ALICJA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1971.04/06 R.39 Nr2

BOŃKOWSKA

Z DZIEJÓW BALETU POZNAŃSKIEGO

PIĘKNY, zamaszysty, dystyngowany i pełen gracji polonez Moniuszkowski godnie zaakcentował inauguracyjny moment działalności polskiego teatru operowego na poznańskiej scenie. Po wyzwoleniu z pruskiego zaboru pierwszym przedstawieniem była Moniuszkowska Halka (31 sierpnia 1919), do której tańce przygotował Michał Kulesza, znakomity polski tancerz i baletmistrz, uczeń i wychowanek Romana Turczynowicza, twórcy polskiego baletu narodowego. Balet poznański już w zalążku miał więc możność zdobywać umiejętności od artysty wywodzącego się z najlepszych tradycji polskiej szkoły baletowej. Wieloletnie luki w tych' bogatych tradycjach sprawiają, że nie zawsze w pełni zdajemy sobie sprawę z ich dawnych i bogatych wartości. Okresy utraty wolności pogrążały w niepamięci także osiągnięcia i zdobycze sztuki baletowej. Ileż razy zaczynaliśmy niemal od podstaw odbudowywać to, co zniszczyły lata niewoli i okupacji! Inne narody, znajdujące się w szczęśliwszym położeniu, mogły rozwijać sztukę tiieustannie i trwale. A przecież w naszym kraju tradycje baletowe należą do najstarszych na świecie, balet w Polsce istnieje bez mała pięć wieków. Sprowadziła go z Włoch królowa Bona, rozwijał się początkowo pod kierunkiem choreografów włoskich, a później także francuskich. Pierwszym wybitnym baletmistrzem polskim był Roman Turczynowicz, który upamiętnił się swymi dążeniami do stworzenia baletu narodowego. Ze szkoły Turczynowicza wyszedł Michał Kulesza, zapowiadający się świetnie jako tancerz i choreograf. Jego kultura, muzykalność, bogata fantazja twórcza pozwalały przewidywać w nim następcę Turczynowicza. Objąwszy też w 1905 r. stanowisko kierownika baletu warszawskiego, rozwijał ożywioną działalność choreograficzną i kontynuował dzieło swego wychowawcy, wbrew przeszkodom, jakimi zaborca utrudniał pracę polskim twórcom. Zorganizowanie baletu jest zadaniem wymagającym pewnego czasu, kadry zespołowe muszą latami dorastać do objęcia artystycznych stanowisk. Kiedy po uzyskaniu niepodległości Michał Kulesza został kierownikiem baletu poznańskiego, rozpoczął tu pionierską pracę. Powoli kształcił i rozwijał miejscowe siły. Poza wstawkami baletowymi w dziełach operowych, Kulesza wystawił kilka mniejszych pozycji baletowych oraz Peer Gynia Edwarda Griega, Wesele w Ojcowie Jana Stefaniego i Wieszczkę lalek Josepha Bayera. Wykonanie tych utworów oparte było na grupie solistów, która przybyła z Kuleszą do Poznania w 1919 r. W jej skład wchodzili: Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki, Marian Winter i Janina Włodarczak. Po odejściu Kuleszy baletmistrzami zespołu poznańskiego byli Roman Morawski a następnie Jan Ciepliński, który zasilił balet poznański swoim zespołem, m. in. znakomitą tancerką Anną Łukomską. W sezonie 1923/1924 Ciepliński wystawił

Alicja

Bańkowskaszereg ambitnych pozycji baletowych, także oryginalne utwory symfoniczne, jak Step Zygmunta Noskowskiego, Rapsodia litewska i Smutna opowieść Mieczysława Karłowicza.

Choreografem naj dłużej i naj efektywniej działającym w pierwszym dwudziestoleciu Opery Poznańskiej był Maksymilian Statkiewicz, który objął kierownictwo zespołu po odejściu Cieplińskiego wraz z jego grupą, stanowiącą trzon poznańskiego baletu. Pozostały skład zespołu prezentował się niezwykle skromnie: zaledwie kilkuosobowy corpi de ballet i kilku solistów. Wraz ze Statkiewiczem rozpoczynały karierę artystyczną primabaleriny Zofia Grabowska i Irena J edyńska. Pierwszy wieczór baletowy przygotowany przez Statkiewicza obejmował więc pozycje, leżące W granicach możliwości wykonawczych zespołu. Wieszczka lalek Josepha Bayera, Tańce połowieckie Aleksandra Borodina oraz Divertissement składały się na pierwszy spektakl tego baletmistrza. Przedstawienie zostało bardzo życzliwie przyjęte przez prasę, która podziwiała uwieńczony efektem wysiłek skromnego zespołu. Szczególne uznanie zdobyła Irena J edyńska jako Kolombina oraz partnerujący jej tancerze Mieczysław Sawicki i Łucjan Chrzanowski w rolach Pierrotów. Maksymilian Statkiewicz, jako tancerez słynnego rosyjskiego zespołu baletowegc

Michał Kulesza l Sabina Matuszewska w utworze baletowym pt. Łany polskie do mu - . zyki niezidentyfikowanego kompozytora. Premiera 18 września 1919 roku. Choreografia Michała Kuleszy

Scena baletowa pt. Noc księżycowa, w choreografii Michała Kuleszy. Premiera 18 grudnia 1919 r. Od lewej Zofia Banaszak, Janina Cieślakówna, Maria Banaszak; w pozycji leżącej Leokadia Kacperska

Sergiusza Diagilewa, posiadał doświadczenie artystyczne zdobyte na dobrych wzorach. Przede wszystkim dążył do założenia szkoły baletowej, rozumiejąc potrzebę istnienia takiego zaplecza dla systematycznego rozwoju zespołu baletowego o poważnych aspiracjach. Pokonawszy wiele trudności, doprowadził ostatecznie do założenia studium baletowego, które początkowo miało półoficjalny charakter. Po trzech sezonach zespół, wzmocniony kadrami ze szkoły, był już na tyle liczny i silny, że mógł podjąć się ambitniejszej twórczości. Szecherezada Rimskiego- Korsakowa, podobnie jak wystawione uprzednio Tańce połowieckie, należała do najatrakcyjniejszych pozycji programu zespołu Diagilewa. Na jedną z najbliższych premier Statkiewicz wybrał ten właśnie balet. "Gdyby nie dopełniający wieczoru [obok Jolanty Piotra Czajkowskiego] efektownie wystawiony balet Szecherezada, odtańczony do znanej suity symfonicznej Rimskiego- Korsakowa, rosyjska premiera nie cieszyłaby się tym powodzeniem, które zdobyła" - relacjonował krytyk poznańskiego "Przeglądu Muzycznego". W Szecherezadzie prezetowali się też z powodzeniem adepci założonej przez Statkiewicza szkoły. Spektakl stanowił pierwsze na większą skalę zakrojone widowisko baletowe. W roli głównej zbierała oklaski czołowa gwiazda baletu poznańskiego, Zofia Grabowska. Z twórczości baletowej polskich kompozytorów Statkiewicz wystawił w Lym czasie dzieła Feliksa Nowowiejskiego Wesele na wsi i Tatry (prapremiera) oraz Pana Twardowskiego Ludomira Różyckiego. Jako ważniejszą pracę choreograficzną można uznać II akt od opery Legenda Bałtyku Nowowiejskiego, której prapremiera odbyła się 28 listopada 1924 r. Ten fragment opery przebiega prawie bez śpiewu, fantastyczna scena baletowa ukazuje królestwo legendarnego miasta Winety.

Alicja

Bańkowska

Helena Sławińska

Jednoaktowy balet Wesele na wsi, nazywany później Malowanki ludowe, przedstawiał ludowe obrzędy weselne na Kujawach, oparte na suicie kujawiaków, oberków, krakowiaków i mazurków oraz objaśnione śpiewem chóru. Statkiewicz opracował efektowne i żywiołowe tańce, które z temperamentem wykonywał pokaźny już w tym czasie zespół baletowy. Wyróżniała się pełna werwy Irena J edyńska, tańcząca na czele kilkudziesięciu par baletowych.

Kroi wichrów Nowowiejskiego, którego prapremierę oglądano kilka lat temu na scenie bydgoskiej, wywodzi się z baletu Tatry, który przetrwał dzięki zmianie libretta i modyfikacji muzycznej. Tatry posiadały charakterystyczny dla twórczości Nowowiejskiego klimat poetycko-ludowej alegorii, temat zaczerpnięty został z polskiego folkloru baśniowego. Bogaty koloryt muzyczny i taneczny, podkreślony prze? ciekawą oprawę scenograficzną Stanisława Jarockiego, zjednały dziełu Nowowiejskiego i Statkiewicza przychylną opinię krytyki. W następnym sezonie Opera Poznańska wystawiła Pana Twardowskiego Ludomira Różyckiego, balet wymagający dużego i doświadczonego zespołu a także solistów o p r + r r e i L i li d Y W i d U a l li o Ś C i a r t A C Z li e J _ Prapremiera tego baletu w warszawskim . eatrze Wielkim w 1921 r. stała się ogromnym sukcesem realizatorów spektaklu łów l T a . li e g o ," r i 6 l k i ID TM c h e m, w bogatej i pełnej fantastycznych pomyII r ]I T T _? r l ,,4 W i li C e li t e S o D r a b i k * Choreografię przygotował wybitny polski baletmistrz, Piotr Zajlich, a stronę muzyczną Emil Młynarski. Balet utrzy mywał się w repertuarze Opery Warszawskiej do 1939 r. i osiągnął pięćset przedstawień. W poznańskim Teatrze Wielkim balet wystawiony został w osiem lat później (11 IX 1929), cieszył się również dużym powodzeniem, bowiem w ciągu jednego sezonu grany był 33 razy, co w poznańskich warunkach należy uważać za sukces

Sabina Matuszewska

Alicja

Bańkowska

Wszyscy tancerze uczestniczący w przedstawieniu dołożyli starań, aby stworzyć efektowne i bogate widowisko. Popisem fantazji twórczej była scenografia Stanisława J arockiego i choreografia S tatkiewicza. Doskonale wypadł też cały zespół baletowy, a w rolach wiodących rywalizowały o powodzenie Zofia Grabowska jako N ajpiękniejsza z Ireną J edyńską, tańczącą Królowę Wschodu i Krasawicę oraz Maksymilian Statkiewicz w partii tytułowej i Łucjan Chrzanowski jako Diabeł.

