AR

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1974.10/12 R.42 Nr4

Czas czytania: ok. 12 min.

TY

JERZY TOPOLSKIo ZADANIACH I ROLI ODDZIAŁU POLSKIEJ AKADEMII NAUK W POZNANIU NA TLE OGÓLNYCH PROCESÓW ROZWOJU NAUKI

Siedziba Oddziału Polskiej Akademii Nauk przy ul. Seweryna Mielżyńskiego 27IE

POWOŁANIE W Poznaniu Oddziału Polskiej Akademii Nauk w 1972 roku» oznaczało nie tylko istotne wzbogacenie regionu wielkopolskiego (wraz ze szczecińsko-koszalińskim i zielonogórskim, wchodzącymi w terytorialny zakres działania Oddziału) o nową placówkę naukową, lecz zarazem stanowiło wyraz określonych potrzeb wynikających z osiągniętego w regionie poziomu działalności naukowej i naukowo-organizacyjnej. Dziś, po ponad półtorarocznej działalności Oddziału, można

1 Oddział Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu działa formalnie od konstytucyjnego zgromadzenia ogólnego członków akademii w dniu l marca 1972, faktycznie zaś od l września 1972 r. po zorganizowaniu zarządu administracyjnego Oddziału i placówek Polskiej Akademii Nauk.

JerzY

Top o Iski

z pełnym przekonaniem stwierdzić, że jego powołanie (podobnie j ak ogólna, obserwowana w całym kraju, intensyfikacja życia naukowego) było potrzebą chwili. Przekonuje o tym nieco refleksji ogólniejszej.

Żyjemy dziś w dobie przemian, które nie dlatego określa się mianem rewolucji naukowo-technicznej, iż trzeba było znaleźć nazwę dla nowego etapu rozwojowego, lecz dlatego że nauka stała się niezbędnym czynnikiem postępu. Dziś nauka i życie (a więc gospodarka, życie społeczne, kulturalne itd.) utworzyły nierozerwalny system sprzężeń wzajemnego pobudzania. Jest powszechnie zrozumiałe, że nauka traktowana być musi jako jedność, co oznacza podkreślenie dużej roli praktycznej również wszystkich nauk społecznych dostarczających wiedzy o warunkach ludzkiego działania i kształtujących świadomość działających. Drugi Kongres Nauki Polskiej (1972) uwypuklił wskazaną tu jedność nauki i życia oraz jedność wszystkich nauk. W warunkach budowania socjalizmu sens rewolucji naukowo-technicznej uległ poważnemu wzbogaceniu, bowiem w samych założeniach ideowych socjalizmu leży podporządkowanie przebudowy techniczno-gospodarczej celom społecznym, tzn. celom tworzenia nowego, głęboko zintegrowanego, harmonijnie rozwijającego się społeczeństwa. Mamy tu do czynienia nie z procesami spontanicznymi, lecz ze zmianami kierowanymi ideą naczelną, które obejmują w sposób powiązany wszystkie dziedziny życia. W tych warunkach rola nauki staje się wyjątkowo duża; uzyskuje ona w ten sposób niejako nowy "wymiar", a stawianie na nią jest historyczną koniecznością. Wydaje się, że w latach 1945 -1975 zrobiono w Poznaniu niemało, aby zrozumienie tej konieczności stało się częścią świadomości społecznej. Poznań, kontynuując dawniejsze tradycje, jest dziś silnym i zróżnicowanym centrum naukowym. Jest to równocześnie określona część krajowego systemu naukowego. Oceniając poznański dorobek naukowy trzeba więc uwzględnić te dwa odniesienia: wkład do rozwoju nauki w ogóle oraz miejsce w ogólnopolskim systemie naukowym. Inspirowany w różnych formach przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą nader dynamiczny rozwój nauki w całym kraju w ostatnich kilku latach oraz uswiadomiienie sobie zadań stojących przed nauką przyczyniły się do powstania w naszym ośrodku naukowo-badawczym kilku opracowań i dokumentów szczegółowo analizujących sytuację w świecie nauki wielkopolskiej oraz wskazujących na dalsze perspektywy rozwojowe. Wspomnieć tu chciałbym m. in. o przygotowanym w 1972 r. przez kolegium rektorów szkół wyższych opracowaniu pod nazwą: Poznański ośrodek naukowy. Stan i potrzeby rozwoju; o referacie przygotowanym na zgromadzenie ogólne członków poznańskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk w dniu 29 listopada 1973, przede wszystkim zaś o materiałach z odbytego w dniu 4 czerwca 1973 r. posiedzenia plenarnego Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu pt. Program działania w zakresie zwiększenia udziału poznańskiego ośrodka naukowego w przyśpieszaniu społeczno-gospodarczego rozwoju regionu i kraju. Towarzyszące powstawaniu tych ocen dyskusje i właśnie owo "zwiększenie" tempa działania wniosły do środowiska naukowego nader cenny element, a mianowicie intensyfikację myślenia kategoriami całości nauki i całości zadań wielkopolskiego ośrodka naukowego 2.

