DZIELNICA STARE MIASTO 8 p 3

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1974.04/06 R.42 Nr2

Szkic fragmentu dzielnicy J eżyce z nowymi nazwami ulic

N owa Dzielnica Mieszkaniowa " Ra taj e " w dzielnicy N owe Miasto Plan osiedli mieszkaniowych Gónnego Tarasu wykonany według szkicu Wydziału Programowania Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych"

Kronika budowy "Winograd"

KRONIKA BUDOWY ZESPOŁU OSIEDLI MIESZKANIOWYCH "WINOGRADY" W LATACH 1970 - 1972

Rok 1970

Do przedstawienia rozmiarów i wielkości inwestycji w 1970 r. posłużyły sprawozdaniaz wykonania planu na dzień 31 grudnia 1970 r.

I. INWESTYCJE KOMUNALNE

A. Woda Założenia harmonogramu budowy na 1970 r.

nie przewidywały żadnych inwestycji związanych z ogólnomiejską siecią wodociągową. Zbudowana w latach 1967 -1969 magistrala wodociągowa oraz sieć rozdzielcza zapewniały dostawę wody dla wszystkich zespołów mieszkaniowych wzdłuż ul. Słowiańskie].

B. Kanalizacja Na zlecenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji oraz Zarządu Dróg, Mostów i Zieleni, kontynuowane były przez brygady Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo- Kanalizacyjnych roboty przy budowie dalszych kolektorów ulicznych. Wykonane w 1970 r. kolektory sanitarne i deszczowe o ogólnej wartości 3100 (XX) zł zapewniły odprowadzanie wód opadowych i sanitarnych z obszaru Osiedla Przyj aźni.

c. Drogi W roku 1970 zakończone zostały roboty przy układaniu nawierzchni nowo projektowanej ul. Słowiańskiej na odcinku od ul. Murawa do Obornickiej. Ropoczęto prace niwelacyjne pod budowę ciągu komunikacyjnego ul. M urawa na odcinku od ul. Sło

wiańskiej do Serbskiej oraz ul. Średnicowej. Kontynuowano roboty przy oświetleniu tych ulic. Roboty o ogólnej wartości 8100 (XX) zł wykonało Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych na zlecenie Zarządu Dróg, Mostów i Zieleni oraz Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych.

D. Inwestycje Dyrekcji Inwestycji Miejskich Z inwestycji ogólnomiejskich w 1970 r.

kontynuowano tylko przerwane zimą 1%9 r. roboty przy zagospodarowaniu terenów sportowych i rekreacyjnych wokół oddanej do eksploatacji Szkoły Podstawowej Nr 29 na Osiedlu Wielkiego Października. Wartość wykonanych w 1970 r. robót niekubaturowych przy tej szkole wyniosła ok. S)) (XX) zł. Program budowy zakładał rozpoczęcie w 1970 r. realizacji jednego przedszkola i żłobka. Programu tego, z uwagi na brak mocy przerobowej przedsiębiorstw wykonawczych, nie wykonano. Dla złagodzenia kłopotów matek pracujących, kosztem kilku mieszkań w blokach nr 8 i 13, zorganizowano dwa punkty opieki nad dzieckiem o powierzchni użytkowej ok. 110 m Z .

II. MAGISTRALA CIEPŁOWNICZA (INWESTYCJA WSPÓLNA)

W 1970 r. załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych "Hydrobudowa 7" kontynuowała roboty przy budowie dalszych odcinków magistrali ciepłowniczej na obszarze Osiedla Przyjaźni. Zbudowany odcinek rurociągu o długości 427 m.bi wartości 4 265 400 zł przekazany został do eksploatacji Miejskiemu Przedsiębiorstwu Energetyki Cieplnej. Oddane w użytkowanie pierwsze dwa bloki mieszkalne nr l l 2 na Osiedlu Przyjaźni miały więc zapewnioną dostawę cieplika i ciepłą wodę.

III. INWESTYCJA ZAKŁADÓW ENERGETYCZNYCH POZNAN-MIASTO

N a rozbudowę sieci kablowej wysokiego napięcia i wyposażenie urządzeń trafostacjl zapewniono w planie na 1970 r. nakłady w wysokości l 522 (XX) zł. W ramach tych nakładów wyposażono dwie trafostacje na Osiedlu Wielkiego Października oraz trzy na

Osiedlu Przyjaźni. Roboty wykonywał Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycyjnego przy Zakładach Energetycznych na zlecenie inwestora bezpośredniego Zakładów Energetycznych Poznań-MIasto.

IV. INWESTYCJE WIELKOPOLSKICH OKRĘGOWYCH ZAKŁADÓW GAZOWNICTWA

Na rok 1970 nie planowano żadnych inwestycji, ponieważ istniejąca i zrealizowana w latach 1968 -1969 sieć rozdzielcza zapewniała dostawę gazu dla wszystkich obiektów mieszkalnych i usługowych na Osiedlu Wielkiego Października i Osiedlu Przyjaźni.

V. INWESTYCJE DYREKCJI OKRĘGOWEJ POCZT I TELEGRAFÓW

W roku 1970 kontynuowano rozpoczętą w 1969 r. rozbudowę sieci telekomunikacyjnej w osiedlach mieszkaniowych, w których zakończono realizację obiektów kubaturowych. N a Osiedlu Wielkiego Października wykonano i przekazano do użytku zastępczą dwustunumerową centralę telefoniczną oraz niektóre przyłącza kablowe do budynków mieszkalnych nr l, 2, 5, 6, 7 i 8. Łączna wartość wykonanych robót wyniosła 1159 (XX) zł. Bezpośrednio po wykonaniu sieci rozdzielczej sukcesywnie podłączano abonentów do sieci telekomunikacyjnej.

VI. WYTWÓRNIA PREFABRYKATÓW WIELKOPŁYTOWYCH POZNAŃSKIEGO PRZEDSIĘBIORSTWA BUDOWLANEGO NR 3

W 1970 r. globalna produkcja Wytwórni wyniosła 34 400 m' prefabrykatów o wartości S7,1 min zł. Zadania te zostały wykonane przez załogę liczącą ok. dwustu pracowników w toku dwu- i trzyzmianowej pracy. Wyprodukowana ilość elementów prefabrykowanych w poważnym stopniu zbliżyła się do założonej docelowej wydajności Wytwórni i zapewniła budowę ok. 4W izb mieszkalnych rocznie. Elementy "wyprodukowane w 1970 r. zastosowane były przy montażu typowych budynków mieszkalnych pięciokondygnacyjnych. Praca Wytwórni była systematycznie udoskonalana. Wprowadzono szereg nowatorskich rozwiązań w procesie produkcyjnym. Między innymi uruchomiono nową zgrzewarkę wielopunktową z mechanicznym przesu

waniem siatek zbrojeniowych, zmodernizowano formy do produkcji elementów klatek schodowych i kanałów wentylacyjnych oraz wiązań dachowych. Zbudowano dobrze urządzone zaplecze socjalne i usługowo-administracyjne. Rozpoczęto prace przygotowawcze do budowy drugiej formy bateryjnej ciągłego ruchu do produkcji elementów prefabrykowanych dla budynków mieszkalnych trzynastokondygnacyjnych. Spośród dobrze pracującej załogi wyróżniła się szczególnie trzynastoosobowa brygada betoniarska kierowana przez Stanisława Szmatułę.

Kierownictwo Wytwórni spoczywało w rękach mgra inż. Henryka Paprzyckiego.

VII. INWESTYCJE BUDOWNICTWA MIESZKALNEGO

A. Dokumentacja prawna N a przełomie drugiego i trzeciego kwartału 1970 r. wykupiono i przekazano wykonawcy - Poznańskiemu Przedsiębiorstwu Budowlanemu Nr 3 dalsze tereny przewidziane pod budowę Osiedla Przyjaźni z przeznaczeniem pod budynki mieszkalne nr: 4, 10, 11 i 12. Mimo wielu trudności w otrzymaniu izb zastępczych dla lokatorów sześciu domków jednorodzinnych podlegających wyburzeniu (przeniesiono ich w rezultacie do nowych mieszkań), nie spowodowały one zakłóceń w wykonaniu inwestycji mieszkaniowych, w szczególności w wykonaniu robot zbrojeniowych.

B. Dokumentacja projekt o w o -kosztorysowa W dziedzinie bieżących zadań inwestycyjnych w 1970 r. przygotowana została i przekazana wykonawcy dokumentacja projekto

12 Kronika Miasta Poznania

wa dla obiektów przewidzianych do realizacji na Osiedlu Przyjaźni. Równolegle, w oparciu o zatwierdzone przez Prezydium Rady Narodowej m. Poznania z dnia 7 sierpnia 1969 r. dane wyjściowe do projektowania drugiego etapu budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady", rozpisano konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej zagospodarowania terenu. W konkursie uczestniczyły trzy zespoły. Akceptowano projekt zespołu kierowanego przez mgra inż. architekta Jerzego Buszkiewicza w składzie: mgr inż. architekt Andrzej Kurzawski, mgr inż. architekt Andrzej Łuczkowski, technik budowlany Tadeusz Parewicz. U zyskał on pozytywną opinię Wydziału Budownictwa, U rbanistyki i Architektury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania i decyzją kierownika Wydziału mgra lnz. architekta Mariana Wernera z dnia 9 czerwca 1970 r. skierowany został do realizacji.