Przedstawienie Pana Twardowskiego było ostatnią premierą baletową po odejściu Piotra Stermicza- Valcrociaty do Warszawy. Statkiewicz odszedł w 1930 r. do Opery Lwowskiej, niejako zmieniając się z tamtejszym baletmistrzem, Józefem Ciesielskim, który objął jego stanowisko w Operze Poznańskiej. Działalność Ciesielskiego ograniczyła się zaledwie do układania wstawek baletowych w operach i operetkach. Powrót do stabilizacji i dalszy rozwój artystyczny Opery Poznańskiej związany jest z objęciem dyrekcji przez Zygmunta Latoszewskiego w 1933 r. Stanowisko balemistrza objął ponownie Maksymilian Statkiewicz, który raz jeszcze zorganizował od nowa znajdujący się w rozsypce balet poznański. N a początku Statkiewicz wystawił dwa małe utwory baletowe do muzyki Piotra Czajkowskiego i J acquesa Offenbacha, głównie jednak przygotowywał wstawki baletowe oper. Czas ten nie został utracony, gdyż obok stworzenia kilkunastu wartościowych obrazów tanecznych konsolidowany przez Statkiewicza na nowo zespół dorastał stopniowo do wykonania dzieł wybitnych. Do takich należy zaliczyć Syrenę Witolda Maliszewskiego, Ognistego -ptaka Igora Strawińskiego, a przede wszystkim Harnasie Karola Szymanowskiego.

Jan Ciepliński, kierownik baletu operowego i choreograi w sezonie 1923/1924

Anna Łukomska

Dzięki inicjatywie pełnego energii 1 twórczych pomysłów Zygmunta Latoszewskiego, w dniu 9 kwietnia 1938 r. scena poznańska przedstawiła polską prapremierę Harnasiów Karola Szymanowskiego.

Dwanaście lat upłynęło od powstania Harnasiów, zanim polska scena operowa zdecydowała się na wystawienie tej oryginalnej, .nowoczesnej kompozycji Szymanowskiego. Publiczność koncertowa miała możność zapoznania się z Harnasiami często wykonywanymi w formie symfonicznej. Jednak nie powiodły się próby wprowadzenia tego utworu na scenę warszawskiego Teatru Wielkiego. Być może zawiłości rytmiczne kompozycji odstraszyły tancerzy i choreografów. Frapremierę wersji scenicznej święciły więc Harnasie w Pradze (1935). Następnie zostały wystawione w Paryżu w Grand Opera (1936), przez słynnego Sergiusza Lifara, który objął też rolę czołowego Harnasia. Było to wydarzenie niezmiernej wagi dla historii polskiej muzyki. Lecz mimo oczywistego sukcesu scenicznego utwór w dalszym ciągu pozostał w kraju nie zauważony przez dyrektorów teatrów operowych. Harnasie wystawiła jeszcze opera w Hamburgu, zanim Opera Poznańska otworzyła temu dziełu drogę na sceny polskie.

4 Kroniiika,fi Poznania

Alicja

Bańkowska

"Muzyka Polska" tak relacjonowała poznańską prapremiarę Harnasiów: "Faktowi temu, o historycznym znaczeniu dla muzyki polskiej, a tym więcej dla Opery Poznańskiej, towarzyszył niezwykle uroczysty i podniosły nastrój, który spontanicznie i wbrew wszystkiemu wytworzyła sama publiczność - miejscowa i przyjezdna - wypełniająca teatr po brzegi. Zainteresowanie dziełem Szymanowskiego, okazywane przez widownię i gorące jego przyjęcie było dowodem, że ogół zdaje sobie sprawę z pozycji, jaką w naszej kulturze muzycznej zajmuje twórczość Szymanowskiego, choć było w tym manifestacyjnym zainteresowaniu obywateli poznańskich także dużo dumy ze swego dobrze prowadzonego i dobrze wyposażonego teatru. Zanotować to należy z zadowoleniem, bo w tej gorącej atmosferze ogólnej utonęły gdzieś owe odgłosy przekąsu i lekceważenia dla polskiego dzieła i polskiego twórcy, jakie niestety jeszcze przed samą premierą dawały się tu słyszeć". Autorem recenzji był kompozytor i teoretyk, Stanisław Wiechowicz.

Kompozycja choreograficzna Maksymiliana Statkiewicza odznaczała się dużą pomysłowością, zwłaszcza w II akcie baletu. Obrzęd weselny, niespodziewany napad harnasiów i scena bójki były pierwszorzędnie wyreżyserowane, akcja sceniczna zawierała duży ładunek emocji. Harmonijne współtworzyła nastrój baletu scenografia Zygmunta Szpingiera, imponująco brzmiał.a orkiestra prowadzona z ekspresją przez Latoszewskiego, któremu przede wszystkim należy przypisać zasługę odkrycia znakomitego baletu Szymanowskiego dla. polskiej sceny. Jako Wódz Harnasiów wystąpił Jerzy Kapliński, porywając plastycznym. wyrazem swego tańca. Partię niewiernej Narzeczonej wykonała Zofia Grabowska, porzuconego góralskiego oblubieńca - Narzeczonego - tańczył Mieczysław Sawicki. W pół roku po poznańskim sukcesie przekonała się do Harnasiów Warszawa, wystawiając dzieło w Teatrze Wielkim. Wystawienie Harnasiów było niezwykle emocjonalnym wydarzeniem na scenie Opery Poznańskiej i usunęło nieco w cień fakt przygotowania przez zespół, w programie tegoż wieczoru, tak trudnego baletu jak Ognisty ptak Igora Strawińskiego. Rewelacyjny utwór młodego Strawińskiego, posiadający bogatą, ale też wielce skomplikowaną strukturę muzyczną, stawiał realizatorom trudne zadanie. Przede wszystkim potrzebę odpowiedniej stylizacji folkloru rosyjskiego, co tak genialnie udało się Strawińskiemu, który potrafił przetworzyć folklorystyczny materiał w dzieło na wskroś nowoczesne, nasycone niepokojącym rytmem, niezwykłą kolorystyką dźwiękową, niesamowitą baśniową atmosferą, którą dopiero w finale rozprasza czysty liryzm rosyjskiej pieśni. Wykonanie Ognistego ptaka podniosło niewątpliwie prestiż zespołu poznańskiego, choć wówczas intensywniej oddziaływał na widzów utwór Szymanowskiego.

Wydarzenia wojenne (1939 -1945) pogrążyły działalność teatru poznańskiego w fali okupacyjnego terroru. Osiągnięcia baletu zaprzepaściły się w ciągu pięcioletniej przerwy. W okresie międzywojennym (1919-1939) działalność baletu poznańskiego ograniczała się do macierzystej sceny operowej, rzadkością były występy gościnne artystów poza Poznaniem, jak też inne kontakty artystyczne z krajowymi placówkami muzycznymi, nie wspominając o wymianie zagranicznej. W Polsce Ludowej sytuacja uległa radykalnej zmianie. Duże znaczenie odegrał brak placówki operowej w Warszawie. Warszawski Teatr Wielki znajdował się w ruinach, a jego zespół operowy i baletowy były zdekompletowane. Brak odpowiedniej sceny stwarzał niezbyt ponętne perspektywy artystyczne i soliści oraz choreografowie warszawskiego baletu szukali możliwości pracy w innych placówkach operowych, bądź w niezależnych zespołach artystycznych. Balet warszawski posiadał w 1939 r. silny zespół i wielubaletu poznańskiego

Irena J edyńska w utworze pt.

Flirt Colombiny do muzyki Richarda Drigo. Premiera lfl marca 1925 roku. Choreografia Maksymiliana Statkiewicza

wybitnych solistów, którzy po wyzwoleniu w 1945 r. dojrzeli do podjęcia działalności jako pedagodzy i choreografowie. Artyści ci zasilili teatry operowe w kraju, organizując zespoły baletowe, szkoląc i kształcąc nowe kadry. Nie występowały wówczas zbyt wielkie różnice poziomów placówek operowych, dopiero w późniejszym czasie, po otrzymaniu odpowiedniej sceny, zaczęła się wysuwać na pierwszy pian Opera Warszawska, chociaż nie zawsze utrzymywała ten czołowy poziom. Tancerze i choreografowie przenosili się z teatru do teatru, z miasta do miasta, powracając nieraz kilka razy do tej samej placówki. W okresie, kiedy w danym teatrze operowym działali zdolniejsi artyści, jego zespół baletowy mógł się korzystnie rozwijać. Z chwilą odejścia wybitnej indywidualności twórczej, postęp zespołu zamierał na okres jednego lub kilku sezonów w zależności od tego, jak miała się następnie ułożyć sytuacja. Balet przezywał okres wegetacji, dopóki ktoś ponownie nie wytrącił zespołu z letargicznego stanu.