, G . L a b u d a , Zadania i rola Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Referat wygłoszony ma walnym zgromadzeniu członków Oddziału Polskiej Akademii Nauk w dniu 29 XI 1973 (maszynopis).

Prof. dr Gerard Labuda, prezes Oddziału Polskie] Akademii Nauk

U zyskany w Poznaniu w latach 1945 - 1975 dorobek w dziedzinie rozwoju badań naukowych a zarazem placówek naukowo-badawczych (i dydaktycznych) jest bardzo rozległy, jakkolwiek - jak to widać wyraźnie w świetle zwiększających się zadań - wiele należy jeszcze zrobić. W każdym razie powiedzieć można, że perspektywy, które zaczyna się wcielać w życie, są fascynujące: nowe placówki naukowe wzmocnią i uzupełnią ich dotychczasową mapę, na której jest przecież jeszcze nieco białych plam. W Poznaniu rozwijały się różne kierunki badawcze, a więc nauki społeczno-humanistyczne, podstawowe nauki ścisłe, nauki biologiczne i rolnicze oraz nauki techniczne. W dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych wspomnieć należy o poznańskiej szkole badań historycznych (z takimi kierunkami badań jak m. in. początki państwa polskiego, badania z zakresu problematyki polsko-niemieckiej, historia gospodarcza, badania dziejów Wielkopolski i in.); o ugruntowanej w ostatnich latach poznańskiej szkole metodologii nauk; o poznańskich osiągnięciach w zakresie pedagogiki; geografii ekonomicznej; o psychologicznych badaniach nad osobowością; o intensywnych badaniach poznańskich ekonomistów nad mechanizmem funkcjonowania gospodarki socjalistycznej; nad zastosowaniami matematyki; nad ekonomiką handlu wewnętrznego; planowaniem; ekonomiką rolnictwa i przemysłu; demografią i wielu innymi zagadnieniami. Wskazać należy na badania z zakresu różnych dziedzin prawa (np. prawa międzynarodowego), na ważne, rozwijające się badania socjologiczne, na dyscypliny filologiczne i językoznawcze, w zakresie których nasz ośrodek zyskał wybitną rangę. W dziedzinie podstawowych nauk ścisłych wystarczy przypomnieć matematykę poznańską, która kontynuuje i rozwija chlubne tradycje dostosowując badania do potrzeb problemów węzłowych. W wielu kierunkach fizyki ośrodek poznański wybija się na czołowe miejsce w kraju, zyskując zarazem rangę międzynarodową

Jerzy Topolski

(podobnie zresztą jak i niektóre inne kierunki badawcze z zakresu innych nauk).

