'S

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1970.07/09 R.38 Nr3

Sprawozdania

działalności objęłaby ludzi starszych, rencistów, emerytów". Radny Kazimierz Kosmowski - przewodniczący Komisji Administracji i Samorządu Mieszkańców - nawiązał do tradycji samorządu mieszkańców w Poznaniu. Przez szereg lat szukano coraz doskonalszych form pracy, a dla poszerzenia uprawnień samorządów mieszkańców, zdecydowano się rok temu na Wildzie na tzw. "eksperyment dębiecki" , polegający na przejęciu przez samorząd mieszkańców niektórych zadań, które dotychczas były w gestii Administracji Domów Mieszkalnych. "Chodzi między innymi - powiedział radny Kazimierz Kosmowski - o zatwierdzenie planów Administracji Domów Mieszkalnych, rozpatrywanie spraw technicznych, decydowanie o konieczności remontów, przyznawanie premii dla administratorów i dozorców. Zdaniem komisji eksperyment należałoby rozszerzyć na inne osiedla, na przykład na Grunwald. Godnym -poparcia jest projekt utworzenia w całym mieście komitetów osiedlowych, które pełniłyby rolę koordynatora pracy komitetów blokowych. Słuszne wydaje się także włączenie do współpracy z samorządami mieszkańców różnych Innych form samorządu, np. komitetów rodzicielskich, komitetów członkowskich działających przy sklepach Powszechnej Spółdzielni Spożywców itd. Troską naszą powinno być, aby organy samorządu mieszkańców nie przekształciły się w urzędy, ale stanowiły aktywny ośrodek działalności społecznej. Dlatego też chcę podkreślić rolę Frontu Jedności Narodu, który nie tylko winien mieć wpływ na skład organów samorządu mieszkańców, poprzez swoich przedstawicieli współuczestniczyć w zebraniach, ale powinien pomóc w nawiązaniu trwałej współpracy samorządów mieszkańców z różnymi organizacjami społecznymi i politycznymi". Radny Leszek Rutkowski określił akcję organizowania samorządu mieszkańców jako cenną. Fakt, iż w samorządzie mieszkańców uczestniczy ogółem 1300 osób, nie pozostaje bez wpływu na zakres powiązania Rady z wyborcami oraz na stopień zainteresowania mieszkańców potrzebami osiedli. "Aktyw społeczny - powiedział radny Leszek Rutkowski - działając bezpośrednio w terenie, staje się najbardziej przydatny do tego, aby wysuwać postulaty i wnioski pod adresem odpowiednich organów Rady Narodowej. Chodzi o to, ażeby ta działalność samorządu mieszkańców przebiegała w sposób właściwy, ażeby na bieżąco utrzymać więź komitetów z ludnością. Oczywiście największy nacisk położyć należy na to, ażeby te komitety podtrzymywały stałą więź z Frontem Jedności Narodu, z organizacjami partyjnymi, z organizacjami społecznymi działającymi na danym terenie, ażeby stale podnosiły swój autorytet wśród mieszkańców. Chodzi również

o to, ażeby te komitety spełniały rolę inspiratorską wobec rad, narodowych, a przede wszystkim ich komisji". Lucjan Dembowski nawiązując do wypowiedzi przedmówcy uznał "eksperyment dębiecki" jako bardzo cenny. "Jest to zresztą - podkreślił mówca - opinia nie tylko miejscowych poznańskich działaczy społecznych, ale także działaczy rad narodowych z województwa opolskiego". Przechodząc do zagadnień związanych z komitetami domowymi jako organami najb liż ej związanymi z mieszkańcami - Lucjan Dembowski stwierdził, iż jego zdaniem - powinny one stale współpracować z administratorem domu, pomagać dozorcy domu, sygnalizować usterki itp. Toteż trzeba szczególną uwagę zwrócić na to, ażeby w skład komitetów domowych wchodzili działacze społeczni z prawdziwego zdarzenia. Radna Danuta Wawrzyńczyk-Szplit, sekretarz Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych, mówiła o współpracy związków zawodowych z komitetami domowymi i blokowymi. W latach poprzednich - wciągając do współudziału aktyw zakładów pracy - organizowano np. place gier i zabaw dla dzieci. "Chcąc podwoić efekty naszych doświadczeń z 1967 r. - mówiła dalej radna Danuta Wawrzyńczyk-Szplit - Prezydium Rady Narodowej m. Poznania i Wojewódzka Komisja Związków Zawodowych ogłosiły konkurs na najlepiej działający komitet blokowy oraz na najlepiej patronujący im zakład pracy. Celem tego konkursu była przede wszystkim aktywizacja działalności załóg i organizacji związkowych w miejscu zamieszkania pracowników. Zakłady Metalurgiczne "Pomet" osiągnęły w tym konkursie największy sukces. W oparciu o ten konkurs rozwinęła się m. in. działalność szeregu placówek związków zawodowych, takich j ak świetlice zakładowe oraz domy kultury, na rzecz samorządu mieszkańców. Chcemy również rozszerzyć współdziałanie związkowych placówek służby zdrowia na rzecz społeczeństwa. "W ubiegłym roku Wojewódzka Komisja Związków Zawodowych odbyła plenarne posiedzenie przy współudziale przedstawicieli samorządu mieszkańców. Dyskusja na tym posiedzeniu wykazała, że szereg poznańskich zakładów pracy uchyla się od współdziałania z komitetami blokowymi. Dlatego też, widząc ogromne zadania, jakie stoją przed naszymi zakładami pracy w zakresie współdziałania z samorządem mieszkańców, postanowiliśmy ten problem przedstawić ponownie przed aktywem związkowym w zakładach pracy. Edmund Bruch - przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Socjalistycznej, nawiązując do tego, że w toku Sesji postulowano, aby do działalności w samorządzie mieszkańców włączyć młodzież zorganizowaną w Związku Młodzieży Socjalisty cz

Sprawozdanianej i w Związku Harcerstwa Polskiego, stwierdził, że możliwość taka istnieje. Niewątpliwie najbardziej przydatną będzie młodzież doświadczona w pracy kulturalno-oświatowej i ideowo-wychowawczej. "Zależy nam na tym - powiedział Edmund Bruch - ażeby w jak największym stopniu oddziaływać na młodzież niezorganizowaną, zwłaszcza młodzież społecznie nieprzystosowaną. Chcielibyśmy też zająć się rozwijaniem działalności rozu-ywkowej, turystyki, sportu". Bolesław Gajowy przewodniczący Komitetu Blokowego Nr 70 Nowe Miasto, podzielił się doświadczeniami z działalności komitetu blokowego jako organizatora czynów społecznych przy układaniu chodników, zakładaniu przydomowych boisk sportowych, placów zabaw dla dzieci. Ryszard Wosiński komendant Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w dzielnicy Wilda, mówił o doświadczeniach ze współpracy z Komitetami Osiedlowymi nr 93 i 102. "Niepokoi fakt - mówił dalej Ryszard Wosiński - że z 61 świetlic uruchomionych w Poznaniu w latach 1961 -1965 w 1%8 r. zweryfikowano jako prawidłowo działające jedynie 23 świetlice. Wydaje się, że powodem jest problem lokali. Nieuregulowanie tej sprawy stwarza trudności w naszej pracy. Z drugiej strony wiadomo, że m. in. w naszej dzielnicy jest kilka pustych świetlic, które mogłyby być z powodzeniem wykorzystane dla pracy z młodzieżą - przede wszystkim w okresie zimowym. Tym zagadnieniem powinny się zająć komitety osiedlowe". Józef Dobosz - przewodniczący Komisji Administracji i Samorządu Mieszkańców Dzielnicowej Rady Narodowej Wilda, powiedział na wstępie: "Uchwałą Prezydium Dzielnicowej Rady N arodowej powołano na Dębcu sześć komitetów osiedlowych. Jeden z tych komitetów z dniem l stycznia 1969 r. przeprowadził eksperyment, polegający na posługiwaniu się szczególnymi uprawnieniami w dziedzinie zarządu i nadzoru nad działalnością Administracji Domów Mieszkalnych. Komisja Administracji i Samorządu Mieszkańców Wilda opracowała w tym celu szczegółowe wytyczne. Po dziesięciu miesiącach trwania eksperymentu należy stwierdzić, że działalność komitetu była wysoce pozytywna. Eksperyment spełnił nie tylko rolę społeczną, nie tylko zaszczepił zasadę współodpowiedzialności mieszkańców za gospodarkę budynkami, ale co więcej poprzez wnikliwe sprawdzanie i analizowanie wszystkich załatwianych w szybkim tempie spraw uzyskano wyraźne pozytywne efekty ekonomiczne. Stworzono korzystne warunki dla dalszego rozwoju aktywności i inicjatywy samorządu mieszkańców, przyczyniając się do zwiększenia udziału ludności w zarządzaniu. Stworzono lepsze możliwości współpracy między władzą a oby

watelem, tym bardziej że z Komitetem Osiedlowym współdziałały organizacje społeczne. Eksperymentalny Komitet Osiedlowy zyskał powszechne zaufanie i szacunek". Na zakończenie Józef Dobosz przedstawił sześć wniosków: l. Powołanie w dzielnicy Wilda komitetów osiedlowych o uprawnieniach odpowiadających uprawnieniom Eksperymentalnego Komitetu Osiedlowego; 2. Poparcie w całej rozciągłości postulatów zawartych w materiale sesyjnym o potrzebie koordynacji działalności społecznej na terenie dzielnic; 3. Zorganizowanie przy Prezydiach Rad Narodowych Wydziału Organizacyjnego poświęconego współpracy z komitetami osiedlowymi; 4. Zobowiązanie Prezydiów Rad N arodowych wszystkich dzielnic do załatwiania w pierwszej kolejności spraw przedstawianych przez organa samorządu mieszkańców; 5. Wyposażenie lokali komitetów osiedlowych w odpowiedni sprzęt, jak biurka, krzesła, maszyny do pisania; 6. Doprowadzenie do uzgadniania przez Wydziały Handlu z samorządem mieszkańców spraw związanych z otwieraniem nowych placówek handlowych oraz tzw. przebranżawianie sklepów. Tadeusz Kiełczewski - przewodniczący Rady Okręgowej Zrzeszenia Studentów Polskich podkreślił, iż w Poznaniu studiuje dwadzieścia tysięcy młodych ludzi, w tym spore grono ludzi pełnych zapału, gotowych poświęcić się dla dobra miasta. "Chciałem w związku z tym - powiedział mówca - przekazać deklarację, że jesteśmy gotowi do podjęcia pracy w komitetach osiedlowych. Mówiono tutaj o niewielkim udziale młodzieży w pracach samorządu mieszkańców. Sądzę, że jest to nasza wina. Nie ma w naszym mieście żadnych przeszkód, aby młody aktywista organizacji Zrzeszenia Studentów Polskich włączył się do prac samorządu mieszkańców w miejscu swojego zamieszkania i sądzę, że nas na to stać". Radny Jerzy Goździk - sekretarz Poznańskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w dłuższym wystąpieniu omówił węzłowe problemy pracy samorządu mieszkańców. "Ożywiona działalność społeczna w ostatnim okresie czasu - mówił radny Jerzy Goździk - szczycąca się między innymi tym, , że mieszkańcy naszego miasta czują się jego gospodarzami, chcą decydować o jego rozwoju, wywołała konieczność szczegółowego zajęcia się sprawami samorządu mieszkańców, zmiany ich dotychczasowej struktury organizacyjnej, szukania nowych, doskonalszych form pracy, rozszerzania i konsolidowania działalności. Przede wszystkim aktualny jest postulat wprowadzania trzystopniowości samorządu mieszkańców, a mianowicie: komitetów domowych, blokowych, osiedlowych. Przewiduje się, że kampania sprawozdawczo-wyborcza przeprowadzana pod egidą i koordynowana przez właściwe ogniwa Frontu Jed

ności Narodu poświęci szczególną uwagę sprawie j ak najbardziej prawidłowego zgłaszania kandydatów na członków poszczególnych ogniw samorządu mieszkańców. "Chcę zwrócić uwagę na to, że kandydaci do organów samorządu mieszkańców powinni być zgłaszani do Komitetów Frontu Jedności Narodu z list kandydatów zgłoszonych przez organizacje polityczne i społeczne. Ta forma organizacyjna spotykała się zawsze z ogólną aprobatą. Chodzi bowiem o to, aby w samorządzie mieszkańców znaleźli się przedstawiciele i aktywiści partii politycznych, Związków Zawodowych, Frontu Jedności N arodu, Związku Młodzieży Socjalistycznej, Związku Harcerstwa Polskiego, Ligi Kobiet oraz innych organizacji społecznych. "Komitet Frontu Jedności Narodu powinien dążyć do stworzenia jak najkorzystniejszych warunków w miejscu zamieszkania dla pracy różnych organizacji społecznych, jak Związek Młodzieży Socjalistycznej, Związek Harcerstwa Polskiego, Liga Kobiet, Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze i szereg innych - oraz udzielać im wszechstron - nej pomocy. Prezydia Dzielnicowych Rad Narodowych - powiedział na zakończenie radny Jerzy Goździk - powinny na sesjach przedstawić nową strukturę samorządu mieszkańców, przeprowadzić ooenę dotychczasowego dorobku i podjąć decyzję, uwzględniając specyfikę poszczególnych dzielnic. Komitet Frontu Jedności Narodu powinien przeprowadzić szereg spotkań z organizacjami politycznymi i ustalić listy kandydatćrw do komitetów blokowych i komitetów osiedlowych. Prace te wymagają odpowiedniego przygotowania i odpowiedniego czasu. Dlatego też postulat przesunięcia terminu wyborów na termin późniejszy wydaje się uzasadniony". Józef Duchaiski - przewodniczący Rady "Społem" Poznańskiej Spółdzielni Spożywców poinformował, że w 1969 r. na 239 zebraniach obwodowych, w trakcie których składano sprawozdanie z działalności oraz przedstawiano projekty na przyszłość, uczestniczyło 20 275 członków i konsumentów. W ramach tych zebrań zabrało głos 1200 dyskutantów, wysuwając wobec władz spółdzielni 411 wniosków. Świadome współgospodarzenie spółdzielnią poprzez Komitety Członkowskie znajduje swój wyraz w pełnej kontroli społecznej nad placówkami sprzedaży detalicznej, w której uczestniczyło 8ffi) osób. "Należy jeszcze nadmienić - powiedział Józef Duchaiski - ze członkowie nasi w ramach swojej działalności podejmują opiekę nad ludźmi starszymi, samotnymi, opiekę nad dziećmi oraz opiekę nad młodzieżą. W dotychczasowej pracy spółdzielni działalność ta była uwzględniania, wobec czego stale rośnie liczba członków Spółdzielni Spożywców "Spo

łem" w szeregach zarządów komitetów domowych i blokowych. Już obecnie wymienić można szereg bardzo pozytywnych przykładów, wynikających właśnie z tej współpracy, szczególnie w dzielnicy J eżyce. Oczywiście dążyć będziemy w j ak największym stopniu do pogłębienia i zacieśniania tej współpracy członków Poznańskiej Spółdzielni Spożywców "Społem" z samorządami mieszkańców".

O doświadczeniach z działalności komitetów blokowych mówili przewodnicząca Komitetu Blokowego Nr 76 Antonina Ostrowska i przewodniczący Komitetu Blokowego nr 193 Czesław Krzyżaniak.

Irena Koralewska - sekretarz Zarządu Wojewódzkiego Ligi Kobiet mówiła o roli tej organizacji, zaangażowanej w bardzo wiele istotnych problemów mieszkańców miasta, w opiekę nad dziećmi, młodzieżą, nad ludźmi starszymi. Organizacja liczy 125 kół, liczba członkiń organizacji stale rośnie, co daje gwarancję realizacji zadań przede wszystkim dotyczących spraw socjalnych danego środowiska. "Uważamy - mówiła Irena Koralewska - że jak najbardziej konieczne jest wciągnięcie do komitetów osiedlowych przedstawicielek Ligi Kobiet. Jeżeli chodzi o zagadnienie lokalowe, to istnieje możliwość korzystania z lokali Ligi Kobiet dla celów komitetów osiedlowych, bo na pewno wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że na tym odcinku będą trudności". Istotne problemy poruszyli w swoich wystąpieniach: Ignacy Olejniczak - inspektor Sądu dla Miasta Poznania, przedstawicielka Ligi Ochrony Przyrody Wiesława Stypa-Mirek i przedstawiciel Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania Ignacy Kaczmarek.

Zdzisław Błażejewski przewodniczący Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych", zastanawiając się czy istnieje zasadnicza różnica pomiędzy samorządem spółdzielczym a samorządem mieszkańców w ramach budownictwa komunalnego doszedł do wniosku, że różnice są niewielkie i nie należy ich specjalnie uwypuklać. Warto może jedynie zwrócić uwagę na zagadnienie, mające dla spółdzielczości mieszkaniowej zasadnicze znaczenie, a mianowcie - sprawy zapewnienia lokali i środków dla tej działalności. Są to czynniki, które decydują w dużym stopniu o powodzeniu pracy samorządów spółdzielczych. Wyłania się także sprawa środków na prowadzenie działalności placówek kulturalno-oświatowych.

N a zakończenie Sesji przemawiał członek Rady Państwa, sekretarz Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Witold Jarosiński. "Nim przejdę do spraw merytorycznych - powiedział Witold J arosiński na wstępie - chciałbym wyrazić uznanie Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu i Rady Państwa za tę cenną inicjatywę, jaka

Sprawozdaniaznalazła wyraz w zorganizowaniu tej Sesji przez Radę Narodową Miasta Poznania, jak również Poznański Komitet Frontu Jedności N arodu. Myślę, że należy również wyrazić uznanie i szacunek dla Was samych, dla aktywistów samorządu mieszkaniowego, którzy brali udział w przygotowaniu materiałów na Sesję. Miałem możność przekonania się w dniu wczorajszym, w czasie spotkania z grupami aktywistów z osiedla dębieckiego, o głębokim oddaniu sprawie samorządu mieszkańców ze strony działaczy, o wysokim stopniu dojrzałości politycznej i społecznej, o tym, że ci ludzie swój stosunek do swego miasta wyrażają nie w słowach, ale konkretnie w czynach. "Przysłuchując się dyskusji, toczącej się na Sesji, byłem przekonany, że stanowić ona będzie poważny wkład do szerszej dyskusji, jaka toczy się w całym kraju nad sprawami dalszego rozwoju samorządu mieszkańców. Chodzi o to, ażeby przed kampanią wyborczą do wszystkich ogniw samorządu mieszkańców dokonać głębszego niż to dotychczas miało miejsce przeglądu i weryfikacji form i metod pracy samorządu mieszkańców. Do tej sprawy Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Rada Państwa, Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu przywiązują ogromną wagę, widząc w samorządzie mieszkańców jedno z podstawowych ogniw rozwoju demokracji socjalistycznej, wiązania mieszkańców z władzą ludową. Wydaje się, że do tego członu, jakim są samorządy robotnicze i chłopskie można dołączyć jeszcze jedno, równie ważne ogniwo, mianowicie samorząd mieszkańców". "Istnieją wprawdzie wytyczne Rady Państwa dotyczące weryfikacji form samorządu mieszkańców - mówił dalej Witold J arosiński - tym niemniej jednak trzeba stwierdzić, że praktyczne rozwiązania są różnorodne, można by powiedzieć, że nie znamy ani jednego przykładu, żeby problematyka tych samorządów była w różnych miastach w sposób identyczny rozwiązywana. Chcemy, ażeby ta kampania wyborcza, jaka stoi przed samorządami mieszkańców, była potraktowana właściwie, z uwzględnieniem perspektyw dalszej pracy. Chciałbym tej sprawie wyborczej poświęcić kilka słów, chociaż wydaje się, że zagadnienie to jest jasne i zrozumiałe dla wszystkich. "Obecnie w miastach Polski zamieszkuje już ponad 50% ogółu ludności naszego kraju. Nie chodzi tutaj jednak o sprawę ilości, lecz o sprawę wszechstronnej działalności i o rolę samorządu mieszkańców jako czynnika wiążącego mieszkańca w sposób bezpośredni z domem, ze środowiskiem, zwiększającym jego troskę o zachowanie naszej substancji mieszkaniowej. Jest to dla nas zagadnienie niezmiernej wagi, bowiem wartość substancji mieszkaniowej jest większa, licząc w złotówkach, niż wartość wszystkich środków trwa« łych przemysłu. Jest to więc ogromna część bogactwa narodowego. Dlatego też bardzo duże znaczenie ma działalność samorządu mieszkańców pomagająca we właściwym utrzymaniu tej substancji mieszkaniowej, w chronieniu jej przed dewastacją. "W toku dzisiejszej dyskusji położono przede wszystkim nacisk na sprawy struktury organizacyjnej samorządów mieszkańców. Jest to bardzo ważne zagadnienie, dlatego że prawidłowo ukształtowana struktura tych samorządów jest tą organizacyjną podstawą możliwości ich działania. W moim przekonaniu, kierunki rozwiązania, jakie zostały przedstawione w materiale sesyjnym, są kierunkami słusznymi. N a zakończenie chciałbym wyrazlc uznanie dla Rady Narodowej Miasta Poznania za inicjatywę zwołania Sesji o tematyce samorządu mieszkańców. Chciałbym życzyć, ażeby z tej dyskusji wyciągnięte zostały najbardziej konkretne wnioski - oraz wszystkim działaczom samorządu mieszkańców j ak najbardziej owocnej pracy i głębokiego zadowolenia z tej pracy". Witoldowi J arosińskiemu podziękował w imieniu Rady Narodowej oraz wszystkich działaczy samorządu mieszkańców przewodniczący obrad radny Marian Paluchowski, a następnie obrady zostały zamknięte.