LJI

Alicja

Bońkowska

Zofia Grabowska Panna Młoda z baletu Feliksa N 0wowiejskiego Malowanki ludowe. Prapremiera l grudnia 1928 roku. Choreografia Maksymiliana Stotkiewlcza

Nie inaczej działo się w Operze Poznańskiej. Choreografię do pierwszej powojen* nej premiery operowej, Krakowiaków i górali, opracował były solista baletu warszawskiego Stanisław Miszczyk, który przejął kierownictwo zespołu poznańskiego z rąk Bronisława Mikołajczaka. Pierwszy okres działalności tego baletmistrza był jednak bardzo krótki, nie wystawił on żadnego spektaklu baletowego, prawdo,podobnie wskutek braku odpowiednich tancerzy. Wybitne tancerki Stanisława. Selmo wna i Stanisława Stanisławska pojawiły się w balecie poznańskim na krótko, błysnęły zaledwie blaskiem swojej ówczesnej sławy. Pierwszy Wieczór baletowy przygotował z baletem poznańskim Jerzy Kapliński, kolejny kierownik i choreograf zespołu. Wielkim atutem Kaplińskiego była primabalerina Barbara Bittnerówna. Wybitna ta artystka stanowiła natchnienie choreografa, była motorem jego twórczości. Zrozumiałe, że pod kątem jej indywidualności zaczął się kształtować repertuar baletowy. Nie znaczy to jednak, iż musiał być w jakiś sposób zawężony. Wiszechstronny talent Bittnerówny pozwalał jej bowiem z równą łatwością wcielać się w role o krańcowo różnym charakterze. Jej zdolnościom interpretacyjnym nieobca jest zarówno liryczna ekspresja, jak dramatyczny, emocjonalny charakter postaci, którą zdoła zawsze przedstawić w sposób przekonujący. Pomimo drobnej figury, taniec Bittnerówny charakteryzuje się szerokim ruchem. Potrafi ona wypełnić scenę, skupiając wyłącznie na sobie uwagę zachwyconej widowni. Mimika twarzy tej artystki jest mistrzowska, szczególną rolę odgrywają piękne, inteligentne i pełne wyrazu oczy. Mając autentyczną gwiazdę baletu, mógł Kaplinski rozwinąć swoją fantazję twórczą, jakiej mu nigdy zresztą nie brakowało. W czasie trzyletniej działalności w Operze Poznańskiej (1946 - 1949) opracował jedenaście kompozycji baletowych, podejmując różnorodne tematy, które przedstawiał w najbardziej dowolnej formie. Z polskich baletów Kaplinski przygotował 'wówczas Bajką Stanisława Moniuszki, Harnasie Karola Szymanowskiego, Swantewita Piotra Perkowskiego, Cagliostra w Warszawie Jana Maklakiewicza. N ajwiększym uznaniem cieszyły się Harnasie, przedstawione w bardzo sugestywnej formie plastycznej. Twórca scenografii, Stefan Janasik, skomponował czarno-białą oprawę plastyczną, obraz dający złudzenie drzeworytu, bardzo oryginalny i posiadający nieprzeciętne walory artystyczne. Parę głównych bohaterów odtwarzali Barbara Bittnerówna i Jerzy Kaplinski, znakomicie zgrany duet, który zachwycał ekspresją i żywiołowością swego tańca. Wystawienie Cagliostra w Warszawie i Swaniewita miało znaczenie ze względu na pierwsze wykonanie utworów współczesnych polskich kompozytorów w odrodzonym kraju. Natomiast ułożone przez Kapliriskiego Tańce -połowieckie Aleksandra Borodina oraz Szecherezada Rimskiego - Korsakowa przedstawiały zbytnią dowolność w potrakowaniu tematów przez choreografa. Oba te arcydzieła repertuaru Diagilewa posiadają ustalone i ważne miejsce w historii baletu. Nie znaczy to, iż wystawiając je dzisiaj, należałoby ich tradycje potraktować z akuratną dosłownością. Ale pozbawione kosćca artystycznego uformowanego przy ich powstaniu, dzięki któremu właśnie zdobyły sukces, straciły wartości i znaczenie. Któż zdawał sobie sprawę z tejgo w okresie, kiedy młodość i entuzjazm równoważyły brak doświadczenia i autorytetu! Barbara Bittnerówna jako Szecherezada pociągnęła wymowną plastyką swego tańca i urodą, tak bardzo odpowiadającą egzotycznemu charakterowi postaci. Kto widział Bittnerówna w tej roli, do dzisiaj wspomina jej kreację.

Indywidualność artystyczna Bittnerówny zaćmiła pamięć o reszcie, która poza nią tworzyła balet - a raczej stanowiła w Szecherezadzie niezbyt ciekawe choreograficzne tło. Dzisiaj, po tylu doświadczeniach baletowych, publiczność spojrzałaby na spektakl bardziej krytycznie. Ale wówczas miarą kreacji Bittnerówny oceniano wartość całego spektaklu. Jerzy Kaplinski przygotował z zespołem poznańskim także divertissement: Noc na Łysej Górze Modesta Musorgskiego, Serenadę Wolfganga A. Mozarta oraz Od bajki do bajki Oskara N edbala. We wszystkich baletach święciła triumfy Barbara Bittnerówna, błyszcząc na bezbarwnym i pozbawionym indywidualności tle zespołu. ,.Dystans między nią a resztą zespołu jest oczywiście poważny" - pisano po premierze jednego z baletów. Niestety, dystans ten utrzymywał się do końca współpracy Kaplmskiego z zespołem poznańskim. W swoich kompozycjach choreograficznych Kaplinski eksponował pomysłowość raczej w kierunku inscenizacji i gierek pantomirnicznych aniżeli formy technicznej, co nie wpływało na podnoszenie się poziomu zespołu, podobnie jak brak opieki pedagogicznej. W ostatnim sezonie pracy Kaplińskiego należy odnotować powrót do Poznania z zagranicy Maksymiliana Statkiewicza z Zofią Grabowską. Niestety, zły stan zdrowia nie pozwolił obojgu na aktywną pracę artystyczną. Statkiewicz wystawił Pieśń

Alicja

Bańkowskao ziemi Romana Palestra i ułożył tańce do Goplany Władysława Żeleńskiego, po czym wycofał się na mniej odpowiedzialne stanowisko. Kaplińskiemu nie udało się więc stworzyć w Operze Poznańskiej dobregu zespołu baletowego. Także jego następca, Eugeniusz Papliński, nie zmienił sytuacji. Jako baletmistrz Opery Poznańskiej Papliński pracował tylko jeden sezon, w ciągu którego wystawił Wieczór baletowy, złożony z utworów: Paw i dziewczyna Tadeusza Szeligowskiego, Kamaiuał Roberta Schumanna i N oc Walpurgii Charlesa Gounoda.

W Wieczorze tym wyróżniły się dwie solistki, pochodzące podobnie jak choreograf z baletu warszawskiego: Stella Pokrzywińska i Miła Kołpikowna. Pokrzywińska zachwycała sprężystą techniką i dramatycznym wyrazem tańca w Pawiu i dziewczynie, natomiast obdarzona dużym wdziękiem Kołpikowna stwarzała efektowną postać Pięknej HeJ eny w Nocy Walpurgii. Przed baletem poznańskim odsłoniły się nowe perspektywy z chwilą objęcia stanowiska kierownika zespołu przez Leona Wójcikowskiego, przybyłego do Poznania z inicjatywy niezapomnianego Waleriana Bierdiajewa. Leon Wójcikowski, światowej sławy tancerz charakterystyczny, przez wiele lat był jednym z czołowych solistów baletu Diagilewa. Niezwykła pamięć umożliwiła Wójcikowskiemu przekazanie szeregu utworów tego słynnego zespołu repertuarowi polskiego baletu. Już w pierwszym Wieczorze baletowym, przygotowanym z zespołem poznańskim, znajdował się Dyl Sowizdrzał Richarda Straussa, balet Diagilewowski, pierwotnie opracowany przez genialnego tancerza polskiego pochodzenia, Wacława Niżyńskiego. Wieczór uzupełniały Suita hiszpańska Enrique Granadosa oraz Pory roku Piotra Czajkowskiego. Spektakl wniósł ożywienie do repertuaru baletu poznańskiego, a udział Wójcikowskiego w roli Dyla Sowizdrzała oraz Partyzanta w Suicie hiszpańskiej, podnosił wydatnie rangę przedstawienia. Wybitne kreacje Wójcikowskiego nie przesłoniły jednak sukcesu całego zespołu. Okazało się, że odpowiednio pokazany i mający możliwości popisu w ciekawych układach choreograficznych zespół poznański stać na coś więcej aniżeli rolę statycznego tła. Zostało to zauważone i podkreślone przez krytykę poznańską. Leon Wójcikowski to także znakomity pedagog. Zespół poznański pracując pod jego kierunkiem zaczął korzystnie się rozwijać i podnosić swój poziom techniczny, w rezultacie czego można było myśleć o wystawianiu coraz poważniejszego repertuaru. Następna premiera Wójcikowskiego - Swantewi/ Piotra Perkowskiego, ujawniła dalszy wzrost poziomu baletu poznańskiego zarówno w dziedzinie klasyki, jak tańca charakterystycznego. Swantewit był wystawiony kilka lat wcześniej przez Kaplińskiego, jednak obecnej wersji nie można było uważać za wznowienie, nie miała bowiem nic wspólnego z dawnym spektaklem. Przedstawienie odznaczało się ciekawą i oryginalną koncepcją, każdy taniec posiadał klarowną kompozycję. Scena poznańska ukazała wreszcie choreografię o walorach znamionujących zarówno dużą fachowość, jak wysoką rangę artystyczną. Swantewit wylansował też doskonale prezentującą się Marię Krzyszkowską, która wystąpiła w głównej roli Dziwożony.

