BUDOWA PAHKU - POMNIKA BRATERSTWA BRONI I PRZYJAŹNI POLSKO-RADZIECKIEJ W LATACH 1964-1970

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1972.01/03 R.40 Nr1

Ńa wzgórzach dawnej Cytadeli powstaje od 1%2 T., Budowany znacznym wysiłkiem mieszkańców Poznania, Park - Pomnik Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Gdy w 1961 r. działacze Zarządu Miejskiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej i Komitetu Miejskiego Związku Młodzieży Socjalistycznej wystąpili z projektem budowy Parku na ruinach Cytadeli, przyjęto ich

Prawdziwy społeczny "szturm" na wzgórza dawnej Cytadeli nastąpił w roku 1964. W kwietniu uroczyście zainaugurowano akcję czynów społecznych przy budowle Parku. Na rozpoczęcie sezonu pracy w Panku przybyli mieszkańcy z wszystkich dzielnic miasta. Tereny Cytadeli bowiem stać się miały olbrzymim, stuhektarowym ośrodkiem rekreacyjnym Poznania. Również w kwietniu 1964 r. Społeczny Komitet Budowy ustalił nazwy głównych dróg parkowych. Drogę obwodową nazwano Aleją Republik, drogę środkową, biegnącą przez Łąkę Ludową z południa na północ - Aleją Cytadelowców, a drogę leżącą na- osi Pomnika Bohaterów - Aleją Braterstwa Broni. l czerwca wytyczono trasę Alei Republik. Budowa Parku przebiegała w 1964 ir. w oparciu o program ramowy ustalony na naradzie członków prezydium Społecznego Komitetu Budowy z udziałem przedstawicieli Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Stare Miasto oraz Zarządu Zieleni Miejskiej. Postanowiono uporządkować teren za Pomnikiem Bohaterów wraz z otoczeniem przyszłego militarium, prowadzić roboty w Alei Republik oraz kontynuować roboty przygotowawcze umożliwiające podjęcie czynów społecznych. W tym celu Zarząd Zieleni Miejskiej zarezerwował moc przerobową w wysokości ok. miliona złotych, co pozwoliło na zagospodarowanie kilku hektarów Parku, m. in. ma ułożenie nawierzchni żwirowej na tarasie, zbudowanie dróg asfaltowych oraz uporządkowanie terenu w obrębie istniejących skarp, położenie posadzki z płyt piaskowca, stopni ogrodowych z płyt kamiennych i z klinkieru przy Pomniku Bohaterów, założenie trawników i kwietników, zasadzenie 2ffi) drzew liściastych i aD iglastych.

Wszystkie prace wykonane zostały przy znacznym udziale społeczeństwa. 29 912 mieszkańców Poznania przepracowało 98 274 roboczogodzin, wartości 998 000 zł. Ponadto wykonano dokumentację techniczną i roboty ziemne na sumę 722 (XX) zł. Razem wartość czynów społecznych w roku 1964 wyniosła 1720 (XX) zł. Zarząd Zieleni Miejskiej wykonał ponadto roboty wartości 1080 (XX) zł. Ogółemzamierzenia z powątpiewaniem. Nie zraziło to jednak zapaleńców. Powołano Społeczny Komitet Budowy i przystąpiono do robót.

W 1%2 r. pracowało przy budowie Parku 12 417 osób, wykonując w ciągu 34 643 roboczogodzin [prace wartości ponad 334 (XX) zł. Łączna wartość wszystkich prac wykonanych w roku 1%3 wyniosła 1837 618 zł, z czego na czyny społeczne przypadło 207 618 zh>.

ROK 1964

wartość robót wykonanych w roku 1964 równała się kwocie 2 &:X) 000 zł. N a szczególne podkreślenie zasługuje wkład pracy jednostek wojskowych. W dowód uznania - Poznański Komitet Frontu Jedności Narodu wyróżnił dyplomami: Dowództwo Lotnictwa Operacyjnego, Oficerską Szkołę Wojsk Pancernych Im. Stefana Czarnieckiego, wielkopolską jednostkę Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Ośrodek Szkolenia Służb Kwatermistrzowskich im. Mariana Buczka.

Społeczny Komitet Budowy zapoczątkował sprzedaż pamiątkowych "cegiełek". Od l września do 31 grudnia 1964 r. zakłady pracy, Instytucje, zrzeszenia, organizacje społeczne l in. zakupiły ,,'cegiełki" wartości 122 200 zł.

Uroczyste oddanie pierwszego fragmentu Parku (tarasu kolistego wyłożonego mozaiką i niżej leżącego tuż za Pomnikiem Bohaterów tzw. parteru kwiatowego) nastąpiło 6 listopada 1964 r. w przededniu 47 rocznicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz miejskich, organizacji politycznych i społecznych, a zwłaszcza ci, którzy pracą przyczynili się do rozpoczęcia budowy Parku. Odrestaurowany został Pomnik Bohaterów.

Odnowienia podjęli się w czynie społecznym członkowie Cechu Rzemiosł Budowlanych. Odnowiono boczne płaskorzeźby, całkowicie je zakonserwowano oraz utrwalono i przekuto nieczytelne już napisy w języku polskim i rosyjskim. Obelisk został oczyszczony i spojony, a podest pod płaskorzeźbami ułożony na nowo. Wartość czynów oszacowano na 180 (XX) zł. Pod kierunkiem głównego projektanta Parku, mgr inż. Bernarda Lisiaka, wykonano w czynie społecznym szereg dokumentacji. Biuro Studiów i Projektów Energetycznych "Energoprojekt" opracowało generalne założenia energoelektryczne dla przyszłego Parku, Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego - projekt instalacji wodociągowo-kanalizacyjnej, fragmenty zieleni i małą architekturę ówcześnie budowanej części Parku, Inżynierska Spółdzielnia Pracy - dokumenta

Sprawozdaniafilia

.£-'cję · techniczną dla Muzeum-Militarium, a Poznańskie Okręgowe Przedsiębiorstwo Miernicze - dokumentację i podkłady geodezyjne. Gotową dokumentację kierownicy poznańskich biur projektowych przekazali przewodniczącemu Prezydium Bady Narodowej m. Poznania Jerzemu Kusiakowi i przewodniczącemu Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Stare Miasto Mieczysławowi Tarzyńskiemu podczas spotkania, które odbyło się z udziałem Społecznego Komitetu Budowy. Niezależnie od projektów i dokumentacji, przedstawiciele biur poinformowali o podejmowaniu dalszych zobowiązań. M. in. przedstawiciel Biura Studiów i Projektów Energetycznych "Energoproj ekt" zadeklarował sporządzenie dokumentacji technicznej szczegółowej sieci elektroenergetycznej i oświetleniowej Panku; Biura Projektów Budowninictwa Komunalnego dalsze fragmenty dróg, mostów i uzbrojenia; Inżynierskiej Spółdzielni Pracy - opracowanie szczegółów konstrukcyjnych i architektonicznych Mu

A fi

Bernard Lisiak zapoznaje żołnierzy gamizonu poznańskiego, pracujących społecznie przy budowie Parku, z projektami zagospodarowania całego terenu (12 IV 1%4)

* A<izeum - Militarium i wyposażenia wnętrza. Plac budowy Parku odwiedziło wielu radzieckich działaczy politycznych i społecznych. W lutym zapoznał się z planami przeistoczenia ruin dawnej Cytadeli na Park przedstawiciel Agencji Informacyjnej "Nowosti". W maju "drzewka przyjaźni" posadzili członkowie delegacji Związku Pisarzy Radzieckich: Maksim Tank, Wiktor Borysów i Vasica Rejmeris. W czerwcu delegacja działaczy Towarzystwa Przyjaźni Radziecko- Polskiej Z gen. Stanisławem Popławskim posadziła na skarpie przed Muzeum-Militarium pamiątkowe dęby. w listopadzie odbyło się dla budowniczych Parku w Operze Poznańskiej przedstawienie w wykonaniu zespołu artystów "Estrady Moskiewskiej". Członkowie tego zespołu: Tatiana Nikołajewna oraz kilku oficerów z Północnej Grupy Wojsk Radzieckich wzięli udział w jesiennym sadzeniu drzew i krzewów na Łące Ludowej. Budowa Parku jako trwałego symbolu bra-, tersttwa broni i przyjaźni z narodami Związku

Adaptacja dawnego schronu prochowego na cele muzealne (przełom 1964/1065). W schronie powstało Muzeum Wyzwolenia Miasta Poznania

Socjalistycznych Bepublilc Radzieckich stała się dzięki tym i podobnym wczesnleJszym wizytom bardzo popularna. Prawie ze wszystkich republik radzieckich napływały od 1%2 t. na adres Społecznego Komitetu Budowy dary w postaci drzew, krzewów i nasion kwiatów z życzeniami powodzenia w realizacji dzieła. N adeszły też wzruszające listy od matek i krewnych żołnierzy «radzieckich «poległych w roku 1945 w walkach o wyzwolenie Poznania. W jednym z listów, opła

Roboty zaproponowane na 1965 r. obejmowały: budowę Muzeum-Militatjjum, kontynuowanie budowy Alei Republik (asfaltowanie, kształtowanie wnętrz ogrodowych, roboty ziemne przy pomocy ciężkiego sprzętu), ułożenie płyt z piaskowca na zapleczu Pomnika Bohaterów, budowy dróg i niwelacji Łąki Ludowej oraz rozpoczęcie robót przy budowie amfiteatru. Inwestorem budowy Parku z ramienia Prezydium Rady Narodowej m. Poznania został Zarząd Dróg, Mostów i Zieleni, natomiast głównym wykonawcą robót - Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni. Wartość projektowanych robót określono na 4 lm (XX) zł, natomiast ogólna wartość czynów społecznych zadeklarowanych przez zakłady pracy, instytucje, biura

kująca syna matka załączyła nasiona grochodrzewu (akacji) z prośbą o zasianie na grobie syna, który tak bardzo lubił kwiat akacji. Prezydium Społecznego Komitetu Budowy, pragnąc podziękować za okazane dowody przyjaźni, dary i współpracę, nadało dwudziestu pięciu miastom Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich tytuły "Honorowych Budowniczych Parku".