To samo w dużym stopniu dotyczy chemii rozwijającej wiele nowoczesnych kierunków badawczych, bardzo ważnych dla postępu gospodarczego. Zaznaczył się bardzo dynamiczny rozwój nauk biologicznych, rolniczych i leśnych. Rozwój ten przyniósł w efekcie nie tylko postęp danych nauk, lecz równocześnie znaczny wzrost produkcji rolnej i leśnej. Przed naukami tymi zarysowane zostały szczególnie ambitne zadania badawcze związane ze specyfiką regionu i wagą problemu żywnościowego. Podobnie można powiedzieć o naukach technicznych ściśle współdziałających z przemysłem i praktyką w ogóle. Wiadomo, że zarówno przemysł poznański, jak i odpowiednie nauki techniczne zyskały sobie szczególną rangę w kraju w dziedzinie silników okrętowych i innych oraz obróbki plastycznej. Wszystkie te osiągnięcia nie byłyby możliwe bez stale rozbudowywanej bazy materialnej, w szczególności zaś bez sieci placówek związanych z nauką. Warto wskazać, że dziś zatrudnienie we wszystkich tych placówkach osiąga liczbę niemal 20 000 osób, przy czym szczególnie burzliwy wzrost nastąpił w ostatnich latach.

Jest to wielka sieć placówek. Ich liczbowy potencjał obejmuje: trzydzieści pięć placówek naukowych Polskiej Akademii Nauk, około stu trzydziestu instytutów, osobnych katedr i zakładów pozainstytutowych wyższych uczelni, trzydzieści osiem instytutów branżowych i resortowych, osiem centralnych laboratoriów, dziewiętnaście ośrodków badawczo-rozwojowych, dwadzieścia dziewięć biur projektowo- konstrukcyjnych, jedenaście przemysłowych zakładów doświadczalnych, a poza tym biblioteki, archiwa, ośrodki informacji naukowej. J ak na tle tej struktury i dynamiki życia naukowego Poznania i Wielkopolski, dysponującego siecią szkół wyższych, placówek Polskiej Akademii Nauk oraz placówek branżowych i resortowych, a także bogatymi tradycjami organizacji nauki (Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk od 1857 r., Uniwersytet ód 1919 r.

i in. podobne placówki) przedstawić można rolę i zadania Oddziału Polskiej Akademii Nauk? Aby odpowiedzieć na to pytanie sięgniemy po dwojakiego «rodzaju informacje: natury formalnej (ze Statutu Oddziału) oraz merytoryczne (wynikające z oceny aktualnej sytuacji). Można by w związku z tym stwierdzić, że odpowiedzią na nasze pytanie będzie konkretyzacja sformułowań Statutu, tzn. znalezienie najbardziej odpowiednich i najbardziej sprzyjających rozwojowi nauki w środowisku form realizacji zadań statutowych. W Statucie stwierdza się, że Oddział podejmuje, popiera i prowadzi (w ramach ogólnego planu) prace naukowe o istotnym znaczeniu dla gospodarki i kultury narodowej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień właściwych dla terenu działalności Oddziału oraz uczestniczy we wdrażaniu i upowszechnianiu ich wyników. Jak łatwo zauważyć, są to sformułowania bardzo ogólne; dlatego też jednym z pierwszym zadań nowo powstałego Oddziału musiało być zaproponowanie takiej czy innej interpretacji określeń typu "podejmuje, popiera i prowadzi prace naukowe". Jaka to winna być interpretacja? Otóż musi być to w pierwszym rzędzie interpretacja biorąca za punkt wyjścia realną sytuację w zakresie organizacji badań nukowych w kraju. Podstawowym faktem, który w tym przypadku trzeba wziąć pod uwagę, jest podział badań naukowych (wraz ze sprawą wdrażania ich wyników do praktyki) między trzy "piony": uczelni wyższych, Akademii Nauk oraz instytutów resortowych podległych różnym ministerstwom oraz innym centralnym instytucjom. Podział ten przedstawia się różnie w poszczególnych ośrodkach naukowych. Wszędzie - w zakresie reprezentowanego potencjału naukowegodominują wyższe uczelnie skupiające w kraju około 8Y/o tego potencjału. Tak jest, jak przyjmuje się, również w środowisku poznańskim. W Szczecinie i Zielonej Górze (leżących w sferze zainteresowań Oddziału) placówek Polskiej Akademii N auk nie ma prawie wcale. Jest oczywiste, że zadania wyższych uczelni nie ograniczają się do spraw rozwoju nauk; ich drugim polem działania jest dydaktyka, co w pewnym stopniu wpływać musi na niemożność pełnej koncentracji badawczej w określonych tylko kierunkach, bowiem wymogi dydaktyki dyktują konieczność istnienia nader szerokiego wachlarza specjalności, lecz nie zmienia to istoty rzeczy. Może tylko uwidacznia w sposób bardziej wyraźny potrzebę integracji naukowo-organizacyjnej środowiska badawczo-dydaktycznego Poznania.