Kronika budowy" Winograd"

OSIEDLE WIELKIEGO PA-ZDZIERNIKA

E 3 3 4969 -ODDANO DO EKSPLOATACJI BVD. 4,2,5,6 4970 - ODDAMO 3>0 EKSPLOATACJI BVD. 7,8,42,43, I«!, 4972 -ODDANO DO 6KSPLOATAC3I BUD. 3,4,10,'U

Drugi etap budowy obejmował Osiedla: 1. K o s m o n a u t ów, w którym przewidziano budynki mieszkalne o kubaturze ok. 517 000 m i powierzchni użytkowej mieszkań ok. 118 700 m 2 . 2. Kra juR a d, w którym przewidziano wzniesienie budynków mieszkalnych o kubaturze ok. 967 900 m» i powierzchni użytkowej 206 200 m=. 3. Zwycięstwa, w którym m. in. przewiduje się zbudowanie bloków mieszkalnych o kubaturze ok. 900 000 ma powierzchni użytkowej ok. 207 000 m S . W drugim kwartale 1970 r. Biuro Projektowe "Inwestprojekt" Centralnego Związku Budownictwa Mieszkaniowego w Poznaniu przekazało wykonawcy kompleksowy projekt

techniczno-roboczy na budowę jednego zespołu budynków średnio-wysokich trzynastokondygnacyjnych (nr 3 i 4) na Osiedlu Wielkiego Października.

c. Pr zbie g ny ehrobót

b udowi a

Generalny wykonawca Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 - ma zlecenie bezpośredniego inwestora, Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, koncentrował działalność budowlano -montażową na następujących zadaniach: a. obiekty mieszkaniowe: 'budynki nr 7, B, 12, 13, 14, 15 na Osiedlu Wielkiego Paż w tym w tym w tym Zadania inwestycyjne Nakłady roboty Nakłady roboty Nakłady ro boty ogółem budowlano- ogółem budowlano- ogółem budowlanomontażowe montażowe montażowe Obiekty mieszkaniowe ogółem 157 477 150 236 159 947 152 186 101,6 101,3 z tego: w Osiedlu Wielkiego Października 105 516 102 155 92 046 86 889 87,2 85, l w Osiedlu Przyjaźni 51 961 48 081 67 901 65 297 130,7 135,8 Obiekty niemieszkaniowe 884 882 259 226 29,3 25,6 Garaże w Osiedlu Wielkiego Października 884 882 259 226 29,3 25,6 Dodatkowe wyposażenie mieszkań w meble kuchenne 2 386 110 1745 110 73, l 100,0 Poza planem - - 126 126 - -

WYKONANIE PLANU BUDOWNICTWA W ROKU 1970

Tabela 2

Plan Wykonanie Wyszczególnienie obiektu Powierzchnia Liczba: Powierzchnia Liczba: mieszkalnego użytkowa m 2 mieszkań izb użytkowa m 2 mieszkań izb Osiedle Wielkiego Października ogółem 39 337 823 3 151 39 337 823 3 151 w tym: Budynek nr 7 10 730 208 852 10 730 208 852 Budynek nr 8 5 346 90 405 5 346 90 405 Budynek nr 12 5 702 120 480 5 702 120 480 Budynek nr 13 7 551 192 577 7 551 192 577 Budynek nr 14 3 801 80 320 3 801 80 320 Budynek nr 15 6 207 133 517 6 207 133 517 Osiedle Przyjaźni ogółem 11048 210 885 11048 210 885 w tym: Budynek nr 16 (l) 5 702 120 480 5 702 120 480 Budynek nr 17 (2) 5 346 90 405 5 346 90 405

Kronika budowy "Winograd"

Tabela 3

STRUKTURA MIESZKAŃ W BUDYNKACH PRZEKAZANYCH DO UŻYTKU W 1970 R.

Typ mieszkania Lp. Budynek M-2 M-3 M-4 M-5 M-6 l Budynek nr 7 5 10 105 43 45 2 Budynek nr 8 - - - 45 45 3 Budynek nr 12 - - 120 - 4 Budynek nr 13 64 64 l 62 l 5 Budynek 14 80 , nr - - - - 6 Budynek nr 15 5 5 119 4 - 7 Budynek nr 16 (l) - - 120 - - 8 Budynek nr 17 (2) - - - 45 45 Razem: 74 79 545 199 136 Procent: 7,2 7,6 52,8 19,2 13,2

dziernika i nr 16, 17, 18 na Osiedlu Przyjaźni; b. obiekty usługowe-podstawowe: pawilon handlowo- usługowy nr 104 na Osiedlu Wielkiego Października i garaże o 38 boksach w tym samym osiedlu. Wykonanie planu nakładów inwestycyjnych w roku 1970 obrazuje Tabela l. Jak wynika z tabeli, plan nakładów wykonano w 100,8%, w tym w robotach budowlano-montażowych w 100,9%. Był to wysoki stopień wykonania nakładów w porównaniu z latami 1968 -1969, a korzystne zaawansowanie stanów surowych na budowie Osiedla Przyjaźni zapewniło rytmiczny przebieg inwestycji w 1971 r. Realizację planu efektów rzeczowych obrazuje Tabela 2. Wynika z niej, że zakres rzeczowy w efektach mieszkaniowych wykonano w 100%. Oddano do eksploatacji 1033 mieszkania o 4036 izbach i 50 385 m' powierzchni użytkowej. Stanowi to wzrost w stosunku do efektów 1969 r. o 64% w mieszkaniach i o 74% w izbach.

Strukturę przekazanych do użytku mieszkań w 1970 r. obrazuje Tabela 3. Poza planem w 1970 r. przekazano do użytkowania mieszkańcom następujące obiekty usługowe: dwa sklepiki spożywczy i warzywno-owocowy w podpiwniczeniu budynku nr 7; punkty opieki nad dzieckiem w budynkach nr 8 i 13; tymczasową centralę telefoniczną w podpiwniczeniu budynku nr 6; punkt usługowy "Praktyczny Pan" w budynku nr 5, jeden punkt ogniska plastycznego w budynku nr 2 i jeden dla celów majsterkowania w budynku nr 14. Obiekty oddawane były do użytku rytmicznie w planowanych terminach zgodnie z zawartymi umowami. Konsekwentnie zmierzano do zapewnienia coraz lepszej jakości mieszkań (Tabela 4). Zakłócenia wystąpiły przy budowie budynków trzynastokondygnacyjnych. Wynikły one na skutek niemożliwości wykonywania elementów prefabrykowanych w formie bateryjnej ciągłego ruchu (FBC-2). Do produkcji elementów dla tych

RYTMIKA WYKONYWANIA IZB GOTOWYCH DO UŻYTKU W 1970 R.

Tabela 4

Liczba oddanych Procent wykonania Kwarta! do użytku izb planu rocznego I 270 6,7 II 987 24,5 III 1242 30,7 IV 1537 38,1 Razem 4036 100,0vAiooiNaaa? "i n

O' & O o «5 s.

Budowa pierwszych dwóch punktowców trzynastokondygnacyjnych na Osiedlu Wielkiego Października (przy ul. Słowiańskiej), stan w trzecim kwartale 1971 rbudynków wyprodukowano więc nową formę FBC-l.

Program wstępny Wytwórni zakładał produkcję elementów dla budynków pięcioi trzynastokondygnacyjnych w formie bateryjnej ciągłego ruchu (FBC-2). Okazało się to niemożliwe. Dopiero po zbudowaniu specjalnej formy (FBC-l), przystosowanej do produkcji elementów budynków trzynastokondygnacyjnych, budowa wysokościowców przebiegała rytmicznie. Specjalne wymogi wobec płyty dla budynków trzynastokondygnacyjnych wynikały z nowatorskiego systemu, tzw. wymuszonego montażu z zastosowaniem śrub rektyfikacyjnych.

Opóźnienia w budowie bloków trzynastokondygnacyjnych nadrobione zostały przez przyspieszenie budowy budynku pięciokondygnacyjnego nr 18/3 na Osiedlu Przyjaźni. Dla zabezpieczenia właściwego zagospodarowania i eksploatacji terenów zielonych, Poznańska Spółdzielnia Mieszkaniowa z dniem l stycznia 1970 r. utworzyła własny Zakład Terenów Zielonych.

Na Osiedlu Wielkiego Października wykonano prace wartości 258 gx) zł. Wysadzono m. in. ok. IW krzewów, l drzew liściastych, założono trawniki na powierzchni ok. 8W m 2 . Kierownictwo Zakładu powierzono inż. Henrykowi Ciechanowskiemu.

Rok 1971

Na dzień 31 grudnia 1971 r. w Zespole Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" zamieszkiwało 10 312 osób.

I. INWESTYCJE KOMUNALNE

A. Woda W pierwszym kwartale 1971 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo- Kanallzacyjnych rozpoczęło budowę nowego odcinka sieci wodociągowej o XX) m między osiedlami Wielkiego Października i Przyjaźni. Roboty o wartości %5 cm zł zakończono na przełomie trzeciego i czwartego kwartału, zapewniając dopływ wody do projektowanych w części zachodniej budynków mieszkalnych Osiedla Kosmonautów.

B. Kanalizacja Założenia planu inwestycyjnego na 1971 r.

przewidywały rozpoczęcie i zakończenie budowy kolektora sanitarnego między Osiedlami Wielkiego Października i Przyjaźni. Wykonanie tej inwestycji o wartości l 723 cm zł przebiegało sprawnie. Roboty wykonywało na zlecenie Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych. Ukończony i przekazany do eksploatacji terminowo odcinek kolektora sprosta potrzebom znacznej części Osiedla Kosmonautów.

c. Drogi W roku 1971 prowadzone były roboty przy budowie oświetlenia ostatniego odcinka ul. Słowiańskiej oraz przy budowie kolektorów deszczowych i nawierzchni w ulicach Serbskiej, Murawa oraz Średnicowej. Pierwszy odcinek pasa wschodniego ul. Murawa odul. Winogrady do Słowiańskiej przekazano do użytku łącznie z oświetleniem w pierwszym kwartale 1971 r., drugi natomiast od ul. Słowiańskiej do ronda przy ul. Serbskiej w czwartym kwartale 1971 r. W czwartym kwartale przekazano do użytku część odcinka jezdni ul. Średnicowej od ul. Słowiańskiej do wysokości budynku nr 13 Osiedla Przyjaźni. Do końca 1971 r. wykonane przez załogi Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych roboty drogowe stanowiły łączną wartość przerobu 6 526 100 zł.

D. Inwestycje Dyrekcji Inwestycji Miejskich W drugim kwartale 1971 r. rozpoczęto budowę Szkoły Podstawowej Nr 127 na Osiedlu Przyjaźni o 24 izbach lekcyjnych do nauki i 3lg) m' powierzchni użytkowej, we wrześniu zaś budowę Przedszkola Nr 102 na Osiedlu Wielkiego Października, zaprojektowanego na IX) miejsc o 601 m 2 powierzchni użytkowej. Mimo poważnych opóźnień w programie budowy urządzeń socjalno-usługowych ogólnomiejskich, rozpoczęcie budowy tych dwóch obiektów usług podstawowych stworzyło realne możliwości osiągnięcia w latach 1972-1973 dalszej poprawy w rozbudowie istniejącej sieci urządzeń socjalnych. Do końca 1971 r. wartość wykonanych robót budowlano-montażowych wyniosła 3 100 cm zł.

Kronika budowy "Winograd"

II. INWESTYCJA WSPÓLNA - MAGISTRALA CIEPŁOWNICZA

W 1971 r. załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Lądowego i Wodno- Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" zakończyła budowę ostatniego odcinka magistrali ciepłowniczej długości X)4 m i wartości l X)2 cm zł. Odcinek ten zamykał pierwszy etap budowy sieci ciepłowniczej Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". Zapewniono cieplik dla wszystkich obiektów mieszkalnych i towarzyszących w Osiedlach: Wielkiego Października i Przyjaźni. W czwartym kwartale 1971 r. rozpoczęta została budowa drugiego etapu magistrali ciepłowniczej. Ogółem wykonano roboty wartości l 811 (fi zł.