RO K 1965projektowe, organizacje społeczne Starego Miasta sięgała ok. dwóch milionów złotych.

Zobowiązania zostały w dniu 23 lutego 1965 T., w dwudziestą rocznicę wyzwolenia Poznania z niewoli hitlerowskiej, wpisane do "Białej Księgi". Załogi siedemdziesięciu czterech zakładów pracy i przedsiębiorstw zobowiązały się przepracować 110 cm roboczogodzin, a dwunastu przedsiębiorstw dostarczyć sprzęt ciężki (spychacze, koparki, samochody ciężarowe) i przepracować 3170 roboczogodzin. Wartość pomiarów i dokumentacji opracowa· nej w czynie społecznym przez pracowników biur projektowych dzielnicy oceniono na ponad pięćset tysięcy złotych. W lutym makieta projektu koncepcyjnego zagospodarowania terenów dawnej Cytadeli,

Sprawozdaniaktórego autorem i ofiarodawcą jest mgr inż. Bernard Lisiak, wystawiona została na regionalnym przeglądzie projektów w Muzeum N arodowym. Od 19 lutego do 9 marca w gmachu Prezydium Rady Narodowej m. Poznania eksponowano projekty branżowe związane tematycznie z budową Parku. Przez całą zimę i wiosnę 1%5 r. trwały prace przy adaptacji na cele muzealne dawnego schronu prochowego. Uszkodzone sklepienia kolebkowe w "salach" zostały podmurowane i doprowadzone do pierwotnego wyglądu, m. in. oczyszczano nie równe płaszczyzny, wypełniono wyrwy w ścianach, wykonano 'wnęki dla centralnego ogrzewania, uzupełniono nową cegłą uszkodzone elementy w elewacji zewnętrznej, ponadto odrestaurowano sklepienia okienne. Pełną dokumentację techniczną przebudowy schronu wartości ok. 70 (XX) zł sporządzili społecznie pracownicy Inżynierskiej Spółdzielni Pracy pod kierunkiem autora projektu inż.

Urszuli Dzierżgowskiej. Pracownicy spółdzielni pod kierownictwem mgr inż. arch. Seweryna J oppa sprawowali nadzór techniczny nad adaptacją schronu. Nadzór inwestorski pełnili: inż. Mieczysław Cisowski i Ryszard Drews.

Główne prace przy Muzeum-Militarium wykonały załogi Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 3 pod kierownictwem inż.

Witolda Woźniaka (roboty elewacyjne), Miejskiego Przedsiębiorstwa Zieleni pod kierownictwem mgr inż. Zdzisława Szulca oraz kierownika budowy Parku inż. Stefana J agodzińskiego (zagospodarowanie terenu), Poznańskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych pod kierownictwem majstra Feliksa Dorożały (ułożenie posadzki z kostki na placu przed Muzeum) oraz Pracowni Sztuk Plastycznych.

Roboty metalowe przypadły w udziale pracownikom Spółdzielni "Metaltrakcja" , a plansze wykonano w Spółdzielni Pracy Tartaezno-Stolarskiej w Stęszewie. Obiekt oszkliła załoga Spółdzielni Pracy "Czystość". Projekt architektury i ekspozycji terenowej opracował główny projektant Parku mgr inż. Bernard Lisiak, a ekspozycja wnętrza Muzeum jest dziełem pracowników Muzeum N arodowego pod kierownictwem prof. dra Zdzisława Kępińskiego i kustosza Stefana Pajączkowskiego. Wystrój plastyczny wnętrz i jego koncepcja należy do artystów-plastyków: Aleksandra Borysa, Jerzego Drygasa i Ryszarda Grajewskiego. Sprzęt ciężki dostarczyły bezinteresownie m. in. Przedsiębiorstwo Robót Kolejowych Nr 10, Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, Poznańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, pomagając tym samym znacznie w pracach ziemnych. Wozy Spółdzielni Pracy Transportu i Spedycji "Transped" dowoziły materiał budowlany na

plac budowy. Przy robotach ziemnych i porządkowych pomagały ofiarnie załogi zakładów pracy Starego Miasta, m. in. Poznańskie Zakłady Gastronomiczne, Miejski Handel Detaliczny- Południe, Fabryka Galanterii Papierniczej "Pogamet" , Wielkopolska Spółdzielnia Ogrodnicza, Zjednoczenie Gospodarki Komunalnej. N a specjalne uznanie zasługują uczniowie Technikum Drogowego i Liceum ogólnokształcącego im. Marcina Kasprzaka, którzy pod kierunkiem prof. Antoniego Mazura regularnie w każdy poniedziałek pracowali przy budowie Parku. Wojsko Polskie przekazało dla Muzeum w darze pięćdziesiąt sześć eksponatów, sprzęt lekki i ciężki, pochodzący z okresu II wojny światowej: samobieżne działa przeciwpancerne i pancerne, czołgi, samoloty PO-2 (popularny "Kukurużnik"), haubice, armaty przeciwpancerne i przeciwlotnicze, moździerze, wóz bojowy "Katiusza". Żołnierze z jednostek lotnictwa operacyjnego, Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego oraz wielkopolskiej jednostki Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego wiele godzin przepracowali przy konserwowaniu sprzętu, a następnie przy jego etalażu. Uroczyste otwarcie Muzeum nastąpiło, przy licznym udziale mieszkańców Poznania, 9 maja 1%5 T., w dwudziestą rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem hitlerowskim. Gen. bryg.-pilot Franciszek Kamiński w imieniu Ministra Obrony Narodowej przekazał sprzęt wojskowy w darze społeczeństwu Poznania, a wiceprzewodnicząca Prezydium Rady N arodowej m. Poznania Władysława Klawiter dokonała otwarcia nowej placówki muzealnej. Militarium jest jedynym obiektem muzealnym w kraju, urządzonym na autentycznym polu bitwy. Składa się z czterech sal wypełnionych eksponatami oraz z sali przeznaczonej na pracownię . We wnętrzu nie ma żadnych tynków, zachowany został typowy charakter schronu. W salach - kazamatach przedstawiony został rozwój twierdzy i jej rola w pruskiej ekspansji na wschód, sceny z Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r. Wielka makieta Cytadeli obrazuje całość bohaterskich walk oddziałów Armii Radzieckiej w lutym 1945 T., oraz udział w nich ochotników-mieszkańców Poznania. Walki te doprowadziły do ostatecznego wyzwolenia miasta z niewoli hitlerowskiej. Broń używaną w czasie II wojny światowej eksponuje się przed Muzeum i na jego "dachu". N ie mniej ważnym wydarzeniem było udostępnienie społeczeństwu Łąki Ludowej o powierzchni ok. dwudziestu hektarów. Olbrzymi ten obszar przeznaczono na miejsce wypoczynku oraz na teren imprez. 19 września 1%5 r. zainaugurowano tam imprezy rozrywkowe występem solistów Operetki Poznańskiej. Koncertu tego słuchało ok. 30 (XX) osób.

Pod koniec 1965 r. odbyło się walne zebranie Społecznego Komitetu Budowy, na którym przewodniczący Prezydium Rady N arodowej m. Poznania Jerzy Kusiak przedstawił propozycje zaproszenia wszystkich powiatów Wielkopolski do udziału w realizacji programu budowy Parku. Projekt akceptowano i postanowiono zwrócić się do mieszkańców Wielkopolski z apelem o współudział w budowie wielkiego rosarium. Ogółem w 1965 r. przy budowie Parku pracowało 47 55) osób. Wartość ich pracy wykonanej w ciągu 10,2 340 roboczogodzin oraz społecznie wykonanych robót ziemnych i prac dokumentacyjnych wyniosła 2160 (XX) zł. Ten

Dnia 26 stycznia 1%6 r. odbyło się pod przewodnictwem Franciszka Szczerbala posiedzenie Prezydium Wojewódzkiej Bady N arodowej, na którym mgr inż. Bernard Lisiak zapoznał członków Prezydium z projektem koncepcyjnym budowy rosarium. Prezydium zaakceptowało projekt włączenia wszystkich powiatów Wielkopolski do realizacji tego zamierzenia. Roboty rozpoczęto od podstaw, ponieważ na terenie przyszłego ogrodu róż znajdowały się resztki murów rawelinu, fragmenty podziemnych bunkrów oraz głębokie fosy, wypełnione gruzem. Bóżnice w konfiguracji terenu dochodziły do ośmiu metrów. Boboty postępowały wolno ze względu na dużą ilość niewypałów. Dyżury pełnili saperzy z wielkopolskiej jednostki Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, "likwidując" dziesiątki bomb, pocisków tfcp. Powiaty województwa poznańskiego wypożyczyły na plac budowy rosarium czterdzieści cztery spycharki różnych typów. Sprzętem tym wykonano wstępne roboty ziemne wartości ok. l 577000 zł, przemieszczając 98 402 (XX) 3 . .