Z tym problemem przechodzimy na bardziej konkretny grunt dający podstawy właściwej, jak można sądzić, interpretacji statutowych zadań poznańskiego Oddziału Polskiej Akademii Nauk. Otóż podejmowanie, popieranie i prowadzenie badań naukowych czyli realizacja głównych statutowych zadań Oddziału musi dokonywać się przy uwzględnieniu tego, co można by nazwać zasadą podwójnej integracji. Chodzi tu z jednej strony o integrację pionową (powiązania z planami naukowymi Polskiej Akademii Nauk, a więc z nauką polską), z drugiej zaś o integrację poziomą, tzn. o pracę w kierunku organizacyjnego i badawczego scalania poznańskiego ośrodka naukowego. Integracja pionowa nie jest problemem skomplikowanym, jakkolwiek nie dokonuje się automatycznie tylko poprzez realizację planów i dyrektyw Polskiej Akademii Nauk. Chodzi o aktywne współuczestniczenie w realizacji naczelnych zadań Akademii; do takich zaś zadań należy kształtowanie możliwie jak najbardziej właściwych (z punktu widzenia rozwoju nauki jako całości oraz spełniania przez nią zadania przyśpieszonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju) propor

Jerzy Topolski

cji między poszczególnymi naukami, a zwłaszcza dbanie o rozwój tzw. badań podstawowych. W tym zakresie ośrodek regionalny Akademii winien dbać o to, by jego potencjalne możliwości badawcze zostały tak wykorzystane, aby wpływało to na rozwój nauk a zarazem wyrównywało ewentualne dysproporcje w naukowym "zagospodarowaniu" regionu. Wiąże się z tym, rzecz jasna, konieczność stałej analizy sytuacji nauki w regionie, która dawałaby obraz silniejszych i słabszych jej punktów. Nie oznacza to oczywiście dążenia do uzyskania w regionie reprezentacji wszystkich nauk. Takie formalne wypełnianie luk byłoby sprzeczne z Właściwą polityką naukową. Ważne jest wszakże, aby mimo skoncentrowania większej uwagi na niektórych tylko dyscyplinach, uzyskać taki stan rozwoju nauki w regionie, który prowadziłby (a w każdym razie by dawał możliwości) wzajemnej stymulacji różnych grup nauk i poszczególnych dyscyplin. Z punktu widzenia organizacyjnego integracja pionowa (to znaczy powiązanie z planami naukowymi Akademii) polegać musi na ścisłym współdziałaniu Oddziału z Komitetami Naukowymi oraz Wydziałami Polskiej Akademii Nauk. Dla spraw nauki w regionie pierwszoplanowa jest jednak integracja pozioma zmierzająca do uczynienia z poznańskiego ośrodka naukowego pewnej strukturalnej całości kierującej się wspólną ideą rozwijania nauki oraz przyśpieszania społeczno-gospodarczego rozwoju regionu. W tym kontekście Oddział Polskiej Akademii N auk może być traktowany jedynie jako jeden z elementów dążeń integracyjnych oraz dynamizujących badania naukowe. W niektórych przypadkach (np. w badaniach podsitawowych) jego rola w tych dążeniach integracyjnych będzie większa lub nawet dominująca, w innych - bardziej współdziałająca. Obok Oddziału Polskiej Akademii Nauk w kierunku integracji środowiska działają kolegium rektorów, kolegium dyrektorów placówek resortowych oraz Poznańskie Towarzystwo Przyjciół Nauk. Kolegium rektorów ze względu na wspomniany już potencjał wyższych uczelni w coraz większym stopniu spełnia nadrzędną funkcję koordynacji badawczej oraz integracji organizacyjno-naukowej. Oddział współdziała ściśle z kolegium rektorów oraz kolegium dyrektorów placówek resortowych znajdując coraz wyraźniej