STEFAN BĄCZYK

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1969.10/12 R.37 Nr4

DOROBEK WYŻSZEJ SZKOŁY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W POZNANIU W LATACH 1919-1969

1. OKRES MIĘDZYWOJENNY, LATA 1919 - 1939

Myśl o wyniesieniu wiedzy o wychowaniu fizycznym do poziomu uniwersyteckiego została najwcześniej urzeczywistniona w Europie, na uniwersytecie w Gandawie, już w 1908 r. Następnie w 1909 r. powstała katedra uniwersytecka w Kopenhadze, ale wychowanie fizyczne stanowiło tam tylko przedmiot poboczny i ograniczało się do teorii, natomiast zajęcia praktyczne odbywały się w osobnym Instytucie Gimnastycznym. Powstanie Uniwersytetu Poznańskiego, o który walczyło społeczeństwo, nie było zaskoczeniem, ale na pewno niespodzianką było utworzenie na Wydziale Filozoficznym Katedry Wychowania Fizycznego.

Utworzenie pierwszej w Polsce Katedry Wychowania Fizycznego łączy się przede wszystkim z osobą docenta doktora Eugeniusza Piaseckiego, który jako ówczesny wybitny przedstawiciel nauki polskiej w zakresie wychowania fizycznego dla kontynuowania tej dziedziny na szczeblu uniwersyteckim przeniósł się ze Lwowa do Poznania. Przyjazd Eugeniusza Piaseckiego do Poznania wiąże się z inicjatywą grona poznańskich naukowców, którzy w toku prac nad zorganizowaniem Uniwersytetu Poznańskiego wszczęli starania o uruchomienie Katedry Higieny Szkolnej i Wychowania Fizycznego na Wydziale Filozoficznym. O powołanie tej jednostki naukowej zabiegali szczególnie Heliodor Święcicki, Michał Sobecki i Józef Kostrzewski. W wyniku uchwały Rady Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Poznańskiego z dnia 5 lutego 1919 ir. Eugeniusz Piasecki objął funkcję kierownika Katedry Wydziału Filozoficznego. W dniu 4 kwietnia 1919 r. odbyło się posiedzenie tego Wydziału, na którym zorganizowano dwie sekcje: humanistyczną i matematyczno-przyrodniczą. Katedra Higieny Szkolnej i Teorii Wychowania Fizycznego włączona została do tej drugiej sekcji. Jako początek działalności Katedry przyjmuje się dzień 7 maja 1919 r.

Organizacyjnie Katedra należała do Wydziału Filozoficznego przez trzy lata akademickie, to znaczy do roku akademickiego 1921/1922. Od roku 1922/1923 Katedra została włączona do utworzonego Wydziału Lekarskiego na zasadzie, że powiązania naukowe tych jednostek były najwłaściwsze. Na Wydziale Lekarskim Katedra znalazła powiązania z innymi placówkami nau

Stefan BączYkkowymi i dydaktycznymi. Poszczególne dyscypliny w ramach działalności Katedry prowadzili: hiegiena ogólna - Paweł Gantkowski, anatomia - Józef Markowski, antropologia - Adam Wrzosek, fizjologia - Ignacy Hoffman, ortopedia - Ireneusz Wierzejewski. Do innych nauk wchodzących w zakres całokształtu studium wychowania fizycznego zapraszano profesorów Wydziału Lekarskiego i innych. Zespół ten, zwany zespołem wykładowców liczył, w latach po roku 1925 około 13 osób. Do oddanych współpracowników należał prof. dr Stefan Błachowski, osobisty przyjaciel Eugeniusza Piaseckiego, znany w świecie psycholog, wszechstronny i postępowy uczony i zwolennik kultury fizycznej, który pracował w zespole wykładowców do końca życia. Należy też wymienić tu chemika Stefana Dąbrowskiego, fizyka Stanisława Kalandyka, biologa! Edwarda Niezabitowskiego. Naukowcy i specjaliści tej miary dawali pełną gwarancję wysokiego poziomu wykładów i ćwiczeń. Kierownik Katedry Eugeniusz Piasecki z właściwą mu energią dążył do usamodzielnienia placówki w obrębie Wydziału Lekarskiego. Po licznych staraniach senatu Uniwersytetu i po przezwyciężeniu oporów Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, w dniu 7 marca 1924 r. minister Bolesław Miklaszewski podpisał rozporządzenie o utworzeniu Studium Wychowania Fizycznego w Poznaniu na Wydziale Lekarskim na zasadach, na jakich istniał Oddział Farmaceutyczny na Wydziale Filozoficznym. Nowo utworzone Studium z wychowaniem fizycznym jako przedmiotem głównym, kształcącym nauczycieli wychowania fizycznego z prawem uzyskania stopnia magisterskiego, miało pełny trzyletni program. Nadawanie dyplomów magistra wychowania fizycznego podniosło autorytet Studium, a przede wszystkim poziom naukowy absolwentów. W 1931 r. Studium opuścili pierwsi magistrowie wychowania fizycznego.