m ZIemI. Społeczny Komitet Budowy Parku otrzymywał listy od rodzin żołnierzy, poległych w walkach o wyzwolenie Poznania. Trwała również wymiana. urn z ziemią z pól bitewnych Związku. Socjalistycznych Republik Badzieckich i poznańskiej Cytadeli, organizowana przez Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej i Eadziecko- Polskiej. 25 lutego 196) r. odbyła się uroczystość pobrania ziemi z Cytadeli dla muzeów Armii Radzieckiej w miastach-bohaterach: Moskwie, Wołgogradzie (74. Dywizja Gwardii wyzwalająca Poznań, walczyła również pod Wołgogradem) i Saratowie. W uroczystości wziął udział honorowy obywatel Poznania, uczestnik walk o Poznań gen. mjr Dymitr Bakanow. Dnia 9 maja, w rocznicę zakończenia Ił wojny światowej odbyła się inauguracja sadzenia drzew, krzewów i kwiatów nadesła

12 Kronika m. Poznania

nie notowany dotąd sukces osiągnięto dzięki dobrej koordynacji inicjatywy społecznej. Wartość remontów i nowo powstałych urządzeń parkowych wyniosła 3 140 (XX) zł. Park wizytowany był przez szereg osobistości, m. in. marszałka Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Wasyla Czujkowa oraz ambasadora związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Polsce Awierkija Aristowa, którzy zwiedzili szczegółowo plac budowy i zapoznali się z dokumentacją projektową. Budowę zwiedziła również delegacja Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Charkowa.

BOK

196) nych z siedemdziesięciu miast związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Fakt ten upamiętniła specjalna tablica, mówiąca o podjętym zobowiązaniu posadzenia w Parku stu tysięcy drzew i krzewów. Prace porządkowe prowadzono przede wszystkim na Łące Ludowej. Objęto nimi prawą stronę Łąki o powierzchni ok. dwunastu hektarów. Teren ten po oczyszczeniu z kamieni i gruzów pokryto częściowo nawiezioną ziemią mateczną. Po całkowitym uporządkowaniu, na pięciuhektarowym obszarze wysiano trawę, a część Łąki obsadzono drzewami i krzewami. Dokończono budowę estrady oraz przystąpiono do wstępnych robót przy porządkowaniu ruin maszynowni dawnej radiostacji. W ruinach postanowiono urządzić kawiarnię. Dokumentację na budowę tego obiektu wykonali społecznie pracownicy Spółdzielni Pracy "Biuro Studiów l Projektów". Przy wstępnych robotach wyróżnili się pracownicy Miejskiej Komendy Straży Pożarnej.

Niezależnie od prac porządkowych na Łące Ludowej, prowadzone były roboty przy budowie wnętrz ogrodowych wzdłuż Alei Republik. Prace polegały na formowaniu skarp, wycinaniu starych drzew i krzewów, usuwaniu chwastów oraz przekopywaniu terenu. Dużą pomocą Miejskiemu Przedsiębiorstwu Zieleni służyły przedsiębiorstwa budowlane, dostarczające ciężkiego sprzętu. Z dniem 30 sierpnia 196) r. Zarząd Wojewódzki Związku Młodzieży Socjalistycznej pod hasłem "Młodzież miastu i sobie" objął patronat nad budową Teatru Letniego. W oparciu o przygotowaną społecznie przez Przedsiębiorstwo Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" dokumentację na roboty ziemne, rozpoczęto w połowie września formowanie widowni teatru, obliczonej na cztery tysiące widzów. W robotach porządkowych brało udział 5800 członków Związku Młodzieży Socjalistycznej, przepracowując 16 j)) roboczogodzin.

W kwietniu 196) r. odbyła się na południo

Sprawozdania l

Hesztki starego bunkra, w którym mieściła się aparatura b. radiostacji poznańskiej, adoptowane na "Kawiarnię przy ruinie". Jej otwarcie nastąpiło 20 VII 1%7 rwych terenach Parku lustracja i narada w sprawie uporządkowania l zniwelowania zagruzowanego obszaru dawnych koszar twierdzy. Tego niełatwego zadania podjęło się Dowództwo Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Roboty ziemne rozpoczęła techniczna jednostka radziecka 9 grudnia. Atak ciężkiego sprzętu maszynowanego na zagruzowany, nierówny teren trwał trzynaście dni. Przemieszczono około 50 (XX) m 3 ziemi, gruzów i kamieni, uformowano obszerny plac pod przyszłe urządzenia sportowe, umocniono długą, łagodnie opadającą skarpę Alei Republik, uporządkowano i odtworzono ślad kolistej fosy przy głównym wejściu (kąponiera) na Cytadelę. Najbliżej śródmieścia położona część Parku została w ciągu Miku dni ukształtowana do przyszłych potrzeb. Był to największy w historii budowy Parku czyn zadeklarowany i błyskawicznie zrealizowany przez społecznego wykonawcę, wartości l 067 (XX) zł. W maju i fw lipcu interesowali się postępem prac urządzeniowych redaktorzy czasopism radzieckich: "Izwiestia", "Krasnaja

Zwiezda" oraz Agencji Informacyjnej "Nowost1" . Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Stare Miasto wystąpiło z projektem pobudowania w Parku bazy ikonserwacji zieleni. Szczegółową dokumentację przygotowali społecznie pracownicy Wojewódzkiego Biura Projektów. Bazę zbudowała także społecznie - załoga Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 2. Rok 1966 był rokiem szczególnych osiągnięć w pracy społecznie użytecznej. 92 (XX) osób z dwustu sześćdziesięciu dziewięciu zakładów pracy, Instytucji oraz s2kół włączyło się do budowy Parku. Przepracowali oni 2S5 (XX) roboczogodzin, a wartość robót łącznie z pracą sprzętu oraz dokumentacją projektowo- kosztorysową oszacowano na 2 930 (XX) zł. Do t%go należy doliczyć wartość przeprowadzonych remontów i zbudowanych urządzeń przez inwestora w wysokości 3 040 000 zł. W czerwcu radziecki Zespół Pieśni i Tańca z Legnicy wystąpił na estradzie Łąki Ludowej z koncertem dla budowniczych Parku.

ROK 1%7

Poświęcono go budowie architektury ogrodowej. Z iwy kopów i nasypów przy Alei Republik zaczęły się wyłaniać pierwsze zarysy wnętrz parkowych. Zaplanowano tyle różnorodnych ogrodów, ile jest republik w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Prace przebiegały sprawnie i szybko, a w

miarę ich postępowania przygotowano do obsadzenia ogrody: bylinowy, daliowy, topolowy, wodny l kwiatów letnich. Główny projektant Parku mgr inż. Bernard Lisiak, także autor projektów ogrodów, przewidywał urządzenie dalszych: ogród rododendronów, wrzosów, roślin zimozielonych, pnących, cebulko

Oddanie do użytku Alei Republik. Wstęgę przecina zastępca przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Łangowski.

Na planie od lewej stoją: Edward Stachowiak sekretarz Społecznego Komitetu Budowy Parku, Bogdan Frankiewicz 1 Jan Zaus przewodniczący Komitetu (6 XI 1667)wych, lilaków (bzów), żywopłotów, roślin skalnych. Dnia 20 lipca otwarta została na Łące Ludowej kawiarnia nazwana "Przy irulnie". Taras kawiarni został CZęSCIOWO o bramowany zachowanymi resztkami SCIan z widocznymi fragmentami okien, weJsc sklepień dawnej radiostacji. Kawiarnię zbudowały w czynie społecznym załogi szeregu spółdzielni pracy. W dwudziestą ósmą rocznicę napaści hitlerowskiej na Polskę, w dniu 8 września odsłonięty został na Cmentarzu Bohaterów pomnik ku czci działaczy podziemnej Polskiej Partii Robotniczej, rozstrzelanych w obozie zagłady w Żabikowie 13 sierpnia 1944 r. Pomnik wykonany został z betonu okładanego białym trawerytern w formie ściany znałożonymi na nią literami PPR, płaskorzeźbą i tablicami, na których wyryto nazwiska ofiar. Autorem projektu jest rzeźbiarz Ryszard Skupin. W pięćdziesiątą rocznicę wybuchu Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej oddano do użytku Aleję Republik, a młodzież pobrała ziemię do urn, które za pośrednictwem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radziec

kiej przekazane zostały Moskwie oraz stolicom republik w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Urny z ziemią przekazano także do miast- bohaterów: Leningradu, Wołgogradu, Sewastopola Odessy.