III. INWESTYCJE ZAKŁADÓW ENERGETYCZNYCH POZNAŃ-MIASTO

Inwestycje te w 1971 r. sprowadzały się do wyposażenia pięciu trafostacji na Osiedlu Wielkiego Października i Osiedlu Przyjaźni w urządzenia niskiego i wysokiego napięcia oraz do ułożenia kabli wysokiego napięciadoprowadzających energię elektryczną do tych stacji. Na rozbudowę sieci i urządzeń elektrycznych zapewnione zostały nakłady w wysokości l 327 (XX) zł.

IV. INWESTYCJE WIELKOPOLSKICH ZAKŁADÓW GAZOWNICTWA

Założenia planu budowy na rok 1971 nie przewidywały żadnych inwestycji związanychz ogólnomiejską siecią Osiedli Mieszkaniowychgazową w Zespole "Winogrady" .

V. WYTWÓRNIA PREFABRYKATÓW WIELKOPŁYTOWYCH

W roku 1971, przy średnim zatrudnieniu ok.

205 pracowników oraz przy dwu- i trzyzmianowej pracy, Wytwórnia wykonała 41590 m' betonu, przeznaczonego dla elementów prefabrykowanych o wartości 91191 cm zł. Odpowiadało to zapotrzebowaniu na budowę stanów surowych i wykończeniowych w wysokości 4800 izb mieszkalnych. Jednocześnie w celu zwiększenia produkcji elementów i dla polepszenia ich jakości oraz wydajności i poprawy ogólnych warunków socjalno-bytowych załogi, rozpoczęta została w czerwcu 1971 r. modernizacja Wytwórni. Polegała ona m. in. na wykonaniu stalowych zadaszeń przy formach bateryjnych FBC-2, zmianie ich systemu rozformowywania, pobudowaniu dużego węzła betoniarskiego i zainstalowaniu betoniarki

automatycznie sterowanej o pojemności tysiąca litrów. Dla załogi wybudowano dobrze wyposażone zaplecze oraz laboratorium i magazyn gotowej konfekcjonowanej stolarki drzwiowej i okiennej. Produkcja Wytwórni mimo prowadzenia robót inwestycyjnych przebiegała bez zakłóceń. Do osiągnięcia dobrych wyników przyczyniła się cała załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 - generalnego wykonawcy i Poznańskiego Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" Poznań jako podwykonawcy robót specjalistycznych konstrukcji stalowych. Na specjalne jednak wyróżnienie zasłużyła osiemnastoosobowa brygada zbrojarzy z brygadzistą Czesławem Kachelem na czele.

terenowo

VI. INWESTYCJE MIESZKANIOWE

A. Dokumentacja - pr aw na W ciągu 1971 r. przekazano generalnemu wykonawcy resztę terenów pod budowę pozostałych obiektów mieszkalnych i usługowych na Osiedlu Przyjaźni. Nie udało się jednak wykwaterować mieszkańców z dwóch domków jednorodzinnych. Budynki te kolidują z koncepcjami zagospodarowania wnętrza Osiedla. Podstawowym zadaniem było też przygotowanie kompleksowej dokumentacji terenowo-prawnej dla budowy Osiedli Kosmonautów i Kraju Rad. Opracowanie tej do

kumentacji przebiegało sprawniej niż w latach ubiegłych, dzięki czemu na przełomie drugiego i trzeciego kwartału przekazano już generalnemu wykonawcy część dokumentacji dotyczącej budownictwa niekubaturowego w Osiedlu Kosmonautów, co ułatwiło m. in. przystąpienie do układania zbrojeń podziemnych.

B. Dokumentacja techniczna Zakład Projektowania i Usług Inwestycyjnych Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego "Inwestprojekt" Poznań skoncentrował prace projektowe w

1971 r. głównie na zapewnieniu bieżącej dokumentacji technicznej dla budowy obiektów mieszkalnych Osiedla Przyjaźni i Osiedla Kosmonautów, zespołu pawilonów handlowo-usługowych Nr 125 ABC na Osiedlu Przyjaźni, Przychodni Zdrowia Nr 101 na Osiedlu Wielkiego Października i obiektu nr 108a przewidzianego dla działalności społeczno-wychowawczej i warsztatów osiedlowych.

Uchwałą Prezydium Rady Narodowej m.

Poznania z dnia 30 lipca 1971 r. zatwierdzone i przyjęte zostały do realizacji również założenia techniczno-ekonomiczne budowy Osiedla Kosmonautów. Przewidują one budowę 2&X) mieszkań różnej kategorii w czternastu budynkach mieszkalnych pięciokondygnacyjnych i w ośmiu budynkach mieszkalnych trzy nastokondygnacy j nyeh. Przewidziano w Osiedlu zbudowanie tunelu podziemnego dla pieszych w ciągu komunikacyjnym ul. Murawa. Zapewni on bezkolizyjne przeJSCla dla mieszkańców Osiedli Kosmonautów i Kraju Rad korzystających z zespołu usług podstawowych zlokalizowanych na skraju tych osiedli. Rozpisany we wrześniu 1970 r. konkurs na projekty planu zagospodarowania "Centrum handlowo- usługowego" dla Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" został w lutym 1971 r. rozstrzygnięty. W konkursie brało udział dwanaście zespołów z całego kraju. Decyzją Sądu Konkursowego, I nagrodę uzyskała praca nr 12 głównego projektanta mgra inż. arch. Ryszarda Dudy z Katowic. Praca ta w oparciu o zatwierdzony program przewiduje budowę jedenastu zespołów obiektów handlowo-usługowych o łącznej kubaturze 307 433 m' i 54 618 m 2 powierzchni użytkowej, w tym budowę przychodni obwodowej służby zdrowia, hotelu na 4 miejsc oraz kina i dużej sali widowiskowo-rozrywkowej.

Tabela 5

PLAN WYKONANIA BUDOWNICTWA W ROKU 1971

Plan Wykonanie Termin powierz- powierz- oddania Zadanie miesz- chnia miesz- chnia kań izb izb do użytko- kań użytko- użytku wa wa Budynek m 18 (3) 420 1408 17 767 420 1408 17 767 29 VI Budynek nr 19 (4) 403 1451 17 865 403 1451 17 865 30Xl Budynek nr 25 (10) 330 1139 14 245 330 1139 14 245 23Xl Razem: 1153 3998 49 877 1153 3998 I 49 877 -

c. Przebieg robót budowlanych W roku 1971 realizacja zadań koncentrowała się na Osiedlach: Wielkiego Października (obiekty kubaturowe budynki nr 3, 4, 11); Przyjaźni (obiekty kubaturowe budynki nr 18, 19, 25, 26, 27 i niekubaturowe ) oraz Kosmonautów (roboty niekubaturowe ).

W ramach planu inwestycyjnego budowano obiekty usługowe podstawowe: pawilon handlowo-usługowy nr 104 na Osiedlu Wielkiego Października; garaże o 37 boksach na tym samym Osiedlu. Realizację efektów rzeczowych na Osiedlu Przyjaźni przedstawia Tabela 5. Wynika z niej, że zakres efektów rzeczowych został wykonany w 100%. Oddano do eksploatacji w 1971 r. 1153 mieszkań o 3998 izbach i 49 877 m= powierzchni użytkowej. Załoga Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Robót Inżynieryjnych oddała w użytkowa

nie kompleks urządzeń osiedlowego uzbrojenia podziemnego kanalizacji sanitarnej, deszczowej, wodociągowej i gazowej na Osiedlu Przyjaźni.

S trukturę przekazywanych do użytku mieszkań ilustruje Tabela 6. J ak "wynika z Tabeli 7, plan nakładów finansowych wykonano w 97,6%. Na niewykonanie planu w 100% wpłynęło niepełne wykonanie budynków trzynastokondygnacyj - nych nr 3 i 4 na Osiedlu Wielkiego Października w stanach surowych. Wyjaśnić tu należy, że załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 na budowie tych wysokich (ok. 36 m) obiektów stawiała dopiero pierwsze kroki. W szczególności duże trudności napotkano w opanowaniu technologii przy wdrażaniu prototypowego rozwiązania tak zwanego wymuszonego montażu prefabrykatów z zastosowaniem śrub rektyfikacyjnych.

Kronika budowy "Winograd"

Tabela 6 STRUKTURA MIESZKAŃ W BUDYNKACH PRZEKAZANYCH DO UŻYTKU W 1971 R.

Typ mieszkania Budynek Razem M-2 M-3 M-4 M-S M-6 Budynek nr 18 (3 ) 85 94 167 73 1 420 Budynek nr 19 (4 ) 49 59 251 43 1 403 Budynek nr 25 (10) 59 64 148 58 1 330 Razem: 193 217 566 174 3 1153 Procent: 16/7 18/8 49/1 15/1 0/26 100/0

Na Osiedlu Wielkiego Października w 1971 r.

oddano do użytku pawilon handlowo-usługowy o powierzchni użytkowej 2448 m 2 oraz 37 boksów garażowych realizowanych systemem gospodarczym. Zgodnie z planem, kontynuowano budowę budynków wysokich nr 3, i, 10 i Iloraz rozpoczęto budynek nr 9 na Osiedlu Wielkiego Października. Na Osiedlu Przyjaźni wykonawca - Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 - przyśpieszył tempo montażu budynków niskich nadrabiając zaległości powstałe przy budowie budynków trzynastokondygnacyjnych. Realizacja wszystkich zakresów robót przebiegała w 1971 r. na ogół pomyślnie. N a podkreślenie zasługuje zwłaszcza prawidło

wa rytmika oddawania do użytku izb mieszkalnych w poszczególnych kwartałach całego roku (Tabela 8). Duża poprawa nastąpiła równlez w zakresie kompleksowości oddawania do użytku obiektów wraz z wnętrzami małej architektury i zagospodarowaniem terenu zielenią niską i wysoką. Dzięki Zakładowi Terenów Zielonych działającemu przy Poznańskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, który wykonał w 1971 r. roboty o wartości 691 (XX) zł, w dużym stopniu polepszyła się estetyka osiedli oraz warunki zdrowotne mieszkańców. Równie pomyślnie w coraz większym stopniu niż w latach ubiegłych realizowane były w ramach czynów społecznych roboty związane z uporządkowaniem i z zazielenieniem niektórych zaniedbanych terenów osiedlowych.

Rok 1972

W maju 1972 r. rozpoczął się piąty rok budowy Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady". Od 1968 r. zbudowano 24 budynki mieszkalne o powierzchni użytkowej 194 869 m' (15199 izb), które na dzień 31 XII 1972 r. zamieszkiwało 18 238 osób..

