. Danuta Kompf. Mgr inż. Stanisław Fenrych- z Biura Projektów Kolejowych wykonał dokumentację wiaduktu w nasypie kolejowym, a mgr inż. Roman Maliński z poznańskiego oddziału Wrocławskiego Biura Projektów Gazownictwa "Gazoprojekt" jest autorem projektu przebudowy gazociągów. Pierwsze prace na budowie wschodniego odcinka miejskiego Trasy E-8 polegały na usuwaniu kolizji podziemnych uzbrojeń. Takich punktów, w których należało przełożyć kable elektryczne, telekomunikacyjne, rury gazowe, kanalizacyjne i ciepłownicze było około stu pięćdziesięciu. Trud- ,

, Początki roboty.

Przygotowany już terem pod budowa nowej jezdni w ulicy Warszawskiej

$«&**>*311?ność pierwszych prac, podjętych w końcu 1972 r., polegała na braku dokładnej inwentaryzacji wszystkiego, co się znajdowało pod ziemią wzdłuż nowo projektowanej trasy. Napotykano iniieijodinokrotaie na odcinki rur i kabli, nie uwidocznione w projektach technicznych. Budowa połączona była z nieuniknionymi w istniejących warunkach wyburzeniami budynków mieszkalnych i gospodarczych. Były to budynki znajdujące się przy ul. Tomickiego 1; Warszawskiej 90, 116, 126, 177, 303, 345, 373. Dalsze wyburzone domy znajdowały się przy ul. Główieniec 3/5 oraz na obszarze ogródków działkowych "Wolność" 1-11 i 299 - 302 i wreszcie przy ul. Smołdzinowskiej 1 i 2. Wszystkie rodziny wykwaterowane z rozebranych domów MS r inż. Bogumir wootrzymały mieszkania zastępcze, najczęściej w nowych osied- łOWCZyk lach mieszkaniowych. W wyniku rozbiórki, zlikwidowano mentacji wiaduktu w Antoninku sklepy spożywcze i mięsny przy ul. Smołdzinowskiej 1 i 2. oraz sklep warzywno-owocowy przy ul. Tomickiego 1. Prace rozbiórkowe w znacznej części wykonali sprawnie żołnierze wyspecjalizowanej jednostki Wojska Polskiego. Zastosowali oni ciężki sprzęt i materiały wybuchowe, dzięki czemu roboty, dla których spółdzielcze przedsiębiorstwa poznańskie żądały sześciu miesięcy, wykonane zostały w ciągu siedemnastu dni. Zdaniem fachowców, poznański fragment czterdziestopięciokilometrowej trasy był - zarówno gdy chodzi o proj ektowanie, jak i budowę - odcinkiem najtrudniejszym. Posiadał już wcześniej, przed przystąpieniem do prac, znaczną ilość podziemnych urządzeń komunalnych, instalacji energetycznych i telekomunikacyjnych, które w związku z przebudową trzeba było przełożyć. Jednocześnie przekształcenie trasy w prawdziwie wielkomiejską arterię wiązało się z po- A mtlTAotettu'TZ wstaniem szeregu nowych obiektów inżynieryjnych, takich wodniemia trasy

Mfer inż. Marian Bielicki autor projektów energetycznych i oświetleniowych

Mgr mz. HenryK Szala autor dokumentacji konstrukcji tuneli i mostu na Cybinie

Mgr inż. arch. Mikołaj Kaniowski autor projektów wnętrz tuneli

Jan Za łubski

I jak wiadukt kolejowy, podziemne tunele dla przechodniów, most na cybinie. Szczegółowy indeks robót na miejskim odcinku wschodnim Tirtaisy E-8 obejmuje 233 pozycje. Wykonywały je załogi blisko pięćdziesięciu przedsiębiorstw. Wymieńmy tu maj1 ważniejsze z powstałych obiektów.