Trzeci spektakl, przygotowany przez Wójcikowskiego w czasie dwuletniego pobytu w Poznaniu, stanowił wieczór złożony z baletów: Noc na Łysej Górze Modesta Musorgskiego, Uczeń czarnoksiężnika Paula Dukasa i Coppelia Leo Delibes'a. Przedstawienie to było wydarzeniem artystycznym dużej miary. Bardzo efektownie wypadła Noc ze znakomitą Barbarą Karczmarewicz w roli Diablicy. Teresa Kujawa, tańcząca Babę, okazała się świetną tancerką typu charakterystycznego. Jako Uczeń czarnoksiężnika kreację tworzył Wójcikowski. Maria Krzyszkowską i Władysław Milon byli wyśmienitą parą tancerzy klasycznych w Coppe lii, w którym to balecie

Grupa solistów z baletu Miliony arlekina do muzyki Richarda Drigo. Od lewe] u dołu: Halina Nowicka, Walerian Szajewski, Stanisława Przewłocka. U góry: Maryla Sibilska i Klaudia Radtke. Premiera li stycznia 1931 roku. Choreografia Józefa Ciesielskiegoraz jeszcze tego wieczoru podziwiano Leona Wójcikowskiego, stwarzającego pełną ekspresji, świetną w każdym ruchu i geście postać Coppeliusza. Tym spektaklem pożegnał Wójcikowski Poznań, udając się do Warszawy, gdzie objął kierownictwo zespołu baletowego Opery Warszawskiej. Wójcikowski odchodząc z Poznania pozostawił dobrze wyszkolony zespół baletowy, na czele którego stali wybitni soliści starszego i młodego pokolenia: Barbara Karczmarewicz, Stella Pokrzywińska, Teresa Kujawa, Konrad Drzewiecki, Witold Gruca, Bohusław Stańczak. Znajdujący się w doskonałej kondycji balet poznański cbjął po Wójcikowskim Stanisław Miszczyk, kiedy ponownie zjawił się w Poznaniu. Z tak przygotowanym zespołem Miszczyk wystawił Jezioro Łabędzie jako swoją pierwszą poznańską premierę baletową. Jezioro Łabędzie to chyba najpopularniejszy, najbardziej znany balet. Wspaniała muzyka Piotra Czajkowskiego, romantyczna treść, pełna dramatycznych spięć akcja oraz bogactwo różnorodnych tańców zapewniają temu baletowi niezmienne powodzenie. Od poziomu publiczności zależy, jakie wymagania postawi realizatorom widowiska. Jezioro Łabędzie pokazane po raz pierwszy w Poznaniu odniosło ogromny sukces, mimo że choreografia spektaklu ine posiadała tradycyjnego układu Petipy-Iwanowa. Sam efekt sceny wypełnionej wirującymi grupami tancerek-łabędzi wprawiał w zachwyt widownię. Pewne fragmenty baletu nawiązywały jednak w dużym stopniu do tradycyjnej choreografii. Szczególnie Adagio i Wariacje Białego Łabędzia, którego rolę świetnie tańczyła Barbara Karczmarewicz. Na tradycyjnym układzie opierał się również taniec efektownego pas de quatre, natomiast zupełnie nową koncepcję, bardzo zawężoną w kompozycji technicznej, miały Wariacje Czar

Alicja

Bańkowska

nego Łabędzia. Rola główna podzielona została między dwie tancerki: Odettę tańczyła Barbara Karczmarewicz a Odylię wykonywała Juta Majewska. Partnerował im jako Książę Władysław Milon, tancerz o szlachetnej sylwetce i wielkiej elegancji ruchów. W roli Rudowłosego wystąpił z pełnym sukcesem Konrad Drzewiecki, zachwycając błyskotliwą techniką i trafnością ujęcia drapieżnej postaci ptaka - czarnoksiężnika. N astępna po Jeziorze Łabędzim premiera Miszczyka, złożona z dwóch baletów: Grażyny Bacewiczówny Z chłopa król oraz- Zygmunta Mycieiskiego Zabawa w Lipinach, wywołała w porównaniu do Jeziora Łabędziego krańcowo różny efekt. Oczywiście obie kompozycje muzyczne nie mogły konkurować z dziełem Czajkowskiego i nie dawały wielkiej szansy dla pomysłowości choreografa. Utwory te były jednak z pewnością ambitnymi próbami podjęcia tematyki baletowej przez naszych wybitnych kompozytorów. Z kolei baletmistrzem zespołu poznańskiego został Feliks ParnelI. Parnellowi konceptu choreograficznego nie brakowało chyba nigdy, przeciwnie - jego inscenizacje rozsadzał niekiedy nadmiar fantazji, co prowadziło do efektów wręcz nieoczekiwanych. Tak się tez stało z przygotowanym przez Parnella Panem Twardow

Helena Grossówna -Cieślińska i Mieczysław Sawicki w scenie baletowej z operetki Victora J acobiego Targ na dziewczęta.

Premiera 10 lutego 1933 roku.

Choreografia Heleny Grossówny-CieślińsMej

Scena zbiorowa z baletu Karola Szymanowskiego Harnasie w choreografii Maksymiliana Statkiewicza, w scenografii Zygmunta Szpingiera. Prapremiera 9 kwietnia 1938 roku. Na planie Zofia Grabowska (Dziewczyna) i Jerzy Kapliński (Harnaś)skim Ludomira Różyckiego. Spektakl odznaczał się wielkim rozmachem, barwnością i dynamiką. W efektach inscenizacyjnych doskonale współgrały koncepcje choreografa i scenografa, Stanisława Jarockiego, który opracował pomysłową, baśniowo fantastyczną oprawę przedstawienia. Gdyby nie nadmiar ekstrawagancji, prowadzących do przerysowań w konfrontacji z muzyka, można by oceniać Pana Twardowskiego jako swoisty sukces typowego dla Parnella stylu choreograficznego. Ponownie zwrócił uwagę w wyrazistej roli Diabła Konrad Drzewiecki. Sam Parnell kreował z właściwym sobie artyzmem postać starego Twardowskiego. W dużej mierze natomiast pomysłowości Parnella zawdzięcza sukces wystawiona ponownie opera Legenda Bałtyku Feliksa Nowowiejskiego, w której Parnell skomponował pełen fantazji obraz zaczarowanego, podwodnego miasta Winety. Po sezonowym okresie pobytu Parnella w Poznaniu zespół baletowy zapadł w rodzaj letargu, podobnie jak księżniczka Aurora w wystawionej następnie przez J erzego Gogóła Śpiącej królewnie Piotra Czajkowskiego. Wzory choreograficzne, które Gogół przywiózł ze studiów moskiewskich, nie zawsze przystawały do każdego polskiego zespołu baletowego. W warunkach poznańskich, do sukcesu wspaniałej feerii baletowej, jaką jest w istocie Śpiąca królewna, zabrakło niestety wielu efektów. Również i polski' balet Pieśń o ziemi Romana Palestra, wystawiony przez Gogóła, nie może być zaliczony do sukcesów.

W następnych latach niemal każdy sezon przynosił nowego baletmistrza, żadnemu nie udało się jednak utrzymać dłużej i ożywić sceny baletowej. Zygmunt Patkowski przygotował Fontannę Bachczyseraju Borisa Asafiewa, Stella Pokrzywińska debiu

Alicja

Bańkowska

towała jako choreograf wystawiając Czarodziejską miłość Manuela de Falli, gościnnie współpracowała z zespołem Niemka Lilo Gruber, przedstawiając balet Nowa Odysea (polska prapremiera) współczesnego niemieckiego kompozytora Wiktora Brunsa. Temat baletu, oparty na epopei Homerowskiej, ukazywał współczesnego Odysa jako powracającego z wojny żołnierza. Pozytywny bohater baletowy żołnierz-Odys, w czasie wędrówki do rodzinnego miasta, opiera się licznym, czyhającym na drodze pokusom, jak wabiąca go rybacka dziewczyna czy efektowne barmanki. Pamięta o wiernej żonie, którą szczęśliwie odnajduje, by rozpocząć z nią nowe jaśniejsze życie. Władysław Milan wypadł przekonywająco w głównej roli Żołnierza, jakże różnej od kreowanych dotąd przez tego artystę, realistycznej i wymagającej operowania innymi środkami wyrazu. Wystawienie Nowej Odysei miało znaczenie ze względu na poznawcze kontakty z twórczością choreograficzną zagranicznych zespołów baletowych. Urozmaiceniem w poznańskim życiu baletowym był popis w Jeziorze Łabędzim polskiej tancerki, Niny Novak, primabaleriny występującej w amerykańskim zespole Ba lle t Russe de Monie Carlo. Nina N ovak, wychowanka szkoły baletowej warszawskiego Teatru Wielkiego, zanim zrobiła karierę jaką poszczycić się nie mogła żadna tancerka jej pokolenia, zdobywała szlify, tańcząc jako adeptka w reperezentacyjnym Balecie Polskim, a po wyzwoleniu doskonaląc swą sztukę w zespole baletowym Mikołaja Kopińskiego, gdzie również stawiał pierwsze kroki znakomity Konrad Drzewiecki. Występ tej wybitnej artystki był nie tylko jej osobistym sukcesem.

Taniec jej mógł stać się zarówno wzorem dla młodych solistek baletu poznańskiego, jak zaostrzyć kryteria widza. Publiczność poznańska miała bowiem okazję zapoznać się z rzeczywistymi wartościami artystycznymi roli Odetty-Odylii, którą Nina Novak wykonała w tradycyjnym układzie, zmieniając dla swojego występu dotychczasową poznańską inscenizację tego baletu. W tym jałowym okresie (1955 -1962) zdarzają się nawet sezony bez premier baletowych, a także próby ponownego powierzania zespołu baletmistrzom, którzy współpracowali już z poznańskim baletem. Stanisław Miszczyk powraca do Opery Poznańskiej, by wystawić Bursztynową Pannę Adama Swierzyńskiego, Eugeniusz Papliński był współrealizatorem wystawionej ponownie w Poznaniu opery-baletu, Syreny Witolda Maliszewskiego .