I. INWESTYCJE KOMUNALNE

A. Woda Program inwestycyjny Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji na rok 1972 zakładał dalszą rozbudowę sieci wodociągowej magistralnej. Roboty wykonywało Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodociągowo-Kanalizacyjnych, które kosztem 4 818 (XX) zł wykonało sieci te w terminie zapewniającym dopływ wody do obiektów zlokalizowanych w części południowej Osiedli Kraju Rad i Kosmonautów.

B. Kanalizacja Założenia planu inwestycyjnego na 1972 r.

przewidywały kontynuowanie rozpoczętych w 1971 r. robót przy kolektorze sanitarnym

i deszczowym. Trudności w przekwaterowaniu mieszkańców wielu domków jednorodzinnych na trasie przebiegu sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej uniemożliwiły terminowe rozpoczęcie planowanych robót zasadniczych. Zostały one przesunięte na pierwszy kwartał 1973 rc. Drogi i komunikacja W roku 1972 nakłady związane z rozbudową ciągów komunikacyjnych w Zespole Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" wzrosły do 14 (XX) 000 zł. Zarząd Dróg, Mostów i Zieleni w programie inwestycyjnym zakładał budowę nawierzchni i oświetlenia wschodniego i zachodniego pasa ul. Murawa na odcinku od ul. Słowiańskiej do Serbskiej,

WYKONANIE PLANU NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH W ROKU 1971 W ZESPOLE OSIEDLI MIESZKANIOWYCH "WINOGRADY"

Plan nakładów Wykonanie nakładów Nakłady w tym roboty Nakłady w tym roboty Procent N azwa zadania inwestycyjnego ogółem budowlano- ogółem budowlano- wykonania montażowe montażowe Osiedle Wielkiego Października 68 300 65 300 47 406 45 470 69 Osiedle Przyjaźni 142 860 137 247 161 092 154 876 113 Osiedle Kosmonautów 1041 1000 2 338 1303 225 Dodatkowe wyposażenie mieszkań na Osiedlu Wielkiego Października 837 493 59 Dodatkowe wyposażenie mieszkań na Osiedlu Przyjaźni 4 621 306 l 612 35 Garaże 746 655 340 46 Ogółem plan: 218 405 204 508 213 281 201 649 97,6

Tabela 8

RYTMIKA WYKONYWANIA IZB GOTOWYCH DO UŻYTKU W 1971 R.

Liczba oddanych Procent wykonania Kwartał do użytku izb planu rocznego I 804 20,0 II 946 23,8 III 1249 31,3 IV 999 24,9 Razem: I 3998 100,0 -jpa. P' B O S <<3.

-.t> a a -a

Kronika budowy Winograd'

Budowa trzech dalszych punktowców trzynastokondygnacyjnych na Osiedlu Wielkiego Października. Stan w trzecim kwartale 1972 r.

Szkolą Podstawowa Nr 127 zbudowana w trzecim kwartale 1972 r. na Osiedlu Przyjaźni

· iJflU .. . .... POIIUIUIIII

*»»

'TM wmliii

Przedszkole Nr 102 na Osiedlu Wielkiego Października. Budowę ukończono w trzecim kwartale 1972 r.

Budynek nr 3 w Osiedlu Przyjaźni posiada trwale wykonany plan osiedla

Kronika budowy" Winograd"nawierzchni w ul. Średnicowej do ul. Ugory oraz północnego pasa ul. Serbskiej od ul. N aramowickiej do Murawa. Ponadto przewidziano roboty niwelacyjne wzdłuż ul. Murawa od ronda ul. Serbskiej do Lechickiej. Wykonawca - Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych - nie zdołało zakończyć robót przy budowie wschodniego pasa ul. M urawa od ul. Winogrady do Serbskiej. N atomiast Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i W odociągowo- Kanalizacyjnych z pewnym wyprzedzeniem osiągnęło planowe zadania 1972 r., wykonując roboty o wartości 7 410 (XX) zł.

D.

westycj i

Inwestycje Dyrekcji Miejskich

In

W lipcu 1972 r. przekazana została do użytku rozpoczęta w 1971 r. Szkoła Podstawowa

II. INWESTYCJA WSPOLNA

Załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Lądowego i Wodno-Inżynieryjnego "Hydrobudowa 7" w 1972 r. kontynuowała roboty przy magistrali ciepłowniczej o długości 1664 m i zakończyła je w terminie

Nr 127 na Osiedlu Przyjaźni. Szkoła ta o 31 m' powierzchni użytkowej oprócz osiemnastu izb lekcyjnych posiada sale do zajęć praktycznych, do nauki fizyki, biologii, chemii oraz jedną dużą salę gimnastyczną. N a Osiedlu Wielkiego Października przekazano w dniu 30 czerwca do użytku Przedszkole Nr 102, wykonane kompleksowo w skróconym cyklu budowy, o powierzchni użytkowej 601 m! ze 120 miej scami dla dzieci. W lipcu rozpoczęto na tym osiedlu budowę drugiego Przedszkola Nr 107 o analogicznej wielkości. Ogólna wartość wykonanych w 1972 r. robót wyniosła 12 924 800 zł.

Z powodu braku środków i mocy przerobowej wykonawcy nie udało się rozpocząć budowy żłobka Nr 103. Inwestycja ta została przesunięta na lata 1973 - 1974.

MAGISTRALA CIEPŁOWNICZA

zgodnie z harmonogramem wykonując przeró b o wartości ogółem 8 518 300 zł. Dzięki temu zapewniono cieplik dla wszystkich obiektów projektowanych i zlokalizowanych w Osiedlu Kosmonautów.

III. INWESTYCJE ZAKŁADÓW ENERGETYCZNYCH

W ramach planowanych nakładów wielkości l 427 300 zł Zakłady Energetyczne Poznań- Miasto kontynuowały rozbudowę sieci i urządzeń energetycznych w czterech trafostacjach na Osiedlu Przyjaźni i w jednej na

Osiedlu Kosmonautów. Roboty przebiegały na ogół sprawnie mimo pewnych trudności z oczyszczaniem i ukształtowaniem wyprzedzającym teren istniejących zainwestowano

IV. INWESTYCJE WIELKOPOLSKICH ZAKŁADÓW GAZOWNICTWA

Program inwestycyjny 1972 r. zakładał budowę nowych sieci rozdzielczych. Kosztem 1895 000 zł zrealizowano dwa odcinki gazociągu długości 1711 m.b. Gazociągi te całkowicie zapewniły dostawę gazu mieszkańcom Osiedla Kosmonautów i zachodniego rejonu Osiedla Kraju Rad.

V. INWESTYCJE DYREKCJI OKRĘGOWEJ POCZT I TELEGRAFII

We wrześniu 1972 r., na zlecenie Dyrekcji Okręgowej Poczt i Telegrafów, Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 3 rozpoczęło budowę dużego specjalistycznego obiektu o kubaturze 17 238 m S przeznaczonego na automatyczną centralę telefoniczną dla 6:XX) numerów abonenckich. Obiekt ten, zlokalizowany w zachodniej części centrum handlowo-usługowego Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady", będzie posiadał oprócz pomieszczeń technicznych centrali telefonicznej dobrze wyposażone zaplecze administracyjne o powierzchni użytkowej 1328 m= oraz duże pomieszczenia o łącznej powierzchni użytkowej 1010 m' dla centralnego Urzędu Pocztowo- Telekomunika

cyjnego nadawczo-odbiorczego. Planowany termin uruchomienia obiektu przewidziany jest na lata 1974 - 1975. Ogólna wartość wykonanych w 1972 r. robót wyniosła 2 073 (XX) zł. W celu dalszej poprawy usług podstawowych w zakresie łączności na Osiedlu Wielkiego Października, w budynku nr 15 zaadaptowano pomieszczenia części prześwitu i przekazano w czwartym kwartale 1972 r. do zagospodarowania i wyposażenia na okres przejściowy tysiącnumerowej centrali telefonicznej, która obsługiwać ma mieszkańców Osiedli Przyj aźni i Wielkiego Października. Uruchomienie tej zastępczej centrali telefonicznej nastąpi w trzecim kwartale 1973 r.

OSIEDLE KOSMONAUTÓW

BZU /We - UZBROUENIE TERENU W 7 O > I Rozpoceąctc EEALCZACDI BWOjNKÓW NBA 8,7,6,5,4. (STAN NA KONIEC M?2 *)

Kronika budowy " Winograd"

Porządkowanie trawników i skwerów między budynkami nr l i 2 na Osiedlu Wielkiego Października. W głębi budynek nr 5. Widok od ulicy Słowiańskiej

VI. WYTWÓRNIA PREFABRYKATÓW WIELKOPŁYTOWYCH

Rozpoczęta w 1971 r. rozbudowa i modernizacja Wytwórni kosztem ok. 40 cm cm zł zakończona została we wrześniu 1972 r. W czwartym kwartale 1972 r. osiągnięta została zakładana docelowa moc produkcyjna. Aktualnie wynosi ona 52 cm m' betonu, co odpowiada 95 400 m 2 powierzchni użytkowej mieszkań. Ilość ta w pełni zaspokaja potrzeby programowe spółdzielczego budownictwa

mieszkaniowego dla Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady" na lata 1973 - 1978. Do osiągnięcia w 1972 r. do brych wyników produkcyjnych przy rozbudowie Wytwórni i przy samej produkcji prefabrykatów przyczyniła się cała załoga na czele z dwudziestoosobową brygadą betoniarską Kazimierza Szymańskiego i ośmioosobowa brygadą elektryków Stanisława Nowakowskiego.

VII. INWESTYCJE BUDOWNICTWA MIESZKANIOWEGO

A.

Dokumentacjaprawna

W pierwszej połowie 1972 r. przekazano generalnemu wykonawcy resztę terenów pod budowę uzbrojeń w Osiedlu Kosmonautów. N a Osiedlu Przyjaźni natomiast zostały wyburzone ostatnie trzy domki jednorodzinne kolidujące z projektami zagospodarowania wnętrz przy budynkach mieszkalnych nr l, 2 i 12. Przygotowanie dalszych terenów, wszczególności pod budowę Osiedla Kraju Rad, odbywało się w okresie 1972 r. bez większych zakłóceń, a nawet z pewnym wyprzedzeniem.

B.