Zbudowano dwie równoległe jezdnie jednokierunkowe, każda o dwóch pasmach ruchu, z możliwością poszerzenia ich o trzecie pasmo. Trasa ma kategorię "P", to znaczy ulicy pospiesznej. Ruch typowo lokalny wprowadzony został w nowo powstałą sieć ulic zbiorczych, podłączonych do ulicy Warszawskiej na węzłach komunikacyjnych. Zlikwidowano dotychczasowe torowisko tramwajowe i sieć trakcyjną, Ułożono dwie nitki nowego toru, każda długości 3600 metrów, zakończone nową pętlą na wysokości tunelu dla pieszych Miłostowo. Torowisko biegnie od Zamenhofa między dwoma jezdniami, a po przecięciu na wysokości ulicy Michała południowej jezdni przechodzi na jej prawą stronę i ciągnie się bezkolizyjnie do końcowego przystanku. Budowa torowiska związana była, rzecz jasna, z przeniesieniem i wydłużeniem sieci napowietrznej. Dla zapewnienia maksymalnej płynności ruchu kołowego, poprawy jego bezpieczeństwa, wykonano cały szereg obiektów inżynieryjnych. Zbudowano sześć tuneli dla pieszych, którym nadano (uwzględniając ich lokalizację - od granicy miasta w sltronę centrum Poznania) następujące nazwy: Leszka, Miłostowo, Mogileński, Łomżyński, Komandoria, rondo Środka, Tumski. Największy z tych tuneli znajduje się na rondzie Środka. Ma on kształt litery "L", której podstawę tworzy podziemne przejście pod ulicą Zamenhofa po stronie . północnej, a ramię pionowe - podziem - ne przejście pod obu nowymi jezdniami ulicy Warszawskiej. Pozostałych sześć tuineli przecina w liniach prostych obie jezdnie ulicy Warszawskiej, przy czym najmniejszy z nich znajduje się na wysokości ulicy Miłostowo. Większość z nich ma przejścia o szerokości 6 metrów i wysokości 2,5 metra, zaś tunel na wysokości ulicy Koralowej ma szerokość 9 metrów. Jest to uzasadnione wyjątkowo dużym w tym punkcie ruchem pieszych, zdążających do pracy w pobliskich zakładach. Po oddaniu do użytku motelu budowanego w bliskim sąsiedztwie, ruch ten przypuszczalnie jeszcze wzrośnie. Ściany wszystkich tuneli budowano metodą "na mokro", a stropy wykonano z prefabrykowanych belek. Tunele ronda Środka (Otrzymały kamienną wykładzinę i oświetlenie elektryczne. Pozostałe tunele - kamienne schody i posadzki, ściany z lastriku marmurowego Niezwykle ważną rolę, z punktu widzenia funkcjonalno nekh ej y f

. .

Przyszła pętla tramwajowa przy ul.

Warszawskiej

Inż. Rozalia Szantyr autor projektu robót wodocią go wy eh

Mgr inż. Zenon Stachowski autor projektu organizacji ruchu drogowego

Inż. Danuta Kompf autor projektu zieleni

Jan Za łubski

ści całej trasy, spełnia nowy wiadukt w Antoninku nad torami linii kolejowej Poznań-Warszawa oraz nad ulicami: Bałtycką, Leszka i Miłowita. Wiadukt składa się z dwóch nitek ruchu kołowego, przy czym nitka południowa ma długość 256,85 metra i szerokość 13,15 metra (łącznie z chodniikieim), a północna 276,80 metra przy tej sarniej szerokości. Wjazd na wiadukt z ulicy Bałtyckiej ma 52,80 metra długości i 10,15 metra szerokości. Fundamenty i słupy pod konstrukcję nośną, a także oczepy wykonano również metodą "na mokro". Natomiast w samej konstrukcji nośnej zastosowano typowe belki prefabrykowane WBS-18, produkowane przez Przedsiębiorstwo Robót Mostowych w Płocku i Kielcach. Ponieważ dostawy belek nie nadążały za tempem robót, część z nich wykonano w jednej z hal Międzynarodowych Targów Poznańskich, gdyż warunki atmosferyczne nie pozwalały na tego typu produkcję na otwartym teranie. Obiektem stanowiącym część składową poznańskiego odcinka Trasy E-8 jest nowy most na cybinie. Tworzą go dwie rozdzielone nitki 'ruchu kołowego, każda długości 20,5 metra, przy czym szerokość północnej nitki wynosi 16,20 metra, a południowej - 15,40 metra. Most ten obok podstawowej funkcji spełnia zarazem irołę przejścia dla pieszych, zdążających iw ikienunku dworca kolejowego w Antoninku. Most budowano metodą "na mokro". W istniejącym nasypie kolejowym linii Tarnowo-Kobylnica powstało w ramach budowy trasy nowe przęsło, pod którym poprowadzono północną jezdnię oraz chodnik ulicy Warszawskiej.

