CENTRALNE DOŻYNKI 1974 W POZNANIU

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1974.10/12 R.42 Nr4

Fragment pokazów artystycznych na Stadionie im. 22 Lipca w wykonaniu sportowców Ludowych Zespołów S portowych

((.

KRONIKA MIASTA POZNANIA PISAŁA. . .

Podwójny zeszyt 9/10 "Kroniki" ukazał się z datą 31 października 1924 roku i otwarty został obszerną rozprawą Zygmunta Zaleskiego pt. Herezja Jana Czerskiego. Autor zajął się zajściami religijnymi w Poznaniu w lipcu 1845 roku, wywołanymi przez grupę dysydencką działającą w Kościele Katolickim, a której przywódcą był Jan Czerski. Ostatni natomiast zeszyt (12) w roku 1924 otwierał krótki artykuł Andrzeja Wojtkowskiego pt. Zygmunt Krasiński o Karolu Marcinkowskim, w którym autor przytoczył nie znany wówczas list Krasińskiego do Trentowskiego (16 XII 1846). Z treści listu wynika, że Krasiński tylko Marcinkowskiego i Edwarda Raczyńskiego uważał za "najwybitniejszych reprezentantów Wielkopolski" odznaczających się "wzniosłą zacnością, poczciwością i niepokalanością" oraz wielkością serca. Żegnając się z Poznaniem z powodu nominacji na ministra spraw wewnętrznych (17 XI 1924), prezydent Cyryl Ratajski wygłosił przemówienie na uroczystym posiedzeniu Rady Miejskiej w dniu 22 listopada 1924 roku, w którym ocenił rozwój Poznania pod rządami polskimi. Redakcja zamieściła w zeszycie 11 "Kroniki" obszerny skrót tego przemówienia. Mimo trudnych warunków gospodarczYch i politycznych czYtamy na szpaltach tego zeszYtu Poznań dzięki żYwotności i zapobiegliwości mieszkańców swych od czasu uzYskania niepodległości narodu wzrasta w siły dźwigając się Z upadku wojennego niezwykle szYbko, mnożąc dobrobyt swój materialny i podnosząc kulturę duchową [...] Szkolnictwo rozwinęło się w sposób niebywały. Uniwersytet Poznański osiągnął poważny zespół profesorów i około 4000 słuchaczów, niewiele odbiegając od frekwencji wszechnic o wiekowych tradycjach. Zamiast 4 państwowych gimnazjów niemieckich mamy obecnie pięć polskich, zamiast 1 państwowego gimnazjum żeńskiego, obecnie 2 prócz wielu prywatnych. Obok szkół dawniejszYch zawodowych: budowlanej, mierniczej, budowy maszYn, rzemieślniczej powstały nowe: Państwowa Szkoła Zdobnicza i Państwowe Konserwatorium MUzYczne dobrze się rozwijające. Założono w celach naukowych wzorowy ogród botaniczno-szkolny. Zamiast dwóch teatrów dramatycznych sprzed wojny mamy obecnie obok licznych kin 4 teatry: operę, dwa teatry dramatyczne i operetkę. Zycie gospodarcze rozwinęło się w mieście naszYm w tempie przed wojną nie widzianym. Rejestr handlowy Sądu Powiatowego w Poznaniu wykazuje Z końcem

) \s:<

1923 r. firm handlowych 1856 wobec 1309 przed wojną, towarzystw Z ograniczoną poręką 163 wobec 122, spółek akcyjnych 148 wobec 29, spółdzielni 130 wobec 106. j Przyrost firm zapisanych sądownie wynosi ogółem 47"/0. Obok wielu warsztatów przemysłowych powiększonych i spolszczonych powstały nowe placówki, poważną odgrywające rolę w gospodarstwie krajowym, jak np. fabryki wagonów i lokomotyw, papierosów, zapałek itd. Miasto Z inicjatywy pierwszego polskiego prezydenta, śp. Jarogniewa Drwęskiego, i prezesa Związku Kupiectwa, p. Mazurkiewicza, zorganizowało w ostatnich latach cztery wiosenne Targi, które przyniosły i gminie, i mieszczaństwu naszemu znaczne materialne i moralne korzyści spełniając skutecznie swój cel: zapoznanie kupiectwa naszego Z rodzimymi wytwórniami na całym obszarze Rzeczypospolitej. Przyczyniły się one w dużej mierze do odwrócenia uwagi kupiectwa naszego od źródeł zakupu niemieckich, a wskazały mu dziedziny nowe wytwórczości krajowej. Pomyślne wyniki Targów dotychczasowych pobudziły korporacje miejskie do dalszej planowej rozbudowy hal targowych pod przyszły w zmienionych warunkach Targ Poznański. Miasto nabyło przed rokiem Z rąk niemieckich za pośrednictwem Komisji Reparacyjnej korzystnie większość akcyj Poznańskiej Kolejki Elektrycznej, otrzymując w ten sposób możność rozbudowy j ej wedle potrzeb miejskich. Przejęcie przedmiejskiego majątku ziemskiego Naramowice o obszarze 481 ha Z rąk państwowych w administrację komunalną zapewniło miastu na długie lata możność właściwego zuŻYtkowania wydzielin miejskich przez założenie pól irygacyjnych. Wymiana gruntów komunalnych na tereny wojskowe, a szczególniej forteczne po prawej stronie Warty, dokonana w roku bieżącym dała nam możność do podjęcia rozbudowy najstarszej dzielnicy miasta, a zapoczątkowane prace w tym kierunku, jak zburzenie bramy warszawskiej i niwelacja warowni Radziwiłła, rokują jak najlepsze nadzieje. Rozpoczęto w roku bieżącym prace ziemne około budowy nowych wodociągów na Dębcu i w Dębinie oraz wielkiego targowiska na dawniejszej warowni Lecha. Ogroblenie Warty postąpiło o krok naprzód przez pobudowanie tamy chroniącej Dolną Wildę przed powodzią, a pobudowanie łaźni rzecznych na Warcie dla 3000 osób przyczyni się do zdrowotności miasta. Budujący się Most Tumski upiększy niewątpliwie i ożywi zaniedbaną dzielnicę chwaliszewską. Dla złagodzenia głodu mieszkaniowego pobudowało miasto w ostatnich 2 latach Z wydanych na ten cel 7'70 obligacji mieszkaniowych we własnym zarządzie 4 domy mieszkalne przy ul. Wspólnej, 2 domy na Miasteczku, 3 domy na Zagórzu, co razem stanowi przybytek 127 mieszkań nowych, do czego dochodzi 25 mieszkań w przybudówkach; razem 152 mieszkania o 1 -3 pokoi, od której to liczby potrącić należy 30 mieszkań skasowanych przeważnie ze względów policyjno-budowlanych. Znaczny też wysiłek finansowy w drobnej tylko mierze przyczynił się do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych, a jednak mimo braku rentowności był wydatny jako akt opieki społecznej dla najuboższej ludności. Prace miejskie powyżej naszkicowane przyczyniły się w dużej mierze do zaniku rzesz bezrobotnych, i to Z takim skutkiem, że w bieżącym tygodniu wykazanych jest w całym mieście bezrobotnych uprawnionych do pobierania wsparć Z funduszu bezrobocia osób sześć, a poza tym było zgłoszonych w Urzędzie Pośrednictwa Pracy tylko 255 ludzi bez zatrudnienia, w tern przeważnie kobiety i umysłowo pracujący. W dziedzinie rzemiosła budowlanego okazuje się już - jako przykre następstwo emigracji najlepszych sił rzemieślniczych do Francji dotkliwy brak murarzy i cieśli; przy budowach miejskich pracują w ostatnim czasie murarze sprowadzeni Z Kalisza o cieśle sprowadzeni Z Grodzieńszczyzny.

Dział bieżący zeszytu 9/10 zawierał dowcipne przypowieści o Poznaniu wyjęte z pracy S. Adalberga Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych J polskich (Warszawa 1889 -1894), w rodzaju: Kraków pan, Poznań OjCleC, Warszawa matka, Lublin siostra każdemu Polakowi Autor wyboru Bolesław Slaski miał jednakże pretensje do Adalberga, bowiem w książce swej zamieścił pięćdziesiąt przysłów związanych z Krakowem, dwadzieścia z Warszawą, a jedynie cztery z Poznaniem. Kronika wydarzeń odnotowała w dniach 13 -14 września wycieczkę akademików zagranicznych; wykład burmistrza miasta Dijon Gastona Gerarda w sali Rady Miejskiej o stosunkach gospodarczych i zabytkach Burgundii (9 IX); Towarzystwo Miłośników Historii Ziem Zachodnich zorganizowało w dniach 9-29 października cykl wykładów o historii Wielkopolski. listopadowa kronika wydarzeń stała pod znakiem wizyty Ignacego Paderewskiego z małżonką (21 - 29 XI). Program wizyty przewidywał: obiad u pp. Ratajskich, uroczyste posiedzenie Rady Miejskiej, raut w Ratuszu (22 XI); wręczenie gościowi dyplomu doktora honoris causa Wydziału Filozoficznego U niwersytetu Poznańskiego, hołd manifestacyjny stowarzyszeń przed "Bazarem", nadanie członkostwa honorowego przez Towarzystwo Powstańców i Wojaków, przedstawienie Marii Opieńskiego w Teatrze Wielkim (23 XI); śniadanie w Ratuszu, akademia urządzona przez Komitet Pomocy dla Inteligencji, koncert symfoniczny z udziałem skrzypaczki Ireny Dubiskiej (24 XI); przyjęcie p. Paderewskiej przez Towarzyskie Koło Pań, bazar ludowy, przedstawienie Spadkobiercy Siedleckiego w Teatrze Polskim (25 XI); hołd młodzieży Gimnazjum im. Paderewskiego w Teatrze Polskim (26 XI). 24 listopada na dworcu pożegnano prezydenta Cyryla Ratajskiego - ministra spraw wewnętrznych. Żegnali go reprezentanci władz, magistratu, Rady Miejskiej, kompania honorowa policji. Przybył również Ignacy Paderewski. Cyryl Rataj ski -. pisał redaktor "Kroniki" - wziął półroczny urlop bezpłatny. Czynności prezydenta miasta przejął wiceprezydent Mikołaj Kiedacz. 7 i 8 grudnia odbył się zjazd budowniczych z całej Polski. Na zjeździe redaktor "Kroniki", Zygmunt Zaleski, wygłosił rozprawę historyczną pt. Przyczynki do dziejów rzemiosł budowlanych w Poznaniu. Filmoiwórnia Martynowski i Spółka sporządziła film krajoznawczy, pierwszy polski film propagandowy przedstawiający Wielkopolskę. Niekompetentni do oceny technicznej, notujemy fakt sam jako rzecz społecznie wielkiej wagi.

Zebrał: Kronikarz