Dokumentacjatechniczna

Wszystkie planowane do rozpoczęcia w 1972 r. obiekty mieszkalne i usługowe posiadały zatwierdzoną dokumentację projekto

WYKONANIE PLANU NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH W 1972 R. W ZESPOLE OSIEDLI MIESZKANIOWYCH " WINOGRAD Y''' (W TYS. ZŁ)

Plan nakładów Wykonanie Procent wykonania N azwa zadania inwestycyjnego Nakłady w tym roboty Nakłady w tym roboty Nakłady w tym roboty ogółem budowlano- ogółem budowlano- ogółem budowlanomontażowe montażowe montażowe Ogółem: 235 419 218 800 282 495 264 708 120,0 Osiedle Wielkiego Października 64 797 58 528 76 920 70 750 118,7 126,8 Osiedle Przyjaźni 138 455 132 872 166 484 158 369 120 2 119 l Osiedle Kosmonautów 14 575 13 700 17 964 17 275 123,2 126, l w tym zadanie: I 4 220 3 700 8 354 8 168 197,9 220,7 VII 2 842 2 700 3 115 2 887 109,6 106,9 VIII 6 483 6 300 5 546 5 475 85,5 85,3 XI 1030 1000 911 807 88,4 80,7 IX 38 38 Razem 232 402 218 800 279 332 263 769 120,19 120,55 Wyposażenie mieszkań 3 017 2 090 69,2 Garaże: I etap 447 408 II etap 626 531

WYKONANIE PLANU BUDOWNICTWA W 1972 R.

Planowana ilość Oddano do użytku w 1972 r.

Obiskty planowane mieszkań izb powierzchnia mieszkań izb powierzchnia do oddania w 1972 r. użytkowa użytkowa Osiedle Wielkiego Października budynek nr 3 169 364 6 175 169 364 6 175 budynek nr 4 169 364 6 175 169 364 6 175 budynek nr 10 160 364 6 175 169 364 6 175 budynek nr 11 169 364 6 175 169 364 6 175 Osiedle Przyjaźni budynek nr 25 (10) 192 612 7 877 192 612 7 877 budynek nr 26 (11) 213 836 10 018 213 837 10 018 budynek nr 27 (12) 306 1109 13 615 306 1109 13 615 budynek nr 28 (13) 54 536 5 452 223 932 11 627 jeden segment w budynku nr 38 (18) 40 160 1900 Razem: 1441 4582 61662 1650 5106 69 737

Tabela 11

RYTMIKA WYKONANIA IZB GOTOWYCH DO UŻYTKU W 1972 R.

Kwartał Liczba oddanych Procent wykonania do użytku izb planu rocznego I 1111 24,1 II 1338 29,4 III 1201 26,3 N 1456 31,6 Razem: 5106 111,4

wo-kosztorysową, wobec czego Zakład Projektowania i Usług Inwestycyjnych Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego "InweStprojekt" Poznań przystąpił do opracowania założeń techniczno-ekonomicznych dla budowy Osiedla Kraju Rad. Założenia te zatwierdzono uchwałą Prezydium Rady Narodowej z dnia 22 XII 1972 r. na ogólną kwotę 956 803 W zł. Przewidują one budowę w latach 1973 - 1976 ok. 4800 mieszkań w dwudziestu budynkach pięciokondygnacyjnych i szesnastu budynkach trzynasto- lub szesnastokondygnacyjnych o ogólnej kubaturze %7 930 m 3 i powierzchni użytkowej 206 145 m!. Na podstawie zatwierdzonego w wyniku konkursu w 1971 r. planu zagospodarowania centrum handlowo-usługowego, "Inwestoprojekt" Katowice przystąpił do opracowania projektu koncepcji architektoniczno-urbanistycznej w skali l : XX) wszystkich obiektów przewidzianych programem. Koncepcja ta po uzyskaniu pozytywnej opinii Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania stanowi podstawowy dokument i dane wyjściowe do dalszych faz projektowania, w szczególności do opracowywania założeń techniczno-ekonomicznych całego przedsięwzięcia.

c. Przebieg robót budowlanych W wyniku stałego wzrostu nakładów i środków, dynamika efektów w 1972 r. w porównaniu z 1971 r. wzrosła o 40%. W roku 1972 ciężar robót budowlanych przesunął się z Osiedla Wielkiego Października na Osiedle Przyjaźni.

J ak wynika z Tabeli 9, plan efektów rzeczowych wykonano w 111,4%. Oddano do użytku l6 mieszkań o 5l(x) izbach i 69 737 m' powierzchni użytkowej. Z tego: na Osiedlu Wielkiego Października budynki trzynastokondygnacyjne nr 3, 4, 10, 11; na Osiedlu Przyjaźni budynki pięciokondygnacyjne nr 10, 11, 12, 13 i jeden segment budynku nr 18.

Prawidłowa była również rytmika oddawania do użytku izb mieszkalnych (Tabela 11).

Poza budynkami mieszkalnymi, na Osiedlu Wielkiego Października przekazano do użytku: Przychodnię Zdrowia Nr 101 o powierzchni 564 m S (w czerwcu); pawilon handlowy nr 108 o powierzchni 213 m' (w grudniu). N a Osiedlu Przyjaźni natomiast rozpoczęto w maju budowę zespołu pawilonów handlo

13"

Szczyt budynku nr 15 na Osiedlu Wielkiego Października z trwale wykonaną, barwną planszą planu Zespołu Osiedli Mieszkaniowych "Winogrady"wo-usługowych nr 125 o łącznej powierzchni użytkowej 2782 ra<, a na Osiedlu Kosmonautów rozpoczęto budowę Przychodni Zdrowia Nr 104 czasowo przeznaczonej na siedzibę kierownictwa budowy. Równolegle z budową obiektów mieszkalnych i usługowych prowadzone były roboty niekubaturowe, jak: układanie dywaników asfaltowych dróg osiedlowych, ukształtowanie terenu i zagospodarowanie wnętrz różnymi formami małej architektury. Na koniec 1972 r. zagospodarowano kompleksowo łącznie z zielenią niską i wysoką ok. 80% terenu Osiedla Wielkiego Października i 30% terenu Osiedla Przyjaźni. Zakład Remontowo- Budowlany rozpoczął również budowę 76 boksów garażowych na Osiedlu Wielkiego Października.

Jan Lublk i Stanisław Witeckl

Kronikawydarzeń

WYDARZENIA W POZNANIU W 1973 ROKU

(Część czwarta)

PAŹDZIERNIK

1.10. Inauguracje roku akademickiego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza oraz na Politechnice Poiznańskiej odbyły się w auli uniwersyteckiej. 2. 10. W inauguracji roku akademickiego Akademii Rolniczej w auli uniwersyteckiej uczestniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednocznej Partii Robotniczej J eizy Zasada.

Otwarciem wystawy prac malarskich i grafiki artystów z Cottbus w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki, w obecności ambasadora Guentera Siebera, rozpoczęto Dni Kultury Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

3. 10. XXXI sesja Rady Narodowej m. Poznania z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady, poświęcona ocenie pracy Rady w kadencji 1969 - 1973. Przybycie delegacji Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Sergiuszem Zasuchinem na czele. Otwarcie wystawy grafiki Herberta Sandberga w Muzeum Narodowym.

5.10. Plenarne obrady Komitetu Wojewódzkiego na temat dorobku i rozwoju Wielkopolski po VI Zjeździe Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z udziałem członka Biura Politycznego, sekretarza Komitetu Centralnego Edwarda Babiucha. Przewodniczył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada. Rozpoczęły się dwudniowe występy państwowego teatru z Brna na scenie Teatru Polskiego; przedstawiono sztuki: Na szkle malowane Ernesta Brylla oraz Matką Maksyma Gorkiego. Na koncercie symfonicznym w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza inaugurującym sezon artystyczny 1973/1974, wystąpiła orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą Renarda Czajkowskiego. Solistą był pianista Malcolm Frager oraz Krystyna Szostek-Radkowa (mezzosopran), Jerzy Artysz (baryton), Edward Pawlak (bas), Janusz Ostrowski (recytacja). Odbyło się polskie prawykonanie utworu Tadeusza Bairda pt. Jutro. 6. 10. Z okazji dwudziestopięciolecia Biura Projektów i Studiów "Miastoprojekt" otwarto w Pałacu Kultury wystawę dorobku tej placówki. 7.10. Koncert Kwartetu Erbena z Niemieckiej Republiki Demokratycznej w sali Czerwonej Pałacu Działyńskioh.

8.10. Przybycie delegacji Towarzystwa Przyjaźni Radziecko-Polskiej z Władimirem Goriaczewem na czele. 9. 10. W uroczystej akademii z okazji trzydziestolecia Ludowego Wojska Polskiego, która odbyła się w Operze Poznańskiej, wzięli udział: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich, generalicja. Obecny był konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Nikołaj Tałyzin oraz delegacja Armii Radzieckiej.

Uroczystość wręczenia pamiątkowych medali matkom żołnierzy odbyła się w Pałacu Kultury w obecności I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady i przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej Tadeusza Grabskiego.

10. 10. Otwarcie wystawy z okazji trzydziestolecia Ludowego Wojska Polskiego w Muzeum Narodowym.

11. 10. Z okazji trzydziestolecia Ludowego Wojska Polskiego delegacje organizacji politycznych i społecznych złożyły wieńce i kwiaty pod pomnikiem Bohaterów na Cytadeli. Wieczorem ulicami Poznania przeszedł capstrzyk. Szkoła Podstawowa Nr 24 przy ul. Ostrobramskiej otrzymała imię Ludowego Lotnictwa Polskiego.

12. 10. W sesji popularnonaukowej z okazji rocznicy powołania Komisji Edukacji Narodowej wzięli udział: przewodniczący Prezydiów: Rady Narodowej m. Poznania Stanisław Cozaś i Wojewódzkiej Rady Narodowej - Tadeusz Grabski. Zasłużeni nauczyciele udekorowani zostali odznaczeniami państwowymi. Podjęto decyzję o utworzeniu Muzeum Oświaty i Wychowania im. Komisji Edukacji Narodowej. Otwarcie III Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Grafiki w "Arsenale".

Koncert Zespołu Pieśni i Tańca Armii Radzieckiej im. Aleksandrowa w Operze Poznańskiej. Z okazji trzydziestolecia Ludowego Wojska Polskiego ma Starym Rynku odbyła się uroczysta odprawa wart garnizonu poznańskiego. XI Zjazd Sekcji Chirurgii Stomatologicznej odbył się w siedzibie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. 13. 10. W małej auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza odbyła się inauguracja Podyplomowego studium Dziennikarskiego przy Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

IV Liceum Ogólnokształcące oraz Szkoła Podstawowa Nr 61 przy ul. Szczepankowo otrzymały imiona Komisji Edukacji Narodowej. 14. 10. Występy japońskiego teatru "Temyo Sajiki" w Domu Kultury Milicji Obywatelskiej.

15. 10. Otwarcie wystawy małych form rzeźbiarskich oraz ekspozycji malarstwa, grafiki i rzeźby "Salom 73" w "Arsenale". 16.10. Przybycie delegacji zgromadzenia Narodowego laponii z Ichitaro Ido na czele.

Inauguracja roku akademickiego na Akademii Medycznej w auli Uniwersytetu im.