N owy balet Swierzyńskiego zawierał wiele ciekawych i emocjonalnych momentów, chociaż nie pozbawiony był pewnej rozwlekłości. Temat dramatycznej miłości słowiańskiego księcia i kapłanki Swarożyca stanowił wytwór fantazji, nie mającej pokrycia w wątku legendarnym. Balet nie zawierał przy tym wymownej pointy, zaciekawiać mogły jedynie efektowne sceny walki lub pogańskich uroczystości obrzędowych. Zaledwie w kilku fragmentach udało się baletmistrzowi oddać kolorystykę tematu, którą nasycił swój utwór kompozytor. Największe zainteresowanie wywołała w Bursztynowej Pannie młoda kadra absolwentów i uczniów poznańskiej Szkoły Baletowej, prowadzonej przez b. primabalerinę Opery Warszawskiej, Olgę Sławską. Wystawienie dzieła zbiegło się z dziesięcioleciem szkoły i prezentacją obiecującego narybku. Główną rolę Wiesłany odtwarzała absolwentka szkoły, Danuta Stranzówna, odznaczająca się poprawnością wykonania tańca oraz dużą wrażliwością artystyczną. Także corps de ballet został wydatnie wzmocniony uczniami i uczennicami szkoły. Współpraca teatru ze szkołą zaczęła dawać wielce pożyteczne wyniki. Ostatnią premierą przed powrotem do zespołu poznańskiego na stanowisko choreografa młodego i pełnego zapału Konrada Drzewieckiego był balet Romeo i Julia Sergiusza Prokofiewa, w opracowaniu Witolda Borkowskiego. Pomimo udziału wy

bitnych solistów w rolach głównych, Ireny Cieślikówny i Władysława Milona, przedstawienie nie cieszyło się powodzeniem. Konrad Drzewiecki powrócił do zespołu poznańskiego (1903) po kilkuletnim pobycie zagranicą, obejmując jego kierownictwo i próbując sił w dziedzinie choreografii. Możność zapoznania się z twórczością naj ciekawszych nowoczesnych zespołów baletowych, okazja przyjrzenia się z bliska pracy zachodnich choreografów modernistycznych dały Drzewieckiemu bogate doświadczenia, jakie zaczął z talentem wykorzystywać. Pierwsze balety Drzewieckiego zdradzały pewną dezorganizację kompozycji. Mało przekonywający i nie bardzo zrozumiały jest wątek treściowy, na którym oparł Valses nobles et sen tim en tales Maurice Ravela. W Błękitne} rapsodii George Gershwina zespół jeszcze niezbyt dobrze radził sobie z zupełnie nową dla tancerzy techniką tańca jazzowego. Raczej kameralna w założeniu Historia żołnierza Igora Strawińskiego rozpraszała się w pozbawiającej balet odpowiedniego nastroju scenografii, jakkolwiek należy tutaj zanotować sukces reżyserski Krystyny Meissner, która zręcznie pokierowała akcją sceniczną. Mimo tych niedociągnięć, pewne walory inscenizacyjne - efekty nie oglądane dotąd na scenie poznańskiej - oraz trafnie ustawione tańce sprawiły, że pierwszy wieczór baletów Drzewieckiego odniósł sukces, stał się wydarzeniem artystycznym, wytrącił zespół z marazmu. Twórczość Drzewieckiego wypowiada się w różnych dziedzinach sztuki baletowej, kieruje on rozwojem zespołu równoległymi ścieżkami, zarówno drogą tańca nowoczesnego, jazzowego jak i baletu klasycznego. Z czasem jednak zdolności tego baletmistrza ujawniły się w największym stopniu w choreografii modermstycznej - baletach opartych na stylu tanecznym, wywodzącym się ze sztuki słynnej amerykańskiej tancerki modernistycznej, Marty Graham. Wariacje 4:4 Franciszka Woźniaka, opracowane w tym właśnie stylu przez Drzewieckiego, zyskały uznanie nie tylko w kraju, ale i zagranicą, wystawione również w holenderskim zespole Het Nationale Ba lle t. Podobnie udanym i efektownym baletem jest Adagio na smyczki i organy Albinoniego-Giazotto. Układy obu utworów nie zawierają watka fabularnego, opierają się na czystym ruchu, kształtowanym przez ciało tancerza. Uderzająco piękna jest zwłaszcza kompozycja Adagia. Oryginalność plastycznych póz, zmieniających formę w ciągłym, płynnym rytmie sprawia wrażenie fascynującej rzeźby, powtarzanej w wielokrotnym pomyśle. Inny rodzaj baletowy prezentują natomiast Improwizacje do Szekspira Ellingtona-Szostaka oraz Tempus jazz 67 Jerzego Miliana, nawiązujące do amerykańskiego tańca jazzowego adaptowanego dla sceny baletowej. Konrad Drzewiecki opracował nadto szereg utworów choreograficznych, opartych na systemie klasycznym, jak Muzyka uroczysta Georga F. Haendla, Ognisty piak Igora Strawińskiego, fragmenty tradycyjnych baletów klasycznych. Z dzieł polskich kompozytorów, poza utworem Miliana, Drzewiecki przygotował dowcipnego Esika w Ostendzie Grażyny Bacewiczówny (prapremiera). Twórczość choreograficzna nie przeszkodziła Drzewieckiemu kontynuować kariery tanecznej. Prezentował się doskonale jako jeden z naszych najwybitniejszych tancerzy charakterystycznych w Błękitnej rapsodii Gershwina czy fragmentach Trójkątnego kapelusza Manuela de Falli. Poważnym sukcesem baletu poznańskiego stało się wystawienie wybitnych dzieł klasyki baletowej jak Giselle Adolfa Adama i Sylfidy do muzyki Fryderyka Chopina przez zaproszonych choreografów zagranicznych. Giselle przygotował baletmistrz radziecki, Nina Ułanowa, a Fokinowskie Sylfidy przekazała scenie poznańskiej jego była współpracowniczka, Tatiana Piankowa. Oba balety wysunęły przed zespołem poważne zadania zarówno pod względem poprawnego wykonania układu tech

Alicja

Bańkowskanicznego, jak odpowiedniego oddania specyficznego klimatu i nastroju utworów. Balet poznański właściwie po raz pierwszy miał do czynienia z tego rodzaju stylowymi dziełami, a jednak zespołowi udało się w dużej mierze osiągnąć sukces. Poważnym motorem działania stał się zapał młodych tancerzy, widoczna satysfakcja, jaką sprawiała im świadomość, iż wkraczają na wyższy stopień sztuki baletowej. Duży udział w sukcesie baletów miała Barbara Kasprowicz czuwająca nad dyscypliną zespołu. Zarówno Giselle jak Sylfidy stały się popisem wybitnej primabaleriny Olgi Sawickiej. Liryzm i subtelność ruchu, właściwe interpretacji Sawickiej, piękna linia jej tańca i eteryczna sylwetka doskonale odpowiadają roli Giselle. Pełna uroku postać Sawickiej świetnie przystaje do atmosfery romantycznych Sylfid. Poznański zespół baletowy może szczycić się młodymi solistami, klórzy ukształtowali swą osobowość, występując w bogatym i różnorodnym repertuarze. Świetnie rozwijająca się Roma Juszkat, Lubomira Wojtkowiak, Anna Deręgowska, Wiesław Kościeiski, Przemysław Śliwa, Edmund Koprucki i inni, świadczą o wzrastającym poziomie baletu poznańskiego. Młody i ambitny zespół zdobył też uznanie we Włoszech i Francji. Krytyka podkreślała rangę sztuki tanecznej Olgi Sawickiej i Romy Juszkat. Pochlebne opinie zyskały osiągnięcia choreograficzne Konrada Drzewieckiego. Pochwalać należy słuszne dążenia baletu poznańskiego do wypracowania indywidualnego stylu, co najbardziej stanowić może o sile artystycznej zespołu. Wiele jest jeszcze na tym polu do zrobienia, np. po okresie eksperymentowania - sprawa ukształtowania stałego repertuaru. Wszystko wskazuje na to, że pracując według rozsądnie zakrojonych planów, balet poznański rozwijać się będzie nadal pomyślnie, wzbogacając twórczo polską .sztukę baletową.

ANEKS

PREMIERY BALETOWE W LATACH 1919 - 1939

18 IX 1919 ŁANY POLSKIE kompozytor nieznany (sielanka ludowa) Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia (przy fortepianie), choreografia - Michał Kulesza, scenografia kompilowana.

Obsada: Maria Banaszakówna, Zofia Banaszakówna, Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karla'" Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia). 18 IX 1919 DIVERTISSEMENT I. Utwory różnych kompozytorów. Tańoe rodzajowe: "Igraszki z gołąbkiem", "Pas Caprice", "Pele mele", "Rococo", "Stylowy", "Wschodni". Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia (przy fortepianie), choreografia - Michał Kulesza, scenografia kompilowana.

Obsada: Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter.

11 XII 1919 NOC KSIĘŻYCOWA. Utwory: Michała Bartoszewskiego, Czajkowskiego, Auguste Duranda, Hermanna Fincka, Glusseppe Galimbertiego, Adama Gauvena, Ernesta Gilletea, Maxa Hellmonda, Edgara S, Kelley'a, Schuberta.

Kierownictwo muzyczne - Jerzy Bojanowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia kompilowana. Obsada: Stanisław Łapiński (Konstanty, starosta), Gwido Rakowski (Tadeusz, jego syn), Czesława Nadworna (Klementyna, kuzynka starosty), Władysława Karlak-Kulesza (Otylia, narzeczona Tadeusza), Leokadia Kacperska (Noc, postać fantastyczna), Edmund Zalewski (Mateusz, stary sługa).

Części baletu: 1. W i zj a n o c y (muzyka Gilletea): Leokadia Kacperska; 2.