W listopadzie nadszedł do Poznania dar od Radzieckiej Akademii Nauk w Moskwie w postaci dwustu sadzonek drzew liściastych iglastych. Kontynuowano roboty przy budowie Teatru Letniego. Oprócz prac ziemnych wykonanych spychaczami, przystąpiono do planowania obsiewania skarp. Wartość robót oszacowano na 694 590 zł. Ponadto prowadzono prace ziemne w rosarium przy formowaniu równoległych tarasów kwiatowych. Pod koniec roku przystąpiono do robót betoniarskieh przy budowie dwóch wiaduktów w Alei Republik. Pierwszy na mIeJSCU tzw. kaponiery kazamatowego przejścia poprzecznego przez wał obronny przy rosarium i drugi na przejściu z Alei Republik do Teatru Letniego. W roku 1967 uczestniczyło w pracach 43 638 osób. W ciągu 141 943 roboczogodzin osiągnęli oni efekty wartości 930 000 zł. Niezależnie od tej kwoty, wyniki uzyskane przy budowie

Sprawozdania

Teatru Letniego zamknięto kwotą 695 (XX) zł, a po doliczeniu pracy sprzętu ciężkiego i dokumentacji, wartość czynów społecznych zamknęła się sumą 2 548 (XX) zł. Inwestor wykonał prace wartości 6 010 (XX) zł. Podobnie jak w latach ubiegłych, trzykrotnie: w styczniu, lutym i w czerwcu koncertował dla budowniczych Parku radziecki Zespół Pieśni i Tańca z Legnicy. W kwietniu zwiedzał Park ;imbassdor Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Polsce, Awierkij Aristow,. interesując się dalszym postępem robót. W rraJL sadzili drzewa

iglaste b. żołnierze-uczestnicy walk o Poznań oraz członkowie delegacji komitetu obwodowego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Charkowa.

Staraniem Społecznego Komitetu Budowy wybity został pamiątkowy medal dla zasłużonych z napisem "Budowniczemu Parku-Pomnika Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej - Poznań - listopad 1%7 r." Pierwsze medale wręczone zostały w pięćdziesiątą rocznicę wybuchu Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej.

ROK 1968

Głównym zadaniem roku było ukończenie budowy Teatru Letniego. Młodzież zrzeszona w Związku Młodzieży Socjalistycznej wykonała roboty ziemne przy formowaniu równi pochyłej Teatru wtopionego w skarpę od strony Winograd. Do końca 1966 r. pracowało przy budowie Teatru 6270 osób przez 16 670 roboczogodzin. W roku 1967 - 14 795 osób przez 87 300 roboczogodzin, a w roku 1968 - 8540 osób - 35 6 roboczogodzin. Ogólna wartość wykonanych prac osiągnęła 214 930 zł. Na wyróżnienie zasługują członkowie zakładowych kół Związku Młodzieży Socjalistycznej z Zakładów Przemysłu Gumowego "Stomil", Zakładów Metalurgicznych "Pomet" , Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Zakładów N aprawczych Taboru Kolejowego, Wielkopoisko- Lubuskich Zakładów Przemysłu Cukierniczego , Goplana", Poznańskiej Fabryki Kosmety -; w "Lechia", Spółdzielni Pracy "Grafika" , xechnikow Chemicznych N r l i 2, Liceum Ogólnokształcącego Nr 3, Technikum Mechanicznego Nr l, Technikum Energetycznego, Zasadniczej Szkoły Łączności, Technikum Geodezyjno-Drogowego, Studium Nauczycielskiego Nr 2, Technikum Samochodowego oraz Technikum Budowlanego Nr 5. Zarząd Dróg, Mostów i Zieleni powierzył architekturę "ogrodową brygadzie Zakładu Zadrzewień i Zieleni z ul. Podwale. Tarasy widowni wyłożone zostały darniną. Dokumentację projektową sporządził mgr inż. arch. Zygmunt Lutomski i inż. Zygmunt Awzan z Przedsiębiorstwa Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" . Foyer i murki ozdobne zaprojektował mgr inż. Bernard Lisiak.

Przekazanie Teatru Letniego społeczeństwu Poznania nastąpiło 20 lipca 1968 r. Pamiątkowa tablica przy wejściu głównym do amfiteatru informuje, że Teatr Letni wybudowano w czynie społecznym, prowadząc roboty pod hasłem "Młodzież miastu i sobie". Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak w obecności przedstawicieli Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Prezydium

Dzielnicowej Rady Narodowej - Stare Miasto, Poznańskiego Komitetu Frontu Jedności N arodu, Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieekiej podziękował Związkowi Młodzieży Socjalistycznej za pomoc w zbudowaniu amfiteatru. Na program artystyczny -uroczystego otwarcia złożyły się występy Zespołu Pieśni i Tańca "Wielkopolska" oraz orkiestry dziewczęcej z Danii. Po wybudowaniu Teatru Letniego nasiliły się prace przy budowie rosarium. Po wykonaniu tutaj olbrzymich robót ziemnych, wysiłkiem mieszkańców szeregu powiatów województwa poznańskiego, przystąpiono do prac przy tarasach kwiatowych. Po wstępnej niwelacji rozpoczęto formowanie terenu pod krzewy róż i ozdobne murki oporowe. Posługując się sprzętem przemieszczono ogółem 3825 m 3 ziemi. Roboty te oszacowano na kwotę 144 (XX) zł. Pod znakiem nasilonych robót przebiegał wrzesień. Załogi zakładów pracy, instytucji, młodzież i żołnierze, uczestniczyli gremialnie w czynach społecznych wykonując zobowiązania, podjęte dla uczczenia V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej oraz 25-lecia Ludowego Wojska Polskiego. Wysadzono około trzech tysięcy drzew i krzewów. Kontynuowano prace przy zagospodarowaniu terenów zielonych, przy budowie dróg, zwłaszcza drogi gospodarczej, biegnącej z północy na południowy wschód z wylotem na ul. Szelągowską, tuż przy Tamie Garbarskiej.

Przygotowano podłoże pod nawierzchnię asfaltową. Ponadto formowano skarpy oraz pobocza dróg asfaltowych. Doprowadzono instalację wodociągową do bazy konserwacji zieleni, kawiarni i teatru. Częściowo wykonano instalację elektryczno-oświetleniową.' Rozpoczęto budowę trejażu w ogrodzie bylin przy Alei Republik oraz oddano do użytku wiadukt przy Teatrze Letnim i rosarium. Zespoły projektantów pracowały nad dokumentacjami dalszych urządzeń: Wojewódzkie Biuro Projektów - nad koncepcją kawiarni w pobliżu rosarium, Wojewódzkie Biuro Projektów Budownictwa Wiejskiego - nad mo

delami fontann oraz wyczynowych torów saneczkowych, Poznańskie Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego - nad założeniami i projektem koneepcyjno-modelowym hali widowiskowo-sportowej. Dnia 24 września 1968 r. nastąpiła inauguracja "Poznańskich spotkań rzeźbiarskich", których celem było zaprojektowanie i wykonanie rzeźb plenerowych w Parku. Protektorat nad imprezą objęło Prezydium Rady Narodowej m. Poznania, Społeczny Komitet Budowy Parku oraz Zarząd Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków. Na czele Komitetu Honorowego stanął przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Jarzy Kusiak. W inauguracyjnym posiedzeniu w auli Muzeum Archeologicznego wzięło udział ok.

pięćdziesięciu plastyków z całej Polski. Zapoznali się oni z projektem budowy Parku, a następnie z ukształtowaniem terenu. W dniu 6 listopada, z okazji pięćdziesiątej pierwszej rocznicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, po złożeniu wieńców pod Pomnikiem Bohaterów, odbyła się w Muzeum-Militarium, przemianowanym na Muzeum Wyzwolenia Poznania, uroczystość przekazania urn z ziemią pobraną z pól bitewnych: Moskwy, Leningradu, Wołgogradu, Sewastopola, Odessy, Mińska, Kijowa, Tbilisi, Rostowa, Engelsa, Saratowa i Charkowa. N a uroczystość przybyli m. in.: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Naro

dowej Franciszek Szezerbal, członkowie Prezydium Rady Narodowej m. Poznania z przewodniczącym Jerzym Kusiakiem. Obecna była delegacja oficerów Wojska Polskiego z gen. bryg. Andrzejem Porajskim, żołnierze Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, "cytadelowcy" i weterani ruchu robotniczego, delegacje zakładów pracy i młodzież, delegacja dowództwa Północnej Grupy Wojsk Radzieckich z gen. mjr Eugeniuszem Kolibiernowem. Urny przekazał konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow. Umieszczone zostały w granitowej niszy mauzoleum. Odsłonięcia mauzoleum dokonał Wiktor Odinokow. Jedno z posiedzeń Prezydium Społecznego Komitetu Biudowy Parku poświęoono dyskusji nad założeniami planetarium według koncepcji mgr inż. arch. Seweryna J oppa. Wykonania projektu podjęli się pracownicy Biura Studiów i Projektów Inżynierskiej Spółdzielni Pracy. Odbyło się kilka wizyt gości radzieckich na terenie budowy Parku. W październiku wzięli udział w sadzeniu drzew: kontradmirał Iwan Zolin i płk. Aleksander Marków z grupą dziennikarzy z czasopism "Krasnaja Zwiezda" i "Krasnyj Wojec" w towarzystwie dowódcy wojsk lotniczych gen. dyw.-pilota Jana Raczkowskiego. W ciągu roku 1%8 przepracowano w Parku 106 925 roboczogodzin, na łączną sumę l 36) ÓD zł. Wartość nakładów przypadających na remonty i obiekty wyniosła 7 35) (XX) zł.