Adama Mickiewicza z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej lerzego Zasady. Instytut Pediatrii Akademii Medycznej przy ul. Szpitalnej otrzymał imię prof. Karola lonschera. Wmurowano akt erekcyjny pod budowę miasteczka akademickiego przy ul. Przybyszewskiego. 18. 10. W Pałacu Górków rozpoczęło się dwudniowe ogólnopolskie sympozjum naukowe nt.

Początki i rozwój Starego Miasta w Poznaniu. N astąpiło otwarcie wystawy znalezisk z najstarszej poznańskiej osady targowej oraz grafiki Henryka Kota "Gdy Poznań był warownym grodem" i ekspozycji pokonkursowych prac dziecięcych "lak wyobrażam sobie stary Poznań". 19. 10. Do Poznania przybył przewodniczący Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Andrzej Benesz. 20.10. Na l(x) "Koncercie Poznańskim" w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej, śpiewał Chór Chłopięcy i Męski pod batutą Stefana Stuligrosza. Solistami byli: Aleksandra Gustowska (sopran), Barbara Figas (alt), Mieczysław Szymański (tenor), Piotr Liszkowski (bas).

23. 10. Na scenie Teatru Aktora i Lalki "Marcinek" rozpoczęły się dwudniowe gościnne występy Theatre de Papier Yves loly z Paryża. 25.10. Otwarcie XXXII Targów Krajowych "lesień 73" w obecności I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Gierka, członka Biura Politycznego, sekretarza Komitetu Centralnego lana Szydlaka, wicepremiera Kazimierza Olszewskiego, ministra Handlu Wewnętrznego i Usług Edwarda Sznajdra; gościom towarzyszył I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej 1 erzy Zasada.

26.10. Obrady plenarme Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego na temat udziału stronnictwa w realizacji rozwoju społeczno-gospodarczego Wielkopolski. Uczestniczył prezes Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stanisław Gucwa. Na koncercie symfonicznym w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza z okazji 28 rocznicy powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą czeskiego dyrygenta laromira N ohejla.

28. 10. Przybyła Rada Ministrów Handlu Wewnętrznego krajów członkowskich Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej z sekretarzem Amgelem Todorowem na czele. Goście zwiedzili Targi Krajowe "lesień 73". 29.10. Krajowa narada przewodniczących i sekretarzy Wojewódzkich Komitetów Stronnictwa Demokratycznego pod przewodnictwem przewodniczącego Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Andrzeja Benesza. 30. 10. Zamknięcie XXXII Targów Krajowych "lesień 73".

W Domu Kultury Milicji Obywatelskiej rozpoczęły się dwudniowe występy teatru "Uniao e Olho Vivo" z Brazylii.

LISTOPAD

J. 11. Na plenarnym posiedzeniu Wojewódzkiego Komitetu Frontu ledności Narodu zatwierdzono kandydatury na radnych do Rady Narodowej m. Poznania oraz Wojewódzkiej Rady Narodowej.

107 "Koncert Poznański" w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Grała orkiestra

Kronikawydarzeńsymfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Zygmunta Mahlika, solistą był pianista Jerzy Libera. 4. 11. II Wojewódzki Zjazd Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej obradował w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza.

5.11. Do Poznania przybyli przedstawiciele środowisk twórczych z całego kraju, by zapoznać się z rolnictwem wielkopolskim. Gościom towarzyszył członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak oraz I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada. 6. 11. W przeddzień rocznicy Rewolucji Październikowej odbył się w Pałacu Kultury uroczysty koncert, na którym był obecny I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, przedstawiciele władz miejskich i wojewódzkich. Przybył konsul generalny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Nikołaj Tałyzin. Przedstawiciele organizacji politycznych i społecznych złożyli wieńce i kwiaty u stóp pomnika Bohaterów na Cytadeli. Podsumowanie dwudniowego spotkania przedstawicieli środowisk twórczych odbyło się w Sali Marmurowej Pałacu Kultury z udziałem kierownika Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Kwiatka, ministra Kultury i Sztuki Stanisława Wrońskiego, I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady.

Inauguracja "Dni Filmu Radzieckiego" premierą filmu Gorący śnieg w kinie "Bałtyk".

8. 11. Nadzwyczajny koncert symfoniczny z okazji rocznicy Rewolucji Październikowej w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą Renarda Czajkowskiego, solistką była japońska skrzypaczka Shizuki Ishikawa, laureatka II nagrody VI Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im.

Henryka Wieniawskiego (1972).

Rozpoczęcie trzydniowej sesji naukowej na temat bezpieczeństwa w historii Europy, zorganizowanej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza przez Europejskie Stowarzyszenie Historii Najnowszej. 9.11. Premiera operetki Paganini Franciszka Lehara w Teatrze Muzycznym, w reżyserii Józefa Orawca, scenografii Ryszarda Strzembały, choreografii Rajmunda Sobiesiaka.

Kierownictwo muzyczne spoczywało w rękach Romana J ankowiaka. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Janina Guttnerówna (Maria Anna Eliza), Andrzej Wiza (Książę Felice), Henryk Herdzin (Nic colo Paganini), Jerzy Walczak (Markiz pimpimelli), Jadwiga Kurzewska (Bella Giretti), Irena Szulc- Kruk (Hrabina de la Place), Jerzy Golfert (Bartucci), Maria Tomaszewska (Coralina), Jan Mitka (Hrabia Hodouville), Władysław Mielcarek (Foletto), Jerzy Klak (Marco), Wacław Kędziora (Oberżysta), Jan Adamczyk (Mistrz ceremonii), Andrzej Stnożuk (Filippo), Bogdan Kamiński (Beppo).

Miesiąc muzyki skrzypcowej rozpoczął się recitalem Shizuki Ishikawa (Japonia) w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza.

10. 11. Przebywający w Poznaniu sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski spotkał się z grupą przodujących w akcji żniwnej kombajnistów, traktorzystów i mechaników wielkopolskich. Plenarne posiedzenie Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej z udziałem ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Jerzego Kusiaka oraz zastępcy kierownika Wydziału Organizacyjnego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jana Pawlaka. W związku z przejściem Jana Pawlaka do pracy w Warszawie, na stanowisko przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej, wybrano sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Bogdana Gawrońskiego.

11. 11. W salach "Adrii" odbyło się zakończenie VI etapu współzawodnictwa "Handlowy znak jakości" (organizowanego przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego") z udziałem ministra Handlu Wewnętrznego i Usług Edwarda Sznajdra, przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusza Grabskiego. 12. 11. Recital skrzypcowy Carla Chiarappy (Włochy) w sali im. Groblicza w Muzeum Instrumentów Muzycznych. Otwarcie dwóch wystaw specjalistycznych "Samochód - warsztat - technologia" i "Technika pomiarowo-kontrolna" w halach Międzynarodowych Targów Poznańskich. 14.11. Przybycie delegacji partyjno-rządowej z Bułgarii z I sekretarzem Komitetu Centralnego Bułgarskiej Partii Komunistycznej Todorem Żiwkowem na czele. Gościom bułgarskim towarzyszyli I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Gierek, premier Piotr Jaroszewicz, ministrowie, I sekretarz Ko

mitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Tadeusz Grabski. 17.11. Z okazji dwudziestolecia Poznańskiej Fabryki Maszyn Żniwnych w zakładzie odbyła się akademia z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady. Zasłużeni pracownicy udekorowani zostali odznaczeniami państwowymi. Z okazji obchodów trzydziestolecia Ludowego Wojska Polskiego w Garnizonowym Klubie Oficerskim odbyło się spotkanie b. żołnierzy l. Dywizji im. Tadeusza Kościuszki, którzy uczestniczyli w bitwie pod Lenino. Otrzymali oni wysokie odznaczenia państwowe. Recital skrzypcowy Gidona Kremera w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

19.11. Z okazji pięćdziesięciolecia "Kroniki Miasta Poznania" w sali Białej Prezydium Rady Narodowej m. Poznania odbyło się uroczyste posiedzenie Komitetu Redakcyjnego, na którym zasłużeni członkowie Komitetu, współpracownicy i autorzy otrzymali medale pamiątkowe. Z okazji piętnastolecia działalności Zespołu Pieśni i Tańca "Wielkopolska" w Operze Poznańskiej odbył się koncert jubileuszowy.

20.11. Gościnne występy orkiestry symfonicznej z Zagrzebia (Jugosławia) pod batutą Mladena Basica w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Koncert skrzypcowy Zbigniewa Czapczyńskiego w pałacu Działyńskich.

23.11. Rozpoczęła się dwudniowa ogólnopolska sesja naukowa poświęcona Wincentemu Kadłubkowi, zorganizowana przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk w siedzibie Towarzystwa przy ul. Seweryna Mielżyńskiego.

N a koncercie w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Władysława Słowińskiego, solistą był Andrzej Grabiec (skrzypce).

26.11. Sesja naukowa na temat "Automatyka w Wielkopolsce" zorganizowana przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz Naczelną Organizację Techniczną w siedzibie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Przybycie delegacji Komunistycznej Partii Ukrainy z Charkowa z Wiktorem Tiszczenko na czele. 27.11. Rozpoczęła się dwudniowa sesja naukowa z okazji dwudziestopaęciolecia Instytutu Obróbki Plastycznej. Obecny był przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej Tadeusz Grabski. Zasłużeni pracownicy udekorowani zostali odznaczeniami państwowymi. Rozpoczęła się dwudniowa ogólnopolska konferencja naukowa na temat roli ośrodków gminnych oraz organizacji planowania przestrzennego, zorganizowana przez Towarzystwo Urbanistów Polskich, w siedzibie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. 28. U. Z udziałem sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierza Barcikowskiego odbyła się w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza narada aktywu politycznego i gospodarczego poświęcana realizacji postanowień I Krajowej Konferencji Partyjnej w aspekcie wyborów do rad narodowych oraz organizacji centralnych dożynek w Wielkopolsce w roku 1974. 29.11. Spotkanie władz Polskiej Akademii Nauk oraz jej Oddziału poznańskiego z kierownictwem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Obecni byli I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, prezes Polskiej Akademii Nauk prof. dr Włodzmierz Trzebiatowski, prezes Oddziału poznańskiego prtof dr Gerard Labuda.

30. U. N a koncercie w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą Emila Gławanakowa (Bułgaria), solistką była Weronika Firlej (skrzypce).

GRUDZIEŃ

1.12. Premiera opery Gioconda Amilcare Ponchiellego w Operze Poznańskiej w reżyserii Danuty Baduszkowej, scenografii Stanisława Bąkowskiego, choreografii Barbary Kasprowicz. Kierownictwo muzyczne spoczywało w rękach Jana Kulaszewicza. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Krystyna Kujawińska (Gioconda), Edward Kmiciewicz (Alvise Badoero), Aleksandra Imaiska (Laura Adorno), Zofia Baranowicz (Niewidoma), Stanisław Romański (Enzo Grimaldo), Jan Czekay (Barnaba), Roman Wasilewski (Zuane), Aleksander Burandt (Isepo), Jerzy Gruszczyński (Mnich), Janusz Babiański (Pilot).