swe własne miejsce w strukturze nauki poznańskiej. Działalność Oddziału (a wraz z nim placówek Polskiej Akademii Nauk w Wielkopolsce, na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej) zmierzającą do integrowania i rozwoju naukowego regionu można by - zgodnie zresztą z przytoczonymi sformułowaniami Statutu - ująć w następujących trzech zakresach: podejmowanie i popieranie badań; prowadzenie badań; opieka nad społecznym ruchem naukowym. W zakresie podejmowania i popierania badań głównym narzędziem działania są komisje naukowe Oddziału Polskiej Akademii Nauk; w odniesieniu do prowadzenia badań - placówki naukowe pracujące na terenie działalności Oddziału; inspirowanie społecznego ruchu naukowego winno być codzienną troską wszystkich ogniw Oddziału Polskiej Akademii Nauk włącznie z jego Prezydium 3 . Co można powiedzieć bliżej, po półtorarocznej pracy Oddziału, o wskazanych zakresach działania konkretyzujących zanalizowane już cele ogólne? Bardzo dużą rolę, zgodną zresztą z podstawowymi celami działalności, Oddział Polskiej Akademii Nauk przypisuje komisjom naukowym. One to stanowią organa, które mogą realizować zarówno integrację pionową (pełniąc funkcje regionalnych Komitetów

8 Skład Prezydium Oddziału jest następujący: prof. dr Gerard Labuda (prezes); prof.

dr Władysław Węgorek (zastępca prezesa); prof. dr Maciej Wiewiórowski (sekretarz naukowy); prof. dr Jerzy Topolski (zastępca sekretarza naukowego); dr Stanisław Parliński (dyrektor zarządu administracyjnego Oddziału i placówek Polskiej Akademii Nauk).

Prof. dr Maciej Wiewiórowski, sekretarz naukowy Oddziału Polskie] Akademii Nauk

Polskiej Akademii Nauk), jak i integrację poziomą (stanowiąc między innymi instrument realizacji integracyjnych postulatów kolegium rektorów). Można stwierdzić, że w odniesieniu do spra'wy komisji naukowych Oddział Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu prowadził ożywioną działalność.

Powołano dotąd dziewiętnaście komisji skupiających ponad pięciuset najbardziej cenionych specjalistów z różnych dziedzin nauki 4 i uzyskano od początku tej pracy pełne zrozumienie poznańskiego (a także szczecińskiego i zielonogórskiego) środowiska naukowego. Jest kilka rodzajów komisji. Niektóre mają swe odpowiedniki w Komitetach Naukowych Polskiej Akademii Nauk, inne - o charakterze w większym stopniu interdyscyplinarnym - łączą specjalistów przynajmniej kilku dyscyplin. Są więc komisje "jednodyscyplinowe" i "wielodyscyplinowe", lecz te pierwsze mają również charakter integrujący, bowiem grupują specjalistów całych grup nauk dzielących się na wiele specjalności, jak np. matematyka czy chemia. Większość komisji rozpoczęła działalność od analizy istniejącego stanu rzeczy w danej dziedzinie badań oraz od ustalenia priorytetowych kierunków badawczych łączących interesy nauki z zadaniami przyśpieszenia społeczno-gospodarczego rozwoju regionu. Komisje zredagowały plany badawcze obejmujące wiele zagadnień - o podstawowym znaczeniu zarówno dla regionu, jak i całej nauki. Te plany traktowane być mogą jako swego rodzaju katalogi węzłowych problemów nauki wielkopolskiej (a także w pewnym stopniu szczecińskiej i zielonogórskiej). Komisje, rzecz jasna, same na ogół nie prowadzą badań, lecz inicjują je, stwarzają platformę dyskusji oraz inspiracji. Łączą badaczy z różnych "pionów" nauki: uczelni wyż