RO K 1969

Rada Przyjaciół Harcerstwa oraz komenda hufca Związku Harcerstwa Polskiego Stare Miasto opracowały koncepcję budowy w Parku ośrodka harcerskiego. Projekt znalazł poparcie dzielnicowych władz partyjnych i państwowych. Powołano Komitet Budowy, na którego czele stanął I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Włodzimierz Kowalski. Obiekt zlokalizowany został w pobliżu rosarium. Dokumentację opracowali społecznie pracownicy Biura Studiów i Projektów z Inżynierskiej Spółdzielni Pracy.

W kwietniu rozpoczęto roboty ziemne przy budowie drogi, prowadzącej od Teatru Letniego do Al. Szelągowskiej oraz przy rozJezdzie "'drogowym wokół wiaduktu łączącego Aleję Republik z Teatrem. Wykonano prace wartości H9 598 zł. Ułożono także asfalt na tzw. drodze gospodarczej od ul. Za Cytadelą do Alei Republik. Resztę drogi przygotowano do ułożenia dywanika asfaltowego. Zainstalowano lampy na łukowej części Alei Republik. Przy Teatrze Letnim rozpoczęto umocnienie tarasu dla publiczności w rodzaju "foyer" parkowego. Kontynuowano rozpoczęte w roku 1%8 prace przy budowie torów saneczkowych. Większość robót w 1969 r. koncentrowała się przy budowie irosarium. Wykonano pierwszy taras do obsadzenia różami, sformowano skarpy, układano krawężniki pod drogi. Do budowy tarasów używano różnych kamieni, m. in. wapienia, piaskowca i bazaltu. Parkowi przybyło w roku 1969 wiele drzew, m. in. pięćset dębów czerwonych, pięćset jarzębin, lip, czeremch i pigwy japońskiej. Ogółem w pierwszym półroczu 1969 r. wysadzono ok. sześć tysięcy drzew liściastych i iglastych. Wartość materiału roślinnego otrzymanego w darze od społeczeństwa Poznania i Wielkopolski oceniono na 144122 zł. W połowie 1969 r. oceniono dotychczasowy wkład społeczny załóg Państwowych Gospodarstw Rolnych w konserwację urządzeń Parku i dostawę bezpłatną kwiatów letnich do obsadzeń rabatów położonych wzdłuż Alei Republik. Prezydium Społecznego Komitetu Budowy na uroczystym posiedzeniu przekazało medale Budowniczego Parku przedsiębiorstwom: Manieczki, Gołębin Stary, Ptaszkowo, Zydowo, Bugaj, Kórnik, Czerniej ewo,

Sprawozdania

Sadzenie drzewek na Łące Ludowej (maj 1968). N a planie od lewej: sekretarz. Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej Zdzisław Zygmunt (z lewej) i przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak

Czempiń, a także Zakładowi Dendrologii i Arboretum Kórnickiemu Polskiej Akademii Nauk.

W ramach podjętych zobowiązań plastycy przystąpili w sierpniu do wykonania rzeźb. W styczniu 1969 r. konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow przyjął od Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Parku medal Budowniczego Parku dla następujących miast radzieckich: Leningrad, Wolgograd, Sewastopol, Odessa, Mińsk, Kijów, Tbilisi, Rostów, Engels, Ałma-Ata, Baku, Chabarowsk i Saratów. Również w styczniu odbyło się otwarcie wystawy propozycji rzeźbiarskich w ramach "Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich". Zgromadzono ponad sześćdziesiąt modeli rzeźb wykonanych przez ponad pięćdziesięciu artystów z kilku ośrodków krajowych, głównie z ośrodka poznańskiego oraz dwóch rzeźbiarzy z Charkowa. Rada Konsultacyjna pod prze Republik Radzieckich w Muzeum Wyzwolenia Poznania. Przemawia przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusialk. Stoją od lewej: ikonsui ZwiązOou Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow, pik Albin Zyto, gen. Andrzej Porajski, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak (6 XI 1968)

Mauzoleum urn z ziemią z pól bitewnych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich

Sprawozdaniawodnictwem głównego projektanta Parku mgr lnz. Bernarda Lisiaka zakwalifikowała trzydzieści jeden projektów rzeźbiarskich. Dnia 17 marca w Klubie Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Wiktor Odinokow przekazał dla Muzeum Wyzwolenia Poznania urny z ziemią pobraną z miast: Sewastopol, Archangielsk, Chabarowsk, Wilno, Ryga i Baku; z tych miast, których mieszkańcy-żołnierze polegli przy zdobywaniu Cytadeli poznańskiej w roku 1945. W pięćdziesiątą drugą rocznicę Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej, 9 listopada, podczas uroczystości w Muzeum Wyzwolenia Poznania konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Wiktor Odinokow przekazał przewodniczącemu Prezydium Rady Narodowej m. Poznania, a zarazem przewodniczącemu Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej Jerzemu Kusiakowi, urny z ziemią z pól bitewnych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Urny nadesłano z miast: Aszchabad, Prunze, Erywań i Donieck. U stawiono je w mauzoleum jako symbol braterstwa broni i wspólnie przelanej krwi w walce z hitlerowskim najeźdźcą. Po uroczystości przystąpiono do sadzenia brzóz III skarpach w pobliżu Muzeum. Brzozy zakupiło Koło Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej przy Spółdzielni Ochrony Mienia.

Ogółem w 1969 r. wykonano prace społeczne wartości l 987 (XX) zł, w których udział

wzięło 32 748 osób. Przepracowano 99190 roboczogodzin. N akłady inwestora wyniosły 7 706 (XX) zł.

Cenny udział w pracach społecznych brali żołnierze Ludowego Wojska Polskiego. Ich wkład w budowę Parku jest bardzo duży. Doceniając w pełni ten wysiłek, Społeczny Komitet Budowy Parku przyznał pamiątkowe medale Budowniczych Parku wyróżniającym się w pracach oficerom i podoficerom. Wręczenie medali zapoczątkowano spotkaniem, jakie odbyło się 21 stycznia 1969 r. w Klubie Towarzystwa Przyj aźni Polsko-Radzieckiej.

Wiceprzewodniczący Prezydium Rady N arodowej im. Poznania Jerzy Łangowski wręczył pamiątkowe medale, wybite z okazji 50 rocznicy powstania Armii Radzieckiej i 25-lecia Ludowego Wojska Polskiego, oficerom i podoficerom Centrum Szkolenia Służb KwatermIstrzowskich im. Mariana Buczka i Wyższej Oficerskiej Szkoły Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego. Niezależnie od robót ziemnych, w jakich stale uczestniczą jednostki wojskowe, pancerniacy sprawują opieńkę konserwacyjną nad militariami w Muzeum Wyzwolenia Poznania.

W czerwcu odbyły się w Parku występy Białoruskiego Zespołu Pieśni i Tańca Pałacu Pionierów z Mińska, Zespołu Studia Chóralnego "Pionier" z Moskwy oraz radzieckiego Zespołu Pieśni i Tańca z Legnicy. W sierpniu po raz pierwszy Opera Poznańska wystawiła w Teatrze Letnim operę Daniela F. Aubera Fra niavolo przy nie" notowanej dotąd frekwencji.

ROK 1970 O dalszym. poważnym postępie w zagospo- W dwudziestą piątą rocznicę oswobodzenia darowaniu terenów po dawnej Cytadeli moż- Poznania, 23 lutego, Społeczny Komitet Buna mówić w raku setnej rocznicy urodzin dowy wręczył zasłużonym budowniczym ParWłodzimierza Lenina oraz dwudziestopięclo- ku medale pamiątkowe z nazwiskami Bohalecia wyzwolenia Poznania. Zobowiązania spo- terów Związku Radzieckiego poległych w walłeczne podejmowane dla uczczenia tych rocz- kach o wyzwolenie Poznania. nic przyczyniły się wydatnie do nasilenia ro- W roku 1970 wkroczono w nowy etap bubót w Parku. Dzięki olbrzymiemu wysiłkowi dowy. Najważniejszym obiektem stało się rozakładów i instytucji, młodzieży, wojska, śro- sarium. Z inicjatywy sekretarza Społecznego dowisk twórczych oraz organizacji społecz- Komitetu Budowy Edwarda Stachowiaka, Konych - Park z każdym dniem stawał się misji Spółdzielczości i Rzemiosła przy Zarząpiękniejszy. dzie Miejskim Towarzystwa Przyjaźni PolskoPodczas plenarnego posiedzenia Społecznego - Radzieckiej oraz mieszkańców Piły, zebrano Komitetu Budowy w dniu 13 stycznia, w sie- w Poznaniu i Wielkopolsce 726 746 zł na zakup dzibie Prezydium Rady Narodowej m. Po- róż do wysadzenia w rosarium. Ponadto znania, dokonano wyboru nowego przewod- z inicjatywy Koła Stowarzyszenia Inżynierów niczącego Komitetu. N a miejsce zmarłego J a- i Techników Ogrodnictwa przy Okręgowej na Zausa, przewodniczącym wybrany został Centrali Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkółdotychczasowy wiceprzewodniczący Jerzy karstwa, producenci róż z województw: pozŁangowski, wiceprzewodniczący Prezydium nańskiego, łódzkiego, zielonogórskiego, szczeRady Narodowej m. Poznania. Uzupełniono cińskiego i koszalińskiego dostarczyli bezpłatrównocześnie skład Prezydium Komitetu przez nie 416) krzewów róż wartości 73 9X) zł. dokooptowanie dwóch wiceprzewodniczących: Dnia 25 października 1970 r. odbyło się symBernarda Lisiaka i Seweryna J oppa oraz boliczne sadzenie róż z udziałem przedstawiskarbnika - Bronisława Bożenka. cieli władz miejskich z przewodniczącym Pre ctJlU

Młodzież z Technikum Budowlanego Nr l pracuje społecznie przy pracach ogrodniczych na Łące Ludowej (27 IV 1969)

Zwarta kolumna młodzieży studenckiej zmierza do pracy społecznej przy budowie Parku (maj 1969)

LrJiii! LU:JICUJ/l

Sprawozdaniam)/(A Jl

.. .w "A A l! i Ew

«HP

A**M

'f

.* . .