4.12. Recital fortepianowy Barbary Grajewskiej w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Kronika wydarzeń

5.12. Koncert członków Związku Kompozytorów Polskich w Poznaniu w sali Czerwonej pałacu Działyńskich. 7.12. W Collegium Novum rozpoczęło się dwudniowe sympozjum naukowe na temat "Współczesna rodzina polska w świetle badań empirycznych" zorganizowane przez Instytut Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Rozpoczęła się ogólnopolska dwudniowa konferencja naukowa na temat okresu dojrzewania u młodzieży zorganizowana przez Instytut Pediatrii Akademii Medycznej. Ukazał się pierwszy numer nowego periodyku "Kronika Wielkopolski", pisma Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Na czele komitetu redakcyjnego stoi pisarz Eugeniusz Paukszta.

N a koncercie w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą francuskiego dyrygenta Serge Zehnackera, solistą był Zdzisław Polonek - altówka. 9.12. Wybory do rad narodowych, w głosowaniu wzięło udział 97,19% wyborców. Na listy kandydatów Frontu Jedności Narodu do Rady Narodowej m. Poznania oraz pięciu dzielnicowych rad narodowych oddano 359 894 głosy. 10.12. Spotkanie członków i sympatyków Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania w sali Wielkiej Pałacu Kultury zorganizowano z okazji zakończenia obchodów pięćdziesięciolecia istnienia Towarzystwa. Otwarcie wystawy malarstwa Karola J óźwiaka w "Arsenale".

W Pałacu Kultury otwarcie wystawy najlepszych plakatów Niemieckiej Republiki Demokratycznej w roku 1972.

11. 12. Pierwsza sesja nowo wybranej Wojewódzkiej Rady Narodowej. Obecny był minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska Jerzy Kusiak. Przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Narodowej wybrany został I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, wiceprzewodniczącymi: Józef Scibisz, Walenty Kołodziejczyk, Kazimierz Nowakowski. Wojewodą poznańskim mianowany został Tadeusz Grabski, I wicewojewodą - Andrzej Śliwiński, wicewojewodami: Bolesław Stachowiak, Romuald Zysnarski, Zofia Dąbrowska.

Koncert kameralny zespołu Poznańskich Kameralistów pod dyrekcją Jerzego Zgodzińskiego w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 12.12. W sali Odrodzenia poznańskiego Ratusza odbyła się pierwsza sesja VI kadencji Rady Narodowej m. Poznania w obecności ministra zdrowia i Opieki Społecznej Mariana Śliwińskiego i I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady. Przewodniczącym Rady Narodowej m. Poznania wybrany został sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Alfred Kowalski, jego zastępcami: Tadeusz Młyńczak, Maria Dziewoiska, Bogdan Tyneckl. Prezydentem miasta mianowany został Stanisław Cozaś, wiceprezydentami Andrzej Wituski, Włodzimierz Juskowiak i Zbigniew Kmieciak.

13.12. Rozpoczęcie ogólnopolskiej konferencji naukowej na temat związków psychologii z praktyką społeczną w pałacu Działyńskich. Sesja naukowa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza na temat wychowania nowoczesnego absolwenta szkoły wyższej. 14. 12. Rozpoczęcie I Krajowej Konferencji Dziekanów Wydziałów Farmaceutycznych Akademii Medycznych na temat przygotowania kadr dla gospodarki narodowej w Instytucie Pediatrii Akademii Medycznej. N a koncercie w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod batutą Stanisława Wisłockiego, śpiewał Chór Akademicki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, solistami byli: Jadwiga Gadulanka (sopran), Krystyna Szczepańska (alt), Kazimierz Puste lak (tenor), Edmund Kossowski (baryton). Podczas koncertu ambasador Wenezueli w Polsce, Ignatio Silva Sucre wręczył Stanisławowi Wisłockiemu Order im, Andresa Bell0, najwyższe odznaczenie tego kraju w dziedzinie kultury. 15. 12. Otwarcie wystawy "Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w Wielkopolsce" w Muzeum Historii Ruchu Robotniczego.

W Operze Poznańskiej z okazji sześćdziesięciolecia Zakładów Metalurgicznych "Pomet" i Dnia Odlewnika odbyła się akademia z udziałem wojewody poznańskiego Tadeusza Grabskiego. Premiera sztuki Odona von Horvatha Opowieści Lasku Wiedeńskiego w Teatrze Polskim w reżyserii Andrzeja Witkowskiego, scenografii Henryka Regimowicza, opracowaniu muzycznym Ryszarda Gardo. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Tadeusz Wojtych (Magik), Marzena Trybała (Marianna), Kazimiera Nogajówna (Waleria), Tadeusz Morawski (Alfred), Włodzimierz Klopocki (Oskar), Stefan Czyżewski (Hawliczek), Aleksander' Błaszyk (Rotmistrz), Jerzy Schejbal (Ferdynand Hierlinger), Danuta Wiłowicz (Babcia Alfreda), Jadwiga Zywczak (Matka Alfreda), Jacek Polaczek (Bryk), Małgorzata Ząbkowska (Emma), Cecylia Putro (Łaskawa Pani), Barbara Dejmek (Ida), Rajmund Jakubowicz (Minister), Stanisław Owoc (Spowiednik), Helena Krauze (Ciotka I), Alina Horanin (Ciotka II). Otwarcie dalszego odcinka Trasy Hetmańskiej od ul. Dzierżyńskiego do Starołęki przez nowy most na Warcie. 17.12. Obchody dwudziestopięciolecia "Gazety Poznańskiej". W siedzibie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej odbyło się spotkanie zespołu redakcyjnego z kierownictwem Komitetu z udziałem I sekretarza Jerzego Zasady. Delegacja dziennikarzy złożyła wiązanki kwiatów u stóp pomnika Bohaterów oraz pomnika Polskiej Partii Robotniczej na Cytadeli. W "Domu Prasy" przy ul. Grunwaldzkiej 19 odbyło się spotkanie zespołu z weteranami ruchu robotniczego oraz przedstawicielami władz. W Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki otwarto wystawę fotograficzną "Gazeta przy tym była".

Otwarcie wystawy "Nauka inspiracją twórczości" w "Arsenale".

18.12. Otwarcie wystawy plakatu i grafiki użytkowej Hansa Hilmanna z Kassel, w Muzeum Narodowym.

20.12. Uroczystość wręczenia aktów nominacyjnych wicewojewodom oraz naczelnikom miast i powiatów, w siedzibie Urzędu Wojewódzkiego, w obecności I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady.

Posiedzenie plenarne Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, na którym prof.

dr Heliodor Muszyński otrzymał doroczną nagrodę Towarzystwa za stworzenie podstaw systemu nowoczesnej pedagogiki. Po przebudowie oddano do użytku Teatr Nowy przy ul. Dąbrowskiego. W foyer otwarto wystawę prac uczestników I Ogólnopolskiego Spotkania Młodych Twórców w Koninie, jako pierwszą ekspozycję stałej galerii. Odbyła się premiera sztuki Tadeusza Nowaka A jak królem, a jak katem będziesz w reżyserii Janusza Nyczaka, scenografii Wacława Kuli. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Joanna Orzeszkowska (Hela), Wiesław Komasa (Piotr), Lech Łotocki (Józek; Śmierć), Sława Kwaśniewska (Matka Piotra), Henryk Abbe (Dziadek Jakub), Józef Onyszkiewicz (Stach), Bolesław Idziak (Ojciec Stacha), Wanda Ostrowska (Matka Stacha), Elżbieta Jarosik (Marysia), Michał Grudziński (Mojżesz), Tadeusz Drzewiecki (Komendant), Zbigniew Roman (Proboszcz), Ewa Mirska (Matka), Leszek Dąbrowski (Żołnierz I), Marian Krawczyk (Żołnierz II), Edmund Pietryk (Sąsiad). 21.12. Premiera sztuki Luigi Pirandella Giganci Z gór w Teatrze Nowym w reżyserii Izabeli Cywińskiej, scenografii Kazimierza Wiśniaka. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Halina Łabonarska (liza), Michał Grudziński (Hrabia), Sława Kwaśniewska (Dyament), Tadeusz Drzewiecki (Chrom), Wiesław Komasa (Drobny), Lech Łotocki (Bitwa), Bolesław Idziak (Ślimak), Marian Krawczyk (Ksiądz), Janusz Michałowski (Kotron), Henryk Abbe (Karzeł Kwakwa), Zbigniew Roman (Rura-Prysznic), Wanda Ostrowska (Wróblioa), Leszek Dąbrowski (Mały Lord), Joanna Orzeszkowska (Szkotka Mara-Mara), Elżbieta Jarosik (Magdalena).

N a koncercie w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza grała orkiestra symfoniczna, śpiewał Chór Chłopięcy i Męski Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Stefana Stuligrosza. Solistami byli Aleksandra Gustowska (sopran), Barbara Figas (alt), Mieczysław Szymański (tenor), Piotr Liszkowski (bas). 22. 12. Centralne uroczystości z okazji 55 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego.

W obchodach uczestniczyli członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej IZjednoczonej Partii Robotniczej Edward Babiuch, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, minister do spraw Kombatantów Mieczysław Grudzień. Na spotkaniu weteranów z kierownictwem Komitetu Wojewódzkiego wręczono odznaczenia państwowe oraz nominacje na stopnie oficerskie. W Operze Poznańskiej odbyła się uroczysta akademia. Przemówienie wygłosił Edward Babiuch. Pod pomnikiem Czynu Zbrojnego Wielkopolan złożono wieńce i kwiaty. Wznowienie spektaklu Aleksandra Suchowo-Kobylina Śmierć Tarielkina w Teatrze Nowym w reżyserii Izabeli Cywińskiej i scenografii Andrzeja Sadowskiego. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Wirgiliusz Gryń (Maksym Kuźmicz Warrawin; Kapitan Połutatarynow), Janusz Michałowski (Kandyd Kastorowicz Tariełkin; Siła Silicz Kopyłow), Henryk Abbe (Antioch Ełpidiforowicz Och), Tadeusz Drzewiecki (Iwan Antonowicz Rasplujew), Sławomir Pietraszewski (Kupiec), Leszek Dąbrowski, Michał Grudziń

ski, Marian Krawczyk, Edmund Pietryk, Zbigniew Roman, Józef Zembrzuski (Wierzyciele), Wiesław Komasa (Pachomow), Wanda Ostrowska (Ludmiła Spiridonowna Brandachłystowa), Ewa Mirska (Mawrusza), Bolesław Idziak (Kaczała), Jacek Różański (Szatała), Lech Łotocki (Waniczka), Elżbieta Jarosik, Helena Łabonarska, Eugeniusz Kotarski, Marian Pogasz (Żałobnicy).