VI Sesja Rady N arodowej poświęcona głównym kierunkom polityki finansowej na lata 1970 -1973 odbyła się dnia 2 grudnia 1%9 r. w sali posiedzeń Rady przy pi. Kolegiackim. W Sesji uczestniczył wiceminister finansów Józef Gabjan oraz dyrektor Departamentu w Ministerstwie Finansów Marian Bartkowiak.

Obrady otworzył przewodniczący obrad radny Marian Paluchowski, który udzielił głosu przewodniczącemu Prezydium, radnemu Jerzemu Kusiakowi.

"Postawienie na porządku obrad Sesji polityki finansowej miasta nie było rzeczą przypadku - powiedział na wstępie radny Jerzy Kusiak. W ciągu najbliższych tygodni wszytkie komisje Rady omawiać będą projekt Planu Gospodarczego i Budżetu Miasta na rok 1970. Będzie to pierwszy plan i budżet uchwalony przez Radę w bieżącej kadencji. Jeśli zważymy, że na osiemdziesięciu radnych pięćdziesięciu pięciu pełni tę funkcję w Radzie Miasta po raz pierwszy, to nawet mimo iż większość ma za sobą długoletnie doświadczenie w działalności społecznej, wielka odpowiedzialność, jaka wiąże się z decydowaniem o niemal półtoramiliardowym budżecie miasta, o wieluset milionach złotych środków inwestycyjnych, wymaga bliższego zapoznania się zarówno ze stanem finansów miejskich, z głównymi założeniami polityki sami. "W toku przygotowań do Sesji zorganizowaliśmy, przy pomocy Ministerstwa Finansów, specjalne seminarium dla radnych, a na posiedzeniach Komisji kierownicy wydziałów i przedstawiciele Wydziału Finansowego informowali o głównych kierunkach polityki finansowej. Można więc powiedzieć, że radni przystępują do pracy nad nowym bużetem nie tylko świadomi swych zadań i odpowiedzialności, ale i zorientowani co do techniki przygotowywania, uchwalania i wykonywania budżetu" . N astępnie radny Jerzy Kusiak omówił główne cechy rozwojowe polityki budżetowej w latach 1945 -1955, a przechodząc do realizacji programu intensywnego rozwoju gospodarki narodowej, wytyczonego przez V Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, podkreślił doniosłe znaczenie uchwał Ir Plenum, które ustaliło nowe metody planowania i nowe zasady polityki inwestycyjnej, oraz IV Plenum poświęconego zwiększeniu efektywności badań naukowych i postępu techniczno-organizacyjnego.

"Nowe metody oraz zasady planowania i zarządzania gospodarką narodową wynikające z uchwał II Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej mówił dalej Jerzy Kusiak - wprowadziły zasadnicze zmiany w funkcjach Rad N arodowych. Nadanie wysokiej rangi problematyce ekonomicznej stwarza władzom terenowym nowe możliwości rozwijania działalności gospodarczej, podejmowania różnego rodzaju inicjatyw zmierzających do większej efektywności i wyboru j ak najlepszych rozwiązań stosownie do rzeczywistych potrzeb w poszczególnych dziedzinach gospodarki terenowej. Przedsięwzięcia gospodarcze winny być jednocześnie zabezpieczone odpowiednimi środkami pieniężnymi w ramach budżetu. J eżeli więc u progu nowej kadencji Rady dyskutujemy główne kierunki polityki finansowej na lata 1%9 -1973, to robimy to dlatego, że lata te otwierają nowy etap w rozwoju miasta, etap, w którym również wzrasta funkcja budżetu jako czynnika rozwoju. "Bezpośrednie wykorzystywanie instrumentów budżetowych dla celów kontrolnych polega na odczytywaniu z operacji budżetowych - przebiegu związanych z nimi procesów gospodarczych w dziedzinie produkcji, wymiany, podziału i spożycia. Wykorzystując więc bieżące informacje o kształtowaniu się dochodów budżetowych, możemy podejmować właściwe środki przeciw występującym nieprawidłowościom zarówno w przedsiębiorstwach centralnych, jak i terenowych. Przedsiębiorstwa bowiem zbyt mało uwagi poświęcają zagadnieniom rozliczeń z budżetem. Przytoczyć tu można dla przykładu batalie, jakie Dzielnicowe Rady Narodowe i nasza

10 Kronika miasta Poznania

Rada przeprowadziły dla uzdrowienia sytuacji w spółdzielniach pracy podległych Krajowym Związkom i Wojewódzkiemu Związkowi Spółdzielczości Pracy, które rozliczając się z budżetem terenowym, przerzucały własne straty, zaniedbania i kary za niewywiązywanie się z umów na rozliczenia z budżetu. "Dostawy wody, odprowadzania ścieków, wywożenia nieczystości nie powinno świadczyć miasto zakładom przemysłowym z własnymi stratami. Wydaje się również, że dotychczasowy system opłat za tereny nie uwzględnia czynnika gospodarności. Apele, aby zakład zwrócił miastu zbędne tereny - nie poparte opłatami, które wywrą wpływ na wyniki finansowe przedsiębiorstwa - pozostaną jak się okazuje, tylko apelami. "Radzie Narodowej podporządkowane są liczne przedsiębiorstwa przemysłu terenowego, handlu, gospodarki komunalnej. Łącznie wpłacają one do budżetu około 292 min zł, tj. TrI> dochodów własnych Rady. Przedsiębiorstwa te niemal corocznie osiągały dodatkowe zyski, które przekazywane do budżetu umożliwiały nam uchwalanie dodatkowych kredytów na nieprzewidziane lub w pełni niezabezpieczone kredytami zadania. Czy jednak zysk za wszelką cenę powinien stanowić cel działalności tych przedsiębiorstw? Przed kilku laty istniała teoria, że Rady N arododowe winny tworzyć własne przedsiębiorstwa dla dwóch celów: aktywizacji terenu i zwiększenia dochodów własnych. Pierwszy z nich już od dawna przestał być aktualny w warunkach poznańskich, a i drugi - w naszej sytuacji - nie może odgrywać decydującej roli. Rada Narodowa odpowiedzialna jest za zapewnienie prawidłowego rozwoju miasta, zabezpieczenie potrzeb mieszkańców i w tym celu tworzy i zarządza podległymi jej przedsiębiorstwami. Celem ich działalności nie może więc być zysk, a jak najlepsze zaspokajanie potrzeb mieszkańców. Zysk, którego wyrazem jest rozliczanie się z budżetem, ma stanowić jeden z mierników efektywności działalności przedsiębiorstwa. Mamy niestety liczne przykłady, że często bywało odwrotnie. Przypomnę burzliwe dyskusje na temat piekarnictwa, barów mlecznych, handlu warzywami, przypomnę negatywną ocenę, jaką dawaliśmy osiągnięciom nadzwyczajnych zysków przez Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, przypomnę tendencje Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego do rozwijania najbardziej zyskownych tras ekspresowych czy podmiejskich, ekspresowe usługi w pralniach miejskich - aby zdać sobie sprawę ze sprzeczności, jakie zawiera w sobie obecny system rozliczania przedsiębiorstw z budżetem. Problem ten wymaga zmian, przedsiębiorstwo bowiem, powołane do świadczenia usług, musi być oceniane i nagradzane przede wszystkim za to, że zaspokaja trzeby ludności. Nie czekając na zasadnicze zmiany - poddać trzeba rewizji obowiązujące w przedsiębiorstwach systemy premiowe, aby uwzględniały one przede wszystkim jakość świadczonych usług a nie finansowe zyski" . Przechodząc do redystrybucji dochodów własnych budżetu zbiorczego miasta radny Jerzy Kusiak podkreślił, iż dominujące znaczenie mają środki przeznaczone na funkcjonowanie urządzeń socjalno-kulturalnych. "Na te zadania - mówił dalej radny Jerzy Kusiak - przenaczamy 870 min zł, tj. 8),8"/0 wszystkich wydatków bieżących. Zgodnie z założeniami polityki fianansowej dokonuje się systematycznie poprawy jakości świadczonych usług socjalnych i kulturalnych również w ramach podziału nadwyżek budżetowych. Dotyczy to przede wszystkim poprawy norm finansowych na żywienie, leczenie i na wydatki rzeczowe w służbie zdrowia i szkolnictwie. "Sytuację w Poznaniu - jeśli chodzi o wysokość wydatków bieżących na urządzenia socjalno-kulturalne na jednego mieszkańca w 1968 r. w porównaniu z pozostałymi miastami wydzielonymi - określają wskaźniki finansowe, które stawiają Poznań na jednym z ostatnich miejsc. W zakresie wydatków na oświatę i kulturę w 1968 r. przeznaczyliśmy 858 zł na jednego mieszkańca, gdy tymczasem dla mieszkańca Warszawy wskaźnik ten wynosił 932 zł, Łodzi - 913 zł, Wrocławia - 871 zł, Krakowa - 85) zł. Na ochronę zdrowia, opiekę społeczną i kulturę fizyczną wydaliśmy w tym okresie na jednego mieszkańca - %3 zł, natomiast w Warszawie na te zadania przeznaczono 1315 zł, w Łodzi 1177 zł, w Krakowie 1007 zł, a we Wrocławiu - 912 zł". "Wskaźniki te - podkreślił radny Jerzy Kusiak - wskazują na potrzebę weryfikacji podziału środków na szczeblu centralnym. Społeczeństwo Poznania z satysfakcją przyjmuje pozytywną ocenę - niejednokrotnie wyrażoną przy różnych okazjach przez władze centralne - o dyscyplinie zawodowej, postawach społecznych, o oszczędnym gospodarowaniu środkami państwowymi, ale na tle tej optymistycznej oceny Rada Narodowa czuje się zobowiązana służyć j ak najlepiej mieszkańcom poprzez jakościową i ilościową poprawę usług w ramach działalności socjalno-kulturalnej i tą drogą skupić jeszcze silniej nasze społeczeństwo wokół realizacji zadań gospodarczych i finansowych wynikających z bieżącej polityki centralnej i terenowej". N astępnie radny Jerzy Kusiak przeszedł do zwięzłej charakterystyki najważniejszych zadań budżetowych podkreślając, iż zjednoczenia i wydziały winny poszukiwać nowych

rozwiązań, nowych koncepcji w intensyfikacji gospodarki miejskiej. W służbie zdrowia należy położyć nacisk na wprowadzenie dalszych form hospitalizacji, bardziej efektywne wykorzystanie sprzętu medycznego poprzez dwuzmianowość eksploatacji, unifikację metod badań pomocniczych i laboratoryjnych, usprawnienie organizacyjne pracy lekarzy rejonowych w celu odciążenia pogotowia ratunkowego. W szkolnictwie wszystkich typów w głównych kierunkach polityki finansowej warto poddać ocenie obciążenie uczniami klas w poszczególnych szkołach i dzielnicach, a to w celu usunięcia występujących jeszcze w tym zakresie dysproporcji. Rozważenia wymaga również sprawa przyczyn wzrostu środków finansowych na eksploatację w nowych szkołach w stosunku do wydatków ponoszonych przez szkoły zajmujące lokale w starym budownictwie. Ustalić należy tutaj właściwe kryteria do opracowania norm budżetowych na wydatki rzeczowe. Celowe jest również przeprowadzenia badania stopnia wyposażenia szkół w pomoce naukowe i sposobu dotychczasowego ich wykorzystania. W zadaniach kultury fizycznej, sportu i wypoczynku należy zapewnić ludziom odpowiednie warunki prawidłowego wypoczynku po pracy, w tym celu należałoby podjąć starania o udostępnienie bazy wypoczynkowej będącej w bezpośredniej dyspozycji zakładów produkcyjnych lub innych instytucji terenowych i centralnych. W zadaniach kultury i sztuki celowe jest zwrócenie uwagi na sprawy rozwoju świetlic młodzieżowych przy wydatnej pomocy zakładów uspołecznionych. Przedsiębiorstwa uspołecznione są zobowiązane do współpracy z Radami Narodowymi w kierunku stałej poprawy warunków życia ludności. Należy tu zaliczyć środki zmierzające do lepszego wykorzystania zakładowych urządzeń socjalnych i kulturalnych oraz do wspólnego tworzenia i utrzymywania nowych urządzeń. W kierunkach polityki finansowej należy uwzględnić realne możliwości dalszego przeniesienia zadań na szczebel dzielnicowy. Generalnie rzecz biorąc postulować można o przekazanie: w resorcie kultury: artystycznych szkół zawodowych i bibliotek; w resorcie zdrowia: szkół zawodowych, zakładów opieki zamkniętej, zakładu szkolenia inwalidów; w resorcie gospodarki komunalnej: remontów kapitalnych ulic, mostów i wiaduktów. "Prawidłowa i systematyczna realizacja ustalonej na dzisiejszej Sesji polityki finansowej - powiedział na zakończenie radny Jerzy Kusiak - zależna jest od stopnia zaangażowania zawodowego i politycznego kadr na wszystkich szczeblach zarządzania gospodarczego i administracyjnego. Zakładamy przecież znaczną poprawę dyscypliny finansowej i budżetowej w każdej jednostce gospodarczeji administracyjnej, a z tą poprawą wiąże się przecież przestrzeganie podstawowych zasad gospodarności. Nie zawsze i nie wszędzie przy podejmowaniu przedsięwzięć ma zastosowanie rachunek ekonomiczny. W działalności naszych przedsiębiorstw i jednostek budżetowych niedoceniana jest w dostatecznym stopniu kontrola wewnętrzna i zewnętrzna. Prawidłowo ustawiona kontrola wewnętrzna w porę zapobiega marnotrawstwu, uchybieniom i nadużyciom. Kontrola zewnętrzna zjawiska te ujawnia dopiero w późniejszym okresie i tym samym występują zasadnicze nieraz trudności w rewindykacji ujawnionych strat względnie realizacja wniosków porewizyjnych dotyczyć może jedynie bieżącej działalności. Do aparatu kontroli zewnętrznej w zjednoczeniach terenowych i wydziałach można mieć pretensję o efektywność kontroli czy rewizji i o nieprzestrzeganie obowiązującej częstotliwości rewizji, a także o zbyt liberalne egzekwowanie zaleceń porewizyjnych". Koreferat w imieniu Komisji Finansów i Planu Gospodarczego wygłosił radny Zygmunt Jesionowski. "Podejmując omówienie na Sesji - powiedział mówca na wstępie - głównych kierunków polityki finansowej w latach 1970 - 1973, Rada chce ustalić zasady i sposoby finansowania gospodarki w naszym mieście według U chwał V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Chcemy mianowicie przeanalizować dotychczasowy system finansowania i odpowiedzieć na pytanie, co uczynić, aby go ulepszyć, tak aby odpowiadał postulatowi intensyfikacji gospodarowania, wykluczał marnotrawstwo nakładów finansowych, materiałów i pracy ludzkiej oraz zapewniał pełne wykorzystanie już istniejącej bazy produkcyjnej oraz obiektów socjalno- kulturalnych. Mamy m. in. odpowiedzieć na pytanie, j ak unikać marnotrawstwa środków finansowych. "Pytanie postawiono słusznie i na czasie, skoro każdy z nas może dać liczne niestety przykłady marnotrawstwa, niegospodarności i rozproszenia środków. Przykłady tych zjawisk podawali nam także wyborcy w czasie kampanii wyborczej do Sejmu i Rad N arodowych. Wskazywano przykłady przeciągających się miesiącami remontów sklepów, długotrwałych inwentur, niewykorzystanych świetlic zakładowych, niewykorzystane popołudniami i w dni świąteczne boiska szkolne i sale gimnastyczne, w pełni niewykorzystane przez społeczeństwo urządzenia sportowe zrzeszeń sportowych, na stosowaną kiedyś, a dzisiaj zaniechaną, praktykę przedstawień popołudniowych w teatrach. Wskazywano wykonywanie przez wysokokwalifikowany personel służby zdrowia czynności ocharakterze biurokratycznym, powtarzanie u tych samych osób badań analitycznych wlecznictwie otwartym a potem w szpitalu, nieprzemyślany sposób ustalania kolejności prze

10 *prowadzonych prac remontowych, w wyniku czego najpierw układa się płytki chodnikowe a potem przystępuje się do układania przewodów sieci telekomunikacyjnej lub urządzeń kanalizacyjnych" . "W przyszłej pięciolatce mówił dalej radny Zygmunt J esionowski przewidujemy nakłady na inwestycje realizowane przez Radę Narodową w wysokości 1,8 mld zł. Zasada efektywności gospodarki wymaga skrupulatnego wyważenia gdzie, kiedy i w jakich wielkościach kierować środki finansowe na nowe inwestycje. Komisja postuluje realizację następujących zasad finansowania polityki inwestycyjnej. 1. Nieprzekraczanie ustalonych na etapie planowania wartości kosztorysowych inwestycji; 2. Zaostrzenie koncentracji nakładów inwestycyjnych i stałe śledzenie rachunku zaangażowania; 3. Szersze stosowanie terenowej koordynacji inwestycji. "Nie chąc tutaj przytaczać zbyt licznych przykładów na tę okoliczność wymienimy tylko jeden: koszt budowy zespołu szpitali przy ul. Lutyckiej wzrośnie o około 110 min zł przy koszcie wyjściowym 129 min zł, co stanowi wzrost o 85%. Zwiększone koszty tej inwestycji muszą w konsekwencji wyprzeć planowane nowe zadania inwestycyjne. "Nowe przepisy prawne powinny dać Radzie Narodowej możliwość koordynacji inwestycji, zobowiązać przedsiębiorstwa do łączenia inwestycji o charakterze usługowym oraz inwestycji towarzyszących, związanych z obsługą zakładów pracy i ludności. Odpowiedni udział zakładów produkcyjnych w partycypacji, w kosztach inwestycyjnych wspólnych i towarzyszących powinien być zapewniony przez resorty. Komisja postuluje, aby Prezydium Rady N arodowej zwróciło uwagę na to, czy jednostki planu centralnego rzeczywiście zapewniły w swych planach środki na inwestycje typu infrastrukturalnego, takie jak: budownictwo mieszkaniowe, gospodarka komunalna, obiekty socjalno-kulturalne. "J ako z kolei ważny kierunek polityki finansowej Komisja uważa finansowanie wszelkich zamierzeń modernizacyjnych oraz mających na celu pełniejsze wykorzystanie istniejących urządzeń. Mamy tu na myśli konieczność ustalenia priorytetu w finansowaniu wszelkich zamierzeń zapewniających szybsze efekty produkcyjne, lepszą jakość produktów i równocześnie eliminowanie produkcji mającej na celu zysk. "Następnym ważnym zagadnieniem jest sprawa partycypacji przemysłu kluczowego. Komisja uważa, że sprawę partycypacji należy pojmować szerzej, a mianowicie angażować zakłady przemysłowe do partycypacji w całokształcie życia miasta, a więc do udziału w ponoszeniu kosztów utrzymania urządzeń komunalnych i socjalno- kulturalnych miasta. Miasto winno sprzedawać

Sprawozdaniawszystkie usługi, z których korzysta zakład przemysłowy, a korzysta na przykład z oczyszczonych i oświetlonych ulic, miasto powinno żądać udostępnienia ogółowi mieszkańców świetlic, klubów, przystani żeglarskich, basenów i pływalni, kin i estrad zakładowych, nie w pełni wykorzystanych stołówek, przedszkoli i żłobków, urządzeń specjalistycznych przemysłowej służby zdrowia. Wytworzył się tu bowiem społecznie nieuzasadniony system wyłączności urządzeń, które powstały przecież wysiłkiem całego społeczeństwa". Przed przystąpieniem do dyskusji powołano Komisję Redakcyjną projektu uchwały, w skład której weszli wszyscy członkowie Komisji Finansów i Planu Gospodarczego.

W dyskusji jako pierwszy zabrał głos przewodniczący Komisji Kultury radny Stanisław Kubiak. Stwierdził on, iż włączenie pod obrady Rady głównych kierunków finansowej polityki na lata 1%9 - 1973 pozwoli na wyrobienie poglądu na temat źródeł finansowania różnych przedsiębiorstw oraz na wytyczenie celów, wokół których skoncentrują się wydatki w najbliższych latach. Z kolei radny Stanisław Kubiak przedstawił kierunki, które zdaniem Komisji winny decydować o intensyfikacji bazy i środowisk kulturalnych w celu osiągnięcia lepszych efektów w dziedzinie upowszechnienia kultury, bez potrzeby zwiększenia środków finansowych. Zmierzać należy m. in. do udostępniania zakładowych domów kultury mieszkańcom danej dzielnicy. Zasadą polityki finansowej winno być przeznaczenie niezbędnych środków z budżetu miasta na podstawową działalność tych instytucji na których ciąży główna odpowiedzialność na upowszechnienie kultury. Należy przeprowadzić szczegółową analizę, jakie placówki powinny być odpowiednio budżetowane, żeby miały one pełną podstawę do działalności oraz żeby zadania planowe miały realne pokrycie finansowe. Radny Stanisław Kubiak postulował podjęcie starań o budowę centrum radiowo-telewizyjnego. wieżowca dla "Domu Książki" przy ul. Lampego i zaplecza dla Opery Poznańskiej oraz zakończenie budowy szkoły muzycznej, a także przeznaczenia części limitów na modernizację Teatru Polskiego. Radny Stanisław Andrzejewski - przewodniczący Komisji Zdrowia i Opieki Społecznej podkreślił, iż postęp techniki stwarza możliwości ratowania zdrowia i życia człowieka w wielu takich przypadkach, w których dawniej pacjent skazany byi na śmierć. Nowe metody wymagają jednak kosztownych leków i zaangażowania dużej liczby pracowników służby zdrowia, co z kolei nie jest w pełni wykonalne z uwagi na ograniczone możliwości finansowe, rzeczowe i osobowe. Często rezygnuje się z postępowania leczniczego dostępnego w świecie z uwagi na brak środkówna zdobycie potrzebnych leków. "Komisja Zdrowia - powiedział radny Stanisław Andrzejewski uznaje główne kierunki polityki finansowej w służbie zdrowia za słuszne i celowe. Zalecana intensyfikacja służby zdrowia polegać będzie na wprowadzeniu pracy dwuzmianowej, co wymagać będzie także zwiększenia liczby etatów przy obsłudze tych samych aparatów. Da to jednak poważne oszczędności sił i środków". W końcowej części wystąpienia radny Stanisław Andrzejewski zwrócił uwagę na problemy lepszego wykorzystania wiedzy fachowej pracowników służby zdrowia, lekarzy, pielęgniarek itp. i na konieczność ograniczenia mocno rozbudowanej i pracochłonnej sprawozdawczości statystycznej. Radny Aleksander Wilkoszewski poruszył sprawę zwiększenia samodzielności jednostek wykonujących budżet w dziedzinie oświaty, co wiąże się jednocześnie ze sprawą zwiększenia odpowiedzialności za sprawy tego resortu oraz ze sprawą zaniechania rocznego podziału osobowego funduszu płac na poszczególne kwartały, co niezmiernie ułatwi jednostkom finansowym gospodarkę funduszem osobowym. W dalszym ciągu swego wystąpienia radny Aleksander Wilkoszewski zatrzymał się dłużej nad sprawami norm rzeczowych w oświacie, akcji obozowych i opieki nad młodzieżą w internatach i świetlicach. Tadeusz Galiński - przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej J eżyce w wystąpieniu swym wykazał, iż polityka finansowa jako jeden z elementów polityki gospodarczej powinna przyczyniać się do uwzględniania i wykorzystania wszelkich rezerw tkwiących w gospodarce narodowej. Budżet, który jest bardzo ściśle związany z planem rozwoju miasta, ma odpowiednią rangę w polityce finansowej i wpływa na uregulowanie podstawowych proporcji wszystkich dziedzin gospodarki. U chwały V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej umożliwiają wyzwolenie własnych inicjatyw dalszy rozwój ekonomiczny. Wpłynęło to na poprawę wyników finansowych przedsiębiorstw. "W tym stanie rzeczy - podkreślił Tadeusz Galiński - wydaje się słuszne objęcie spółdzielni pracy kompleksową analizą ekonomiczną. Wydział Finansowy dokonując kontroli działalności poszczególnych spółdzielni, musi zapewnić wpływy do budżetu należności zarówno z tytułu podatku obrotowego, jak i dochodowego". Z kolei Tadeusz Galiński przedstawił uwagi na temat urządzeń socjalno- kulturalnych i stwierdził, iż założenia finansowe w zakresie opieki społecznej, kultury fizycznej i turystyki są prawidłowe. Rozproszenie jednak środków na kulturę fizyczną i turystykę

wpływa niekorzystnie na umasownienie sportu i turystyki. Radny Władysław Napierała - przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Komunikacji, na podstawie lustracji niektórych przedsiębiorstw gospodarki komunalnej, przedstawił w imieniu Komisji kilka wniosków i postulatów zmierzających do usprawnienia gospodarki finansowej Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej i podległych mu przedsiębiorstw. Komisja uważa za celowe podjęcie starań u władz centralnych o opracowanie i wprowadzenie jednolitego systemu finansowego dla przedsiębiorstw i zjednoczeń gospodarki komunalnej. N owe przepisy winny przewidywać m. in. rozliczanie wszystkich przedsiębiorstw z budżetem jednostkowym miasta za pośrednictwem Zjednoczenia. Komisja uważa, że osiąganie lepszej efektywności gospodarczej przedsiębiorstw może być realizowane poprzez usprawnienie planowania gospodarczego i finansowego, m. in. w oparciu o kompleksowe analizy ekonomiczne. Jednakże konieczne staje się podniesienia analiz ekonomicznych do właściwej rangi przy jednoczesnym konsekwentnym egzekwowaniu słusznych wniosków z nich wynikających. Zagadnienia, na które zdaniem Komisji zwrócić trzeba szczególną uwagę, to straty nadzwyczajne w przedsiębiostrwach. Problem wymaga podejmowania różnych środków zaradczych zmierzających do zmniejszenia strat do minimum. Biorąc pod uwagę postulaty mieszkańców w zakresie coraz lepszego zaspokojenia potrzeb w dziedzinie usług komunalnych, występuje konieczność zapewnienia odpowiednich dopłat budżetowych do działalności gospodarczej tych przedsiębiorstw, dla których ustalone opłaty te nie pokrywają rzeczywistych kosztów świadczonych usług (np. komunikacja, ciepłownictwo, wodociągi itp.). Dopłaty budżetowe winny być każdorazowo dostosowane do rozmiarów zadań planu gospodarczego. Jednakże w przypadku zaniżania dopłat budżetowych mogą nastąpić ograniczenia rozmiarów już deficytowych usług względnie ograniczenia wydatków związanych z utrzymaniem w pełnej sprawności eksploatacyjnej posiadanych urządzeń, np. poprzez zmniejszenie nakładów na konserwacje i remonty. Komisja uznaje za konieczne rozważenie celowości dalszego ponoszenia znacznych dopłat budżetowych do kosztów centralnego ogrzewania. Niezależnie od konieczności dokonywania usprawnień i zwiększenia nadzoru nad gospodarką ciepłowniczą oraz w niedalekiej perspektywie znacznego polepszenia tej działalności w N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" i w Zespole Osiedli Mieszkaniowych . .Winogrady", istnieje sprawa rozliczania wysokości opłat za korzystanie z centralnego ogrzewania, które w Poznaniu ustalono na 2,(JJ zł za m 2 miesięcznie. Zgodnie z Zarzą

dzeniem Nr 27 ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 12 VIII 1969 r. opłaty za centralne ogrzewanie winny być ustalane na podstawie kosztów własnych związanych z produkcją, zakupem i dostawą energii cieplnej. Obliczone w ten sposób opłaty za centralne ogrzewanie nie mogą być jednak wyższe aniżeli 3,20 zł za mI. Zdaniem Komisji należałoby w pierwszym rzędzie obciążyó kosztami własnymi centralnego ogrzewania właścicieli budynków zakładowych, przejętych do obsługi, bowiem tutaj brak jest uzasadnienia na pokrywanie strat z budżetu miasta, które mogą i powinny być ponoszone przez te zakłady. Ponadto zdaniem Komisji należy dążyć w jak naj krótszym terminie do likwidacji małych kotłowni centralnego ogrzewania i podłączenia do zespołów dużych. Zwiększyłoby to efektywność gospodarki cieplnej. Bogdan Grzybowski dyrektor Poznańskiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Państwowego Przemysłu Terenowego omówił na tle istniejących przepisów finansowych niektóre trudności przedsiębiorstwa państwowego przemysłu terenowego w rozwoju usług dla ludności. Problem rentowności w przedsiębiorstwach państwowego przemysłu terenowego jest bardzo istotny, ponieważ system finansowy wyklucza możliwość istnienia przedsiębiorstwa deficytowego. Mimo poważnych trudności przedsiębiorstwa dążą do zwiększenia obrotów w punktach usługowych, co przyczynia się do zmniejszenia ich deficytu. W ramach koordynacji usług przyjęto, że państwowy przemysł terenowy w Poznaniu winien skoncentrować siwo ją uwagę na następujących kierunkach: usługi motoryzacyjne, drzewne, w branży szklarskiej, krawiectwo i kuśnierstwo. Podział zadań pomiędzy poszczególne piony dro bnej wytwórczości jest prawidłowy. Aby zadania wykonać, należałoby wystąpić do właściwych resortów o zapewnienie punktom usługowym niezbędnych surowców, do których w szczególności należą: płyty laminowane, okleina, szkło kryształowe, atrakcyjne tkaniny, dodatki krawieckie, akcesoria do samochodów i motocykli. N a zakończenie zabrał głos wiceminister Finansów Józef Gabjan. W imieniu kierownictwa Ministerstwa Finansów podziękował on za umożliwienie wzięcia udziału w sesji, która ze względu na swoją tematykę tak bardzo interesuje Ministerstwo. Zawarte w materiałach sesji rozwiązania i propozycje są zbieżne z pracami Ministerstwa Finansów nad nowelizacją prawa budżetowego oraz nad Planem Pięcioletnim 1971 - 1975. Uwagi i postulaty zgłoszone na sesji mają w związku z tym duże znaczenie dla Ministerstwa. Wykorzysta się je w trakcie przeprowadzanych przez poszczególne departamenty Ministerstwa Finan

Sprawozdaniasów badań nad funkcjonowaniem systemów finansowych. W dalszym ciągu Józef Gabjan m. in. poinformował, iż w programie prac na rok przyszły szereg zagadnień dotyczy poprawy fniansowania urządzeń socjalno-kulturalnych. Rada powzięła uchwałę o dodatkowych kredytach w budżecie jednostkowym miasta na 1969 r. oraz zmian i uzupełnienia składu osobowego Komisji Porządku i Bezpieczeństwa Publicznego, a także w sprawie nadania nazw nowym ulicom.

Informacje o pracy Prezydium Rady w okresie od l września do 31 października złożył radny Jerzy Kusiak, Przewodniczący Komisji Redakcyjnej, radny Zygmunt Jesionowski, przedstawił prol eH uchwały. Została ona powzięta jednogłośnie, Interpelacje w sprawie udostępnienia jednej z w 1 e Ż w budowlach miasta dla ruchu turya4yc2rre o zgłosił radny Wacław Wilczyński. Nat y fi o b r a d y s e s A skończono, Marian Genowefiak

ANEKS

FRAGMENTY UCHWAŁY RADY NARODOWEJ M. POZNANIA DNIA 2 XII 1969 R. W SPRAWIE KIERUNKÓW POLITYKI FINANSOWEJ W POZNANIU W LATACH 1970 - 1973

2.

l. Oceniając dotychczasową sytuację w dziedzinie gospodarki finansowej na terenie miasta należy stwierdzić, że podejmowane przez Prezydium i podporządkowane mu organy, środki i metody działania przyniosły pożądane rezultaty w zakresie: a. poprawy wyników finansowych i z tego tytułu ponadplanowych wpłat do budżetu przedsiębiorstw gospodarki uspołecznionej, co umożliwiło skierowanie środków pieniężnych na finansowanie szeregu zadań nie objętych terenowym planem gospodarczym i budżetem; b. zgromadzenia środków pieniężnych na preferowane zadania, a mianowicie remonty kapitalne ulic, dróg i mostów oraz obiektów ochrony zdrowia; c. poprawy norm na wydatki rzeczowe w urządzeniach socjalno- kulturalnych dzięki wygospodarowanym nadwyżkom budżetowym. 2. Stwierdza się jednocześnie, że w toku realizacji planu budżetowego występowało szereg nieprawidłowości, a w szczególności: a. nierealne planowanie w zakresie poszczególnych źródeł dochodów własnych; b. nieuzasadnione występowanie strat nadzwyczajnych w przedsiębiorstwach terenowych; c nieuwzględnianie w dostatecznym stopniu zasad celowości i oszczędności w dysponowaniu środkami budżetowymi w połączeniu z osiągniętymi efektami rzeczowymi i poprawą jakości usług. 3. Stwierdza się. że jedną z przyczyn nieprawidłowości było niedostateczne wykorzystanie analiz ekonomicznych do operatywnego zarządzania i kierowania gospodarką finansową jednostek na rozrachunku gospodarczym i jednostek budżetowych.

· 3l. Na tle dotychczasowej oceny przyjmuje się główne kierunki polityki finansowej na terenie miasta Poznania w latach 1970 - 1973 i uznaje, że dla zapewnienia intensyfikacji gospodarki finansowej niezbędne jest aby Prezydium Rady Narodowej spowodowało: a. maksymalizację wyników finansowych przedsiębiorstw uspołecznionych na drodze wyzwolenia inicjatywy poszczególnych organizacji gospodarczych, a zwłaszcza organów samorządu robotniczego i załóg w celu wykorzystania wewnętrznych rezerw gospodarki zgodnie z potrzebami społeczeństwa i planem terenowym; b. pełniejsze wykorzystanie systemu finansowego i podatkowego dla dalszego rozwoju usług dla ludności; c gospodarczo uzasadniony podział środków budżetowych na poszczególne zadania gospodarki miejskiej według hierarchii potrzeb i przy uwzględnieniu równomiernego rozwoju wybranych dziedzin w przekroju dzielnicowym; d. sprawniejsze i wydajniejsze wykorzystanie środków, zatrudnienia i funduszu płac w jednostkach i zakładach budżetowych przez właściwe rozmieszczenie i obciążenie kadr, przestrzeganie dyscypliny finansowej w gospodarce osobowym i bezosobowym funduszem płac oraz optymalne wykorzystanie urządzeń technicznych przez wprowadzenie w uzasadnionych przypadkach dwuzmianowej ich eksploatacji; e. wprowadzenie dalszej decentralizacji zadań w stosunku do dzielnicowych rad narodowych przy jednoczesnym zwiększeniu nadzoru i kontroli ze strony jednostek nadrzędnych; f. przeprowadzenie przez wszystkie organa administracji, badań w zakresie funkcjonowania systemu finansowego przedsiębiorstw, systemu budżetowego i podatkowego oraz zaproponowanie ewentualnych zmian zmierzających do dalszego usprawnienia i doskonalenia zarządzania gospodarką miejską; g. pełniejsze zaangażowanie przedsiębiorstw zarządzanych centralnie w pokrywaniu kosztów eksploatacji urządzeń komunalnych i socjalnych [.. .] l. Zobowiązuje się Prezydium Rady Narodowej do wystąpienia pod adresem władz centralnych o uregulowanie szeregu problemów finasowych nurtujących gospodarkę miejską, a w szczególności do: a. wprowadzenia bodźców finansowych w systemie budżetowym zmierzających do maksymalizacji dochodów własnych oraz do nadania Radzie Narodowej uprawnień umożliwiających bardziej elastyczne ustalanie kierunków finansowania działalności gospodarczej; b. realizacji postulatów mieszkańców w sprawie zróżnicowania opłat za korzystanie z urządzeń socjalnych (żłobki i przedszkola) według przychodów na członka rodziny; c. umożliwienia już w sferze planowania budżetowego uwzględniania we właściwej wysokości kredytów na dopłaty do leków dla uprawnionych, dotacji dla teatrów i instytucji muzycznych, finansowania akcji zimowej, remontów bieżących i konserwacji obiektów sportowych i wypoczynkowych [. . .]

"CENTRUM" - PIERWSZY ETAP NOWOCZESNEGO ŚRÓDMIEŚCIA POZNANIA

Zgodnie z Planem Szczegółowym Zagospodarowania Przestrzennego Śródmieścia Poznania, który przewiduje m. in. przebudowę i modernizację układu urbanistycznego tej części miasta, a także modernizację i przebudowę węzła komunikacyjnego, l października 1965 r. przystąpiono do realizacji pierwszego etapu przebudowy, mianowicie budowy trzech wieżowców po północnej stronie ulicy Czerwonej Armii między ul. Ratajczaka a ul.

Kantaka, nazywanych "Centrum" i. Budowę podzielono na etapy obejmujące: opracowanie dokumentacji; wyburzenia; realizację - łącznie z oddaniem do użytku. W 196) r. Biuro Projektów Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" w Poznaniu rozpoczęło opracowanie dokumentacji na zabudowę nowoczesnego śródmieścia Poznania. Założenia projektowe oraz projekt wstępny zostały aprobowane przez Prezydium Rady N arodowej m. Poznania. W 1%3 r. przystąpiono do opracowania dokumentacji projektowo-kosztorysowej zespołu obiektów "Centrum". Prace to zakończono w maju 1965 T., a w czerwcu tego roku przekazano Dyrekcji Inwestycji Miejskich jako inwestorowi zastępczemu. Wykonanie budowy zlecono Poznańskiemu Przedsiębiorstwu Budownictwa Przemysłowego przy ul. Ratajczaka 46. Generalnym projektantem i kierownikiem pracowni był mgr inż. arch. Jerzy Liśniewicz

(architektura i urbanistyka), a w skład zespołu wchodzili: inż. Stanisław Sapała, inż. Aleksandra Bułsz- Motyka (konstrukcja), inż.

Bironisław Scheller, inż. Zbigniew Garstecki (instalacje sanitarne), inż. Józef Janicki, Roman Najderek (instalacje elektryczne), inż. Aleksandra Michałowska (projekt dróg). Wnętrza projektował Jerzy Liśniewicz i artyści-plastycy: Jerzy Szynkowski. Aleksander Borys i Zdzisław J ezierski. Ściany osłonowe projektował inż. Jerzy Czerwiński z Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego "Bistyp" w Warszawie. W sprawach technicznych konsultowano się z braćmi Andrzejem i Bogdanem Koyem. W kwietniu 1964 r. rozpoczęto wykwaterowywanie lokatorów z budynków podlegających wyburzeniom (nr 40, 45, 46 i 50) przy Ul. Czerwonej Armii. Pod koniec roku rozpoczęto także rozbiórki, które z powodu opóźnienia w wykwaterowaniach (brak mieszkań zastępczych) zakończono we wrześniu 1%5 r. Z tego powodu plac budowy przekazano przedsiębiorstwu budowlanemu z sześciotygodniowym opóźnieniem. Ogółem wyburzono 45 (XX) m 3 starych, wysłużonych budynków mieszkalnych i innych zabudowań, takich jak np. warsztaty rzemieślnicze zlokalizowane w oficynach itp. Roboty ziemne ruszyły dopiero 5 października 1965 r. i od samego początku były nie

l Zob. T. G a ł e c k i i S. T a t ark i e w i c z, Plan Szczegółowy Zagospodarowania Przestrzennego Śródmieścia Poznania. Część pierwsza. "Kronika Miasta Poznania", R. 1969 nr 3; Część druga R. 1%9, nr 4.

Sprawozdania

Makieta zabudowy ulicy Czerwonej Armii na odcinku od Lampego do Ratajczakazwykle skomplikowane. Natrafiono na stare potężne fundamenty z kamieni polnych, cegły a także z betonu. Do ich usunięcia sprowadzono ciężki sprzęt, ni. In. koparkę przedsiębierną, spychacze, młoty pneumatyczne aż z Wrocławia. Napotkano także wodę agresywną, w związku z czym musiano zrezygnować z lokalizacji kotłowni w piwnicach wieżowców A l B (części niskie) i zbudować oddzielnie kotłownię na zapleczu budowy =. Były także przeszkody zupełnie innej natury, ludziom pracującym na budowle groziło bowiem niebezpieczeństwo utraty życias. Do końca 1%5 r. wykonano fundamenty pod pierwszy wieżowiec (A) przy zbiegu ul. Kantaka z ul. Czerwonej Armii oraz część ścian. W lutym 1%6 r. betonowano fundamenty pod dwa następne wieżowce (B l C). Przy betonowaniu posługiwano się nowoczesnymi pompami do podawania betonu na odległość 150 fi b .

Kierownictwo budowy spoczywało w rękach: inż. Sylwestra Brukarczyka (kierownik budowy), Zdzisława Nowickiego i Bogdana Olejniczaka (kierownicy obiektu), mgr inż. Anny Misiak (zastępca kierownika budowy), Albina Lorenca i Stanisława Ratajczaka (mistrzowie budowy), w grudniu 1968 r. kierownictwo budowy objęła mgr Inż. Anna Misiak, której ponadto powierzono nadzór nad robotami na budowie wieżowca "Super-Sam" przy zbiegu ulic 27 Grudnia i Kantaka, a w sierpniu 1969 r. także modernizację hotelu "Lech" przy zbiegu ulic Czerwonej Armii i Lampego. Niewywiązywanie się dostawców z przyjętych do wykonania zamOWlen, m. in. stolarki budowlanej przez Zakłady Stolarki Budowlanej w Gorzowie Wlkp., doprowadziło w lipcu 1966 r. do częściowego zastoju robót. Dopiero w lutym 1967 r. wieżowiec A osiągnął wysokość ósmego piętra, a 30 sierpnia 1967 r.

8 Jest to kotłownia tymczasowa. Ta częsc śródmieścia podłączona będzie do systemu zaopatrzenia w cieplik z elektrowni poznańskiej. W przyszłości kotłownia będzie stacją stałą rozrządowo-przekaźnikową cieplika. > Poważną przeszkodą były napotkane w czasie robót niemieckie pociski. M. in. znaleziono siedem paneerzownlc tzw. "pancernych pięści". Sensacją było odkrycie szczątków żołnierza armii hitlerowskiej, wskazywały na to m. in. znalezione resztki munduru, niemieckie monety, podkowa z numerem frontowym.

:MIISiiOlf!i!; % WWJfik

S lilll S I S I Iie jlI S li S B ie iiBliB lillllls

J eden z pierwszych projektów zabudowy ulicy Czerwonej Armii (1963)

rozpoczęto na nim montaż aluminiowych attyk. W listopadzie rozpoczęto roboty związane z montażem ścian kurtynowych'. Roboty przebiegały systemem potokowym. Kuedy na wieżowcu A trwaj montaż ścian kurtynowych, na wieżowcu środkowym (B), zawisła wiecha 5. N a wieżowcu C betonowano wówczas dziewiąte piętro. Montaż kurtyn na wszystkich wieżowcach zakończono na początku lutego 1968 r. Odbywał się on pod kierownictwem doświadczonych fachowców, m. in. mistrza Albina Lorenca, a montowała je brygada ciesielska J erzego Szczecha. Zakończenie tych robót było

przedostatnim etapem prac budowlanych. Elewacja z białego metalu nadała już wówczas śródmieściu, j ak to odnotowały poznańskie i krajowe dzienniki - "przyjemne oblicze". "W czerwcu 1968 r. - Poznań przywitał gości przybywających na XXXVII Międzynarodowe Targi Poznańskie - pisał «Przekrój». - niespodzianką wysokiej klasy. Jest nią wybudowanie w błyskawicznym tempie trzech dwunasto kondygnacyjnych punktowców w samym sercu miasta. Budynki mają kształt idealnie foremnych sześcioboków, o ścianach ze szkła i aluminium". Rozpoczęcie robót przy wznoszeniu trzech

4 ' Sciana kurtynowa stanowi niekonstrukcyjną przegrodę zewnątrz budynku, odpowiadającą wymogom fizyki budowlanej. Na budowie "Centrum" ściana kurtynowa składa się z lekkich, prefabrykowanych elementów ściennych o wymiarach 1,50X3,15 m, wadze lSJ kg w konstrukcji aluminiowo-drewnianej, montowanych bezpośrednio na budowie. Na każdym wieżowcu są trzy rodzaje kurtyn - różniące się między sobą wymiarami. 5 16 XI 1967 r. z okazji zawieszenia wiechy - odbyła się uroczystość, w której udział wzięli m. in. kierownik Wydziału Budownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Alfred Kowalski, główny architekt miasta - inż. aren. Jerzy Werner, dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego - mgr inż. Leszek Ganowicz.

Przodującej brygadzie Józefa Cieślaka wręczono Odznakę Tysiąclecia Państwa Polskiego.

« "Przekrój", R. 1968 nr 1210.

Sprawozdania

Budowa "Centrum- w latach 1967-1968. Widok w kierunku skrzyżowania ulic Czerwonej Armii i Ratajczaka od wylotu ul. Lampegodwunastokondygnacyjnyeh wlezowców wzdłuż ul. Czerwonej Armii (pomiędzy ulicami Kantaka i Ratajczaka) powitali wszyscy poznaniacy z dużym zadowoleniem. "Dziś oczy wszystkich kierują się w stronę wznoszonych w szybkim tempie wieżowców" donosił "Ilustrowany Kurier Polski" z dnia U stycznia 1967 r. "Głos Pracy" w wydaniu z dnia 18 - 19 lutego 1967 r. w Liście Z Poznania informował: "Wielu poznaniaków odczuwało do niedawna jako osobistą przykrość, że inne wielkie miasta polskie wyprzedziły gród nad Wartą pod względem nowoczesnej, wielkomiejskiej zabudowy [...] Nowe «Centrum» otrzyma także Poznań [. . .] Nie same jednak nowe gmachy zadecydują o nowoczesności budowanego centrum. Sporo trzeba zmienić w sieci tramwajowej, zlikwidować jedne trasy, przeprowadzić inne. Nad tymi sprawami debatowały ostatnio władze miejskie Poznania. Budowa nowego handlowo-usługowego centrum Poznania jest przedsięwzięciem realizowanym kompleksowo. W Miejskiej Pracowni Urbanistycznej powstał specjalny zespół do opracowania szczególowego planu zabudowy śródmieścia. Kierują nim Swiętosław Tatarkiewicz i Tadeusz Gałecki. Tworzą się plany i makiety pozwalające wyobrazić sobie nowe oblicze starych i dobrze znanych ulic Poznania. Poznaniacy oddychają z ulgą. Rośnie nam nowe centrum. Jest się z czego cieszyć w 22 rocznicę wyzwolenia miasta". "Ma swoją Wschodnią Ścianę Warszawa - Poznań będzie miał Ścianę Północną - pisał korespondent «Trybuny Ludu» 22 lutego 1967 r. - Przy ulicy Czerwonej Armii, centralnej ulicy Poznańskiego Śródmieścia, wznoszony jest przez trzech inwestorów: PSS, MHD i WZSP - wielki kombinat handlowo-uslugowy. Będzie tu PSS-owski Dom Towarowy, WZSP - uruchomi placówki usługowe różnych branż. Znajdą tu pomieszczenia biura handlowe, stacja maszyn liczących itp. Całość obiektu pokryje z zewnątrz barwna aluminiowa okładzina".

CHARAKTERYSTYKA OBIEKTÓW

"Centrum" składa się z trzech wieżowców dwunastokondygnacyjnyeh nie licząc piwnic, zbudowanych na obszarze o powierzchni 5136 m!. Obiekty posiadają kubaturę 69 4g) m S .

Części wysokie połączono w przyziemiu tzw.

częścią niską, dwukondygnacyjną. Część niska (parter . i I piętro) przeznaczono na usługi i sklepy handlu uspołecznionego; piętra od II do XI przeznaczono na pomieszczenia biurowe ». Wysokość budynku od poziomu ulicy do gzymsu wynosi 42 m. Całkowita długość czę

, Za wyjątkiem siedziby Wojewódzkiego spółdzielnia lekarsko-specjalistycznaści niskiej wynosi 136 m a szerokość 22, m. Część niska obiektu przechodzi przez dolne dwie kondygnacje wysokościowców i wraz z nimi tworzy funkcjonalnie pojęty ciąg usługowo-handlowy, na całej długości obiektu. Parter obiektów cofnięty jest nieco w stosunku do pozostałych kondygnacji. Wieżowce mają układ konstrukcyjny poprzeczny. Stanowią go dwie ściany poprzeczne (przepony) i cztery słupy w pobliżu naroży budynku. Uzupełnieniem tej konstrukcji są dwie ściany podłużne przy klatce schodowej. Usztywnienie przestrzenne budynku w kierunku poprzecznym stanowią dwie ściany poprzeczne, pracujące jako przepony pionowe, przenoszące siły poziome parcia wiatru. Eliminuje to konieczność stosowania kosztownych ram żelbetowych. Ściany osłonowe wysokościowców wykonano w konstrukcji aluminiowo-drewnianej. Składające się na nią tzw. kurtyny, o wymiarze 3l5X150 cm i wadzę ok. l kg. Kurtyny zawieszone są na stropach każdej kondygnacji i przyspawane w swej dolnej i górnej części do specjalnych wsporników. Górna część kurtyn połączona jest ponadto przy pomocy śrub z kurtynami poprzedniej kondygnacji. Każdy z wieżowców obłożony jest 4 kurtynami. N a kurtyny zużyto 26 324 kg profili aluminiowych i 16 899 kg blachy aluminiowej. Poznańskie wieżowce są pierwszymi tego typu wieżowcami w Polsce, na których zastosowano kurtyny na taką skalę. Ażurowe ściany zewnętrzne części niskiej l I piętra wykonano z kształtek ceramicznych koloru białego, ustawionych w szachownicy na płycie stropowej, stanowiących zarazem przesłonę ściany zasadniczej, wykonanej z bloków gazobetonowych. Ściany parteru są całkowicie przeszklone od frontu a od strony zaplecza składają się z żelbetowych słupków wypełnionych pustakami szklanymi. Główny trakt komunikacyjny stanowią korytarze połączone z biegiem klatki schodowej. Każdy wieżowiec posiada ponadto dwie szybkobieżne windy osobowe. N ato miast w częściach niskich zainstalowano po dwie windy towarowo-osobowe. N a budowie zatrudniano średnio siedemdziesięciu pracowników fizycznych i pięciu pracowników kierownictwa budowy. W generalnym wykonawstwie (licząc pracowników podwykonawców) zatrudnionych było średnio stu pięciu pracowników fizycznych. Załoga budowy od samego początku brała czynny udział w różnego rodzaju współzawodnictwach, m. in. trzy razy zajęła I miejsce we współzawodnictwie zakładowym za'pierwsze i drugie półrocze 1966 T., I miejsce w 1967 r. oraz II miejsce w 1968 r. Rozwijało

EU Spółdzielni Pracy, gdzie mieści się również

Sprawozdania

"'*1*"*1

Marzec 1969 r. Prace wykończeniowe przy fasadzie pierwszego piętra "Centrum"

się także współzawodnictwo pomiędzy zatrudnionymi tam brygadami. Brygady Władysława Molendy (betoniarzy), Józefa Cieślaka (ciesielska) i Wacława Hałasa (elektryków) uzyskały tytuły Brygad Pracy Socjalistycznej.

Podjęto i wykonano zobowiązania dla uczczenia jubileuszu Tysiąclecia państwa polskiego: zobowiązano się i wykonano w 1966 r. jedną kondygnację ponad plan na wieżowcach A i B. Wartość tego zobowiązania wyniosła 678 (XX) zł, w takiej bowiem wysokości obliczono na koniec 1%6 r. wartość ponadplanowej produkcji. Przodującymi pracownikami budowy "Centrum" byli: Józef Dominiak, Henryk Fibner, Kazimierz Fic, Piotr Jabłoński, Władysław Molenda (betoniarze); Jan Cieślak, Józef Cieślak, Stanisław Siwiński, Biogumił Stankowiak (cieśle); Józef Adamiak, Edward Hudak (murarze); Benon Schmidt i Józef Wawrzyniak (malarze), Zygmunt Aufmiller i Kazimierz Pakuła (instalatorzy); Albin Lorenc, Stanisław Marenda i Stanisław Ratajczak (mistrzowie); Leon Ratajczak (kierownik robót elektrycznych); Florian Klaus, Kazimierz Marek, inż. Grzegorz Rumiński (kierownicy robót instalacyjnych). W trakcie budowy obiektów pracownicy zgłosili szereg usprawnień i pomysłów, z których na wyróżnienie zasługują: zmiana konstrukcyjna stropów gęstożebrowych - kablobetonowych na żelbetowe-gąstożehrowe, zaprojektowane przez inż. Sylwestra Brukarczyka, mgr inż. Mariana Szalbierza, mgr inż. Jana Wieczorkiewicza, mgr inż. Edwarda Wylegałę.

Oszczędność z tytułu zastosowania stropu o takiej technologii wyniosła 2 896 (XX) zł. Do podawania betonu użyto transportera pneumatycznego typu ,,500 B" , oszczędzając tym samym czas i robociznę o wartości 110 412 zł. Zastosowano także przy budowie tych obiektów typowe szalowanie dla ścian i stropów. Dzięki wdrożeniu tego pomysłu uzyskano oszczędności ponad 182 tys. zł. W sumie dzięki zastosowaniu wniosków i pomysłów racjonalizatorskich skrócono i przyspieszono cykle robót, polepszono organizację pracy itp. Oszczędność z tego tytułu oszacowano na 3 (XX) (XX) zł.

Uprzedzając obawy fachowców co do trudności przy montowaniu kurtyn aluminiowych, projektanci opracowali metodę montażu polegająeycą na tym, że na dachu wieżowca miał być umocowany specjalny "wózek" ze zwisającymi linami, do których miano przytwierdzać kurtyny, transportować je na dach a następnie ma poszczególne piętra w dół. Metoda ta była zbyt kłopotliwa w zastosowaniu. Inż. Sylwester Brukarczyk opracował metodę znacznie prostszą i bezpieczniejszą. Kurtyny dostarczano z dołu za pomocą windy typu "Busko" na poszczególne piętra i następnie montowano rozpoczynając od górnych kandygnacji, opuszczając je przy pomocy lin, zawsze- z kondygnacji wyższej. Czas trwania montażu w stosunku do zakładanego w projekcie znacznie skrócono: na wieżowcu A o osiemnaście dni roboczych, na B - o dwadzieścia cztery dni, a na wieżowcu C - o dwadzieścia osiem dni. Powiernictwo nad realizacją inwestycji przekazano Dyrekcji Inwestycji Miejskich. Kolejno inspektorami nadzoru inwestorskiego byli: inż. Zdzisław Witkowski, inż. arch. Kazimierz

Główny proj ektant "Centrum", mgr inż.

arch. Jerzy Liśniewicz obserwuje prace wykończeniowe na wieżowcu B

Zuk, mgr inż. arch. Zygmunt Litwinowicz (nadzór budowlany), lnz. Andrzej Walczak, inż. Lech Sokołowski (nadzór nad instalacjami wodno-kanalizacyjnymi i elektrycznymi), inż. Stanisław Fiejdasz nadzór nad drogami). Podwykonawcami byli: Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych, Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych, Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych, Gorzowskie Zakłady Stolarki Budowlanej (dostawca kompletnych elementów ściany osłonowej kurtyn) w kooperacji z zakładem Okuć i Instalacji Budowlanych "Budoplast" Bielsko Biała, Przedsiębiorstwa Konstrukcji Stalowych i Urządzeń Przemysłowych "Mostostal" Poznań i Wrocław, Zakłady Urządzeń Dźwigowych w Poznaniu, Poznańskie Zakłady Drzewne Przemysłu Terenowego, Spółdzielnia Pracy - Leszczyńskie Zakłady Stolarskie, Zakłady Stolarki Budowlanej "Jawor" Vf Jarocinie, Zakłady Stolarki Budowlanej w Smiglu, Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Wodno- Kanalizacyjnych w Poznaniu. Autorzy projektu "Centrum" i wykonawcy w składzie: mgr inż. arch. Jerzy Liśniewicz, inż. Stanisław Sapała, mgr inż. Jerzy Czer

Sprawozdania

Inż. Sylwester Brukarczyk, kierownik budowy "Centrum" w latach 1965 - 1%8wiński, mgr inż. arch. Zygmunt Waschko, inż. Sylwester Brukarczyk zostali laureatami Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za rok 1968 8. Zespól projektantów: mgr inż. arch. Liśniewicz, inż. Stanislaw Sapała, inż Bronisław Scheller, inż. Józef J anicki oraz inż. Jerzy Czerwiński zdobyli nagrodę II ątopnia Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za wybitne osiągnięcia twórcze w dziedzinie budownictwa i architektury w 1969 r. Budową obiektów od samego początku żywo interesowali się mieszkańcy Poznania. Przystawali po przeciwnej stronie ulicy obserwując wznoszone konstrukcje i postęp robór. Co roku budowę zwiedzało ponad sto pięćdziesiąt grup wycieczkowych z różnych stron kraju. Interesowali się przebiegiem robót fachowcy oraz młodzież szkól technicznych i zawodowych. W dniu 3 maja 1967 r. budowę wizytował członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Marian Spychalski w towarzystwie sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego Jana SzydIaka i Czesława Kończala oraz przewodniczącego Rady Narodowej m. Poznania Jerzego Kusiaka. 26 maja 1967 r. budowę zwiedziła delegacja partyjna z Charkowa, a 14 listopada 1966 r. grupa inżynierów i architektów z Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Gościem budowy był minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych Marian

Olewiński, prof. Jerzy Hryniewiecki z Politechniki Warszawskiej i inne osoby. Ogółem zwiedziło budowę 637 wycieczek krajowych i zagranicznych. Dnia 17 lutego 1%7 r. reporterzy Telewizji Poznańskiej Urszula Zawidzka i Henryk Konieczny nadali bezpośredni reportaż z budowy "Centrum" .

W grudniu 1968 r. przekazano użytkownikowi pierwszy obiekt - część wysoką wieżowca A, w styczniu 1969 r. oddano pomieszczenia biurowe wieżowca środkowego (B) i w marcu tegoż roku pomieszczenia biurowe wieżowca (C). Natomiast części handlowo-usługowe ze względu na szereg wprowadzonych zmian i udoskonaleń, polegających m. in. na zmianie systemu oświetlenia i przystosowania do wymogów innej technologii produkcji zainstalowanej tam pralni chemicznej, oddawano kolejno: we wrześniu, październiku i grudni u 1969 r.

Użytkownikami obiektów zostali: wieżowca A - Wojewódzki Związek Spółdzielczości Pracy (23 (XX) m'), B - Dyrekcja Miejskiego Handlu Detalicznego (23 (XX) m S ), C - Poznańska Spółdzielnia Spożywców (22 j)) m»). Kubatura każdego wieżowca wynosi 11 j)) 1ll». Poszczególne obiekty "Centrum" otwierali: Obiekt (A) Poznańskiej Spółdzielni Spożywców Spółdzielczy Dom Handlowy "Alfa" - prezes Zarządu "Społem" Związku Spółdzielni Spożywców Irena Strzelecka, w towarzystwie wiceprezesa Franciszka Łosia, zastępcy przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Henryka Kędziory (22 IX 1969 T.). Obiekt (B) Miejskiego Handlu Detalicznego tzw. "Centrum" otworzył wiceprzewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Henryk Kędziora w towarzystwie dyrektora Poznańskiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Handlowych Eugeniusza Zaremby, dyrektora Miejskiego Handlu Detalicznego - Jana Dolackiego (5 X 1969 T.). Obiekt (C) Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy zwany Domem Usług otworzył przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Jerzy Kusiak w towarzystwie prezesa Wojewódzkiego Związku Tadeusza Grabskiego (2 II 1970 T.).

Poznań otrzymał w trzech obiektach szereg placówek handlowych i usługowych. W "Alfie", tzw. Spółdzielczym Domu Handlowym, bogato zaprogramowano stoiska z różnego rodzaju wyrobami dziewiarskimi a także wyroby galanteryjne, bieliznę, upominki, odzież, obuwie, wyroby skórzane. Na I piętrze zlokalizowano samoobsługowy bar kawowy i punkt przyjęć, w którym klienci mogą zle

» Zob. A. L a b o g a i T. O r l i k, Laureaci Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za rok 1968. Zespołowa Nagroda Budownictwa t Architektury. "Kronika Miasta Poznania" R. 1969 nr 4 s. 110 - 115.

cać, na podstawie prezentowanych wzorów, wykonywanie usług z zakresu kapelusznictwa, dziewIarstwa oraz korzystać z repasacji pończoch. Powierzchnia sprzedażna wynosi 16)) m».

T owar przeznaczony do bieżącej sprzedaży umieszczony jest w "Alfie" (dotyczy to wyrobów dziewiarskich) na wieszakach z przyczepionymi "wizytówkami" z uwidocznioną ceną. Na stojakach natomiast widnieją numeracje rozmiarów odzieży. Wnętrze placówki jest bardzo widne, mimo iż nie posiada dopływu światła dziennego. Dla wyeksponowania towarów zastosowano oświetlenie jarzeniowe. Placówka Miejskiego Handlu Detalicznego - zwana słusznie "sezamem drobiazgów", oferuje ok. 4W różnych drobnych przedmiotów. Sklep o powierzchni ID) m* mieści cztery działy. Na parterze: sprzęt zmechanizowany, maszyny do szycia oraz wózki dziecięce. N a tym samym parterze na zasadach samoobsługi: wyroby ze szkła, porcelany i ceramiki, na pierwszym piętrze lampy, klosze, żarówki itd. oraz bogaty zestaw artykułów od garnków - do sztućców, wyroby z tworzyw sztucznych, artykuły perfumeryjne i chemiczne. N a l piętrze czynny jest także bar kawowy. Po kilkumiesięcznym zagospodarowywaniu, 2 lutego 1970 r. otworzył podwoje Dom U sług Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Pracy.

Większą część parterowych pomieszczeń zajmuje Spółdzielnia Pracy "Helios". Zakład ten świadczy usługi w zakresie pralnictwa l chemicznego czyszczenia garderoby. Punkt został wyposażony w sześć pralni bielizny, automatyczne zestawy do prasowania l składania koszul oraz pomocnicze maszyny i urządzenia towarzyszące procesowi czyszczenia. Obok mieści się punkt ekspresowej naprawy obuwia, Spółdzielni Pracy Branży Skórzanej "Obuwnik Poznański", a w sąsiedztwie bardzo potrzebny Ośrodek Informacji o Usługach. Klienci wyczekujący na załatwienie mogą odpocząć na I piętrze, w przyjemnie urządzonym barze kawowym Studenckiej Spółdzielni Pracy "Akademik". N a I piętrze są ponadto świadczone fachowe usługi w takich dziedzinach j ak: usługi zegarmistrzowskie, usługi fotograficzne Spółdzielni Pracy "Fotos", usługi w zakresie kapelusznictwa i czapnictwa oraz sprzedaż wyrobów Spółdzielni Pracy Kapeluszników i Czapników. Połowę I piętra zajmują gabinety kosmetyczne i fryzjerskie Spółdzielni Pracy Fryzjersko-Kosmetycznej.

N a II piętrze zlokalizowano Spółdzielnię Pracy Lekarsko- Specjalistyczną. Tutaj otwarto - jako pierwszy w Poznaniu gabinet chirurgii leczniczej, upiększającej, z salami zabiegowymi wyposażony w urządzenia z importu, m. in. aparaty z Francji i z Niemieckiej Republiki Federalnej.

Inż. Anna Misiak, kierownik budowy "Centrum" od l grudnia 1968 r.

Smukłe sylwetki wieżowców, połączone częściami niskimi, nadają korzystne zmiany nowoczesności tej części dzielnicy Starego Miasta. Dzięki realizacji programu przebudowy i rozbudowy miasto wzbogaciło się o reprezentacyjne obiekty, a także tak bardzo potrzebne placówki handlowe i usługowe. Równocześnie budowany był obiekt "Super-Samu" (artykuły spożywcze) przy. zbiegu ul. 27 Grudnia z ul. Kantaka o kubaturze 11538 m> o powierzchni użytkowej 1185 m!.

Z sześciu kondygnacji parter i I piętro przeznaczone na sklepy a piętra od drugiego do piątego na pomieszczenia biurowe dla Miejskiego Handlu Detalicznego Artykułami Spożywczymi Poznań Południe i MHD Północ. Placówka dysponuje 46) m! powierzchni sprzedażnej i 2S) m 2 powierzchni magazynowej, co umożliwi zgromadzenie odpowiedniej ilości zapasów. Placówka wyposażona została w nowoczesne urządzenia chłodnicze. Piękny akcent wnętrza stanowią wykładziny ścian wykonane z piaskowca białego i z luster oraz schody z czarnego marmuru, prowadzące z parteru na I piętro, który trafnie dobrany kolor wykładziny boazerii drewnianej nadaje wnętrzom przyjemny wygląd. Dokumentację opracowano w Biurze Projektów Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" w Poznaniu, a głównym projektantem był mgr inż. arch. Zdzisław Podoski. Konstrukcja - mgr inż. Olaf Rumatowski. "Supersam" został oddany do użytku 28 kwietnia 1970 r.

Ta sama załoga, która budowała trzy wie

Sprawozdaniażowce "Centrum", przystąpiła pod koniec 1%9 r. do prac związanych z budową dwóch dalszych wieżowców przy ul. Czerwonej Armii na odcinku między ulicami Kantaka i Lampego i przeznaczonych dla Biura Komplek

sowej Automatyzacji "Meramont" oraz Przedsiębiorstwa Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" . Głównym projektantem jest mgr inż. arch. Zygmunt Waschko, a konstruktorem mgr inż. Olaf Rumatowski. Zdzisław Nowicki

KRONIKA OBCHODÓW 25 ROCZNICY WYZWOLENIA POZNANIA

Przygotowania do uroczystości 25 rocznicy wyzwolenia Poznania spod jarzma hitlerowskiego rozpoczęły się już w grudniu 1969 r. Jedną z pierwszych imprez stwarzających odpowiedni klimat do uczynienia z tej rocznicy pouczającej lekcji historii, była otwarta 22 stycznia 1970 r. w salonach Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka wystawa pn. "Zwycięstwo", przygotowana przez Stanisława Kubiaka, Marię Szczepaniak i Janinę Kaczmarek, na której zgromadzono blisko czterysta pamiątek z roku 1945 pierwszego roku pracy i walki w wyzwolonym Poznaniu. Kolejnym krokiem w kierunku pedagogizacji rocznicy był finał konkursu rozpisanego przez Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania przy współpracy Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego pl. "Przez umiłowanie regionu - do miłości Ojczyzny". Wzięło w nim udział ok. 3CXX) osób, a plon konkursu w ramach wystawy prac uczniowskich udostępiono 3 lutego w lokalach Towarzystwa przy Starym Rynku. Zgromadzono na niej m. in. albumy, prace z historii zakładów pracy, szkół lub obrazujące rozwój Poznania w różnych dziedzinach. Otwarcia wystawy dokonał wicekurator Jan Bartkowiak. Podziękował on Towarzystwu za inicjatywę zorganizowania ikonkursiu i wystawy. Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania zainaugurowało nowy cykl wykładów o Poznaniu prelekcją Władysława Tomaszewskiego pl. Działalność Instytutu Zachodniego w okresie okupacji - w 25-lecie PRL. Potok imprez, akademii, wystaw, uroczystych jubileuszy, spotkań z działaczami partyjnymi i państwowymi, z uczestnikami walk o Poznań rozpoczął się pod koniec pierwszej dekady lutego i trwał prawie nieprzerwanie do końca miesiąca.

Poniedziałek, 9 lutego Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Jerzy Kusiak dokonał w "Arsenale" otwarcia wystawy fotogramów Zbigniewa Staszyszyna. Autor nadał jej nazwę "Poznań z lotu ptaka". Ukazała ona miasto po dwudziestu pię

ciu latach od wyzwolenia. "J akże imponująco - pisał Ryszard Danecki na łamach "Gazety Poznańskiej" - wyglądają trzy handlowe wysokościowce przy ul. Czerwonej Armii w połączeniu z sylwetką «okrąglaka», wieżą kościoła przy Fredry, kopułą Akademii Medycznej, blokami Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - wynurzają się z malowniczych płaszczyzn dachów, gdzie i Teatr Polski można zauważyć! Albo jak niezwykłe wrażenie robi wspaniały Ratusz i okolice Starego Rynku, gdy widzi się je z pokładu samolotu. Głębią przestrzeni właśnie to ujęcie wyróżnia się z całego pokazu. Podobnie jak wartościami kompozycyjnymi trójkąt pomostu kierskiej przystani i maleńka żaglówka na rozległej powierzchni jeziora". *

Przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak wygłosił w sali Malinowej Pałacu Działyńskich odczyt pl.

Osiągnięcia m. Poznania w 25-leciu Polski Ludowej.

Wtorek, 10 lutego Bernard Lisiak wygłosił w Klubie Turysty Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Krajoznawczego (Stary Rynek ) prelekcję pl. Cytadela wczoraj i dziś.

Czwartek, 12 lutego Do siedziby Prezydium Rady Narodowej m. Poznania przybywali od godzin przedpołudniowych przedstawiciele dzielnicowych rad narodowych oraz przedsiębiorstw podległych Prezydium Rady Narodowej, by złożyć meldunki o podjęciu przez załogi zobowiązań produkcyjnych w czynach społecznych na rzecz miasta. Meldunki składano w obecności członków Prezydium, przedstawicieli Poznańskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu oraz Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych na ręce przewodniczącego Prezydium Jerzego Kusiaka. Do czynu włączyło się ok. 45 (XX) pracowników przedsiębiorstw i instytucji. Załogi przedsiębiorstw gospodarki komunalnej zobowiązały się wykonać czyny wartości około 6,5 min zł. Pracownicy miejskiej służby zdro

wia postanowili wykonać prace społeczne wartości ponad 700 (XX) zł. Podziękowanie za te cenne zobowiązania złożył Jerzy Kusiak.

Z okazji 25-lecia "Głosu Wielkopolskiego" Zarząd Główny Związku Bojowników o Wolność i Demokrację nadał redakcji Odznakę ,.Za zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację". Odznakę wręczył redaktorowi naczelnemu, Lesławowi Tokarskiemu, prezes Zarządu Okręgu Henryk Mazur.

Turniej "Wierzbowego Liścia" w salonie Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki poświęcony był w całości poezji i poetom poznańskim. Program wypełniło ośmiu recytatorów, którzy przygotowali utwory Kazimiery Iłłakowiczówny, Bogusława Koguta, Wojciecha Bąka, Ryszarda Daneckiego i in. Ponadto w aktorskim recitalu znalazły się utwory Władysława Broniewskiego, Juliana Tuwima i Ildefonsa Gałczyńskiego. Laureatką turnieju publiczność wybrała Aleksandrę Perkowską, uczennicę Technikum Budowlanego, która recytowała Moje miasto Wojciecha B.ąka.

Z inicjatywy Okręgowego Zarządu Studenckiego Związku Młodzieży Socjalistycznej ogłoszono w środowisku studenckim dekadę obchodów 25-tej rocznicy wyzwolenia Poznania i Wielkopolski. Sobota, li lutego Odpowiadając na apel dolnośląskich górników i hutników z Lubina, załogi poznańskich »akładów pracy przystąpiły do podejmowania zobowiązań produkcyjnych dla uczczenia 25 rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem i powiotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy oraz setnej rocznicy urodzin Włodzimierza Lenina. Wśród różnorakich zobowiązań jest wiele podejmowanych na rzecz miasta z okazji 25-rocznicy wyzwolenia. Delegacje zakładów pracy i instytucji odwiedziły siedziby prezydiów Dzielnicowych Rad Narodowych, składając meldunki o pełnej realizacji zobowiązań ubiegłorocznych i o nowjch, stanowiących odpowiedź na apel dolnośląskich górników. W Prezydium Dzielnicowej Rady N arodowej Wilda zjawiło się ponad siedemdziesiąt delegacji fabryk, przedsiębiorstw, szkół i komitetów blokowych. Wartość zadeklarowanych czynów społecznych na rzecz dzielnicy sięga 13 (Q) tys. zł.

Kolejarze węzła poznańskiego zgłosili zobowiązania wartości 6 min zł, a na realizację czynów społecznych przeznaczyli 45 (XX) godzin. Przedstawiciele Komitetu Osiedlowego Swierczewo zobowiązali się do zorganizowa

II Kronika miasta Poznania

nia prac społecznych mieszkańców przy dokończeniu budowy wodociągów i kanalizacji sanitarnej. y W Pałacu Kultury, w obecności przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzego Kusiaka, nastąpiło otwarcie wystawy fotografii dokumentalnej Zbigniewa Zielonackiego pl. "Poznań 1945 i dziś". Oprawę artystyczną nadali jej Jerzy Drygas i Marian Banasiewicz. Około stu fotogramów uszeregowano w grupy tematyczne ukazujące sceny z walk ulicznych, obrazy zniszczeń, wstrząsające dokumenty miejsc kaźni w Forcie VII, Żabikowie i przy ul. Młyńskiej, pierwsze manifestacje, inaugurację nauki w szkołach, odbudowę miasta i wreszcie Poznań naj nowszy z fragmentem nowego śródmieścia włącznie. *

W salonie Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki otwarto wystawę pl. "Ludzie i zdarzenia" popularnego fotoreportera "Głosu Wielkopolskiego" Kazimierza Przychodzkiego.

Autor przepracował dwadzieścia lat w redakcji. Ekspozycja ukazała piękny dorobek twórczy oraz stanowiła rejestr wielu faktów i wydarzeń historycznych, którymi "Głos" zajmował się na swych łamach. Obecni byli: zastępca kierownika Wydziału Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Zbigniew Pawlak i kierownik Wydziału Kultury Prezydium Rady Narodowej m. Poznania J anusz Dembski.

Niedziela, 15 lutego 480 delegatów z całej Wielkopolski przybyło na VI Okręgowy Zjazd Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, aby podsumować pięcioletnią działalność Związku i wytyczyć główne kierunki działania na przyszłość. Zjazd zagaił prezes Henryk Mazur. Powitał on przybyłych na obrady: sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Czesława Kończala, prezesa Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Walentego Kołodziejczyka, przewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Franciszka Schmidta, sekretarza generalnego Zarządu Głównego Związku Kazimierza Rusinka, przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzego Kusiaka, wiceprzewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej Stanisława Cozasia, członków Zarządu Głównego Związku, gen. dyw. Wiktora Ziemińskiego i gen. dyw. Jana Raczkowskiego, naczelnika Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego Stanisława Bohdanowicza, przedstawicieli organizacji społecznych i młodzieżowych oraz sąsiednich okręgów Związku. Miłym akcentem zjazdu było przybycie do

Sprawozdania

Redaktor naczelny "Głosu Wielkopolskiego" Lesław Tokarski zagaja uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci dziennikarzy wielkopolskich poległych w II wojnie światowej i zamordowanych przez okupanta hitlerowskiego w latach l -1945. W głębi stoją od lewej: przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski, wiceprezes Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa" Edmund Królauli licznych delegacji młodzieży harcerskiej i Związku Młodzieży Socjalistycznej. Naczelnik Związku Harcerstwa Polskiego Stanisław Bohdanowicz w uznaniu wielkiego wkładu Związku w dzieło wychowania młodzieży udekorował sztandar Zarządu Okręgu Krzyżem "Za zasługi dla Z H P" .

Poniedziałek, 16 lutego N a apel budowniczych, górników i hutników Lubina odpowiedziała załoga Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski". Główne kierunki zobowiązań zmierzają do zwiększenia produkcji, poprawy jej jakości l stopnia nowoczesności. Deklarując udział w czynach społecznych, załoga postanowiła przepracować 45 (XX) godzin na rzecz zakładów i s:m godzin na rzecz dzielnicy Wilda. Załoga Zakładów Przemysłu Odzieżowego im. Komuny Paryskiej postanowiła wykonać prace społecznie użyteczne wartości 3 min zł. Meldunki od delegacji szkół, zakładów pracy i organizacji przyjmował przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Jerzyce Tadeusz Galiński, z okazji 25 rocznicy wyzwolenia społecznych w 18 W (XX) zł.

miasta zobowiązania czynów tej dzielnicy obliczono na

W dwudziestą piątą rocznicę ukazania się pierwszego numeru "Głosu Wielkopolskiego" - pisma związanego z Poznaniem od samego początku władzy ludowej, odbyły się główne uroczystości jubileuszowe, na które przybyli: sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stefan Olszowski, kierownik Wydziału Kultury Komitetu Centralnego (redaktor naczelny "Głosu" w latach 1951 -1952) Wincenty Krasko, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Kazimierz Barcikowski, sekretarze Komitetu Wojewódzkiego: Jerzy Gawrysiak, Romuald J ezierski, Czesław Kończal, Jan Ławniczak i Jerzy Zasada, przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Poznania Jerzy Kusiak i Wojewódzkiej Rady N arodowej Franciszek Szczerbal, wiceprezes Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa" Edmund Król, wiceprezes Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk Tadeusz Ratajski, przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych Jan Mroczek,

Pamiątkowa tablica odsłonięta 16 lutego 1970 r. w czasie uroczystości jubileuszowej "Głosu Wielkopolskiego" na frontonie "Domu Prasy" przy ul. Grunwaldzkiej 19. Wyryto na niej napis: Dziennikarzom wielkopolskim poległym w drugiej wojnie światowej i zamordowanym przez okupanta hitlerowskiego. W dwudziestą piątą rocznicę powstania " Głosu Wielkopolskiego", pierwszego dziennika w wyzwolonym Poznaniu. Luty 1970redaktorzy naczelni poznańskiej prasy, radia i telewizji oraz przedstawiciele organizacji społecznych. Przybyli również dziennikarze z Niemieckiej Republiki Demokratycznej i z Jugosławii, redakcję "Wochenpost" z Berlina reprezentowali zastępca redaktora naczelnego Klaus Polkehn i Hans H. Pollak, a "Dnevnik" w Nowym Sadzie - zastępca redaktora naczelnego - J ovan Vilovac. Przed południem goście, pracownicy "Głosu", dziennikarze i pracownicy pozostałych redakcji poznańskich wzięli udział w odsłonięciu tablicy pamiątkowej, którą wmurowano na frontonie budynku przy ul. Grunwaldzkiej 19. Do zebranych przemawiał redaktor naczelny "Głosu" Lesław Tokarski, który podkreślił, iż tablica ta jest wyrazem pamięci o tych dziennikarzach, którzy polegli na frontach II wojny światowej (1939 - 1945) lub zostali zamordowani przez okupanta hitlerowskiego. W imieniu Poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich przemawiał wiceprzewodniczący red. Lech J eszka. "Jest dziś po temu szczególna okazja - powiedział na wstępie Lech J eszka - aby przypomnieć mało znaną, ale jakże piękną kartę, jaką w dziejach walki z hitlerowskim okupantem zapisali również dziennikarze wielkopolscy. Kiedy w pamiętnym wrześniu 1939 r. ruszyła na Polskę nawałnica spod znaku swastyki, pozbawieni swego warsztatu pracy dziennikarze poznańscy przystąpili do walki z wrogiem na różnych frontach. N a tych bitewnych i w podziemiu. Nie brak Ich było nad Bzurą, w Warszawie roku 1939 i w Pow

II »staniu Warszawskim, w oddziałach Ludowego Wojska Polskiego w marszu na Berlin, a także ramię w ramię z Armią Radziecką szturmowali poznańską Cytadelę. "Ci, którym nie było dane walczyć z bronią w ręku, znaleźli się w szeregach polskiego podziemia, walcząc piórem i słowem. Redagowali podziemne gazety w językach polskim i niemieckim przemycane do ugrupowań i do przyszłych adeptów dziennikarstwa, działali w organizacji "Ojczyzna" postulującej powrót do Macierzy naszych piastowskich Ziem Zachodnich i Północnych, brali udział w akcjach sabotażowych lub ułatwiali jeńcom alianckim ucieczkę z obozów". "Choć rozproszeni po całej Polsce - mówił dalej Lech J eszka - wszyscy owiani byli jedną myślą: walczyć z nienawistnym wrogiem na każdym kroku i ile sił starczy po to, aby powstała wolna i niepodległa Polska. A choć ideologicznie różnili się w swych poglądach - łączyło ich jedno: głęboki patriotyzm i ukochanie ojczyzny. " Walka ta nie o była się bez ofiar. Nie wszyscy doczekali się tego, czego tak gorąco pragnęli - klęski hitleryzmu i wolnej Polski. Ale ich bohaterstwo i ofiara krwi nie poszła na marne. Ich pamięć utrwalamy dziś tablicą pamiątkową. "Niech mi będzie wolno w imieniu Zarządu poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia Dzienni karzy Polskich złożyć serdeczne podziękowanie redakcji «Głosu Wielkopolskiego» za tę piękną inicjatywę, a władzom miejskim za jej zrealizowanie". Odsłonięcia tablicy dokonał red. Lesław To

Sprawozdania

dn w 7 ™ J U b 11 e li s z o w a "G ł o s li Wielkopolskiego" w Białej Sali Prezydium Rady N aro$7? ™ _ pBo z n a m a <16 1 li t e O 19™>_ Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjed.noczonej Partu Robotniczej Stefan Olszowski składa gratulacje .gazecie-j.ubilatce. w głębI od W Z7Z TY P r e 2 y d i U fi wojewódzkiej Rady Narodowej FrancIszek Szc erba! reaktor naczelny Expressu Poznańskiego" Zdzisław Kandziora, wiceprezes RobotnIcze, ;,,« r " II WYdawnicz j "Prasa" Edmund Król, dyrektor Telewizji . P.ozn ńskiejr M r" k fu c t W A kierownik Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PolskIej Zjednoczonej PaTlII R o b czej Wincenty Kraskokarski. Żołnierze Wojska Polskiego zaciągnęli przed tablicą warte honorową. Na tablicy wyryto napis: Dziennikarzom wielkopolskim poległym w Ii wojnie światowej i zamordowanym przez okupanta hitlerowskiego, w 25 rocznicą powstania "Głosu Wielkopolskiego ': pierwszego dziennika w wyzwolonym Poznaniu. Pod tablicą złożono wiązanki kwiatów. O godz. 12>x< w Białej Sali Prezydium Rady Narodowej Poznania gości oraz zespół redakcji powitał przewodniczący Prezydium Jerzy Kusiak. Przypomniał on dni sprzed dwudziestu pięciu lat, kiedy to - zanim jeszcze usta y walki o wyzwolenie Poznania - ukazała SIę pierwsza polska gazeta. "Glos Wielkopolski". Jerzy Kusiak stwierdził, że w minionym ćwierćwieczu zespół "Głosu" brał żywy

udział w odbudowie oraz w rozwoju Poznania i Wielkopolski, że każde poważniejsze wydarzenie regionu znajduje odbicie na łamach pisma. W uznaniu zasług, długoletnim pracownikom "Głosu" Rada Państwa nada a odznaczenia państwowe. Krzyże KawalerskIe Orderu Odrodzenia Polski otrzymali: Eugeniusz Cofta, Janusz Marciszewski, Wiesław Porzyeki, Zbigniew Szumowski i Lesław Tokarski; Złote Krzyże Zasługi: Piotr Chojnacki i Mieczysław Skąpski; Srebrne Krzyże Zasługi: Henryk Kamza, Michał Łuczak, Bożena Marecka, Maria Polcyn, Kazimierz Przychodzki, Feliks Skrzypczak. Dekoracji dokonał wiceprezes Edmund Król Kilkunastu pracownikom "Głosu" wręczono Odznaki Honorowe Miasta Poznania, Odznaki Honorowe "za zasługi w rozwoju wojewódz

Uroczystość jubileuszowa "Głosu Wielkopolskiego" w Białej Sali Prezydium Rady Narodowej m. Poznania (16 lutego 1970). Wiceprezes Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa" Edmund Król dekoruje zasłużonych dziennikarzy. Od lewej: Eugeniusz Cofta, Henryk Kamza, Michał Łuczaktwa poznańskiego" i Odznaki Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania.

Gratulacje i życzenia w imieniu kierownictwa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej złożył sekretarz Komitetu Centralnego, Stefan Olszowski. W serdecznych słowach podkreślił, że w ciągu minionych dwudziestu pięciu lat zespół "Głosu" dobrze spełniał swój obywatelski obowiązek wobec Ziemi Wielkopolskiej, służył ludziom pracy, ich problemom i sprawom. "Głos" wykształcił zastęp ideowych publicystów, których w codziennej pracy cechuje pełna odpowiedzialność za publikacje zamieszczane na łamach dziennika. Stefan Olszowski życzył zespołowi redakcyjnemu nowych,

Uroczystość jubileuszowa "Głosu Wielkopolskiego" w Białej Sali Prezydium Rady Narodowej m. Poznania (16 lutego 1970). Redaktor naczelny "Głosu Wielkopolskiego" Lesław Tokarski dziękuje w imieniu odznaczonych. Stoją od lewej: Kazimierz Przychodzki, Mieczysław Skąpski, Feliks Skrzypczak

Sprawozdania

trwałych osiągnięć w pracy zawodowej i społecznej. W imieniu odznaczonych serdeczne podziękowanie złożył Lesław Tokarski. Z okazji pobytu Stefana Olszowskiego w Poznaniu, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Bady Narodowej udekorował go Odznaką Honorową "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", a Jerzy Kusiak wręczył mu pamiątkowy medal wybity z okazji 25-lecia wyzwolenia Poznania. Medale otrzymali także Wincenty Krasko i Lesław Tokarski.

W sali Wielkiej Pałacu Kultury nastąpił finał konkursu dla młodzieży pl. "Przez umiłowanie regionu - do miłości Ojczyzny". Organizatorami konkursu, którego I etap rozpoczął się w 1967 r. byli: Towarzystwo Miłośników Poznania, Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego oraz dyrekcja Pałacu Kultury. W ciągu trzech lat zespoły z poszczególnych szkół podejmowały wiele tematów konkursowych związanych z historią i dniem dzisiejszym naszego miasta. Do finału zakwalifikowało się pięć szkół podstawowych oraz trzy szkoły średnie; w wyniku zaciętej walki drużyny wykazały bowiem wyrównany poziom, I miejsce zajęła Szkoła Podstawowa Nr 86, II - Szkoła Podstawowa Nr 9, III - Szkoła Podstawowa Nr 82. W grupie szkół średnich największym zasobem wiedzy o Poznaniu wykazali się uczniowie Liceum Ogólnokształcącego Nr l, następnie z Technikum Handlowego i Liceum Ogólnokształcącego Nr 6.

W finałowej imprezie, sprawnie prowadzonej przez Piotra Szezechowiaka, z programem artystycznym wystąpiły zespoły Szkół Podstawowych Nr 13 i 86, Liceum Ogólnokształcącego Nr l, Techników Chemicznego, Geodezyjno- Drogowego, Poligraf iczno- Księgarskiego oraz zespół estradowy Pałacu Kultury. *

W pałacu Działyńskich red. Zbigniew Szumowski wygłosił prelekcję na temat Walki o wyzwolenie Poznania.

Wtorek, 17 lutego Załoga Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego podjęła zobowiązania, w ramach których wykonane zostaną m. in. ponadplanowe naprawy silników tramwajowych: 40 remontów kapitalnych, lm remontów bieżących oraz 2 remonty autobusów. Przeprowadzone zostaną prace porządkowe na terenach przedsiębiorstwa, a w zakładowym ośrodku wypoczynkowym powstanie świetlica. Pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodno-Kanalizacyjnych włączając się do fali zobowiązań, postanowili wykonać dodatkowe zadania produkcyjne wartości 1300 tys. zł i prace społeczne wartości

433 r 00 zł. Dzięki tym zobowiązaniom powstanie m. in. 300 m drogi w ZOO i 6:XX) m« nawierzchni na boiskach szkolnych. W Miejskim Przedsiębiorstwie Wodociągów i Kanalizacji załoga podjęła zobowiązania produkcyjne i czyny społeczne wartości 1119 tys. zł. Efektem tych zobowiązań będzie m. in. zwiększenie powierzchni stawków infiltracyjnych o 8CXX) m! oraz obniżenie kosztów własnych przedsiębiorstwa o 200 (XX) zł. W ramach czynów społecznych załoga przepracuje 700 godzin przy budowie Parku Przyjaźni i Braterstwa Broni na Cytadeli. *

W kinie "Pałacowym" nastąpiło uroczyste otwarcie pokazu filmów dokumentalnych pn. "Wielkopolska wczoraj, dziś i jutro" zorganizowanego przez Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Pokaz otworzył dyrektor Pałacu Kultury Jan Szajek witając licznie zebraną publiczność, przedstawicieli władz i Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi - m. in. reżyserów filmów o Wielkopolsce Jerzego Gausa i Kazimierza Muchę.

Środo, 18 lutego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania opublikowało apel następującej treści: "Do mieszkańców miasta Poznania! ,,23 lutego przypada dwudziesta piąta rocznica wyzwolenia Poznania spod hitlerowskiej okupacji. Zakończył się najbardziej tragiczny okres w tysiącletnich dziejach naszego miasta. Władze w swe ręce przejęła klasa robotnicza, odbudowując swe miasto z gruzów i zniszczeń wojennych. Dzięki wysiłkowi ludzi pracy Poznań stał się jednym z najbardziej uprzemysłowionych miast kraju, ośrodkiem nauki i kultury. Zawsze jednak wracamy pamięcią do tych dni lutego 1945 roku, wspominamy bohaterstwo Armii Czerwonej i poznańskich Cytadelowców, bohaterstwo ludzi, którzy za naszą wolność oddali życie. "W dniu 21 lutego rozpoczną się jubileuszowe uroczystości. Weźmy masowy udział w akademiach i rocznicowych obchodach, uczcijmy pamięć poległych bohaterów, złóżmy kwiaty pod pomnikami męczeństwa, udekorujmy nasze zakłady pracy, przystrójmy ulice, domy, uczcijmy srebrny jubileusz miasta przez nadanie mu odświętnej szaty". *

Kolejne meldunki o zobowiązaniach, podejmowanych przez załogi poznańskich zakładów pracy, napłynęły m. in. z Zakładów Graficznych im. Marcina Kasprzaka i z Zakładów Metalurgicznych "Pomet". N a masówce zorganizowanej w Zakładach Graficznych podjęto zobowiązania wykonania zadań planowych roku bieżącego w lOS/o i skrócenia o l miesiąc cyklu produkcyjnego przy druku opowiadań o Leninie. Załoga

przeznaczyła IW godzin roboczych na prace społeczne w zakładowym ośrodku wypoczynkowym w Lusowie i W godzin - na prace porządkowe na terenie zakładów. Ponad 3CXX) pracowników "Pometu" zebrało się w wielkiej hali wydziału mechanicznego na masówce, w czasie której zapadła decyzja o podjęciu zobowiązań i czynów społecznych. Ogólna wartość zadeklarowanych zobowiązań produkcyjnych sięga 2682 tys. zł. W ramach zadeklarowanych czynów społecznych, których wartość sięga l 157 tys. zł, "pometowcy" pracować będą przy zasypywaniu starego koryta Warty i budowie nasypów pod Trasą Hetmańską. Wezmą też udział w budowie pawilonu i boiska sportowego Klubu Sportowego "Polonia", Ogrodu Zoologicz4ego na Malcie i podmiejskiego ośrodka wczasowo-rekreacyjnego w Budziszewku. *

Jubileuszową akademią w sali Malinowej Pałacu Działyńskich uczciło społeczeństwo Starego Miasta dwudziestą piątą rocznicę wyzwolenia. N a akademię przybyli: członkowie sekretariatu Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Włodzimierzem Kowalskim, wiceprzewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Łangowski, członkowie Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej, przedstawiciele organizacji społecznych, radni i aktyw kierowniczy z całej dzielnicy. Obecny był wicekonsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Aleksiej Kuźnieeow. Okolicznościowy referat wygłosił przewodniczący Prezydium Mieczysław Tarzyński. W czasie, akademii Jerzy Łangowski wręczył trzydziestu siedmiu zasłużonym działaczom Odznaki Honorowe Miasta Poznania, Odznaki Towarzystwa Miłośników Miasta Po7nania oraz medale pamiątkcwe.

Sześć osób urodzonych 23 lutego 1945 r.

w Poznaniu: Wiesława Biernat, Anna Maria Kuczawska, Romuald Maćkowiak, Izabela Michalska, Maciej Radojewski i Maria Sroczyńska - otrzymało pamiątkowe "Dokumenty urodzenia". Akademię uzupełniła część artystyczna w wykonaniu artystów scen poznańskich.

W siedzibie poznańskiego Odziału Polskiej Agencji Prasowej przy ul. Lampego 10 odby

Uroczystość 25-lecia powstania redakcji Polskiej Agencji Prasowej (18 lutego 1970). Stoją od lewej: zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Witold Stefanowski, sekretarz Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Józef Świtaj, kierownik oddziału redakcji Tadeusz Świtała, pracownica Oddziału Teresa J óźwiak, przedstawiciel Wydziału Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Teodor Szwejkowski, I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto Włodzimierz Kowalski. Przemawia red. Tadeusz Świtała

Sprawozdania

Uroczyst?ŚĆ 25-l cia powsta ja redakcji Polskiej Agencji Prasowej (18 lutego 1970 T.). Stoją od leweJ: LudwIka SobkowIak, Andrzej Stanisławski, Maria Stawska udekorowani Odznaka.mi Hono owYm.i Miasta Poznania. Przemawia założyciel redakcji r d. Andrzej StanisławskI. W głębI - wIceprzewodniczący poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich red. Lech J eszka

ła się uroczystość dwudziestopięciolecia założenia tej placówki. Przybyli na nią przedstawiciele władz partyjnych z I sekretarzem Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stare Miasto Włodzimierzem Kowalskim, sekretarz Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stanisław Kostrzyński, wiceprzewodni - czący Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej Witold Stefanowski, sekretarz Prezygium Rady Narodowej m. Poznania Józef Switaj, sekretarz Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych Jerzy Męczyński, redaktorzy naczelni gazet, radia i telewizji. Obecny był założyciel Oddziału red. Andrzej Stanisławski. Redakcję Krajową Polskiej Agencji Prasowej reprezentował zastępca redaktora naczelnego Julian Mikołajczak. Gości powitał krótkim przemówieniem kierownik Oddziału red. Tadeusz Świtała., Sekretarz Prezydium Rady Narodowej Józef Switaj udekorował zasłużone pracownice Oddziału: Ludwikę Graj-Sobkowiakową i Marię Stawską oraz red.

Andrzeja Stanisławskiego Odznakami Honorowymi Miasta Poznania, a prezes Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania red. Stanisław Kubiak - Oddział Polskiej Agencji Prasowej

Odznaką Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. Komendant Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego wydał rozkaz specjalny do wszystkich zuchów, harcerzy i Instruktorów, w którym czytamy m. In.: "Aby uczcić tych, którzy bohatersko walczyli o wolność i tych, którzy od pierwszych dni po wyzwoleniu tworzą współczesne oblicze Poznania, ogłaszam Alert dla drużyn, szczepów i hufców. "Rozkazuję: 1. 19 lutego odbyć uroczyste zbiórki drużyn. dokonać podziału zadań i przesłać do Komendy Chorągwi meldunek o przystąpieniu do Alertu; 2. 20 lutego odwiedzić zastępami miejsca, upamiętnione walką z hitlerowskim okupantem, muzea, wystawy obrazujące walkę z faszyzmem oraz wystawy ukazujące dorobek Poznania w dwudziestopięcioleciu. Odwiedzić ludzi, którzy walczyli o Poznań i brali szczególnie czynny udział w jego odbudowie. * W Klubie Związku Młodzieży Socjalistycznej "Agora" przy ul. Zamenhofa rozpoczęto cykl imprez związanych z jubileuszem ćwierć

Tablica pamiątkowa odsłonięta na frontonie Szkoły Podstawowej Nr 28 im. Elizy Orzeszkowej (18 lutego 1970)wiecza Poznania. W inauguracyjnej imprezie wziął udział przedstawiciel Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania Ignacy Kaczmarek, który podzielił się wspomnieniami z pierwszych miesięcy odbudowy życia gospodarczego w Poznaniu w roku 1945. *

Na frontonie Szkoły Podstawowej Nr 28 im.

Elizy Orzeszkowej przy ul. Prądzyńskiego odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci nauczycieli poległych i pomordowanych przez hitlerowców w latach 1939 -1945. Przed tablicą harcerze zaciągnęli wartę honorową. Obok stanęły poczty sztandarowe organizacji młodzieżowych. Pamięć nauczycieli uczczono minutą ciszy. Delegacje szkół poznańskich złożyły pod tablicą wiązanki kwiatów. Odsłonięcia tablicy dokonał wicekurator Okręgu Szkolnego Poznańskiego Stefan Basiński. W uroczystości uczestniczyli I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Teofil Stróżyk i przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Sylwester Kamiński. Uroczystość odsłonięcia tablicy poprzedziła akademia w Klubie Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego. Edward Serwański w okolicznościowym referacie omówił m. in. udział nauczycieli w ruchu oporu, ich zasługi w tajnym nauczaniu. We wszystkich szkołach wildeckich odbyły się apele poświęcone pamięci pomordowanych nauczycieli.

Czwartek, 19 lutego

Dzielnicowa akademia dla mieszkańców Wildy odbyła się w sali Klubu Zakładów N aprawczych Taboru Kolejowego. Podsumowano na niej dorobek czynów społecznych w 1%9 r. Mieszkańcy tej dzielnicy wykonali różne prace społecznie użyteczne wartości 13 645 tys. zł. Największe roboty przeprowadzono w czynie społecznym na Swierczewie. Zakończono też

pierwszy etap budowy Parku Kultury na Lęgach Dębińskich. M. in. położono tam około 6:XX) m! dróg asfaltowanych i założono na kilku hektarach trawniki. Park wzbogacił się też o SX) drzew. Z innych przedsięwzięć wymienić należy budowę pracowniczych ogródków działkowych przy ul. Opolskiej. Wykonano tam m. in. wykopy pod wodociąg i ułożono część rur. Wybudowano również szereg obiektów rekreacyjnych i sportowych dla dzieci i młodzieży. Do największych z nich należy plac zabaw w obrębie ulic: Jesionowej, Akacjowej i Opolskiej. Podczas akademii dwudziestu czterech działaczy Frontu Jedności Narodu otrzymało Odznaki Honorowe Miasta Poznania. Dwudziestu pięciu zakładom pracy, szkołom, organizacjom społecznym i politycznym wręczono pamiątkowe upominki za szczególnie duże osiągnięcia w realizacji czynów społecznych. *

W siedzibie Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej odbyło się spotkanie przedstawicieli władz województwa z reprezentantami wytwórni filmowych, biorących udział w pokazie Wielkopolska wczoraj, dziś i jutro. Sekretarz Prezydium - Bogdan Gawroński wręczył medale pamiątkowe reżyserom filmów o Wielkopolsce: Edwardowi Czurko, J erzemu Gausowi, Krzysztofowi Gradowskiemu, Janinie Hartwig, Marii Kwiatkowskiej, Kazimierzowi Musze, Edwardowi Pałczyńskiemu i Sergiuszowi Sprudinowi. 17 dalszych medali, stanowiących dowody uznania dla nieobecnych w Poznaniu reżyserów, których filmy prezentowane były na imprezie "Wie lkop o Iska wczoraj, dziś i jutro, odebrali przedstawiciele Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie i Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi. Końcowa część spotkania poświęcona była omowleniu spraw, związanych z realizacją następnych filmów o naszym regionie.

Sprawozdania

W Bibliotece Publicznej przy ul. Dzierżyńskiego 94 odbyła się akademia, w czasie której płk Mieczysław Knap wygłosił prelekcję o dniach wyzwolenia Poznania. *

W Bibliotece Publicznej przy ul. Ostrowskiej 11) odbyło się spotkanie z uczestnikami walk o wyzwolenie Poznania. *

W Teatrze Polskim odbyła się premiera dramatu Władysława Orłowskiego Jutro Berlin w reżyserii Jerzego Zegalskiego i scenografii Andrzeja Sadowskiego. W premierowej obsadzie wystąpili: Janusz Greber, Zbigniew Roman, Kazimierz Borowiec, Jan Ibel, Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Gochna, Piotr Wypart, Wiesław N owicki, Henryk Olszewski, Nina Grudnik, Danuta Wiłowicz, Wanda Neumann, Sidonia Błasińska, Alina Pewnicka, Teresa Waśkowska, Tadeusz Wojtych, Irena Olecka i Andrzej Juszczyk.

Akademia w auli Liceum Ogólnokształcącego Nr l im. Karola Marcinkowskiego. Prelekcję wygłosił red. Zbigniew Szumowski. W części artystycznej odbył się koncert w wykonaniu licealnych zespołów artystycznych.

W "Arsenale" otwarto wystawę pn. "Poznań i Wielkopolska w malarstwie", na której eksponowano dzieła 17 autorów.

Piątek, 20 lutego N a uroczystości jubileuszowe w Poznaniu przybyły delegacje zaprzyjaźnionych miast: Brna, Charkowa, Cottbus i Plovdiv.

Delegacja z Charkowa przybyła w składzie: Andrea Bezdetko - przewodniczący Obwodowego Komitetu Delegatów Ludu Pracującego, Włodzimierz S. Griszczenko - I sekretarz Komitetu Dzielnicowego w Charkowie oraz Mikołaj M. Guzła - ślusarz z zakładów "Sierp i Młot".

Delegacja Brna przybyła w składzie: Kareł N eubert - I sekretarz Komitetu Okręgowego Komunistycznej Partii Czech, Zdenek Vavra przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Oldrich Vaverka - przewodniczący Rady Narodowej m. Brna i Vlastimil Kriz sekretarz redakcji dziennika "Równość" .

Delegacja z Cottbus przybyła w składzie: sekretarz Komitetu Okręgowego Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec Harry Klemke, Willi Anders - pierwszy zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady N arodowej oraz Heinrich Heinecke - wiceprzewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Cottbus. Delegacja z Plovdiv przybyła w składzie: Stefan Nikolov Taszev - pierwszy zastępca przewodniczącego Wojewódzkiej Rady N arodowej, Dymitr Bakalov - sekretarz Komitetu

Miejskiego Bułgarskiej Partii Komunistycznej w Plovdiv, Kosta A. Kumanov - przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Plovdiv i jego zastępca Angel J. Jordanov. Z Saratowa przybył Bohater Związku Radzieckiego, dowódca oddziałów walczących o Poznań w r. 1945, gen. mjr Dymitr Bakanowo

W Pałacu Kultury przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak dokonał otwarcia wystawy pokonkursowej modeli Ratusza poznańskiego. Laureatom Konkursu Witoldowi Głuchowi, J anowi Malikowi i Bronisławowi Ziółkowi z Krakowa oraz Antoniemu Jakubowskiemu z Buku wręczono nagrody i Odznaki Honorowe Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania. *

Uroki Poznania ukazali na wystawie w Pałacu Kultury fotograficy: Marian Kucharski, Janusz Korpal, Stefan Leszczyński i Roman Serafin.

W auli Uniwersyteckiej im. Adama Mickiewicza odbył się uroczysty koncert orkiestry Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Zdzisława Szostaka. W programie wykonano m. in. Stefana B. Poradowskiego Ratusz Poznański i Rapsod Poznański na tenor solo, chór i orkiestrę. Wystąpił Chór Mieszany Spółdzielczości im. Stanisława Moniuszki oraz Marian Kouba (tenor).

Jury konkursu na wiersz albo poemat o Wielkopolsce lub Poznaniu, ogłoszonego przez Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne, Wydziały Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej i Rady Narodowej m. Poznania oraz Wydawnictwo Poznańskie w składzie: Feliks Fomalczyk, Janusz Dembski, J ózef Ratajczak, Zofia Szmajs rozpatrzyło 119 nadesłanych utworów poetyckich. Podjęto następujące decyzje: I nagrody nie przyznano, II nagrodę w wysokości 2(XX) zł uzyskał Wincenty Różański za cykl wierszy bez tytułu, zadedykowanych "Matce i ojcu i cichym powstańcom wielkopolskim". Dwie III nagrody w wysokości IW zł otrzymali: Lech Łuczak za utwór pl. Wielkopolskim powstańcom oraz Jerzy Grupiński za dwa utwory Wiosną oraz Łowcry. Wyróżnienia po W zł otrzymali Józef Baranowski za Balladę poznańską, Ryszard Danecki za Hymn, Teresa J aśniewicz za wiersz pl. W rocznicę wyzwolenia Poznania, Mieczysław Kurpisz za wiersz podpisany Osowa Góra Z cyklu pl. Wielkopolska oraz Anna N oskowicz za wiersze Zamiast inwokacji, Ulica Działowa, Stary Rynek.

Pracownik Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" Wacław Słówek dokonuje odsłonięcia tablicy upamiętniającej nadanie miastu Orderu Budowniczych Polski Ludowej, wmurowanej na frontonie siedziby Prezydium Rady N arodowej m. Poznania przy pi. Kolegiaokim 17 (21 lutego 1970).

Na tablicy wyryto napis: W tysiąclecie państwa polskiego, dnia 16 kwietnia 1966 roku, Rada Państwa nadała miastu Poznań Order Budowniczych Polski Ludowe]. Wmurowano w XXV rocznicą wyzwolenia Poznania spod hitlerowskiego jarzma, dnia 23 lutego 1970 roku.

W Domu Kultury Zakładów Motoryzacyjnych w dzielnicy Jeżyce, członkowie Związku Młodzieży Socjalistycznej spotkali się z uczestnikami walk o Poznań w 1945 r. Wyświetlono film dokumentalny z tych dni.

*

W Klubie" "Empiku" prelekcję pl. 25 lat - Wyzwolenie Poznania wygłosił płk Ryszard Seremak.

Dzielnicowy Zarząd Oddziału Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Wildzie zorganizował akademię w Klubie Fabrycznym Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" .

W Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im.

Marcina Kasprzaka prelekcję na temat wspomnień uczestników walk o Poznań w roku 1945 wygłosił Ludwik Gomolec.

Sobota, 21 lutego Od rana odbywały się główne uroczystości jubileuszowe ćwierćwiecza władzy ludowej w Poznaniu. O godz »> dla upamniętnienia dnia 17 kwietnia 196) T., kiedy Poznań udekorowany został przez Władysława Gomułkę Orderem

Budowniczego Polski Ludowej, na frontonie siedziby Prezydium Rady Narodowej m. Poznania przy pi. Kolegiackim 17 zasłużony pracownik Zakładów Przemysłu Metalowego ,.H. Cegielski" Wacław Słówek dokonał odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Okolicznościowe przemówienie wygłosił przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Jerzy Kusiak.

Tablicę wykonał znany rzeźbiarz Józef Stasiński.

O godz. lIT» w Białej Sali Prezydium Rady N arodowej odbyła się uroczystość dekoracji wysokimi odznaczeniami bojowymi i państwowymi zasłużonych obywateli miasta i województwa. N a uroczystość przybyli członkowie kierownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Kazimierzem Barcikowskim. Aktu dekoracji dokonali przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak i przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal. Krzyżami Srebrnymi Orderu Virtuti Militari udekorowani zostali: Stanisław Adamiak, J erzy Cielecki, Józef Gałkowski, Feliks J opp, Edmund Nowacki.

Sprawozdania

Krzyżami Walecznych udekorowani zostali: Tadeusz Borowczak, Stefan Gorajski, Stanisław Górski, Władysław Gramza, Stanisław Marzyński, Marian Okupnik, Franciszek Ostrowski, Dominik Poprawski, Czesław Ratajczak, Józef Siuchniński, Piotr Skowroński, Jerzy Szymański, Stefan Zgoła.

Kilkadziesiąt osób odznaczono Srebrnym Medalem "Zasłużonym na polu chwały".

Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski udekorowani zostali: Zenon Brzozowski, Roman Chmielewski, Kazimierz Czerniejewski, Bolesław Dolata, Zenon Haygelmann, Franciszek Jaśkowiak, Władysław J ózefowicz, Stanisław Kalemba, Michał Kopalski, Aleksander Kirych, Czesław Maleszka, Władysław Marciniak, Piotr Mikołajczak, Erazm N apierała, Tomasz Nowak, Stefan Pankowski, Stefan Przybylak, Sylwester Wawrzyniak, Mikołaj Wesołkin, Stefan Wyrwiński. Złotymi Krzyżami Zasługi: Edmund Czarnecki, Florian Światły i Kazimierz Zbierski. Srebrnymi Krzyżami Zasługi: Anna Fołtyn i Anna Skowrońska. Kilkadziesiąt osób otrzymało Honorowe Odznaki Miasta Poznania i Odznaki Honorowe "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego" . U dekorowanym w serdecznych słowach gratulacje składał w imieniu władz partyjnych i państwowych I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski. W imieniu odznaczonych dziękował Stanisław Marzyński. * O 12»> w sali Renesansowej zabytkowego Ratusza odbyła się uroczystość wręczenia dorocznych Nagród Miasta Poznania l Województwa Poznańskiego za rok 1%9. Na uroczystość przybyli członkowie kierownictwa Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Kazimierzem Barcikowskim, bawiące w Poznaniu delegacje zaprzyjaźnionych miast: Brna, Charkowa, Cottubs i Plovdiv, delegacja północnej grupy wojsk radzieckich z gen. lejtn. Borysem Melechinem oraz gen. mjr Dymitr Bakanow - jeden z dowódców oddziałów radzieckich walczących w 1945 r. o Poznań. Obecni byli przedstawiciele świata kulturalnego i naukowego. Laureatami Nagród zostali: W dziedzinie nauki: doc. dr Stanisław Kielich, dyrektor Instytutu Fizyki w Poznaniu, za prace naukowe nad rozwojem fizyki molekularnej i nieliniowej optyki; prof. dr Ewaryst Pawelczyk, kierownik Katedry i Zakładu Chemii Farmaceutycznej Akademii Medycznej w Poznaniu za opracowanie preparatów farmaceutycznych pochodzenia sporyszowego oraz za współpracę z przemysłem farmaceutycznym w zakresie nadzoru nad opracowaniem metod oceny rozpadu leków.

W dziedzinie techniki i przemysłu: doc. dr Mieczysław Banach, Kierownik Zakładu Techniki Świetlnej i Instalacji Elektrycznych Politechniki Poznańskiej, za unikalne prace naukowe w zakresie wpływu tętnienia światła na pracę wzroku; dr Józef Rynarzewski, zastępca dyrektora do spraw technicznych Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Poznaniu, za całokształt prac badawczych w zakresie technologii uzdatniania wody i praktyczne ich zastosowanie przy rozbudowie urządzeń wodociągowych w Poznaniu; Zespół pracowników Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" w składzie: mgr inż. Ryszard G6tz, inż. Stanisław Łabuziński, mgr inż. Andrzej Presz, inż. Eugeniusz Mrugaiski, inż. Józef Hybza, mgr inż. Andrzej Raczkowski, Edward Rajek, Kazimierz Wilkosz, Bronisław Krysztof, Edward Kaczmarek, Stanisław Mankiewicz, Marian Wojtkowiak, Andrzej Kołun, Stanisław Bugajewski, Czesław Ciszak, Andrzej Walerowski, za wyprodukowanie dwumilionowego konia, mechanicznego w silnikach wysokoprężnych napędu głównego; Zespół pracowników Przemysłowego Instytutu Maszyn Rolniczych w składzie: mgr inż. Marian Liska, mgr inż. Eugeniusz Olearski, technik Stanisław Jarczyński, technik Witold Bajer, inż. Tadeusz Zalewski, inż. Zbigniew Dratwa za opraoowanie nowoczesnego samobieżnego kombajnu zbożowego. W dziedzinie rolnictwa: inż. Bogumił Paul, dyrektor Kombinatu Państwowych Gospodarstw Rolnych w Bieganowie pow. Września, za wybitne osiągnięcia w zakresie produkcji rolnej na terenie województwa poznańskiego; Zespół w składzie: doc. dr Marian Jerzak kierownik Katedry Ekonomiki Produkcji Zwierzęcej Wyższej Szkoły Rolniczej, mgr inż.

Zdzisław J abczyński, redaktor naczelny "Poradnika Gospodarskiego", red. Jerzy Frąckowiak, kierownik Redakcji Wiejskiej Rozgłośni Polskiego Radia za całokształt pracy w zakresie upowszechniania wiedzy rolniczej i wprowadzanie jej do praktyki. W dziedzinie budownictwa i architektury: Zespół pracowników Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium Powiatowej Rady N arodowej w Chodzieży w składzie: mgr inż. arch. Teresa Dymek, mgr inż. arch. Roman Dymek, inż. Karol Priebe, inż. arch. Edmund Szalonek, za całokształt prac projektowych w zakresie planowania przestrzennego oraz za zasługi w prawidłowym zagospodarowaniu powiatu chodzieskiego; Zespół projektantów wykonawców i inwestorów N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" w składzie: mgr inż. arch. Jan Wellenger - kierownik pracowni "Rataje", mgr inż. arch. Jerzy Schmidt, inż. Józef Gorzelski, inż. Tadeusz Mikuła, mgr inż. J anusz Liska, inż. Tadeusz Bekas, budowniczy Leonard Wojciechowski, budowniczy Czesław Goździk, mgr Stefan Wieczorkiewicz, mgr inż.

Uroczystość wręczenia dyplomów laureatom Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego za rok 1969 w sali Renesansowej poznańskiego Ratusza (21 lutego 1970). Na zdjęciu: przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal gratuluje laureatowi Nagrody w dziedzinie kultury Jerzemu Kurczewskiemu

Jan Deskur oraz inż. Edward Pawłowski, za projekty szczegółowe planów zagospodarowania terenu i realizację osiedla "Rataje" ze szczególnym uwzględnieniem budynków mieszkalnych w serii rozwojowej. Nagrodę młodych: dr Stanisław Sołtysiński, adiunkt Katedry Prawa Cywilnego U niwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za osiągnięcia naukowe w dziedzinie prawa %vynalazczego ze szczególnym uwzględnieniem monografii pl. Charakter praw wynalazcy. W dziedzinie upowszechnienia kultury: Tadeusz Becela, literat, publicysta i działacz kulturalny szczególnie zasłużony na polu upowszechnienia kultury w środowiskach wiejskich; Nikos Chadzinikolau, literat, autor tomików poetyckich: Barwy czasu, otwarcieświatła, Wyzwolenie oczu, Godzina znaczeń, Bezsenność - jeden z inicjatorów "Dekady Pisarzy Środowiska Poznańskiego"; Janina Fołtyn, kierowniczka Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Szamotuiskiej, szczególnie zasłużona w upowszechnieniu folkloru regionu szamotuiskiego ; Krzysztof Kostyrko, publicysta, redaktor naczelny miesięcznika społeczno- kulturalnego "Nurt", jeden z organizatorów przedsięwzięć kulturalnych Wielkopolskich Festiwali Kulturalnych, inicjator wielu interesujących konkursów "N urtu" i Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego; Jerzy Kurczewski, założyciel, dyrygent i kierownik artystyczny Poznańskiego Chóru Chłopięcego; Henryk Łukaszek, solista Opery Im. Stanisława Moniuszki; Jerzy Młodziej owsM, znańskiego za rok 1%9 w sali Renesansowej poznańskiego Ratusza (21 lutego 1970). Na zdjęciu: grupa laureatów Nagrody Zespołowej w Dziedzinie Upowszechnienia Kultury - członkowie kolegium redakcyjnego "Głosu Wielkopolskiego" od lewej: Wiesław Porzycki, Marian Flejsierowicz, Mieczysław Skąpski, Lesław Tokarski, Tadeusz Kaczmarek, Zbigniew Szumowski

kierownik artystyczny Wielkopolskiej Symfonicznej Orkiestry im. Karola Kurpińskiego, zasłużony popularyzator muzyki; Zofia Wieczorek, zastępca dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, szczególnie zasłużona na polu rozwoju czytelnictwa w Wielkopolsce i w bibliotekarskiej pracy instrukcyjno-metodycznej; Tadeusz Wojtych, aktor Teatru Polskiego, znakomity wykonawca ról charakterystycznych; Anna Wolniewicz, kierownik Referatu Kultury Wydziału Oświaty i Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wągrowcu, działaczka kulturalna i popularyzatorka sztuki ludowej regionu Pałuk; Michał Zieliński, kierownik Domu Kultury Kolejarza w Ostrowie Wielkopolskim, działacz kulturalny i społeczny związany z ziemią ostrowską; Kolegium Redakcyjne "Głosu Wielkopolskiego" w składzie: Marian Flejsierowicz, Tadeusiz Kaczmarek, Zbigniew Mika, Wiesław Porzycki, Mieczysław Skąpski, Zbigniew Szumowski i Lesław Tokarski (redaktor naczelny); Chór "Arion" przy Powiatowym Domu Kultury w Kościanie za długoletnią działalność nad podniesieniem poziomu kultury muzycznej regionu. Dyplomy wręczali laureatom przewodniczący Prezydiów Rad N arodowych Franciszek Szczerbal i Jerzy Kusiak.

W imieniu laureatów przemawiał i za zaszczytne wyróżnienie podziękował prof. dr Ewaryst Pawelczyk. Serdeczne gratulacje złożył laureatom I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski.

O godz. ll»> uczczono pamięć poległych za wolność Poznania i Wielkopolski złożeniem wieńców pod Pomnikiem Bohaterów na wzgórzach b. Cytadeli. Uroczystość poprzedziło 12 salw honorowych z dział artyleryjskich. Pierwszy wieniec złożyła w imieniu wielotysięcznej rzeszy członków Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej delegacja Komitetu Wojewódzkiego z I sekretarzem Kazimierzem Barcikowskim.

Delegacja konsulatu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu, z konsulem Wiktorem Odinokowem na czele (z prawej), składa wieniec pod Pomnikiem Bohaterów na wzgórzu b. Cytadeli (21 lutego 1970)

Centralną uroczystością była akademia w Operze im. Stanisława Moniuszki. Zgromadziła ona mieszkańców Poznania i województwa oraz uczestników walk o Poznań, delegacje zaprzyjaźnionych miast: Brna, Charkowa, Cottbus i Plovdiv. Akademia rozpoczęła się hymnem państwowym. W imieniu władz partyjnych i państwowych miasta i województwa poznańskiego akademię zagaił przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal serdecznie witając przybyłego do Poznania członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczącego Rady Państwa Mariana Spychalskiego. N a uroczystą akademię przybyli ponadto sekretarze Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Kazimierzem Barcikowskim. prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego

Walenty Kołodziejczyk, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Franciszek Schmidt, dowódca Wojsk Lotniczych gen. dyw. -pilot Jan Raczkowski oraz przedstawiciele związków zawodowych, organizacji politycznych i społecznych. Na akademii obecni byli i za stołem prezydialnym zasiedli: konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow, przewodniczący delegacji północnej grupy wojsk radzieckich gen. lejtn. Borys Melechin, Bohater Związku Radzieckiego, honorowy obywatel miasta Poznania gen. mjr Dymitr Bakanow, przewodniczący delegacji zaprzyjaźnionych miast, weterani ruchu robotniczego: Wiktoria Hetmańska i Jan Brygier . Referat okolicznościowy wygłosił przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak. ..Ćwierć wieku temu - powiedział na wstępie Jerzy Kusiak - po trzydziestu dniach działań wojennych wyzwo

Sprawozdania

Akademia jubileuszowa w Operze Poznańskiej (21 lutego 1970). Otwarcia dokonuje przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal. Siedzą od lewej: przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, gen. mjr Dymitr Bakanow, l sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowaki, członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski, gen. lejtn. Borys Melechin, dowódca wojsk lotniczych, gen. dyw.-pilot Jan Raczkowski

lone zostało przez oddziały bohaterskiej Armii Radzieckiej miasto Poznań, stolica Wielkopolski. Po ponad pięciu latach hitlerowskiej okupacji Ziemia Wielkopolska była wolna. Od tych pamiętnych dni minęło dwadzieścia pięć lat, jakże brzemiennych w wydarzenia, lat pracy i wysiłku, likwidacji zniszczeń wojennych i dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i regionu. Jakże inne niż w roku 1945 są dziś Wielkopolska i jej stolica. Jak olbrzymią przebyliśmy drogę. Nie ma takiej dziedziny życia, w której nie odnotowaliśmy postępu, w której nie osiągnęliśmy sukcesów. Dwudziestokrotnie wzrosła produkcja wielkopolskiego przemysłu, trzykrotnie zwiększyły się szeregi klasy robotniczej, powstała nowa wysokokwalifikowana kadra inżynieryjno-techniczna, liczba uspołecznionych zakładów przemysłowych uległa zwielokrotnieniu. Powstały nowe potężne ośrodki przemysłowe, głównie na wschodnich obszarach województwa: w KonInIe, w Kole i Turku. Wyrosły kopalnie węgla brunatnego w Koninie, Pątnowie i Adamowie, elektrownie wielkiej mocy w Gosła wicach, Adamowie i Pątnowie, huta aluminium w Koninie. Powstało wiele nowych nie znanych przed wojną gałęzi produkcji, jak hutnictwo metali nieżelaznych, automatyka przemysłowa, budowa obrabiarek wieloczynnościowych i urządzeń elektronicznych, zmienił się krajobraz Wielkopolski i zmieniły się warunki życia jej mieszkańców. "W Poznaniu wybudowano i rozbudowano wiele zakładów przemysłowych, jak Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", Zakłady Metalurgiczne "Pomet" , Poznańska Fabryka Maszyn Żniwnych, Fabryka Łożysk Tocznych, Zakłady Przemysłu Gumowego "Stomil", Wielkopolska Fabryka Urządzeń Mechanicznych "Wiepofama", Poznańska Fabryka Wodomierzy i Gazomierzy "Powogaz" , Zakłady Teletechniczne "Teletra", Zakłady Farmaceutyczne "Polfa" i wiele, wiele innych. Produkcja większości tych zakładów odznacza się wysokimi parametrami technicznymi. Zakłady "Cegielskiego" stały się największym w Europie producentem silników

Sprawozdaniaokrętowych. Posiadamy nowoczesny, wysoko rozwinięty przemysł elektromaszynowy i chemiczny. O wysokiej jakości produkcji wielkopolskiego przemysłu świadczy produkcja eksportowa, która osiągnęła w województwie poznańskim wartość blisko 9 miliardów zł, a w Poznaniu ponad 3 miliardy zł rocznie. Dzisiaj Poznań i Wielkopolska dają ponad /U/o krajowej produkcji wysokoprężnych silników okrętowych, ponad 60% wagonów osobowych, blisko 50% krajowej produkcji aluminium, blisko 100% soli kamiennej, ponad 40% węgla brunatnego, blisko 20% energii elektrycznej i blisko 15% krajowej produkcji nawozów fosforowych. Liczba zatrudnionych w przemyśle Poznania i Wielkopolski wzrosła z 95 tysięcy w 1938 r. do ponad 3SJ tys. "N astąpiły zasadnicze zmiany na lepsze w warunkach życia i pracy mieszkańców Poznania i Wielkopolski. W ramach uspołecznionego budownictwa mieszkaniowego oddano w minionym ćwierćwieczu ponad lSJ tysięcy izb mieszkalnych w Poznaniu i ponad 230 tysięcy w województwie. Rozbudowano i wybudowano wiele obiektów i urządzeń gospodarki komunalnej, elektrownie i gazownie. Powstała i rozwinęła się społeczna służba zdrowia. "Osiągnięcia Wielkopolski w minionym ćwierćwieczu - mówił dalej Jerzy Kusiak - nie ograniczają się do własnego regionu. Wielkopolanie byli pierwszymi pionierami na Ziemiach Odzyskanych, organizowali administrację i życie gospodarcze na Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej. Budowali Nową Hutę, warszawską Starówkę, Police. Wielu poznańskich działaczy zajmowało w minionych latach najbardziej odpowiedzialne stanowiska partyjne, państwowe, gospodarcze, naukowe i kulturalne w kraju. Talent, pracowitość, gospodarność poznańskich robotników i inteligencji pracującej znajduje powszechne uznanie. Najwyższą ocenę partii i władzy ludowej dla ludu Wielkopolski za jego mężną postawę ,na przestrzeni tysiąclecia, za jego wkład w dorobek Polski Ludowej stanowiło przyznanie Poznani owi i Wielkopolsce Orderu Budowniczych Polski Ludowej, wręczonych przez I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysława Gomułkę w dniu 17 kwietnia 196) r. "W śmiertelnych zmaganiach narodu polskiego z hitlerowskim okupantem zrodziło się i okrzepło polsko-radzieckie braterstwo broni. Braterska współpraca Wojska Polskiego z Armią Radziecką i innymi armiami państw socjalistycznych stale się rozwija i umacnia. Układ Warszawski tworzy dziś nieprzebytą zaporę przeciwko każdemu agresorowi, który chciałby zakłócić pokojowy byt państw obozu socjalizmu i naruszyć integralność ich granic. "Z uzasadnioną dumą i zadowoleniem - powiedział na zakończenie Jerzy Kusiak - mo

12 Kronika miasta Poznaniażemy patrzeć na przebytą przez nas drogę. Możemy powiedzieć sobie, że nie zaprzepaściliśmy tej szansy dziejowej, jaką dało nam przejęcie władzy państwowej przez klasę robotniczą i wkroczenie na drogę socjalistycznego budownictwa. Ludzie pracy, którzy przed dwudziestu pięciu laty wzięli w swoje ręce losy Ziemi Wielkopolskiej i miasta Poznania, położyli trwałe fundamenty pod dalszy ich rozwój. W ciągu dwudziestu pięciu lat masy pracujące Poznania i Wielkopolski odrobiły głębokie zacofanie gospodarcze i kulturalne przejęte w spuściźnie po ustroju kapitalistycznym, usunęły ogromne zniszczenia wojenne spowodowane ponad pięcioletnią okupacją hitlerowską, uczyniły z Poznania i Wielkopolski tętniący życiem i pracą ważny, przemysłowo-rolniczy region kraju. Dorobek ten zawdzięczamy jedności narodu, który skupiony wokół programu Frontu Jedności N arodu społeczną postawą i politycznym zaangażowaniem dawał wyraz swej wysokiej dojrzałości, nie żałował trudu i wysiłku w latach wojny i okupacji, w latach odbudowy z ruin i zgliszczy, w latach dynamicznego rozwoju kraju. "Tej naszej ciężkiej pracy, naszemu ogromnemu wysiłkowi społecznemu, skoncentrowa

Akademia jubileuszowa w Operze Poznańskiej (21 lutego 1970). W imieniu delegacji Północnej Grupy Wojsk Radzieckich przemawia gen. lejtn. Borys Melechin

Sprawozdania

Akademia jubileuszowa w Operze Poznańskiej (21 lutego 1970). Członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski dokonuje dekoracji zasłużonych Wielkopolan wysokimi odznaczeniami państwowymi

nemu wokół odbudowy i budownictwa socjalistycznego w Wielkopolsce, zawsze przewodziła, wyjaśniała sens zbiorowego wysiłku, wskazywała bliskie i odległe, ale zawsze realne cele rewolucyjna partia klasy robotniczej i wszystkich ludzi pracy, ideowa przewodniczka narodu polskiego: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza". Pozdrowienia oraz życzenia dalszego rozkwitu miasta i województwa składali gen. lejtn. Borys Melechin, przewodniczący delegacji charkowskiej Andrea Bezdetko, delegacji brneńskiej Kareł N eubert, delegacji z Cottbus Harry Klemke i delegacji z Plovdiv Stefan Tasev. Przekazali oni także na ręce Franciszka Szczerbala okolicznościowe upominki. Podczas akademii przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski udekorował zasłużonych działaczy polityczno-społecznych, wśród nich także członków związku Bojowników o Wolność i Demokrację, odznaczeniami bojowymi i państwowymi. Krzyże Srebrne Orderu Virtuti Militari otrzymali: Stanisław Bańka, Czesław Koczorowicz l Jan Paplaczyk. Krzyże Walecznych otrzymali: Władysław

Bordych, Edward Kalota, Władysław Małecki i Stanisław Tomkiewicz. Srebrne Medale "Zasłużonym na Polu Chwały" otrzymali: Antoni Augustyniak, Leonard Janiszczak, Wacław Nowicki i Jan Pucek.

Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski otrzymali: Mieczysław Dudziewicz, Jan Dutkiewicz, Ireneusz Hamrol, Zygmunt Karwański, Stanisław Kieroński, Edward Kubiak, Władysław Łuczak, Franciszek Pietrzak, Zdzisław Sroka, Adam Szukała, Jan Szymczak. Złote Krzyże Zasługi: Eryk Filipiak, Józef Kucharski, Edmund N owacki, Franciszek Szymanek, Krystyna Woźniak, Cecylia Zbąszyniak, Zbigniew Zielonacki. Srebrny Krzyż Zasługi Tadeusz Drukarski.

Brązowe Krzyże Zasługi: Stanisław Lewandowski, Zbigniew Mruk, Urszula Skibińska. Przemawiając na akademii, Marian Spychalski przekazał społeczeństwu Poznania i Wielkopolski od najwyższych władz partyjnych i państwowych oraz Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu serdeczne gratulacje jubileuszowe oraz życzenia dalszej pomyślnej pracy i sukcesów.

N awiązując do 52 rocznicy powstania armii radzieckiej, Marian Spychalski podkreślił, iż braterstwo broni z armią radziecką, jej siła jest gwarancją bezpiecznego pokoju i pomyślnych perspektyw dalszych zwycięstw obozu socj alistycznego . Zwracając się do odznaczonych przewodniczący Rady Państwa podziękował im za ofiarność w pracy i walce i wyraził przekonanie iż tak jak oni, tak całe społeczeństwo Wielkopolski nieść będzie nadal twórczy wkład w dzieło budowy socjalizmu w Polsce, że Ziemia Wielkopolska kroczyć będzie nadal w pierwszym szeregu budowniczych i walczących o pełny rozkwit naszej ojczyzny. W części artystycznej akademii wystąpił Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk". *

W Szkole Podstawowej Nr 79 im. Janka Krasickiego przy ul. Jesionowej odbyła się uroczystość odsłonięcia popiersia Janka Krasickiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele dzielnicowych władz z sekretarzem Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wilda Piotrem Mencwaldowskim, członkowie kierownictwa dzielnicowej organizacji Związku Młodzieży Socjalistycznej. Uczestnik walk o Cytadelę Władysław Wojciechowski opo

wiedział młodzieży o przebiegu tych pamiętnych wydarzeń. Młodzież szkoły złożyła meldunek o podjęciu czynów społecznych.

W czasie uroczystej wieczornicy w Klubie "Stomil" konfekcjoner z Wydziału Produkcji Opon Samochodowych Jerzy Świtaiski otrzymał pięćsetną legitymację zakładowej organizacji Związku Młodzieży Socjalistycznej. Podsumowano też konkurs czytelniczy poświęcony Powstaniu Wielkopolskiemu 1918/1919 r. Zwyciężyła Ewa Majewicz. Oprawę muzyczną wieczornicy przygotował zespół "Astaty" z przyzakładowej Szkoły Zawodowej.

Niedziela, 22 lutego Bawiące w Poznaniu delegacje zaprzyjaźnionych miast: Brna, Charkowa, Cottbus, Plovdiv, delegacja Północnej Grupy Wojsk Radzieckich oraz gen. mjr Dymitr Bakanow, w towarzystwie przedstawicieli władz partyjnych i państwowych z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierzem Barcikowskim na czele, zwiedziły Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka oraz Stary Rynek. Wieczorem goście obecni byli

Delegacje zaprzyjaźnionych miast, przybyłe na uroczystości jubileuszowe, zwiedzają Poznań.

Na planie: przewodniczący delegacji Charkowa Andrea Bezdetko (z prawej) i I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski udają się do Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka (22 lutego 1970).

II(lli&m***

12 .

Sprawozdania

Delegacje zaprzyjaźnionych miast przybyłe na uroczystości jubileuszowe do Poznania zwiedzają Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka. Po wystawie pn. "Zwycięstwo" oprowadza dyrektor Muzeum, Zygmunt Paterczyk. Od lewej: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski, gen. mjr Dymitr Bakanow (22 lutego 1970)

na przedstawieniu Katarzyny lzmajlowe) Dymitra Szostakowicza w Operze Poznańskiej. *

60 osiemnastolatków otrzymało z rąk przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzego Kusiaka dowody osobiste. Nowo pasowani obywatele złożyli ślubowanie. W uroczystości uczestniczył przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej S tare Miasto Mieczysław T arzyński z rodzice.

W Klubie "Mozaika" (St. Rrynek 74) odbyła się wieczornica, w czasie której prelekcję na temat wyzwolenia Poznania i Wielkopolski wygłosił red. Zbigniew Szumowski.

Ulicami Poznania przeciągnął capstrzyk z udziałem kilku kompanii honorowych Wojska Polskiego.

Ponad l(ill uczestników stanęło na starcie marszu "Szlakiem Walk o Cytadelę". Punktualnie o godz. IM uczestnicy marszu wyruszyli na trasę. Trasa rajdu prowadziła ulicami miasta na Cytadelę, a stamtąd z powrotem do śródmieścia. Meta znajdowała sięna dziedzińcu Pałacu Kultury. nicy kończyli marsz wykonując bę sprawnościową - strzelanie Wśród zespołów najlepszym czwórka ogniska Towarzystwa Kultury Fizycznej "Eketron".

Poniedziałek, 23 lutego

Tutaj uczestostatnią próz wiatrówki. okazała się Krzewienia

Bawiące w Poznaniu delegacje zaprzyjaźnionych miast Brna, Charkowa, Cottbus i Plovdiv, delegacja Północnej Grupy Wojsk Radzieckich przybyły na spotkanie z kierownictwem Komitetu Wojewódzkiego partii oraz władz miasta i województwa. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski poinformował gości o 25-letnim dorobku naszego regionu, o jego aktualnych problemach i perspektywach rozwojowych. Wywiązała się następnie nacechowana serdecznością rozmowa, w której dominowała wymiana doświadczeń w różnych sprawach związanych z pracą partyjną i gospodarczą. * Członkowie delegacji charkowskiej z jej przewodniczącym Andrejem Bezdetko zwiedzili biura poznańskiego "Energoprojektu". Serdecz

. - - -Ęlli%;,f«f

er.- .::]lq. < ¥,q

5151K, -10>, K ]l

. * - .

w-.. AAAAE

*A \A

WP A «

"Dwudziestka" wyruszyła na trasę Górczyn-Junikowo przez nowe fragmenty alei Reymonta i Hetmańskiej (23 lutego 1970)

nie powitani przez kierownictwo tej instytucji, zapoznali się następnie z naj nowszymi pracami projektowymi. Gościom towarzyszył sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Gawrysiak, zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Witold Stefanowski. Charkowska delegacja l towarzyszące jej osoby gościły następnie w Domu Usług Wojewódzkiego Związku Spółdzielczości Pracy. Interesowali się działalnością tego nowo otwartego obiektu oraz usługami świadczonymi dla ludności przez spółdzielczość pracy. *

Delegacja z Cottbus, której towarzyszyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Ławniczak, kierownik Wydziału Propagandy Marian J akubowicz, zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wacław Waligóra l kierownictwo władz partyjnych i państwowych dzielnicy, przyjmowana była m. In. przez załogę "Polfy". Zapozna

no się z pracą laboratorium kontrolno-technicznego oraz badawczego, a następnie odbyło się spotkanie z aktywem. Przewodniczący delegacji Harry Klemke wyraził podziękowanie za serdeczne przyjęcie i interesujące rozmowy oraz życzył sukcesów załodze w nowo wybudowanym zakładzie.

Członkowie delegacji bułgarskiej z jej przewodniczącym Stefanem Tasevem - zastępcą przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej' Rady Narodowej w Plovdiv, zwiedzili Zakłady Przemysłu Cukierniczego "Goplana". W rozmowach z kierownictwem Zakładów i z przedstawicielami załogi interesowali się sprawami warunków pracy i produkcji. Goście zwiedzili również przyzakładową szkołę zawodową, interesowali się sprawami młodzieży i problemem zabezpieczenia fachowych kadr dla przemysłu spożywczego. *

Delegacja Północnej Grupy Wojsk Radzieckich zwiedziła Oficerską Szkołę Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego.

Sprawozdania

Wizyta delegacji Charkowa oraz gen.

mjra Dymitra Bakanowa w Klubie Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Na zdjęciu: goście oglądają kronikę działalności Towarzystwa. Od lewej: wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Witold Stefanowski, gen. mjr Dymitr Bakanow, przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, przewodniczący delegacji charkowskiej Andrea Bezdetko (23 lutego 1970)

Rano wyruszy! na trasę pierwszy tramwaj linii nr 20: Górczyn - J unikowo, przez nowe fragmenty alei Reymonta i Hetmańskiej. *

N a Osiedlu Piastowskim N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataj e" oddano do użytku przedszkole dla 140 dzieci. W uroczystości m. in. wzięli udział: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Czesław Kończal, przewodniczący Prezydium Rady Narodowej Poznania Jerzy Kusiak oraz władze N owego Miasta z I sekretarzem Komitetu Dzielnicowego Kazimierzem Buchertem na czele. Na otwarcie przybyła także przebywająca w Poznaniu delegacja z Brna na czele z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Komunistycznej Partii Czechosłowacji - Karelem N eubertem. Otwarcia placówki, której nadano imię Czecha, oraz odsłonięcia z tej okazji pamiątkowej tablicy dokonał przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej w Brnie Oldrzich Vaverka.

*

W godzinach rannych otwarto na Wildzie przy ul. Czwartaków przychodnię przeciwgruźliczą. W uroczystości uczestniczył kierownik Wydziału Zdrowia Prezydium Rady N arodowej m. Poznania dr Walerian Skorupski oraz przedstawiciele władz dzielnicowych z przewodniczącym Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Sylwestrem Kamińskim. W godzinach południowych w przychodni przyjęto pierwszych pacjentów.

W Teatrze Polskim odbyła się uroczysta sesja, zorganizowana wspólnie przez Dzielnicową Radę Narodową J eżyce oraz Dzielnicowy Komitet Frontu Jedności Narodu. Przybyli na nią m. in. członkowie Egzekutywy Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Stanisławem Stopińskim na czele, sekretarz Prezydium Rady Narodowej Poznania Józef Świtaj oraz przedstawiciele Ludowego Wojska Polskiego i organizacji społecznych. W sesji uczestniczył także wicekonsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Aleksiej Kuźnieeow. Dwudziestopięcioletni dorobek miasta, w tym również Jeżyc, przedstawił przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Tadeusz Galiński. Podczas sesji 32 zasłużonych działaczy dzielnicy otrzymało Honorowe Odznaki Miasta Poznania, a 27 Odznaki Miłośników Poznania.

Na frontonie Szkoły Podstawowej Nr 13 im.

Cytadelowców Poznańskich, podczas uroczystego apelu, odsłonięto tablicę ku czci polega eh w walkach o wyzwolenie Poznania, ze znamiennym napisem Zycie nasze słoneczne Z Ich walki wyrosło. Ufundowali ją członkowie Koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Stare Miasto. Odsłonięcia tablicy dokonał wiceprezes Zarządu Okręgu Związku Bernard Łuczewski. Przy dźwięku harcerskich werbli odbył się apel poległych. Pod tablicą złożono wiązanki kwiatów.

Delegacja harcerzy i członków szkolnego koła Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Hadziecki ej udała się z kwiatami na grób Bohatera Związku Radzieckiego - mjra Borysa Bielajewa z Kaługi, którego mogiłę młodzież otacza specjalną opieką. N astępnie odbyła się akademia poświęcona pamiętnej rocznicy . Wspomnieniami z walk o Cytadelę podzielił się z uczniami uczestnik wydarzeń inż. Alfons Królikowski. Młodzież przygotowała specjalny montaż poświęcony Cytadeli. Podczas uroczystości 28 wyróżniających się w nauce uczniów otrzymało Odznaki Wzorowego Ucznia.

Rocznicowa akademia odbyła się w Liceum Ogólnokształcącym Nr 8. Uczestniczyły w nie] delegacje ze wszystkich szkół średnich, podstawowych i zawodowych dzielnicy Grunwald. Przybyli przedstawiciele -władz z sekretarzem Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Czesławem Skrzypkiem oraz przewodniczącym Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wacławem Głowińskim. Program wypełnił referat okolicznościowy i wspomnienia uczestników walk o Cytadelę. Minutą ciszy oddano hołd poległym, a następnie delegacje udały się z wiązankami kwiatów pod obelisk przy Szkole Podstawowej Nr 33. W części artystycznej wystąpiły zespoły czterech liceów z programem Poznań wczoraj, dziś i jutro.

W godzinach popołudniowych delegacja oraz przedstawiciele Północnej Grupy Wojsk Radzieckich z gen. Borysem Melechinem na czele odwiedzili Klub Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej. Gościom towarzyszyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Gawrysiak, przewodniczący Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Witold Stefanowski oraz konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Wiktor Odinokow.

Wizyta gen. mjra Dymitra Bakanowa w siedzibie Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przy ul. Lampego 10. N a zdjęciu moment powitania. Z prawej wiceprezes Zarządu Bernard Luczewski (23 lutego 1970)

Po powitaniu przybyłych przez przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej Tadeusza Kwaśniewskiego, konsul Wiktor Odmokow wręczył Jerzemu Kusiakowi dwie urny z ziemią z pól bitewnych spod Lenino oraz z twierdzy Brześć. Urny te zostały złożone w Muzeum na Cytadeli.

Honorowy obywatel Poznania gen. mjr Dymitr Bakanow odwiedził poznański Pałac Kultury. Gościa powitał chór dziewczęcy "Skowronki" pod dyrekcją Mirosławy Wróblewskiej, który wystąpił z repertuarem pieśni polskich i radzieckich. Gen. Bakanow uczestniczył w sesji naukowej poświęconej 25 rocznicy wyzwolenia Poznania, zorganizowanej przez Okręgowy Zarząd Studencki Związku Młodzieży Socjalistycznej. Referaty wygłosili: Zbigniew Szumowski Walka o wyzwolenie Poznania, Marek Osmuiski Rola młodziery w kształtowaniu władzy ludowej na terenie m. Poznania w latach 1945 - 1948 oraz Tomasz Schram Lewicowe organizacje akademickie w Poznaniu. Generał wysłuchał referatu na temat wyzwolenia Poznania, a następnie podzielił się wspomnieniami z okresu walk o Poznań. W godzinach popołudniowych delegacje oraz spotkał się z "Cytadelowcami" w siedzibie Zarządu Okręgowego Związku Bojowników

Sprawozdania

o Wolność i Demokrację. Generałowi towarzyszyli: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Czesław Kończal, kierownik Wydziału Propagandy Komitetu Wojewódzkiego Marian J akubowicz, wiceprzewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Zbigniew Rudnicki.

W imieniu zebranych gościa powitał wiceprezes zarządu Wiktor Kalemba. Spotkanie upłynęło w bardzo miłej atmosferze. Generał przypomniał zebranym szlak bojowy armii radzieckiej i dramatyczne chwile walk o poznańską Cytadelę. Uczestnicy spotkania wspominali swój pierwszy kontakt z żołnierzami bratniej armii, która niosła Poznaniowi wolność.

<Ź<CZNĄ

(" _ 24.11 .197 0---.-m

W siedzibie Wojewódzkiego Zarządu Towarzystwa Przyjaźni Polsko- Radzieckiej odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu "Dni wyzwolenia" na wspomnienia i pamiątki z dni wyzwalania Wielkopolski. N a konkurs wpłynęły 13'3 pamiętniki. Gratulacje laureatom i wyróżnionym złożył redaktor "Głosu Wielkopolskiego" Lesław Tokarski. Plon konkursu ocenił przewodniczący Sądu Konkursowego doe. Stanisław Kubiak. *

Na Rynku Starego Miasta odbyła się o godz. 12 00 uroczysta odprawa wart Garnizonu Poznańskiego.

Pamiątkowe datowniki z okazji XXV rocznicy wyzwolenia Poznania

W sali Malinowej Pałacu Działyńskich odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu "Losy okupacyjne". Przemawiał prezes Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego Alojzy Łuczak. Wpłynęło 67 prac. Laureatami II nagrody (I nie przyznano) zostali Tadeusz Becela i Jan Brygier. W części artystycznej odbył się koncert Poznańskiego Chóru Chłopięcego pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego.

Spotkanie 95 par, które zawarły związki małżeńskie w pierwszych dniach wolności w roku 1945 w Poznaniu. Na zdjęciu Janina Kaczmarek ogląda pamiątkowy dokument ślubu, zawartego 12 marca 1945 r. Obok jej mąż, Jan Kaczmarek (24 lutego 1970)

Spotkanie 95 par, które zawarły związki małżeńskie w pierwszych dniach wolności w r. 1945 w Poznaniu. Na zdjęciu kierownik Urzędu Stanu Cywilnego dzielnicy Grunwald, Bronisław Płotkowiak, wręcza pamiątkowy dokument ślubu zawartego l marca 1945 r. przewodniczącemu Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wilda Sylwestrowi Kamińskiemu i jego małżonce Zofii

Spotkanie 95 par, które zawarty związki małżeńskie w pierwszych dniach wolności w roku 1945 w Poznaniu. Na uroczystości w sali Renesansowej poznańskiego Ratusza przemawia przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznani» Jerzy Kusiak (24 lutego 1970). W głębi Poznański Chór Chłopięcyi - ,

Sprawozdania

W Klubie "Empiku" oraz w Technika" otwarto wystawę "Poznań 1945 - 1970".

sali "Domu filatelistyczną

W Szkole Podstawowej Nr 33 im. Zdobywców Cytadeli Poznańskiej - pierwszej szkole w wyzwolonym Poznaniu - odbyła się uroczysta akademia, w czasie której harcerze złożyli przyrzeczenie harcerskie. *

Szkolne Koło Ligi Obrony Kraju przy Technikum Chemicznym im. Hanki Sawickiej na Starołęce zorganizowało sesję popularnonaukową poświęconą 25 rocznicy wyzwolenia. Otwarto wystawę obrazującą dorobek miasta w latach 1945 - 1970.

Na wieczornicy wojskowej w sali Operetki Poznańskiej referat wygłosił gen. bryg.-pilot Tadeusz KrebsM. W części artystycznej wystąpił zespół estradowy wojsk lotniczych "Eskadra" .

N a spotkaniu Rady Zakładowej Zakładów Mięsnych z emerytami 37 osób otrzymało legitymacje honorowych członków załogi.

W Szkole Podstawowej Nr 46 przy ul. Inowrocławskiej harcerze złożyli uroczyste przyrzeczenie. Podczas akademii z udziałem uczestników walk o Poznań Czesław Kurc opowiedział młodzieży o szturmie poznaniaków na Cytadelę u boku oddziałów radzieckich W 1945 r.

Delegacje Brna, Cottbus i Plovdiv opuściły wieczorem miasto.

Wtorek, 24 lutego Bawiąca w Poznaniu delegacja z Charkowa z przewodniczącym Obwodowego Komitetu Delegatów Ludu Pracującego Andrejem Bezdetko na czele zwiedziła Muezum w Kórniku. W godzinach popołudniowych delegacja opuściła Poznań.

W Klubie Osiedlowym "Cybinka" przy ul.

Warszawskiej 93 otwarto wystawę "Wyzwolenie miasta Poznania". *

W sali Odrodzenia poznańskiego Ratusza spotkało się 95 par małżeńskich, które w pierwszych dniach wolności zawarły związki małżeńskie w poznańskim Urzędzie Stanu Cywilnego. Organizatorem spotkania było Prezydium Rady Narodowej m. Poznania oraz Poznański Komitet Frontu Jedności Narodu.

Zebranych w serdecznych słowach powitał przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak. U czestnicy spotkania otrzymali ozdobne pamiątkowe dokumenty, Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego przygotowało część artystyczną, w której wystąpili Poznański Chór Chłopięcy pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego oraz artyści scen poznańskich.

W Zasadniczej Szkole Zawodowej i Technikum dla Pracujących przy Fabryce Urządzeń Mechanicznych "Wiepofama" ogłoszono wyniki konkursu na prace fotograficzne pl. "Poznańskie w 25-leclu" i polonistycznego pl. "Największe osiągnięcia Poznania w 25-leciu Polski Ludowej".

Środa, 25 lutego W Szkole Podstawowej Nr 89 im. Andrzeja Węcławka przy ul. Sochaczewskiej odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru ufundowanego przez Komitet Rodzicielski oraz Komitet Opiekuńczy z ramienia Poznańskiego Przedsiębiorstwa Geologicznego i Produkcji Kruszyw Mineralnych i Lekkich. zebrał: Ireneusz Sollński