Ogromny był zakres robót towarzyszących w dziedzinie urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, energetycznych i telekomunikacyjnych. Ułożono dwanaście odcinków przewodów wodociągowych o różnym przekroju. Roboty tego typu wykonano na ulicach lub w bezpośrednim sąsiedztwie: Koralowej, Krańcowej, Lidzkiej, Michała, Mogileńskiej, Zamenhofa, Tomickiego, Świętojańskiej, w rejonie tuneli dla pieszych Mogileńskiego i Łomżyńskiego oraz na ogródkach działkowych przy ul. Warszawskiej. W czternastu punktach wykonano związane z budową trasy roboty gazociągowe - przede wszystkim w pobliżu tuneli. Dwadzieścia jeden zadań powierzono ekipoim einergeimtyczmyim. Chodziło w pierwszym rzędzie o ułożenie przepustów energetycznych, likwidację kolizji kablowych, zamianę linii napowietrznych na skablowane i wykonanie instalacji oświetlenia ulicznego. N a trasie ustawiono 823 punkty świetlne, umieszczono 150 podświetlonych znaków drogowych. System sygnalizacji świetlnej - zsynchronizowanej, umożliwiający płynny ruch kołowy przy z góry określonej prędkości, obejmuje cztery główne skrzyżowania ulicy Warszawskiej z ulicami: Zamenhofa, Michała, Krańcową i Mo Antoniniek

:?£

'; * ",gileńską. Szybkość podstawową na trasie ustalono na 70 kilometrów na godzinę. Uporządkowano pobocza trasy, założono liczne zieleńce i kwietniki, estetycznie wykonano oznakowanie poziome. Dla obiektów typu Trasa E-8 w granicach Poznania cykl normatywny budowy wynosi pięć miesięcy na roboty przygotowawcze oraz trzydzieści cztery miesiące na roboty podstawowe. Ten łączny cykl trzydziestu dziewięciu miesięcy skrócony został przez wykonawców o dwadzieścia jeden m1ieslięcy i zamknął się w półtorarocznym okrasie. W historii budownictwa drogowego w Poznaniu jest to przykład bez precedensu. Otwiera on, jak można sądzić, nowy etap budowy wielkich obiektów w warunkach maksymalnej koncentracji robót, dobrej ich organizacji, umiejętnego współdziałania licznych wykonawców i społecznego zaangażowania wielotysięcznych rzesz mieszkańców. Zatwierdzony projekt wstępny przewidywał łączny koszt budowy 6,5-kilometrowego odcinka trasy wraz z wszystkimi obiektami towarzyszącymi w wysokości 400 142 000 zł. Koszt rzeczywisty wyniósł 376 077 000 zł, z tego na roboty budowlane przypada 345 070 000, na zakup maszyn i urządzeń 8 530 000, a pozostałe nakłady, m. in. koszt dokumen - tacji, wydatki związane z wyburzeniami oraz administracją, zamykają się kwotą 22 477 000 zł. Wśród wykonawców, którzy mają swój największy, jeśli mierzyć go wartością prac, udział w budowie, znaleźli się: Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych, które wykonało dwie jezdnie oraz wiele prac towarzyszących na łączna kwotę 102 816 000 zł. Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych, wykonawca wiaduktu Antoninek oraz tuneli: Miłostowo, Mogileńskiego, Leszka ii mostu na cybinie o łącznej wartości 75 740 000 zł;

J\ g fe ---itL-

j*r

Mgr lnz. Stanisław Fenrych autor dokumentacji wiaduktu w nasypie kolejowym

Mgr inż. Roman Maliński autor projektu przebudowy gazociągów

Mgr Jan Skrzypczak dyrektor Zjednoczenia Budownictwa Rolniczego w Poznamdu

Mfei laueusz Gałkowski dyrektor Kombinatu Kamienia Budowlanego "Kambud" w Krakowie

Mgr inz. Mieczysław Kwiatkowski dyrektor Przedsiębiorstwa Sprzęto wo- Transportowego Budownictwa Rolniczego w Poznaniu