>.:.

,iLui&':j:'

M.!l,

Ciężki sprzęt budowlany przy robotach zienmych na terenie budowanego rosariumzydium Rady Narodowej m. Poznania - sta-. nisławem Cozasiem, wojewódzkich - z wiceprzewodniczącym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wacławem Waligórą. Na uroczystość przybył przewodniczący Komitetu Drobnej Wytwórczości - Jerzy Kusiak.

Obecny był konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odimokow. Wskutek złych warunków atmosferycznych nie można było zakończyć całkowicie robót · zaplanowanych w rosarium na 1970 r. Wykonano drogi okólne, część dróg płytowych, staw ozdobny ma naj niższym tarasie, wszystkie murki oporowe. Zakończono podstawowe roboty ziemne, ustawiono kilkadziesiąt stałych ławek, zainstalowano oświetlenie oraz założono wodociąg do nawadniania rabatów różanych. Do końca grudnia wysadzono 19 29) krzewów róż w 212 odmianach. Z uwagi ma konieczność poszerzenia programu użytkowego torów saneczkowych przystąpiono do robót dopiero w listopadzie, budując według projektu mgr inż. Bernarda Lisiaka dodatkowo wahadłowe tory - dziecięce i tor główny. Do uformowania torów zużyto około 30 (XX) 1ll» ziemi. Systematycznie prowadzono prace ziemne i porządkowe na terenie przyszłych obiektów sportowych. Formowano skarpy, wywożonogruz, plantowano ziemię, przygotowując ją pod wysiew trawy i pod obsadzenia bylinami. Duży wkład pracy posiadają tu żołnierze, podoficerowie i oficerowie garnizonu poznańskiego. Od lipca aż do listopada intensywnie pracowali oni w każdą niedzielę przy budowie Parku, wykonując w ten sposób swoje dobrowolne zobowiązania, podjęte dla uczczenia dwudziestopięciolecia zwycięstwa nad faszyzmem hitlerowskim. Szereg szkół poznańskich objęło patronaty polegające na konserwacji różnych obiektów parkowych. Na szczególne wyróżnienie w roku 1970 za aktywny udział w budowie Parku zasługują: załogi Zakładów Przemysłu Gumowego "Stomil" i Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, Zasadnicza Szkoła Łączności, Liceum Ogólnokształcące Im. Marcina Kasprzaka, Technikum Budowlane Nr l, Zasadnicza Szkoła Samochodowa, Poznańska Komenda Straży Pożarnych, Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej. Wyróżnienia wymaga także działalność projektowa, niezbędna do kontynuowania zamierzeń planu remontowego Parku. W 1970 r. opracowania projektowe wartości 566 (XX) zł przygotowały społecznie: Wojewódzkie Biuro Projektów Budownictwa Wiejskiego, Przedsiębiorstwo Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" , Biuro Studiów i Projektów mży

nierskiej Spółdzielni Pracy oraz główny projektant Parku mgr inż. Bernard U siak. W wyniku Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich, Park zyskał dwadzieścia cztery rzeźby plenerowe, wykonane z białego i kolorowego betonu, piaskowca, metalu, trawertynu, sztucznego kamienia i kolorowej ceramiki. Wartość społecznej pracy rzeźbiarzy szacuje się na 1100 (XX) zł. W przededniu Święta Odrodzenia, 21 lipca 1970 T., odbyło się uroczyste odsłonięcie pomnika dłuta artystów-rzeźbiarzy z Charkowa Luby Zukowej i Dymitra Sowy.

Pomnik ten, wzniesiony przy Alei Republik, sławi braterstwo broni żołnierzy polskich i radzieckich, męstwo i wspólnie przelaną krew w walkach z. hitlerowskim najeźdźcą. O popularności, jaką cieszy się Park nie tylko w kraju, ale i poza jego granicami, świadczyć mogą liczne wycieczki, zwiedzające Park na wzgórzach Cytadeli. W roku 1970 odwiedziło Park ok. 400 grup turystycznych, w tym 385 ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (12 964 uczestników). Niektórzy z turystów włączyli się do robót porządkowych w Parku, przepracowując bezinteresownie po ikilka godzin. Park stanowi wdzięczny temat dla fotoamatorów. Aby zachęcić ich do utrwalania na kliszach piękna Parku, zorganizowano konkurs fotograficzny. Wpłynęło 350 prac od czterdziestu pięciu amatorów. Wyróżnione zdjęcia znalazły się na wystawie w salonie

Poznańskiego Towarzystwa Fotograficznego.

Park stał się ulubionym miejscem spacerów i wypoczynku, tym bardziej, że w każdą sobotę i niedzielę, począwszy od czerwca aż do połowy września, odbywały się w Teatrze Letnim koncerty, (przedstawienia i występy estradowe. Organizatorem imprez było Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego przy współudziale Wydziału Kultury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania. Ogółem urządzono czterdzieści atrakcyjnych imprez. Z bogatym repertuarem wystąpili: artyści Opery im. Stanisława Moniuszki, Operetki Poznańskiej, Teatru Polskiego, Filharmonii Poznańskiej, radziecki Zespół Pieśni i Tańca z Legnicy, Zespół Cygański Pieśni i Tańca "Roma", Zespół Pieśni i Tańca "Wielkopolska". Frekwencja publiczności była bardzo duża, bo każdorazowo w granicach od dwóch do pięciu tysięcy widzów. W 1970 r. uczestniczyło w budowie Parku 32116 osób. Wartość ich robót społecznych oceniono na l 700 (XX) zł. Natomiast wykonanie poszczególnych robót i obiektów budowlanych, zamyka się w kwocie 15 250 000 zł. Dla zorientowania warto dodać, że łączne nakłady w latach 1%2 - 1970 wyniosły 44 86) 000 zł przy czym 38 830 (XX) zł przypada na tereny zielone, a 6 030 (XX) zł na obiekty budowlane.

Urszula Paul

1 Informacje o pracach wykonanych w latach 1%1 - 1963 znajdzie Czytelnik w artykule Urszuli P a u l pL Poznaniacy swemu miastu. "Kronika Miasta Poznania", R. 1964, Nr 4 s. 134 - 144.

Sprawozdania

Aneks

ARTYŚCI - PLASTYCY - AUTORZY RZEŹB W PARKU - POMNIKU BRATERSTWA BRONI I PRZYJAŹNI POLSKO RADZIECKIEJ UCZESTNICY PLENERU (1968 - 1971)

Środo- NumeLp. Imię i nazwisko wisko N azwa dzieła Tworzywo racja na mapie l Jan Bakalarczyk Poznań GimnastyczLa biały cei, en * 9 2 Marian Banasiewicz Poznań Pion beton kolorowy 20 3 Julian Boss-Gosławski Poznań Zwycięstwo metal 19 4 Tadeusz Dobosz Zielona Don Kichot piaskowiec i cement 23 Góra 5 Jan M. Jakób Poznań Saperzy piaskowiec szydłowiecki 29 czerwony 6 Bernarda J askólska- Poznań Ryby cenimika kolorowa gla- 16 - Mnichowska zurowana 7 Józef Kaliszan Poznań Zryw trawertyn 18 8 Benedykt Kasznia Poznań Rodi ina cement 22 9 Józef Kopczyński Poznań Maszkarony piaskowiec pinczowski 14 10 Józef M urlewski Poznań Skrzypaczka cement kolorowy 27 11 Andrzej Pukac ki Poznań Kompozycja metal 24 12 Anna Rodzińska Poznań Zwierzę cement kolorowy 25 13 Jerzy Sobociński Poznań Skrzydlaty cement barwny 28 14 Dymitr Sowa Charków Braterstwo 8 broni cement 15 Metody Sowa Warszawa Wyścig piaskowiec szydłowiecki 7 16 Delfina Szczerbal Poznań Dziewczynka z kwiatkiem ceramika 12 17 Michał Szostak-Gąsie- Gdynia Róża piaskowiec 17 nica 18 Antoni Szulc Poznań Kompozycja biały cement 21 19 Roman Tarkowski Kraków Niedziela metal i cement kolorowy 13 20 Wacław Twarowski Poznań Kosmonauta metal 15 21 Irena Woch Poznań Zakochani sztuczny kamień 10 22 Bazyli W ojtowicz Poznań Nike sztuczny kamień 2 23 Czesław Woźniak Poznań Piast i Rzepicha cement 26 24 Luba Żukowa Charków Płaczący kami e ń piaskowiec 6 25 Jan Żak Poznań Macierzyństwo beton -

Mapa ilustruje postęp robót przy budowie Parku v/latach 1964 - 1971. Daty na czarnym tle oznaczają roboty wykonane w danym rejonie Parku. Park projektował mgr. inż. Bernard Lisiak, który od począitku kieruje jego budową

1. Pomnik Bohaterów, 2. Nike, 3. Płyta nagrobna dla uczczenia poległych w 1939 r. lotników, 4. Pomnik ku czci poznańskich ochotników-Cytadelowców poległych w 1945 r. na stokach Cytadeli, 5. Pomnik ku czci poległych działaczy Polskiej Partii Robotniczej, 6. Płaczący kamień, 7. Wyścig, 8. Braterstwo broni, 9. Gimnastyczna, 10. Zakochani, 11. Mewy, 12. Dziewczyna z kwiatkiem, 13. Niedziela, 14. Maszkarony, 15. Kosmonauta, 16. Ryba, 17. Róża, 18. Zryw, 19.