W y b r a n k i los u (muzyka Helłmonda): Janina Cieślakówna, Maria Bianaszaikówna, Zofia Banaszakowna; 3. F r a n c j a (muzyka Gauvena): Sabina Matuszewska, Roman Morawski, uczennioe szkoły baletowej; 4. I m p r o m p t u (muzyka Duranda): Helena Sławińska, Michał Kulesza; 5. P o d w ł o s k i m n i e b e m (muzyka .Galimbertiego): Zofia Banaszakowna, Maria Banaszakowna, Irena Bajeriein, Janina Włodarczak (Silwia), Łucjan Chrzanowski, Marian Winter; 6. H u m o r e s k a (muzyka Schuberta): Sabina Matuszewska; 7. A n g l i a (muzyka Fincka): Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), uczennice szkoły baletowej; 8. M a t e i ot (muzyka Kelley'a): Marian Winter; 9. S k a u c i (muzyka Bartoszewskiego): U czniowie szkoły baletowej; 10. M a r z e - n i e (muzyka Czajkowskiego): Władysława Karlak - Kulesza. 11 XII 1919 DIVERTISSEMENT II. (Tańce artystyczne). Utwory kompozytorów: Alfonsa Czibulki, Ernesta Gilletea, Gounoda, Liszta, Wieniawskiego. Kierownictwo muzyczne - Jerzy Bojanowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia kompilowana. Obsada: l. W i o s n a (muzyka Gounoda): Janina Cieślakówna, Maria Banaszakowna, Zofia Banaszakowna, (Róża), Janina Włodarczak (Silwia), Wacław Wierzbiciki (Tadeusz Staszewski); 2. L a s - Z e l i r (muzyka Czibulki): Helena Sławińska, Sabina Matuszewska, Roman Morawski; 3. C h i ń s k i (muzyka Gilletea): Zofia Banaszakowna, Maria Banaszakowna, Janina Włodarczak (Silwia), Zelina, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski); 4. M a z u r (muzyka Wieniawskiego): Sabina Matuszewska, Michał Kulesza; 5. R a p s o d i a (muzyka Liszta): Helena Sławińska, Janina Cieślakówna, Leokadia Kacperska, Roman Morawski, Łucjan Chrzanowski, Marian Winter. 11 XII 1919 IZIS (Ballada wschodnia). Utwory: Griega, Landona Ronalda, Ludwika Siedea.

Kierownictwo muzyczne - Jerzy Bojanowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia kompilowana. Obsada: Sabina Matuszewska (Izis, kapłanka ognia), Michał Kulesza (Ramazan, wódz plemienia dzikich), Roman Morawski (Azir, zaufany wodza), Helena Sławińska (Zanajda, faworyta wodza), Wacław Wierzbicki (Jolzar, niewolnik), Edmund Zalewski (Taiparus, dowódca straży), Czesława Nadworna (Fatma, niewolnica), Łucjan Chrzanowski (Imur), Marian Winter (Dzori), Janina Cieślakówna (Szeba), Leokadia Kacperska (Nosir), Bronisław Gramadziński (Raszad, strażnik).

Części baletu: l. N a o f i arę Ś w i ą t Y n i O g n i a (muzyka Ronalda): Sabina Matuszewska, uczennice szkoły baletowej; 2. N i e w o l n i k m i łoś c i (muzyka Ronalda): Sabina Matuszewska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski); 3.

We z w a n i e do M a h o m e t a (muzyka Ronalda): Sabina Matuszewska, Władysława Karlak- Kulesza, Zofia Banaszakowna, Maria Banaszakowna, Irena BajerIein, Janina Włodarczak (Silwia), Zelina; 4. We s t a l k i ( muzyka Ronalda): Władysława Karlak-Kulesza, Zofia Banaszakowna, Maria Banaszakowna, Irena Bajerlein, Janina Włodarczak (Silwia), Zelina; 5. T a n i e c z s z a b l a m i (muzyka Siedea): Helena Sławińska, Roman Morawski; 6. T a n i e c i n d y j s k i (muzyka Griega): Janina Cieślakówna, Leokadia Kacpersika, Łucjan Chrzanowski, Marian Winter; 7. B a c h a n a (muzyka Ronalda): cały zespół baletowy oraz uczniowie szkoły baletowej. rP 16 IV 1920 PEER GYNT ("W krainie zmysłów") Edvarda Griega Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia - Leon Dołżycki. Obsada: Irena Bajerlein, Maria Banaszakowna, Zofia Banaszakowna, Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak-Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska. Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Wlodarczak (Silwia).

26 V 1920 WESELE W OJCOWIE Jana Stefaniego. Balet ludowy Romana Turczynowicza Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, inscenizacja - Michał Kulesza, scenografia - Leon Dołżycki. Obsada: Sabina Matuszewska (Panna Młoda), Michał Kulesza (Pan Młody) oraz Irena Bajerlein, Maria Banaszakowna, Zofia Banaszakowna, Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak- Kulesza, Roman Morawski, Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia).

6 X 1920

6 X 1920

15 I 1921

15 I 1921

15 I 1921

11 IX 1921

Alicja

Bańkowska

ZART AMORA ("Strzały amora"). Kompozytor nieznany Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia - Leon Dołżyeki. Obsada: Irena Bajerlein, Marla Banaszakówna, Zofia Banaszakówna, Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Waleria Gnatowska (gościnnie), Leokadia Kacperska, Władysława Karlak-Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Antoni Romanowski (gościnnie), Helena Sławińska, Aleksander Sobiszewski (gościnnie), Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwla), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna.

EPIZOD KAUKAZKI. Kompozytor nieznany Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia - Leon Dołżyeki. Obsada: Irena Bajeriein, Maria Banaszakówna, Zofia Banaszakówna, Janina Cieślakówna, Lucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak-Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna. WIESZCZKA LALEK Josepha Bayera Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza, scenografia - Leon Dołżydki. Obsada: Liliana Zamorska (Wieszczka lalek), Leokadia Kacperska (Bebe), Władysława Karlak-Kulesza (Łowiczanka), Leokadia Greloff (Chinka), Helena Sławińska (Japonka), Wanda Włodarczykówna (Hiszpanka), Sabina Matuszewska (Wiwandierka), Wacław Wierzbicki (Poliszynel), Roman Morawski (Trubadur), Tadeusz Syngajewski (Chińczyk), Janina Cieślakówna (Kwiaciarka), Kazimierz Trzcianka (Murzynka), Łucjan Chrzanowski (Żandarm), Marian Winter (Strażak), Stanisław Rakowski (Anglik), Maria Krzewska (Angielka), Michał Kulesza (Właściciel magazynu), Edmund Zalewski (Subiekt I), Stanisława Chrzanowska (Kasjerka), Jan Łapiński (Wieśniak), Jadwiga MIszewska (Zona wieśniaka), Jadwiga Kramerowna (Basia), Czesław Nadworny (Dorobkiewicz), Janina Napierałówna (Posłaniec), Stanisław Jarzembski (Komisjonar) , Antoni Kalwiński (Listonosz), Roman Szmar (Szwajcar), Maria Banaszakówna, Janina Włodarczak, Wacława Włodarczykówna, Zofia N awarska (Hiszpanki), Marta Cicha, Zofia Olszewska, J anina Napierałówna, Krystyna Łażewstoa (Króliki), Leon Minnieki, Stanisław Plender, Kazimierz Kac, Władysław Łukowski (Poliszynele). SERENADA Kompozytor nieznany Kierownictwo (muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza.

Obsada: Irena Bajerlein, Maria Banaszakówna, Zofia Banaszakówna, Janina Cieślakówna, Leokadia Greloff, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak-Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Tadeusz Syngajewski, Roman Szmar, Kazimierz Trzcianka, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna.

DIVERTISSEMENT III (Utwory różnych kompozytorów) Kierownictwo . muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Michał Kulesza.

Obsada: Irena Bajeriein, Maria Banaszakówna, Zofia Banaszakówna, Janina Cieślakówna, Leokadia Greloff, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Kacperska, Władysława Karlak- Kulesza, Michał Kulesza, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Helena Sławińska, Tadeusz Syngajewski, Roman Szmar, Kazimierz Trzcianka, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna. POSTOJ KAWALERII Iwana Iwanowicza Armsheimera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia według układu Mariusa Petijpy - Antoni Romanowski. Obsada: Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Greloff, Leokadia Kacperska, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Leon Minnieki, Roman Morawski, Zofia Olszewska, Zofia Pflancówna (gościnnie), Antoni Romanowski, Helena Sławińska, Tadeusz Syngajewski, Roman Szmar, Kazimierz Trzcianka, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter , Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna, Ryszard Zaczkiewicz.

11 IX 1921 TANCE UKRAIŃSKIE Aleksandra Dargomyżskiego Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, choreografia - Roman Morawski. Obsada: Janina Cieślakówna, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Greloff, Leokadia Kacperska, Irena Maślankiewioz, Sabina Matuszewska, Leon Minnicki, Roman Morawski, Zofia Olszewska, Antoni Romanowski, Roman Szrnar, Kazimierz Trzcianka, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna, Ryszard Żaczkiewicz.

4 XI 1921 COPPELIA Leo Delibes'a Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Antoni Romanowski, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: w partii głównej Waleria Gnatowska (gościnnie) oraz Janina Cieślakówna, Maria Dobiecka, Łucjan Chrzanowski, Leokadia Greloff, Leokadia Kacperska, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Roman Morawski, Antoni Romanowski, Helena Sławińska, Roman Szmar, Kazimierz Trzcianka, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Winter, Janina Włodarczak (Silwia), Wacława Włodarczykówna, Wanda Włodarczykówna, Ryszard Żaczkiewicz.