, Według stanu na dzień 30 VI 1974 r.

Jerzy Topolskiszych, Polskiej Akademii Nauk oraz instytutów branżowych (resortowych), a także ludzi pracujących naukowo w innego typu placówkach. Na terenie działania Oddziału w placówkach naukowych Polskiej Akademii Nauk pracuje ogółem 1057 pracowników, z czego 368 osób (czyli około 35%) to pracownicy badawczy. Jest to duży potencjał sił twórczych, współdecydujący o randze naukowej regionu. Nie jest to jednak potencjał wystarczający, stanowi bowiem (jeśli chodzi o pracowników badawczych) zaledwie około szóstą część liczby pracowników naukowych zgrupowanych w instytutach resortowych. Z kolei jednak samodzielni pracownicy badawczy w instytutach resortowych stanowią zaledwie około 3;» ogółu pracowników naukowych, podczas gdy w placówkach Polskiej Akademii Nauk jest ich około 17%. Wynika to oczywiście w dużym stopniu z charakteru odnośnych placówek i różnych potrzeb kadrowych. W chwili, gdy powstał Oddział Polskiej Akademii Nauk, istniały na terenie jego działalności następujące placówki Polskiej Akademii Na uk 5 : samodzielne - Zakład Dendrologii i Arboretum Kórnickie i Zakład Genetyki Roślin oraz - znacznie liczniejsze - podporządkowane różnym placówkom (instytutom, zakładom) nadrzędnym. Do tej ostatniej grupy należą Zakłady: Stereochemii Produktów Naturalnych, Fizyki Dielektryków, Fizyki Ferromagnetyków, Radiospektroskopii, Historii Pomorza, Archeologii Wielkopolski, Oddział Poznański Instytutu Zoologicznego; Pracownie: Instytutu Badań Literackich, Instytutu Podstawowych Problemów Techniki, Zakładu Słowianoznawstwa, Instytutu Matematycznego, Zakładu Paleozologii. Poza tym działały różne grupy robocze, zespoły badawcze, stacje naukowe podporządkowane odpowiednim instytutom czy zakładom. Niezależnie od tego działały Towarzystwa Naukowe dotowane przez Polską Akademię Nauk z zasłużonym i dynamicznym Instytutem Zachodnim na czele .. Do tego zespołu placówek, które na ogół wykazują coraz bardziej dynamiczną działalność, doszły w okresie istnienia Oddziału Polskiej Akademii Nauk niektóre nowe: Zakład Badań Instytucji Prawnych (Instytutu Nauk Prawnych), Zakład Badań nad Polonią Zagraniczną (przy Instytucie Zachodnim), Zakład Doświadczalny "Radiopan" (dla wytwarzania radiospektroskopowej aparatury), Zakład Psychologii Osobowości (będący poprzednio pracownią), Zakład Genetyki Człowieka. Ponadto przy Oddziale powstał Zespół dla koordynacji działalności Środowiskowych Laboratoriów Aparatury Unikalnej i Pomiarów Fizyko-Chemicznych. W skład Zespołu wchodzą kierownicy środowiskowych laboratoriów działających przy Politechnice Poznańskiej , Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i Polskiej Akademii Nauk.