Zwycięstwo, 20. Pion, 21i Kompozycja, 22. Rodzina, 23. Don Kichot, 24. Kompozycja, 25. Zwierzę, 26. Piast i Rzepicha, 27. Skrzypaczka, 28. Skrzydlaty, 29. Saperzy, 30. Zachowane fragmenty murów oporowych 1 kazamatowych

Opracowanie graficzne: Bożena Hubicka -1971. Legenda: 1. Pomnik Bohaterów, 2. Nike, 3. Płyta nagrobna dla uczczenia poległych .w 1939 r. lotników, 4. Pomnik ku czci poznańskich ochotników-Cytadelowców :Qoległych · w 1945 r. na stokach Cytadeli, 5. Pomnik KU czci poległych działaczy Polskiej Partii Robotniczej, 6. Płaczą91 kamień, 7. Wyścig; 8. Braterstwo Broni, 9. Gimnastyczka, 10. Zakocham, 11. Mewy, 12. Dziewczynka z KwiatKiem, 13. Niedziela 14. Maszkaron.Y, 15. Kosmonauta, 16. Ryby, 17. Róża, 18. Zryw, 19. Zwycięstwo, 20. Plon, 21. Kompozycja, 22. Rodzina 23. Don Kichot, 24. Kompozycja-i 25. Zwierze, 26. Piast i Rzepicha, 27. sKrzypaczka 28. Skrzydlaty, 29. Saperzy, .)0. Zachowane fragmenty murów oporowych i kazamatowycn

WYDARZENIA W POZNANIU W 1971 ROKU

Część trzecia LIPIEC

3. 7. W Sali Izby Rzemieślniczej odbyła się uroczystość wręczenia sztandarów przechodnich Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego i Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości - Oddziałowi spółdzielni w Poznaniu, Zakładowi Usług Inwestycyjnych oraz Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" za zajęcie pierwszego miejsca w kraju we współzawodnictwie pracy za rok 197(1. Obecni byli prezes Centralnego Zarządu Witold Kasperski oraz przewodniczący Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Handlu i Spółdzielczości Roman Polakiewicz.

W Filharmonii Poznańskiej pożegnano jej wieloletniego dyrygenta i kierownika artystycznego Zdzisława Szostaka, który objął stanowisko dyrygenta Filharmonii Łódzkiej. 4. 7. Premiera sztuki dla młodzieży List Z tamtego świata według pOWleSCl Kornela Makuszyńskiego w adaptacji scenicznej Jana Otwartego. Reżyseria Antoniego Baniukiewicza, scenografia - Iwony Zaborowskiej, opracowanie muzyczne - Ryszarda Gardo, piosenki Stanisława Owoca i Ryszarda Gardo, przedstawienie przygotował zespól Teatru N owego na scenie Domu Kultury Milicji Obywatelskiej "Olimpia". W przedstawieniu premierowym wystąpili: Michał Grudziński (Józef), Stanisław Staniek (J an), Irena Osuchowsika (Marta), Danuta Wiłowicz (Katarzyna), Eugeniusz Kotarski (Aptekarz), Grzegorz Mrówczyński (Raif), Stanisław Owoc (Dziurawiec), Janina Rataj ska (Zofia), Małgorzata Załuska (J anina) , Zbigniew Roman (Wojciech), Zbigniew Starski (Rejent).

6. 7. Dekoracja pracowników Wydawnictwa Poznańskiego z okazji 15-lecia tej placówki. Na uroczystość w Białej Sali Prezydium Rady Narodowej m. Poznania przybyli: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej Franciszek Szczerbal i przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Stanisław Cozaś. Dyrektor Wydawnictwa dr Jerzy Ziółek udekorowany został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Wystawa malarstwa Stefana Pajączkowskiego pt. "Koń i żołnierz" w salonie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. 8. 7. Prezes Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stanisław Gucwa uczestniczył w obradach plenarnych Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego poświęconych zadaniom rolnictwa w latach 1971 - 1975. Rozpoczęło się wysadzanie starego wiaduktu zwanego Kaponierą na skrzyżowaniu ulic Roosevelta-Zwierzynieckiej i Czerwonej Armii. Łączy się to z budową ronda i podziemnych pasaży dla ruchu pieszego. 12. 7. Ogłoszono wyniki konkursu rozpisanego przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego" i poznańską rozgłośnię Polskiego Radia na wspomnienia z hitlerowskiej akcji wysiedlania Polaków w latach okupacji 1939 -1945. Jury przyznało I nagrodę Stefanowi Plucińskiemu z Bieganowa pow. Września. 17. 7. Premiera komedii Pedro Calderona Niewidzialna kochanka w Teatrze Polskim. Reżyseria - Andrzeja Ziębińskiego, scenografia - Teresy Targońskiej , muzyka - Ryszarda Gardo, choreografia Zofii Kuleszanki. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Jacek Polaczek (Don Manuel), Jacek Różański (Don Juan), Tomasz Grochoczyński (Don Luis), Leszek Łotooki (Cosme), Leszek Dąbrowski (Rodrigo), Krystyna Kołodziejczyk (Angela), Anna Wj-óbłówna (Beatriz), Jadwiga Zywczak (Isabel), Teresa Waśkowiak (Clara), Rajmund Jakubowicz (Ricardo).

Otwarcie wystawy malarstwa rzeźby plastyków krakowskich w "Arsenale".

19. 7. Francuski chór chłopięcy Les Rossignolets z Roubaix pod kierownictwem Jean-Marie Braure wystąpił w Pałacu Kultury.

20. 7. Przybycie delegacji Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Michajłem Łobaczewem na czele. Finał konkursu pt. "Wielkopolska gospodarna" zorganizowanego przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego", poznańską rozgłośnię Polskiego Radia, Wojewódzką Komisję Związków Zawodowych i Naczelną Organizację Techniczną. Uczestniczyło 146 przedsiębiorstw. Z dziesięciu nagród jedną otrzymały Poznańskie Zakłady Koncentratów Spożywczych "Amino". 21. 7 . Uroczysty koncert z okazji Święta Odrodzenia odbył się w sali Wielkiej Pałacu Kultury z udziałem (sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Tadeusza Grabskiego, Czesława Kończala, Jana Pawlaka oraz przewodniczącego Prezy

Wydarzenia w Poznaniudium Bady Narodowej m. Poznania Stanisława Cozasia i przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Bady Narodowej Franciszka bizczerbala.

28. 7. W redakcji "Głosu Wielkopolskiego" odbyło się wręczenie nagród i wyróżnień laureatom konkursu na pamiętniki wysiedlonych, zorganizowanego przez tę redakcję oraz poznańską rozgłośnię Polskiego Badia.

SIERPIEŃ

13. 8. W 27 rocznicę śmierci poznańskich działaczy, zamordowanych w obozie zagłady w żabikowie, odbyły się uroczystości ku ich czci: delegacje organizacji politycznych i społecznych złożyły wieńce pod Pomnikiem Bohaterów na Cytadeli, w Żabikowie odbył się wiec miejscowego społeczeństwa. 16. 8. Przybycie delegacji Komitetu Wojewódzkiego Komunistycznej Partii Czechosłowacji w Brnie, z sekretarzem Michałem Holczakiem na czele. 21. 8. Centralna akademia z okazji Święta Lotnictwa w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady, przewodniczących Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszka Szczerbala, Rady Narodowej m. Poznania Stanisława Cozasia, szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. dyw. Bolesława Chochy, dowódcy Wojsk Lotniczych gen. dyw. pil. Jana Raczkowskiego, dowódcy Wojsk Obrony Powietrznej Kraju gen. dyw. pil. Romana Paszkowskiego, ministra Przemysłu Maszynowego Tadeusza Wrzaszczyka oraz delegacji radzieckiej z ministrem Przemysłu Lotniczego Piotrem Diemientiewem na czele.