31 XII 1922 OJ UŁANI, UŁANI Iwana Iwanowicza Armsheimera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Marius Petlpa, inscenizacja - Roman Morawski. Obsada: Edmund Zalewski (Piotr, Starosta), Sabina Matuszewska (Maria, jego córka), Helena Sławińska (Teresa), Łucjan Chrzanowski (Pułkownik), Roman Morawski (Rotmistrz), Kazimierz Trzcianka (Porucznik) oraz Janina Cieślakówna, Leokadia Greloff, Leokadia Kacperska, Anna Krupowiczówna, Leokadia Maciejewska, Łucja Rzeźnikowska, Roman Szmar, Wacława Włodarczykówna. 31 XII 1922 DIVERTISSEMENT IV Utwory: Helłmonda, Kelley'a, Paderewskiego, Schuberta, Webera.

Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Roman Morawski.

Obsada: l. P r z e b u d z e n i e w i o s n y (muzyka Helłmonda): Leokadia Kacperska (Wiosna), Kazimierz Trzcianka (Satyr); 2. M a r z e n i e (muzyka Webera): Sabina Matuszewska; 3. T a n i e c fr a n c u s k i (muzyka Schuberta): Helena Sławińska; 4. P r z e d b a l e m (muzyka Paderewskiego): Janina Cieślakówna; 5. M a t e i ot (muzyka Kelley'a): Anna Krupowiczówna, Łucja Rzeźnikowska, Roman Szmar.

20 III 1923 Z WIOSNĄ Erwina Goldbergera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Roman Morawski, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Bożena Dzienniikówna (Motylek), Stanisława Przewłocka (Persefona), Sabina Matuszewska (Fiołek), Roman Morawski (Konwalia), Helena Sławińska (Róża), Roman Szmar (Deszcz), Kazimierz Trzcianka (Leśny Książe), Leokadia Kacperska (Wiosna) oraz Janina Cieślakówna, Leokadia Greloff, Anna Krupowiczówna, Leokadia Maciejewska, Zofia Olszewska, Klaudia Radtke, Łucja Rzeźnikowska, Łucja Wojtkowiak, Melania Zawadzińska, Ryszard Żaczkiewicz. 20 III 11923 PIESN ŻYCIA Piotra Czajkowskiego i Aleksandra Luiginiego Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Roman Morawski, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Edmund Zalewski (Kedyw Angary), Roman Morawski (Kedyw Damaszku), Helena Sławińska (Córka kedywa Angory), Bożena Dziennikówna (Nebattia), Łucjan Chrzanowski (Emir Angory), Roman Szmar (Ulubieniec kedywa Damaszku) oraz Janina Cieślakówna, Leokadia Greloff, Leokadia Kacperska, Anna Krupowiczówna, Leokadia Maciejewska, Sabina Matuszewska, Zofia Olszewska, Stanisława Przewłocka, Klaudia Radtke, Łucja Rzeźnikowska, Kazimierz Trzcianka, Wacława Włodarczykówna, Łucja Wojtkowiak, Melania Zawadzińska, Ryszard Żaczkiewicz.

22 IX 1923 BAJKA Stanisława Moniuszki Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Edmund Zalewski (Władca), Zygmunt Dąbrowski (Przodownik), Stanisława Łukomska (Przodownica), Leokadia Greloff i Władysława Sławicka (Służebnice), Sabina Matuszewska, Kazimiera Wierzbioka, Wacława Włodarczykówna, Irena Maślankiewicz, Ryszard Żaczkiewicz, Mieczysław Sawicki, Wacław Wierzbicki (Tadeusz Staszewski), Marian Słupczyński (Poddam).

Części baletu: l. Taniec R e l i g ij n y: cały zespól. 2. Taniec We s e l n y: Sabina Matuszewska, Kazimiera Wierzbicka, Wacława Włodarczykówna, Irena Maślankiewicz, Maria Purzycka, Ryszard Zaczkiewicz, Wacław Wierzbicki, Tadeusz Szubiakiewicz, Mieczysław Sawicki, Marian Słupczyński. 3. Taniec F a n t a s t y c z - n y: Stanisława Łukomska, Zygmunt Dąbrowski. 4. Taniec S z a lon y: Sabina Matuszewska, Irena Maślankiewicz, Mana Purzycka, Kazimiera Wierzbicka, Wacława Włodarczykówna, Mieczysław Sawicki, Tadeusz Szubakiewicz, Marian Słupczyński, Wacław Wierzbicki, Ryszard Zaczkiewicz. 5. Taniec z p o c h o d n i am i: Władysława Sławicka, Leokadia Greloff. 22 IX 1923 DIVERTISSEMENT V Utwory różnych kompozytorów: Bacha, Chopina, Griega, Paderewskiego, Różyckiego, Tomaszewskiego i Wieniawskiego.

Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki. Części baletu: l. O b e rek (muzyka Tomaszewskiego): Leokadia Greloff, Sabina Matuszewska, Kazimiera Wierzbicka, Mieczysław Sawicki, Tadeusz Szubiakiewicz, Ryszard Zaczkiewicz. 2. R o m a n s (muzyka Bacha): Helena Sławińska, Wacław Wierzbicki. 3. Wal c (muzyka Chopina): Stanisława Łukomska, Zygmunt Dąbrowski, Ryszard Zaczkiewicz, 4. K uj a w i a k (muzyka Wieniawskiego): Sabina Matuszewska, Jan Ciepliński. 5. P r e l u d i u m (muzyka Różyckiego): Irena Maślankiewicz, Leokadia Greloff, Maria Purzycka, Wacława Włodarczykówna, Kazimiera Wierzbicka. 6. T a n i e c a r a b s k i (muzyka Griega): Stanisława Łukomska, Mieczysław Sawicki, Marian Słupczyński, Tadeusz Szubiakiewicz, Wacław Wierzbicki, Ryszard Zaczkiewicz. 7. N o c t u i r n (muzyka Chopina): Władysława Sławicka, Jan Ciepliński. 8. F a n t a zj a (muzyka Chopina): Zygmunt Dąbrowski, Leokadia Greloff, Irena Maślankiewicz, Maria Purzycka, Wacław Wierzbicki, Wacława Włodarczykówna. 9. M e n u e t (muzyka Paderewskiego): Helena Sławińska, Mieczysław Sawicki, Tadeusz Szubiakiewicz. 10. T a n i e c Gór n o - ślą s k i (Trojak): Jan Ciepliński, Sabina Matuszewska, Władysława Sławicka. 22 IX 1923 RAPSODIA LITEWSKA Mieczysława Karłowicza Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia i kostiumy - Stanisław J arocki. Obsada: Edmund Zalewski (Stary wieśniak), Jan Ciepliński, Zygmunt Dąbrowski, Mieczysław Sawicki, Marian Słupczyński, Tadeusz Szubiakiewicz. Ryszard Zaczkiewicz, Wacław Wierzbicki (Wieśniacy), Leokadia Greloff, Stanisława Łukomska, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Maria Purzycka, Władysława Sławicka, Helena Sławińska, Kazimiera Wierzbicka, Wacława Włodarczykówna.

24 XI 1923 KARNAWAŁ Roberta Schumanna Kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski (fortepian), choreografia Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki.

Obsada: Jan Ciepliński (Pierrot), Helena Sławińska (Colombina), Zygmunt Dąbrowski (Arlekin), Stanisława Łukomska (Tancerka), Sabina Matuszewska (Kokietka), Ryszard Zaczkiewicz (Florestan), Władysława Sławicka (Motyl), Irena Maślankiewicz, Leokadia Greloff, Maria Purzycka, Wacława Włodarczykówna, Kazimiera Wierzbicka, Łucja Wojtkowiak, Zofia Olszewska, Tekla Rumplewicz, Wacław Wierzbicki, Tadeusz Szubiakiewicz, Marian Słupczyński, Mieczysław Sawicki (Maski).

24 XI 1923 DIVERTISSEMENT VI Utwoiry różnych kompozytorów: Czajkowskiego, Chopina, Noskowskiego, Różyckiego, Rubinsteina, Szymanowskiego, Tomaszewskiego.

Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki. Program: l. Kra k o w i a k (muzyka Tomaszewskiego). 2. P r e l u d i u m (muzyka Szymanowskiego). 3. Taniec C y g a n ó w (muzyka Noskowskiego). 4. Maz u rek (muzyka Chopina). 5. Taniec W s c h o d n i (muzyka Rubinsteina). 6. L eg e n d a (muzyka Różyckiego). 7. Taniec G r o t e s k o w y (muzyka Czajkowskiego) . Obsada: Jan Ciepliński, Zygmunt Dąbrowski, Leokadia Greloff, Stanisława Łukomska, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Maria Purzycka, Mieczysław Sawicki, Władysława Sławicka, Helena Sławińska, Marian Słupczyński, Tadeusz Szubiakiewicz, Kazimiera Wierzbicka, Wacław Wierzbicki, Wacława Włodarczykówna, Ryszard Zaczkiewicz. 24 XI 1923 POPOŁUDNIE FAUNA Claude Debussy'ego Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki.

Obsada: Zygmunt Dąbrowski (Faun), Stanisława Łukomska, Helena Sławińska, Sabina Matuszewska, Władysława Sławicka, Leokadia Greloff, Wacława Włodarczykówna, Maria Purzycka, Kazimiera Wierzbicka, Łucja Wojtkowiak, Zofia Olszewska, Tekla Rumplewicz (Nimfy).

24 XI 1923 STEP Zygmunta Noskowskiego Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Zygmunt Dąbrowski (Wódz I), Jan Ciepliński (Wódz II), Stanisława Łukomska (Chimera), Helena Sławińska (Dziewczyna) oraz: Bożena Dziennikówna, Leokadia Greloff, Władysław Małecki, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Leon Minnicki, Zofia Olszewska, Lucyna Piechotówna, Stanisława Przewłocka, Maria Purzycka, Klaudia Radtke, Tekla Rumplewicz, Mieczysław Sawicki, Władysława Sławicka, Marian Słupczyński, Zbigniew Sokołowski, Stefania Stefańska, Tadeusz Szubiakiewicz, Zofia Wasilewska, Kazimiera Wierzbicka, Wacław Wierzbicki, Zofia Wiśniewska, Wacława Włodarczykówna, Łucja Wojtkowiak, Anna Wolska, Ryszard Żaczkiewicz. 1 XII 1923 WESELE W OJCOWIE Jana Stefaniego, Karola Kurpińskiego i Józefa Damsego Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Maurycy Pion, reżyseria -- Jan Ciepliński, scenografia kompilowana. Obsada: Edmund Zalewski (Kmieć), Stanisława Łukomska (Panna młoda), Jan Ciepliński (Pan młody), Sabina Matuszewska, Władysława Sławicka, Irena Maślankiewicz, Maria Purzycka, Kazimiera Wierzbicka, Leokadia Greloff, Wacława Włodarczykówna, Łucja Wojtkowiak, Zofia Olszewska, Stefania Stefańska, Zygmunt Dąbrowski, Wacław Wierzbicki, Ryszard Żaczkiewicz, Tadeusz Szubiakiewicz, Marian Słupczyński, Mieczysław Sawicki, Bożena Dziennikówna, Władysław Małecki (Goście weselni).

25 I 1924 KAPRYS WŁOSKI Piotra Czajkowskiego Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński.

Obsada: Helena Sławińska (Włoszka I), Sabina Matuszewska (Włoszka II), Władysława Sławicka (Włoszka III), Zygmunt Dąbrowski (Włoch), Stanisława Łukomska (Hiszpanka), Jan Ciepliński (Hiszpan) oraz Bożena Dziennikówna, Leokadia Greloff, Władysław Małecki, Irena Maślankiewicz, Leon Minnicki, Zofia Olszewska, Lucyna Piechotówna, Stanisława Przewłocka, Maria Purzycka, Klaudia Radtke, Tekla Rumplewicz, Mieczysław Sawicki, Marian Słupczyński, Zbigniew Sokołowski, Stefania Stefańska, Tadeusz Szubiakiewicz, Zofia Wasilewska, Kazimiera Wierzbicka, Zofia Wiśniewska, Wacława Włodarczykówna, Łucja Wojtkowiak, Anna Wolska, Ryszard Żaczkiewicz. 25 I 1924 POLONIA Richarda Wagnera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia i inscenizacja - Jan Ciepliński.

Obsada: Zofia Olszewska (Postać Biała), Edmund Zalewski (Widmo), Marian Słupczyński (Żołnierz), Zygmunt Dąbrowski (Pan), Władysława Sławicka (Dama), Stanisława Łukomska , Wacława Włodarczykówna (Wieśniaczki), Jan Ciepliński, Tadeusz Szubiakiewicz (Wieśniacy), Helena Sławińska, Sabina Matuszewska (Góralki), Ryszard Żaczkiewicz, Wacław Wierzbicki (Górale) oraz Bożena Dziennikówna, Leokadia Greloff, Władysław Małecki, Irena Maślankiewicz, Leon Minnicki, Lucyna Piechotówna, Stanisława Przewłocka, Maria Purzycka, Klaudia Radtke, Tekla Rumplewicz, Mieczysław Sawicki, Zbigniew Sokołowski, Stefania Stefańska, Zofia Wasilewska, Kazimiera Wierzbicka. Zofia Wiśniewska, Łucja Wojtkowiak, Anna Wolska.

25 I 1924 SMUTNA OPOWIEŚĆ Mieczysława Karłowicza Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia inscenizacja Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki.

Obsada: Jan Ciepliński (Artysta), Stanisława Łukomska, Helena Sławińska, Sabina Matuszewska, Władysława Sławicka, Irena Maślankiewicz, Maria Purzycka, Wacława Włodarczykówna, Leokadia Greloff, Kazimiera Wierzbicka (Wizje).

25 I 1924 DIVERTISSEMENT VII Utwory różnych kompozytorów: Beethovena, Brahmsa, Dvofaka, Fucika, Griega, Moniuszki, Mozarta, Różyckiego.

Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia inscenizacja - Jan Ciepliński.

Program: ,1. M a z u r (muzyka Moniuszki). 2. M e n u e t (muzyka Mozarta), 3. T a n i e c An i t r y (muzyka Griega). 4. I n d y j s k i l a m e n t (muzyka Dvofaka). 5. S o n a t a op. 27 (muzyka Beethovena). 6. Taniec P o l s k i (muzyka

5 Kronaka ill. Poznania

Alicja

Bańkowska

Różyckiego). 7. M a z u rek (muzyka Chopina). 8. S e r e n a d a (muzyka Fufiika), 9. Taniec W ę g i e r s k i (muzyka Brahmsa).

Sonatę Beethowena grała na fortepianie Olga Karpacka.

Obsada: Jan Ciepliński, Zygmunt Dąbrowski, Leokadia Greloff, Stanisława Łukomska, Irena Maślankiewicz, Sabina Matuszewska, Maria Purzycka, Mieczysław Sa\vicki, Władysława Sławicka, Helena Sławińska, Marian Słupczyński, Tadeusz Szubiakiewicz, Kazimiera Wierzbicka, Wacław Wierzbicki, Wacława- Włodarczykówna, Ryszard Zaczkiewicz. 11 IV 1924 WIESZCZKA LALEK Josepha Bayera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Jan Ciepliński, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Edmund Zalewski (Właściciel magazynu zabawek), Wacław Wierzbicki (Subiekt I; Japończyk), Tadeusz Szubiakiewicz (Subiekt II; Hiszpan), Mieczysław Sawicki (Subiekt III), Zbigniew Sokołowski (Wieśniak), Bożena Dziennikowna (Berta, jego córka), Zofia Olszewska (Basia, służąca), Helena Majchrzakówna (Wieszczka), Maria Purzycka (Chinka), Jan Ciepliński (Chińczyk), Władysława Sławicka (Tyrolka), Mieczysław Sawicki (Tyrolczyk), Sabina Matuszewska (Hiszpanka), Wacława Włodarczykówna (Bebe), Helena Sławińska (Wiwandierka), Zygmunt Dąbrowski (Poliszynel), Stanisława Łukornska (Japonka), Ryszard Zaczkiewicz (Trubadur), Marian Słupczyński (Murzynka), Leon Minnicki (Szwajcar) oraz Irena Maślankiewicz, Łucja Wojtkowiak, Anna Wolska, Stanisława Przewłocka, Klaudia Radtke, Zofia Wiśniewska, Zofia Wasilewska, Lucyna Piechotówna, Tekla Rumplewicz, Stefania Stefańska.

11 IV 1924 ZEFIR I FLORA Stanisława Moniuszki Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia i inscenizacja - Jan Ciepliński.

Obsada: Stanisława Łukomska (Zefir), Helena Sławińska (Flora), Zygmunt Dąbrowski (Satyr), Maria Purzycka, Wacława Włodarczykówna, Irena Maślankiewicz, Kazimiera Wierzbicka, Anna Wolska, Zofia Olszewska, Stefania Stefańska, Tekla Rumplewicz, Łucja Wojtkowiak, Stanisława Przewłocka, Klaudia Radtke (Bachantki), Ryszard Zaczkiewicz, Wacław Wierzbicki, Tadeusz Szubiakiewicz, Mieczysław Sawicki, Marian Słupczyński (Satyrzy). 10 III 1925 WIESZCZKA LALEK Josepha Bayera Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia Maksymilian Statkiewicz, reżyseria - Kazimierz Skrzypkowski, scenografia Stanisław J arocki. Solo skrzypcowe - Tadeusz Szulc.

Obsada: Edmund Zalewski (Właściciel sklepu), Mieczysław Sawicki (Subiekt I; Trubadur), Helena Majchrzakówna (Wieszczka), Kazimierz Skrzypkowski (Chińczyk; Poliszynel), Anna Wolska (Tyrolka), Leokadia Greloff (Bebe), Irena Maślankiewicz (Chinka; Japonka), Irena J edyńska (Hiszpanka), Wacława Włodarczykówna (Japonka), Zofia Grabowska (Wiwandierka), Aleksandra Skrzypkowska (Kwiaciarka), Maksymilian Statkiewicz (Strażak), Łucjan Chrzanowski (Żandarm), Stanisława Przewłocka (Murzynka), Stanisława Wirska i Klaudia Radtke (Hiszpanki) . 10 III 1925 TAŃCE POŁOWIECKlE Aleksandra Borodina Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Maksymilian Statkiewicz, scenografia - Stanisław J arocki. Obsada: Zofia Grabowska, Aleksandra Skrzypkowska, Leokadia Greloff, Irena Maślankiewicz, Wacława Włodarczykówna, Stanisława Przewłocka (Dziewczęta), Irena Jedyńska, Anna Wolska, Stanisława Wirska, Klaudia Radtke, Lucyna Piechotówna (Tatarki), Maksymilian Statkiewicz, Kazimierz Skrzypkowski, Łucjan Chrzanowski, Mieczysław Sawicki (Tatarzy).

10 III 1925 DIVERTISSEMENT VfEI. Utwory: Drigo, Kreislera, Carla Sackera, Schuberta, Straussa i Bolesława Tyllii.

Kierownictwo muzyczne - Bolesław Tyllia, choreografia - Maksymilian Statkiewicz, scenografia - Stanisław J arocki. Solo na skrzypcach - Tadeusz Szulc.

Obsada: l. Au t e m p s de D r i a d e s (muzyka Straussa): Zofia Grabowska, Kazimierz Skrzypkowski, Aleksandra Skrzypkowska, Leokadia Greloff, Wacława Włodarczykówna, Anna Wolska, Irena Maślankiewicz, Stanisława Wirska. 2. C o q u e t e r i e de C o 10m b i n e (muzyka Drigo) Irena Jedyńska, Mieczysław Sawicki, Łucjan Chrzanowski. 3. G a v o t t e (muzyka Sackera): Antonina Grzegorzewska (Ninka). 4. U t r a c o n a m i łoś ć (muzyka Kreislera): Zofia