Jednym z pierwszych dokonań nowo powstałego Oddziału Polskiej Akademii N auk w Poznaniu było powołanie placówki zajmującej się informacją oraz ochroną patentową, zmierzającą m. in. do zintensyfikowania procesu przenikania wynalazków i ulepszeń do praktyki, w szczególności do praktyki produkcyjnej. Od początków istnienia Oddziału działa Pracownia Organizacji i Informacji Naukowej. Stopniowo realizuje się plany powoływania nowych placówek, które w ogólnym zarysie przedstawiono w referacie programowym na walnym zgromadzeniu członków Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu w dniu 29 listopada 1973 r. Zakład

5 Bardziej szczegółowe dane: T. Ś w i t a ł a , Porozumienie o utworzeniu w Poznaniu Oddziału Polskiej Akademii Nauk. "Kronika Miasta Poznania" R. 1971, nr 4, s. 15 i nast.; Informator o potencjale naukowo-badawczym i rozwojowym Wielkopolski. Poznań 1973, s. 17 i nast. 6 Nie wymieniam tu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, mającego historyczne tradycje, ściśle współdziałającego z Oddziałem Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu.

Prof. dr Jerzy Topolski, zastępca sekretarza nau

Dendrologii i Arboretum Kórnickie przekształcone zostały w Instytut Dendrologii.

Powstała Samodzielna Pracownia Teorii Konsolidacji i Termodyfuzji Instytutu Podstawowych Problemów Techniki oraz Biuro StućTyjmo-Projektowe Zaplecza Naukowo- Badawczego Polskiej Akademii N auk i Politechniki Poznańskiej. Działa już Ekspozytura Ośrodka Rozpowszechniania Wydawnictw Polskiej Akademii Nauk.

Gdy mowa zarówno o podejmowaniu i popieraniu (głównie poprzez komisje naukowe) i prowadzeniu badań (głównie poprzez placówki badawcze) nie sposób nie wspomnieć o jeszcze jednym, nader ważnym czynniku, będącym charakterystycznym elementem działalności Oddziału Polskiej Akademii Nauk. Jest to mianowi - cie fakt, że Oddział działa jako reprezentant zamieszkałych w Poznaniu członków (rzeczywistych i korespondentów) Polskiej Akademii Nauk. Jest ich aktualnie dwudziestu dwóch. Już z racji owego członkowstwa ciąży na nich społeczny obowiązek twórczego inspirowania badań i nadawania im nowoczesnego kształtu. Obok komisji i placówek można korporację członków Polskiej Akademii Nauk uznać za jedno z podstawowych narzędzi realizacji zadań Oddziału. Do zadań tych, jak wspomniałem, należy również opieka nad społecznym ruchem naukowym. W tym zakresie Oddział dopiero wypracowuje najbardziej właściwe formy działania. Nawiązano ścisły kontakt z Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk oraz z Lubuskim Towarzystwem Naukowym w Zielonej Górze. Dotyczy to również niektórych branżowych towarzystw naukowych. W sumie stwierdzić można, że Oddział Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu po zakończeniu realizacji najbardziej pilnych zadań związanych z samym faktem zapoczątkowania istnienia jako instytucji, wszedł w stadium systematycznego rozwijania wszystkich wchodzących w grę zakresów działania. W każdym z nich musiał zaczynać od podstaw, wypracownjąc własne formy pracy. Niemożliwe okazało się proste przenoszenie na grunt poznański doświadczeń dwóch istniejących już Oddziałów Polskiej Akademii Nauk: w Krakowie i we Wrocławiu. Własne problemy do rozwiązania, własne tradycje organizacyjne i naukowo-badawcze dyktują własne poszukiwania, a przy tym twórcze adaptowanie doświadczeń instytucji wcześniej powołanych.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1974.10/12 R.42 Nr4 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry