TADEUSZ GALIŃSKI

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1971.01/03 R.39 Nr1

DZIELNICA JEŻYCE W LATACH 1954-1970

PODZIAŁ większych miast na dzielnice znalazł wyraz prawny w Ustawie z 20 marca 1960 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. W oparciu o delegację zawartą w tej Ustawie, Rada Ministrów powzięła w dniu 17 marca 1951 r. Uchwałę Nr 195, zawierającą instrukcję w sprawie podziału oraz zakresu działania dzielnicowych rad narodowych i ich organów. Oba akty prawne stanowiły podstawę podziału Poznania. U chwałę o podziale powzięła w dniu 5 października 1954 r. Wojewódzka Rada Narodowa w Poznaniu na wniosek Miejskiej Rady Narodowej. Utworzone dzielnicowe rady narodowe, w tym również Dzielnicowa Rada Narodowa J eżyce, miały charakter rad szczebla gromadzkiego, gdyż Poznań był wtedy jeszcze miastem-województwem. Wyniesienie dzielnicowych rad w Poznaniu do rangi powiatowej rady narodowej nastąpiło z dniem l stycznia 1957 r.

OBSZAR I POŁOŻENIE I RZEŹBA TERENU

Obszar dzielnicy wynosi 4873 ha, co stanowi około 22Vo obszaru Poznania. Dzielnica położona jest w północno-zachodniej części miasta i graniczy z dzielnicami: Stare Miasto (od wschodu) i Grunwaldem (od południa). Zachodnią i północną granicę dzielnicy stanowią granice miasta, z którymi sąsiaduje powiat poznański. Krajobraz Poznania, a w nim tej jego części, którą stanowi dzielnica J eżyce, ukształtowany został w epoce lodowcowej w okresie czwartorzędu. Na obszarze dzielnicy wydzielić można następujące zasadnicze jednostki geomorfologiczne: wysoczyznę morenową; równinę sandrową; system dolin rynnowych; wzgórza moreny czołowej. Wysoczyzną morenowa płaska występuje w części zachodniej i południowej dzielnicy. Zalega na wysokości 90-95 m nad poziomem morza i wykazuje łagodne pochylenie ku południowi. Wysoczyznę budują gliny zwałowe, piaski i żwiry, a pokrywa ją glina z płatami piasków. W północno-wschodniej części dzielnicy występuje wysoczyzną morenowa falista. Powierzchnia jej jest gęsto poprzecinana dolinami. Wysoczyzną morenowa falista zbudowana jest z glin i piasków. Południowo-zachodnią część zajmują równinne obszary sandrów, nieznacznie nachylonych ku południu, zbudowane z piasków i żwirów. Na równinie sandrowej występują sporadycznie zagłębienia bezodpływowe, z reguły na podmokłych łąkach oraz płytkich torfowiskach. Główną oś orograficzną terenu stanowi dolina Bogdanki. Przecina ona dzielnicę z północnego zachodu na południowy wschód.

Jest to dolina płaskodenna, szeroka 1,8 - 2,8 km. Wykazuje łagodne pochylenie ku południowemu wschodowi. Płynie nią Bogdanka, iewy dopływ Warty. Kolejny element morfologii dzielnicy stanowią pagórki moreny czołowej, zbudowanej z piasków i żwirów lodowca. W odróżnieniu od rozległej wysoczyzny i sandru, są to w granicach dzielnicy formy drobne, lecz tworzące kulminację terenu.

Tadeusz

Galiński

Dzielnica leży w lewym dorzeczu Warty i posiada bogatą sieć hydrograficzną.

Wody zajmują bowiem 269,10 ha, co stanowi 5,5% powierzchni dzielnicy. Głównym ciekiem wodnym jest Bogdanka. Przecina ona obszar dzielnicy z północnego zachodu ku południowemu wschodowi. N a wysokości jeziora Rusałka wpada do niej strumień Golęcinka, a poniżej - potok Wierzbak. Od parku Sołackiego do ujścia, Bogdanka ujęta jest w betonowe koryto. Z prawej strony wpada do niej sztuczny ciek "Bogdanka". Z innych cieków na uwagę zasługuje Krzyżanka - potok płynący z południa na północ, a uchodzący do jeziora Kierskiego. Dominujący element hydrograficzny dzielnicy stanowią jeziora: Kierskie, Strzeszyńskie, Rusałka. Jezioro Kierskie jest największym naturalnym zbiornikiem wody na obszarze Poznania, zajmuje bowiem powierzchnię 310 ha. Posiada doskonałe warunki żeglarskie. Jezioro Strzeszyńskie, drugi naturalny zbiornik wodny dzielnicy, zajmuje 32 ha, a maksymalna głębokość 16,5 m. Oba jeziora otoczone są lasami i stanowią miejsce wypoczynku mieszkańców Poznania. Sztucznym zbiornikiem wodnym jest jezioro Rusałka o powierzchni 37 ha, powstałe w wyniku spiętrzenia wód Bogdanki.

KLIMAT I SZATA ROŚLINNA

Klimat Poznania charakteryzuje się chłodnym deszczowym latem i niezbyt srogą zimą, przerywaną częstymi odwilżami. Zima trwa średnio siedemdziesiąt - osiemdziesiąt dni. Mróz występuje średnio przez czterdzieści dni w roku. Najzimniejsze miesiące to styczeń i luty. Średnia temperatura stycznia wynosi 2°C. Okres letni trwa dość długo, bo sto - sto dziesięć dni. Najcieplej jest w czerwcu, lipcu i sierpniu. Średnia temperatura lipca wynosi + 18,8°C. Roczna suma opadów atmosferycznych kształtuje się poniżej średniej krajowej i wynosi ok. 500 mm. Cechą charakterystyczną klimatu poznańskiego są przymrozki wiosenne, które występują nawet'w maju. W dzielnicy wydzielić można cztery strefy klimatyczne.

I. O korzystnych warunkach klimatycznych (rówinne obszary wysoczyznowe).

Są to tereny o południowej ekspozycji, suchym podłożu i największym nasłonecznieniu, dobrych warunkach spływu chłodnego powietrza nocą w kierunku doliny Bogdanki. II. O mniej korzystnych warunkach klimatycznych. Stanowią ją tereny na północny wschód od jeziora Kierskiego, niezalesione i niezabudowane sandry Ławicy. Na terenach tych występują większe amplitudy termiczne oraz mgły radiacyjne. Z braku osłony przed silnymi wiatrami, na terenach tych notuje się większy stopień zanieczyszczenia powietrza. III. Tereny warunkowo korzystne klimatycznie. Należą do nich północne zbocza doliny Bogdanki oraz rejon od północnego zbocza doliny Bogdanki do Ogrodu Zoologicznego i ul. Polskiej na zachodzie. W rejonach tych obserwuje się zmniejszenie nasłonecznienia i wilgotność oraz podwyższenie temperatury, szczególnie odczuwalne w lecie. IV. Strefa o zdecydowanie niekorzystnych warunkach klimatycznych. Do strefy tej zalicza się rejon szerokiego obniżenia doliny Bogdanki, charakteryzujący się zmniejszonym nasłonecznieniem i nagrzaniem podłoża oraz inwersjami termicznymi. Wilgotne i chłodne podłoże doliny ogranicza prądy powietrza, co sprzyja tworzeniu się nad nią warstwy dymu. Oprócz kompleksów leśnych, zieleń dzielnicy stanowią parki i zieleńce, tereny sportowe, kąpieliska, ogrody działkowe, dziedzińce. Zieleń typu parkowego skupia się w czterech parkach miejskich, w Ogrodzie Zoologicznym i Botanicznym.