28.12. Plenum Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej na temat zadań partii w umacnianiu terenowych organów władzy i administracji państwowej, prowadzone przez I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Jerzego Zasadę. 29.12. Inauguracyjne posiedzenie Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej oraz Prezydium Rady Narodowej m. Poznania.

Anna Zabłelska

LISTY DO REDAKCJI

W moim wspomnieniu o Kazimierzu Nowowiejskim (zeszyt 4/73), chochlik drukarski spłatał korekcie wyjątkowo złośliwego figla. Pisałem, że wspólnie z Kazimierzem "rozbijaliśmy tradycyjny obraz kompozytora". Chodziło nam o wierniejszą charakterystykę tzw. form muzycznych i stylu naszego ojca. Jednakże mylnie wydrukowano, że "rozwijaliśmy tradycyjny obraz kompozytora". N a pewno - nie!

Feliks M Nowowiejski

Od redakcji: Przepraszamy Autora i Czytelników KRONIKA MIASTA POZNANIA PISAŁA. . .

Zeszyt czwarty z datą 30 kwietnia 1924 r. otwierała trzyczęściowa rozprawa księdza Leona Rankowskiego pt. Odbudowanie i odnawianie kościoła Bożego Ciała. Artykuł związany był, jak pisał autor, z odbudową kościoła dokonaną "w ciszy i bez rozgłosu" w ostatnich dwóch latach. Dokument fundacyjny tego kościoła podpisany przez Władysława Jagiełłę w dniu 13 marca 1406 r. lokuje kościół poza obrębem ówczesnego Poznania na królewszczyźnie stanowiącej bagna starego koryta Warty. Fakt wznoszenia ciężkich budowli na bagnach wydał się historykowi podejrzany, bowiem "żaden rozsądny człowiek nie stawia olbrzymiego budynku na trzęsawiskach". Leon Rankowski połączył więc królewską decyzję z wydarzeniem opisanym jeszcze przez Długosza, jakoby na łąkach nadwarciańskich znaleziono "ciało boże" w postaci hostii. Miało się to wydarzyć w dniu 15 sierpnia 1399 roku. W miejscu, w którym hostię znaleziono zbudowano najpierw kaplicę. W roku 1428 Jagiełło powiększył uposażenie kościoła (ziemia, młyn wodny na Warcie naprzeciwko królewskiej wsi Rataje, winnice w Nowej Wsi oraz 2 rybaków) o folwark Obrzyce w pobliżu Starołęki. Zaopatrzeni w zasoby przez króla Jagiełłę, ojcowie karmelici - pisze autor - rozszerzyli już w latach 1465 - 1470 kościół Bożego Ciała, doprowadzając go do coraz większej okazałości i wspaniałości. Pomagali im w tym dziele wierni, którzy tłumnie świątynię tę łaskami słynącą zewsząd nawiedzali, pomagał nawet sam papież. W roku 1472 udzielił bowiem Sykstus IV odpustu tym wszystkim, którzy w pierwszą niedzielę wielkiego postu kościół odwiedzili i ofiarę na jego budowę złożyli. Papież określił nawet wysokość ofiary, która miała wynosić dla szlachcica i bogatego obywatela tyle, ile przez dziesięć dni na siebie i na rodzinę wydaje; dla człowieka stanu średniego, ile przez siedem dni, a dla człowieka stanu niskiego, ile przez trzy dni wydaj e. Sto lat blisko trudzili się karmelici nad budową i upiększaniem kościoła Bożego Ciała. Toteż doprowadzili go w końcu XV wieku do takiej okazałości, że górował architekturą swą i wystrojem ponad wszystkimi ówczesnymi świątyniami Poznania. W uzupełnieniu swego artykułu pt. Wyrok na Karola Marcinkowskiego za udział w Powstaniu Listopadowym, zamieszczonego w zeszycie 5/6 roku 1923, Andrzej Wojtkowski przytoczył tekst wyroku z dnia 22 czerwca 1835 r., którego odpis leziono akurat w Archiwum Państwowym w Poznaniurxrjss* -«

*f wschodniej (prezbiterium). Z lewej fragment fortyfikacji. Litografia Roberta Geisslera

Wiele uwagi poświęciła redakcja wizycie w Poznaniu prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego i innych osobistości, m. in. prezesa Rady Ministrów i ministra skarbu Władysława Grabskiego, z okazji otwarcia Międzynarodowych Targów Poznańskich nazywanych wówczas "IV Targ Poznański". Podczas uroczystego śniadania w Ratuszu (27 kwietnia 1924 r.) Cyryl Ratajski wygłosił przemówienie skierowane do Wojciechowskiego zaczynające się od słów: "Miłościwy Panie!". Kronika wydarzeń kwietniowych rozpoczyna się zwięzłym opisem powodzi w dniach 1-5 kwietnia. Wody Warty wylały "na łąki dębińskie wraz z Dolną Wildą, niektóre tereny prawobrzeżne, przeszły przez brzegi przy tamie garbarskiej i wyrządziły szkody olbrzymie i[...] Powodzian schroniono do sali gimnastycznej przy Zielonych Ogródkach i utrzymywano ze składek obywatelskich [...] Fotograf p. Ulatowski sporządził piękny album widoków z czasu powodzi, który ofiarował swemu miastu rodzinnemu. Zdjęć z lotu ptaka dokonały wojska lotnicze [...] Strat w życiu ludzkim nie było z wyjątkiem tragicznego zgonu śp. kapitana saperów Prusinowskiego, który w trakcie działań saperów zginął w falach wezbranych na łąkach dębińskich Warty". Pod datami: 3 kwietnia odnotowano zgon Jana Mottego syna autora słynnych Przechadzek po mieście oraz wizytę szefa sztabu rumuńskiego; 6 kwietnia - wybory proboszcza ewangelików polskich w Poznaniu; 13 - poświęcenie cerkwi prawosławnej; 20 - bieg okrężny o puchar "Kuriera Poznańskiego"; 28 - otwarcie oddziału Banku Polskiego; 29 - ogólny zjazd kupiectwa. Na marginesie tego ostatniego warto wspomnieć, że Izba Przemysłowo-Handlowa rozpisała w porożu

Xfs »:

mieniu z Miejskim Urzędem Targu Poznańskiego konkurs na dekorację okien wystawowych "w których wzięło udział kilkadziesiąt pierwszorzędnych firm. Wystawy były niekiedy tak gustowne i piękne, że wielką przyniosły chlubę kupiectwu poznańskiemu" . Zamieszczono też sprawozdanie z zebrania Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania (14 kwietnia), na którym wykład pt. Zabiegi około założenia Uniwersytetu w Poznaniu czYnione w 16 - 19 stuleciu wygłosił prof. dr Adam Wrzosek.

Połączony zeszyt 5/6 z datą 31 maja 1924 roku otwierała wielka rozprawa Kazimierza Kaczmarczyka pt. Malarze poznańscy w XV wieku i ich cech, będąca pierwszym wkładem redakcji "Kroniki" w badania nad sztuką plastyczną Poznania. Autor zajął się szczegółowo dotychczasowym stanem wiedzy o malarzach, organizacją i życiem ich cechu oraz przyczynkami biograficznymi blisko trzydziestu z nich. Antoni Bederski (dokończenie w zeszycie 7/8) napisał komentarz do wierszowanego opisu uroczystości, jakie odbyły się w Poznaniu w dniu 3 lipca 1611 r. z okazji bitwy pod Smoleńskiem. Oryginał ukazał się w oficynie Jana W olraba w roku 1611. Autorem opisu jest komisarz jego królewskiej mości Jan Krajewski, który drukował w Poznaniu już w roku 1604. Redakcja powróciła raz jeszcze do kilkudniowej wizyty prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Poznaniu w dniach 26 kwietnia - l maja i przypomniała najważniejsze szczegóły: 27 kwietnia - udział w poświęceniu fabryki "Samolot"w Ławicy i wyścigi konne; podwieczorek w "Bazarze", wydany przez Towarzystwo Czerwonego Krzyża na miasto Poznań, na cześć prezydenta i jego małżonki; raut w salonach zamku poznańskiego; 28 kwietnia - udział w uroczystym zebraniu Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Centralnego Towarzystwa Gospodarczego, Związku Kółek Rolniczych i Zjednoczenia Producentów Rolnych; śniadanie w "Bazarze"; zwiedzenie Naramowic, stacji pomp kanałowych przy Tamie Garbarskiej i oczyszczalni wody kanałowej za Szelągiem; 29 kwietnia - rewia wojskowa na Błoniach Grunwaldzkich, defilada, zwiedzanie koszar 7. Batalionu Sanitarnego i 58. Pułku Piechoty, śniadanie w kasynie oficerskim; zwiedzanie Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego i Urzędu Umundurowania; pokaz Centralnej Szkoły Wychowania Fizycznego; 30 kwietnia - zwiedzanie zbiorów w Kórniku; obiad u kardynała-prymasa Dalbora; przedstawienie "Konrada Wallenroda" w Teatrze Wielkim; l maja - zwiedzanie ogrodów botanicznego i zoologicznego; poświęcenie kliniki ocznej U niwersytetu Poznańskiego; uroczyste zebranie przedstawicieli organizacji handlowych i przemysłowych; obiad wydany przez Izbę Przemysłowo-Handlowa; wyjazd do Gniezna. "Kronika miesięczna" odnotowała w maju 1924 r. pod datami: 3 maja - obchody Konstytucji 3-go Maja; 4 maja - odsłonięcie tablicy pamiątkowej Karola Marcinkowskiego na domu Spółdzielni Pedagogicznej przy ul. Podgórnej 7; 7 maja - odsłonięcie tablicy pamiątkowej zmarłego rektora Heliodora Święcickiego w Collegium Minus oraz wybór inż. Witolda Hedingera na przewodniczącego Rady Miej

skiej; 11 maja - na zebraniu walnym Towarzystwa Miłośników Historii Ziem Zachodnich prezesem zarządu wybrano ponownie Kazimierza Kaczmarczyka; 18 maja - poświęcenie biblioteki Towarzystwa Urzędników Komunalnych w Ratuszu; 31 maja - odczyt pro£ dra Jana Rutkowskiego w Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk pt. Reformy rolne we wsiach miasta Poznania w wieku XVIII.

Kronikarzk AV --fni >A<

Święto l Maja w Poznaniu 1974 roku. Masy poznaniaków manifestują przed trybuną honorową przy ul. Czerwonej Armii