Jan Zalub ski

Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 w Poznaniu, którego dziełem jest nowe torowisko tramwajowe (poza rozjazdami i pętlą), wiadukt w nasypie kolejowym, tunel dla pieszych Komiairidairlia. Łącznia wartość iprac tegio przedsiębiorstwa wynosi 44 584 000 zł; Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo- Kanalizacyjnych w Poznaniu wykonywało wszystkie roboty kanalizacyjne oraz oświetlenie trasy. Jego udział w budowie wyraża się kwotą 41 307 000 zł. Mniejsze, choć wcale nie mniej ważne zadania na budowie miały ponadto: Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 (rondo Środka) 18 231 000 zł; Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1 (tunel Łomżyński) 5 021 000 zł; Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne (sieć napowietrzna, pętla w Miłostowie i rozjazdy) 14 099 000 zł; Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" (kolektor deszczowy) 16 849 000 zł; Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni w Poznaniu 14489 000 zł. O rozmiarach całego przedsięwzięcia, jaikirn była budowa poznańskiego odcinka Trasy E-8, mówią także inne liczby. Pod ziemią ułożono 15 000 prefabrykowanych elementów kanalizacji kablowej, do których wprowadzono następnie 70 000 metrów kabla. Zużyto 2000 ton stali zbrojeniowej.

Dla ukształtowania nasypów i korony drogi przerzucono lub przewieziono 200 000 metrów sześciennych ziemi. Trasę wraz z znajdującymi się na niej węzłami komunikacyjnymi pokrywa warstwa masy bitumicznej o łącznej powierzchni 150 000 metrów kwadratowych. Powierzchnia nowo ułożonych chodników przekracza 50 000 metrów kwadratowych. Różnie kształtował się w okresie powstawania trasy stan zatrudnienia na niej poszczególnych załóg. W ostatnich miesiącach przed oddaniem obiektu do eksploatacji przekraczał on zawsze tysiąc osób. W tym czasie najliczniejsze były ekipy Płookiego Przedsiębiorstwa Robót Mostowych - sto pięćdziesiąt osób, Przedsiębiorstwa Robót Kolejowych Nr 10 - sto dwadzieścia osób, Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych w Poznaniu - dziewięćdziesiąt osób. Przez dziesięć niedziel na budowie Trasy E-8, zarówno w granicach Poznania jak i poza miastem, pracowało społecznie tysiące Wielkopolan, reprezentantów dużych zakładów przemysłowych i szkół, spółdzielni pracy i urzędów. Pracowali żołnierze, studenci, pracownicy aparatu partyjnego i ludzie wielkopolskiej wsi. Zaciąg do prac na budowie ogłosił Zarząd Wojewódzki Federacji Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej. U dział w budowie całej toiasy może potwierdzić własną pracą społeczną 23 000 mieszkańców Poznania i Wielkopolski. Byli oni wszędzie tam, gdziezawodzi maszyna. Porządkowali pobocza jezdni, zakładali zieleńce i trawniki, wykonywali pracochłonne roboty ziemne. Jakkolwiek omawiamy w tym miejscu wyłącznie poznański odcinek Trasy E-8, trzeba pamiętać, że nie powstał on w oderwaniu od całej czterdziestopięciokilometrowej magistrali. To wielkie, ogólnowojewódzkie zadanie realizowano w warunkach doskonałej współpracy wszystkich zatrudnionych przedsiębiorstw, które korzystając z inspiracji i pomocy wojewódzkiej instancji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej pokonywały piętrzące się przez cały czas budowy trudności. Dla odcinka miejskiego nie wyznaczono generalnego wykonawcy, natomiast rola generalnego koordynatora robót powierzona została Zarządowi Dróg, Mostów i Zieleni. Odbywały się stałe narady koordynacyjne wszystkich zainteresowanych budową. W miarę zbliżania się terminu oddania trasy do użytku narady te organizowano coraz częściej, a w ostatnich tygodniach - codziennie. Rok 1973 przeznaczono na wykonanie bardzo rozległych prac uzbrójeniowych. Położone zositały nowe gazociągi, odcinki przewodów ciepłowniczych, wodociągowych i kanali - zacyjnych, instalacji elektrycznych i telekomunikacyjnych. W drugiej połoiwiie roiku ruiszyła szerszym frantom budowa podziemnych przejść. Budowa prowadzona była równocześnie w tylu miejscach i przez tylu wykonawców, iż niemożliwe było - z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu - sukcesywne oddawanie do użytku poszczególnych fragmentów obiektu. Znaczne zasługi w sprawnym przebiegu inwestycji położyli inspektorzy nadzoru Zarządu Dróg i Mostów: Jan Grunwald, Marian Kaczmarek, inż. Jarosław Marcinkowski, inż. Kajetan Michalski, Stefan Radziński i Jerzy SzawalIa oraz inż. Mirosława Ryszkiewicz z Miejskiego Zarządu Zieleni. Dnia 1 maja 1974 r. uruchomiono komunikację tramwajo

Montaż belek na przęsłach głównej części wiaduktu Antoninek. Zdjęcie wykonane w drugiej połowie lutego 1974 r.