26. 8. Plenarne posiedzenie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z udziałem sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edwarda Babiucha poświęcone ocenie rozmów z członkami i kandydatami partii, przeprowadzonych w wielkopolskiej organizacji partyjnej. 27. 8. Na posiedzeniu Prezydium Bady Narodowej m. Poznania z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady, podjęto szereg ważnych uchwał dotyczących uproszczenia przepisów meldunkowych w Poznaniu, masowych badań lekarskich młodzieży szkolnej oraz poprawy warunków bytowych najgorzej mieszkających. Otwarcie ogólnopolskiej wystawy fotografii artystycznej "Cykle" w Pałacu Kultury.

WRZESIEŃ

2. 9. VI Kongres Techników Polskich rozpoczął obrady w hall Nr 20 Międzynarodowych Targów Poznańskich. Na uroczystość otwarcia przybyli: I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Gierek, premier Piotr Jaroszewicz, sekretarze Komitetu Centralnego Stefan Olszowski i Jan Szydlak, przewodniczący Centralnej Rady Związków Zawodowych Władysław Kruczek, przedstawiciele kierownictw stronnictw politycznych, ministrowie, generalicja, kierownictwo partyjnych i państwowych władz Poznania i Wielkopolski z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzym Zasadą. Otwarcia obrad dokonał przewodniczący Rady Głównej Naczelnej Organizacji Technicznej prof. dr Jerzy Bukowski. W imieniu gospodarzy Kongres powitał przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. poznania Stanisław Cozaś. Obradom przewodniczył prezes Polskiej Akademii Nauk prof. dr Janusz Groszkowski. Około dwustu zasłużonych inżynierów i techników udekorowano wysokimi odznaczeniami państwowymi. W godzinach popołudniowych członkowie kierownictwa partii i rządu uczestniczący w Kongresie Techników Polskich odbyli szereg spotkań z załogami 'poznańskich zakładów pracy: I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Gierek ł premier Piotr Jaroszewicz odwiedzili Poznańską Fabrykę Maszyn Żniwnych i Centralne Laboratorium Obróbki Plastycznej, premier Piotr Jaroszewicz - Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Jan Szydlak - Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Stefan Olszowski - Zakłady Przemysłu Gumowego "Stomil". Wieczorem Edward Gierek i Piotr Jaroszewicz spotkali się w "Domu Technika" z uczestniczącymi w Kongresie inżynierami reprezentantami polonii zagranicznej. Przybycie delegacji Demokratycznego Związku Narodu Fińskiego z J orma Antero Hentilla na czele.

Otwarcie wystawy plakatu "Technika i bhp" w "Arsenale".

Otwarcie wystawy "Politechnika Poznańska gospodarce narodowej" w auli tej uczelni przy ul. strzeleckiej. Otwarcie wystawy filatelistycznej o tematyce technicznej w Pałacu Kultury.

4. 9. Zakończenie VI Kongresu Techników Polskich.

Ogólnopolski zjazd społecznych opiekunów zabytków rozpoczął się w Sali Malinowej Pałacu Działańskich.

5. 9. Na posiedzeniu w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Bada Główna Naczelnej Organizacji Technicznej wybrała nowe władze. Przewodniczącym został Bolesław Rumiński, prezesem Zarządu Głównego Naczelnej Organizacji Technicznej Jerzy Bukowski. 7. 9. Krajowy Zjazd Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego rozpoczął obrady w sah Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. 10. 9. W siedzibie Towarzystwa Miłośników miasta Poznania przy starym Rynku otwarto wystawę "Kampania wrześniowa 1939 - wysiedlanie z Wielkopolski w latach 1939 - 1943". Zespół szkół zawodowych Wielkopolskiej Fabryki Urządzeń Mechanicznych "Wiepofama" mieszczący się przy ul. Janickiego, otrzymał imię działacza Związku Walki Młodych Aleksandra Kowalskiego. Odsłonięto tablicę pamiątkową. 11. 9. Premiera Traviaty Giuseppe Verdiego w Operze Poznańskiej pod kierownictwem muzycznym Mieczysława Nowakowskiego. Reżyseria - Romana Kordzińskiego, scenografia - Zbigniewa Bednarowicza, choreografia - Teresy Kujawy. W przedstawieniu premierowym wystąpili: Barbara Zagórzanka (Violetta), Marian Kouba (Alfred), Marian Kondella (Ojciec), Ewa Bernat (Flora), Weronika Pelczar (Anina), Juliusz Bieńkowski (Gaston), Piotr Liszkowski (Baron Douphal), Roman Wasilewski (Markiz), Edward Kmlciewicz (Grenvll), Adam Józef czy K (Józef), Feliks Koch (Posłaniec), Józef Machalla (Służący).

Akademia z okazji "Dnia Kolejarza" w Pałacu Kultury z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasady oraz wiceministra Komunikacji Walentego Szablewskiego. Zakończenie wojewódzkiego przeglądu amatorskich zespołów teatralnych odbywającego się w "Doimu Drukarza". 12. 9. Uroczystość promocji oficerskich w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Pancernych im.

Stefana Czarnieckiego. Po raz pierwszy w dziejach uczelni absolwenci wraz ze stopniami oficerskimi otrzymali dyplomy ukończenia wyższych studiów. 18. 9. Otwarcie V Ogólnopolskiej Wystawy Grafiki Artystycznej w Muzeum Narodowym.

W Teatrze Aktora i Lalki "Marcinek" rozpoczęły się gościnne występy czeskiego Teatru Lalek "Radost" z Brna.

14. 9. Recital fortepianowy Witolda MałcużyńskIego w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 15. 9. Występy Państwowego Zespołu Pleśni l Tańca z Omska (Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich) w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

18. 8. Otwarcie ekspozycji architektury wnętrz "Funkcja - nowoczesność - Poznań" oraz wystawy "Rzeźba poznańska" w "Arsenale". Gościnne występy rumuńskiego solisty Visarkma H utu (baryton) w partii Lorda Henryka w przedstawieniu opery Donizettl'ego Łucja Z Lammermoore w Operze Poznańskiej. 19. 9. Otwarcie XXVIII Targów Krajowych "Jesień 71" z udziałem wicepremiera Franciszka Kaima, ministra Handlu Wewnętrznego Edwarda Sznajdra, ministra Przemysłu Lekkiego Tadeusza Kunickiego. Gościom towarzyszyli I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada oraz przedstawiciele poznańskich i wielkopolskich władz terenowych. Wręczenie nagród l wyróżnień załogom placówek handlowych, które odznaczyły się w akcji "Handlowy znak jakości" prowadzonej przez redakcję "Głosu Wielkopolskiego", odbyło się z udziałem ministra Handlu Wewnętrznego Edwarda Sznajdra w siedzibie Prezydium Rady Narodowej m. Poznania. 20. 9. Wicepremier Eugeniusz Szyr zwiedził Jesienne Targi Krajowe.

Przybycie delegacji Wydziału Przemysłu Maszynowego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Jedności z Wernerem Libigiem na czele. Przybycie delegacji Komitetu Wojewódzkiego Komunistycznej Partii Jedności z Cottbus z Wernerem Zandenem na czele. 21. 9. Występy orkiestry kameralnej Państwowej Filharmonii Litewskiej z Wilna pod 'batutą Saulusa Sondeokisa w auli 'Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

22. 9. Występy zespołu pieśni i tańca milicji węgierskiej "Duna" w Domu Kultury Milicji Obywatelskiej.

23. 9.

24. 9.

25. 9.

26. 9.

27. 9.

28. 9.

Wydarzenia w

Poznaniu

Członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak zwiedził Jesienne Targi Krajowe.

Podpisanie długofalowej umowy o współpracy naukowo-badawczej technicznej między Zjednoczeniem Przemysłu Okuć i Instalacji Budowlanych a Politechniką Poznańską odbyło się w rektoracie uczelni. Przewodniczący Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Zygmunt Moskwa zwiedził Jesienne Targi Krajowe. Ogólnopolski Zjazd Sekcji Ogrodów Zoologicznych Polskiego Towarzystwa Zoologicznego rozpoczął się w "Domu Łowieckim" przy ul. Libelta. Ogólnopolska narada aktywu szkolnych kół Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Sali Wielkiej Pałacu Kultury. N arada aktywu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego z udziałem marszałka Dyzmy Gałaja oraz I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Robotniczej Jerzego Zasady i prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego nictwa Ludowego Walentego Kołodziejczyka w siedzibie Prezydium Wojewódzkiej Narodowej.

Zakończenie XXVIII Targów Krajowych "Jesień 71".

Recital fortepianowy amerykańskiego pianisty Emanuela Axa w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Występy zespołu artystycznego N arodowej Armii Ludowej Niemieckiej Republiki Demokratycznej pod kierownictwem Erharda CIernensa, w Operze Poznańskiej.

Ogólnopolska narada naukowotechniczina na temat wykorzystania promieniowania jądrowego w gospodarce narodowej rozpoczęła się w "Domu Technika".

Sejmu Partii StronRady

Zebrała: Anna Zabielska 1918/1919 w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Akademię zagaja I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Jerzy Zasada. Siedzą od lewej: członek Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Franciszek Nowak, przewodniczący Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego ppor. Bernard Łuczewski, członek Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak, członek Biura Politycznego, minister Oświaty i Szkolnictwa Wyższego Henryk Jabłoński, weteran Powstania Wielkopolskiego ppor. Marian Spychalski (23 XII 1971) _" ?ll lb \\\\\ .,a. ' /, :: A. ,\\