Inż. Kazimierz Skorża dyrektor Zarządu Dróg i Mostów

Józef Artman zastępca dyrektora Miejskiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej

Inż. Jarosław Marcinkowski inspektor- koordynatoirlnz. Kajetan Michalski inspektor nadzoru

Jerzy Szawalla inspek tor nadzoru

Jan Za łubskiwą na nowym torowisku od Zamenhofa do Miłostowa. Do tego czasu istniał na ulicy Warszawskiej, po rozebraniu starego toru, jedynie wahadłowy ruch autobusów. Na nowej trasie czynne są linie tramwajowe: 21 zGarbar, 8 z Jeżyc i 6 z Junikowa. W dniu 8 czerwca 1974 r. w obecności przedstawicieli najwyższych władz partyjnych i państwowych nastąpiło oficjalne przekazanie całej czterdziestopięciokilometrowej trasy do eksploatacji. Uroczystość rozpoczęła się w Podstolicach pow. Września, dokąd przybyli: I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Gierek, prezes Rady Minliistrów Piotr Jairoszewliciz, członkowie Biura Politycznego, sekretarze Komitetu Centralnego: Edward Babiuch i Jan Szydlak, wiceprezes Rady Ministrów Mieczysław Jagieiski, minister Spraw Wewnętrznych Stanisław Kowalczyk. Obecni byli sekretarze Komitetu Wojewódzkiego z I sekretarzem Jerzym Zasadą, wojewoda poznański Tadeusz Grabski, prezydent Poznania Stanisław cozaś.

W zbudowanym przy trasie hotelu odbyło się spotkanie władz z budowniczymi trasy, podczas którego udekorowano najbardziej zasłużonych wysokimi odznaczeniami państwowymi. Następnie Edward Gierek i towarzyszące mu osoby przejechali nowoczesną arterią do Poznania. W samym mieście szczególne zainteresowanie gości wzbudził wiadukt w Antoniinku i podziemne przejście na rondzie Środka.

Podobnie jak itirasa - ma odciriku pozamiejskim i w granicach Poznania - stanowi integralną całość, tak też trudno dzielić izasługli jej budowniczych. Biandzo często ci sami ludzie pracowali przy budowie itrasy zarówno iw mieście, jak i poza jego gramłciarnii. Oto lista najbardziej odiiairinych budowniczych, którzy z irąk Edwarda Gierka i Piotra Jarosze'wiicza otrzymali w dniu 8 czerwca 1974 r. odznaczenia państwowe:

Krzyże Oficerskie Orderu Odrodzenia Polski: Tadeusz Gałkowski dyrektor Kombinatu Kamienia Budowlanego "Kambud" w Krakowie; Jan Skrzypczak - dyrektor Zjednoczenia Budownictwa Rolniczego w Poznaniu; Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski udekorowani zostali: Józef Artman - zasitępca dyrektora Miejskiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej; Mieczysław Kwiatkowski - dyrektor Przedsiębiorstwa Sprzętowo- Transportowego Budownictwa Rolniczego w Poznaniu; Kazimierz Skorża - dyrektor Zarządu Dróg i Mostów; Złote Krzyże Zasługi otrzymali m. in.: Sylwester Białek - pracownik Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych; Edward Gensler - brygadzista-betoniarz z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2; Aleksy Krzyżański - mistrz Miejskiego' Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych; Tadeusz

Fragment gotowego wiaduktu w Antoninku

Krzyżański - pracownik Przedsiębiorstwa Robót Kolejo wych Nr 10; Józef Maj - ślusarz Miejskiego Przedsiębior stwa Komunikacyjnego; Henryk Piątkowski i Jerzy Stani szewski (kierownik budowy) - obaj z Przedsiębiorstwa Ro- 1 bót Kolejowych Nr 10; Franciszek Tomczak - betoniarz J z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego mr 1; Zygmunt Ziętek - pracownik Płockiego Przed- " siębiorstwa Robót Mostowych w Poznaniu. Srebrne Krzyże Zasługi: Zygmunt Beissert - pracownik Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji; Władysław Chrzan - pracownik Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych, Bogdan Daraszewski - pracownik Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo-Kańalizacyjnych; Wacław Darul i Edward Dembiński - pracownicy Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych; Henryk Dembiński - pracownik Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Instalacyjnych "Hydrobudowa-9"; Telesfor Gostomski - pracownik Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2.

Dnia 19 lipca 1974 r. odbyła się w Sali Renesansowej poznańskiego Ratusza uroczystość wręczenia Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Wśród leureatów Nagród znaleźli się budowniczowie Trasy E-8.

Zespół projektantów i wykonawców w składzie: inż. Eugeniusz Kwiatkowski, mgr inż. Włodzimierz Wierzchowski, mgr inż. Andrzej Zielaskowski, mgr inż. Antoni Koszewski, inż. Stanisław Lewandowski, Jan Rataj czak, Józef Woźniak, inż. Miłosław Synoradzki, inż. Grzegorz Kilkowski, inż. Bogusław Hołderny, mgr inż. Mieczysław Końcaal - otrzymał Zespołową Nagrodę Budownictwa i Architektury za projekt i realizację Trasy E-8. Nagrodą Techniczną nagrodzono zespół pracowników Politechniki Poznańskiej - projektantów i realizatorów cyfrowego sterowania ruchem ulicznym (tzw. zielonej fali):

4 Kronika ID. Poznania

Stefan Radzlński spektor nadzoru

Jam Grunwald inspektor nadzoru

Inż. Mirosława Ryszkiewicz inspektor nadzoru

Marian Kaczmarek spektor nadzoru

Jan Za łubski

doc. dr hab. taż. Antoni Wożniak, doc. dir taż. Andrzej Wachowski, mgr inż. Piotr Alejski, mgr inż. Andrzej Dubowik, mgr inż. Mariusz Kaczmarek, mgr taż. Jan A. Nikisch, mgr inż. Marian Rakiewicz, mgr inż. Marian Szymański, mgr inż. Zbigniew Tatarkiewicz, mgr inż. Kazimierz Tobolski, mgr inż. Barbara Wołyńska, mgr inż. Cezary Wyszyński, Jerzy Bachorski, Bogdan Hedzielski, Janusz Książek, Ryszard Michalczyk, Jerzy Strojny. Minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych przyznał Nagrodą I stopnia projektantom Trasy E-8. Zespół laureatów tej nagrody tworzą: mgr inż. Barbara Zielaskowska, mgr inż. Janusz Szostak, mgr inż. Andrzej Falkowski, mgr inż. Andrzej Patalas, inż. Roman Kaczmarek, mgr toż. Henryk iStamisziewski, mgr toż. Bogumir Wołowczyk, doc. dr halb. toż. Anitami Woźniak, toż. Stefan KMśko, inż. Bolesław Stępcziak, Franciszek Tannczaik. Gdy wymieniamy tak liczne grono tych, którzy przyczynili się do powstania nowoczesnego obiektu komunikacyjnego, trzeba jeszcze wspomnieć profesora dr hab. inż. Andrzeja Ryżyńskiego z Politechniki Poznańskiej (także laureata Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego), który sprawował nadzór naukowo-inżynieryjny nad konstrukcją obiektu oraz kierował zespołem fachowców, przeprowadzających próbne obciążenie, a także docenta dr inż. Jerzego Przystańskiego, również z Politechniki Poznańskiej, który był konsultantem w sprawach fundowania i odwodnienia obiektów inżynieryjnych. Od dnia otwarcia zmodernizowana arteria komunikacyjna znakomicie służy społeczeństwu miasta. Jej przelotowość, w porównaniu z okresem poprzedzającym przebudowę, wzrosła trzykrotnie. Zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu, zarówno kołowego jak i pieszego. Na Trasie E-8 przywrócono - po okresie przebudowy - regularną komunikację autobusową Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego. U porządkowane otoczenie Trasy zwraca uwagę estetycznym wyglądem i znaczną ilością zieleni oraz kwiatów. Przez wiele miesięcy po oddaniu obiektów poznaniacy wybierali się całymi rodzinami na Trasę, by podziwiać jej wygląd, nowoczesne rozwiązania, funkcjonalność. Władze Poznania i województwa poznańskiego uznały za rzecz konieczną kontynuację budowy Trasy E-8 na odcinku miejskim w kierunku zaicihodnim. Prace zostały już rozpoczęte.

__ . _ _n: JiiIiF--'- .

____1_

--- .

TRASA E-8, ODCINEK MIEJSKI - WSCHODNI

TUNEL LESZKA

- ---.I!I!IiV4:'II ..___ s O'

IS> brygadzista zbrojarzy Telesfor Gostomski z Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego Nr 2.

II S I Zdjęcie wykonane w drugiej połowie stycznia 1974

Wiadunkt Antoninek z lotu ptaka w składzie (od lewej): Ryszard Bubel, Józef Siernicki, Stanisław Grochowy w głębokim wykopie przy ulicy Warszawskiej. Zdjęcie wykonane w drugiej połowie stycznia 1974 r.

Pracownicy poznańskich zakładów "Alco-Centra" pracowali w niedzielę 27 stycznia 1974 r.

przy budowie Trasy E-8. N,a zdjęciu: moment porządkowania terenu przy rondzie w ulicy Warszawskiej

Jan Za lub ski

WYKONAWCY

Edward Gensler Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2

Franciszek Tomczak Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr l

Józef Maj Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne

Jerzy Staniszewski Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10

Sylwester Białek Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

Tadeusz Krzyżański Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych. Nr 10

Henryk Piątkowski Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10

Zygmunt Ziętek Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych

WYKONAWCY

WgggfSf ·

Aleksy Krzyżańskl Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodno- Kanalizacyjnyeh

Zygmunt Beissart Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanali - zacji

Władysław Chrzan Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

Bogdan Daroszewski Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych l Wodno-Kanalizacyjnych

Wacław Darul Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

Edward Dembiński Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

Henryk Dembiński Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9"

Telesfor Gostomskł Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2

Jan Za łubski

ANEKS

LISTA PRZEDSIĘBIORSTW I JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH, ZATRUDNIONYCH PRZY BUDOWIE MIEJSKIEGO WSCHODNIEGO ODCINKA TRASY E-8

Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego Biuro Projektów Gazownictwa "Gazoprojekt" Oddział w Poznaniu Biuro Projektów Kolejowych Biuro Studiów i Projektów Łączności Biuro Studiów i Projektów Przemysłowych Urządzeń Elektrycznych "Elektroprojekt" Oddział w Poznaniu Budownictwo Urządzeń Gazowniczych "Gazobudowa" w Zabrzu Kolejowe Zakłady Zabezpieczenia Ruchu Łączności Kombinat Kamienia Budowlanego "Kam bud" w Krakowie Miejskie Przedsiębiorstwa Remontowo-Budowlane Numer 1, 2, 3, 4 Miejskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Komunalnego Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych Miejskie Przedsiębiorstwo Taksówkowe Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni Płockie Przedsiębiorstwo Robót Mostowych w Płocku Politechnika Poznańska Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowego i Wodno-Inżynieryjnego "Hydro budowa 7" Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 1 Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego Nr 2 Poznańskie Przedsiębiorstwo Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych

Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 9" Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych Poznańskie Przedsiębiorstwo Transportu Budownictwa" Transbud" Poznańskie Zakłady Produkcji Betonów "Pozbet" Pracownia Konserwacji Zabytków Przedsiębiorstwo Robót Elektrycznych "Elektromontaż" Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10 Rejonowy Urząd Telekomunikacyjny Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Zakładów Energetycznych Poznań - Miasto Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego Wielkopolskich Okręgowych Zakładów Gazownictwa Spółdzielnia Rzemieślniezo- Budowlana i Mechaników Urząd Telefonów Miejscowych Wielkopolska Fabryka Betonów w Ostrowie Wielkopolskim Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Sprzętowe Budownictwa w Poznaniu Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Geodezyjne Gospodarki Komunalnej w Poznaniu Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Robót Wodociągowych i Kanalizacyjnych w Poznaniu (obecnie: Komunalne Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych) Zakłady Aparatury Przemysłowej i Kontrolnej w Ostrowie Wielkopolskim Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Poznaniu Zarząd Dróg i Mostów (dawny Zarząd Dróg, Mostów i Zieleni)

. 1 · ·r :

» i i w H nt/Mmmm. M t

Mj III . .

1 · · 1 : I'

Trasa E-8. Ulica Warszawska na wysokości tunelu Łomżyńskiego