Po tych pierwszych promocjach następowały dalsze. Corocznie promowano dalszych kilkunastu absolwentów. Do końca roku 1938/1939 tytuł magistra wychowania fizycznego uzyskało 47 mężczyzn i 40 kobiet. Liczba ta na ówczesne czasy była stosunkowo duża i świadczyła o żywotności Studium. Dzięki utworzeniu Studium, przeorganizowanego z niewielkiej katedry, której programy ograniczały się jedynie do kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego dla szkół średnich, uprawnionych do prowadzenia zajęć obok któregoś z przedmiotów głównych, powstał ośrodek kształcenia kadr specjalistów wychowania fizycznego na poziomie uniwersyteckim. W oparciu o własny zespół naukowo-dydaktyczny prowadziło zajęcia z wychowania fizycznego dla całej młodzieży uniwersyteckiej, poddawanej egzaminowi pedagogicznemu. Obok Studium pełnego, istniało uproszczone, które do roku 1938/1939 ukończyło kilkaset absolwentów oraz pięcioletni kurs medycyny szkolnej i sportowej, przeznaczony dla studentów Wydziału Lekarskiego. Inicjatywa tego rodzaju studiów okazała się niezmiernie korzystna. Kształcono bowiem lekarzy szkolnych i lekarzy dla dynamicznie rozwijającego się sportu. W 1931 r. dokonano reformy studiów w kierunku ściślejszego powiązania nauki z praktyką i przystosowania procesu nauczania do potrzeb praktyki pedagogicznej.

W okresie międzywojennym, dzięki energii, pracowitości i inwencji Eugeniusza Piaseckiego, Studium zdobyło rozgłos naukowy nie tylko w kraju, lecz i za granicą. Kontakty naukowe Studium z ośrodkami zagranicznymi, urządzanie kongresów w kraju, cenne publikacje przyczyniały się do rozwoju nauki o wychowaniu fizycznym w Polsce. Eugeniusz Piasecki wydał drukiem obszerną monografię pt. Dzieje wychowania fizYcznego (1925). Dzieło to stanowiło w polskiej literaturze fachowej podstawową pozycję, której brak odczuwano dotkliwie. Książka stała się głośna nie tylko w kraju, lecz i w świecie. Drugą pionierską pracą było dzieło pt. Zarys teorii wychowania fizYcznego, które doczekało się kilku wydań.

Zainteresowania naukowe Eugeniusza Piaseckiego obejmowały zagadnienia z zakresu fizjologii, higieny i te0rii kultury fizycznej oraz gier i zabaw. Walerian Sikorski, któremu Piasecki powierzył całą rozległą dziedzinę praktyczną na polu wychowania fizycznego i sportu, zajmował się problemami dydaktyki. W tym czasie zapoczątkowali również badania naukowe w zakresie fizjologii i antropologii, dla potrzeb kultury fizycznej: Wiktor Dega, Włodzimierz Missiuro, Eligiusz Preisler i Karol Stojanowski. Wśród praktyków, oddanych idei upowszechnienia kultury fizycznej, wyróżniali się Mieczysław Balcer, Władysław Czarniecki, Lucjan Lange, Seweryn Ługowski, Zofia Nożyńska. Na podkreślenie zasługuje też fakt, że Studium wydawało w latach 1920-1932 czasopismo zatytułowane "Wychowanie Fizyczne". Świadczyło ono o naukowej randze poznańskiego ośrodka, tym bardziej że było ono wówczas jedynym periodykiem naukowym poświęconym zagadnieniom kultury fizycznej w kraju. W późniejszym okresie redakcję przeniesiono do Warszawy. Księgozbiór Studium liczył w 1928 r. ponad 1500 tomów a w 1939 ir. około 4000. Była to ówcześnie najbogatsza z tej specjalności biblioteka w Polsce.

Szczególnie bogato reprezentowana była w niej literatura skandynawska i francuska. Kontakty naukowe Studium z nauką światową były szerokie. Szczególnie żywą współpracę nawiązano z krajami skandynawskimi, z którymi prowadzo

Prof. dr Eugeniusz Piasecki (1872-1947), twórca polskiej myśli wychowania fizycznego, wieloletni dyrektor Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego

Stefan BączYk

Do polowy 1921 T. Katedra Higieny Szkolnej i Teorii Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego nie posiadała własnych pomieszczeń dydaktyczno-naukowych ani urządzeń sportowych do swoje] wyłącznej dyspozycji. Dopiero 31 VII 1921 r. władze miejskie przekazały do użytku Katedry budynek wraz ze skromnym placem w dzisiejszym parku im. Marcina Kasprzaka. Mieści się tam obecnie Katedra Nauk Biologicznych Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznegono wymianę pracowników naukowych i. dydaktycznych i gdzie ogłaszano dużo prac naukowych. Ożywione stosunki istniały także z Holandią, Belgią a zwłaszcza z Francją, Niemcami, Austrią, Czechosłowacją. O autorytecie poznańskiego Studium świadczy powierzenie mu w 1927 r. przez Sekcję Higieny Ligi Narodów misji zbadania stanu wychowania fizycznego w Europie.

2. LATA OKUPACJI (1939-1945)

Druga wojna światowa i okupacja hitlerowska wyrządziły Studium niepowetowane straty. Gestapo na podstawie danych, wcześniej zebranych w drodze szpiegowskich wywiadów, już w pierwszych tygodniach okupacji przeprowadziło liczne rewizje i aresztowania oraz likwidację licznych dokumentów i majątku Studium. Spośród aresztowanych zginęli: Walerian Sikorski, wykładowca chemii doc. dr Tadeusz Tucholski, prof. dr fizjologii Leon Zbyszewski, wykładowca higieny prof. dr Leon Podlewski. Zamordowany został w Forcie VII w Poznaniu fizyk Stanisław Kalandyk. Tam również zginęli współpracownicy Studium dr Stanisław Parczewski i dr Franciszek Witaszek. W Żabikowie zamordowano młodego pracownika naukowego Jana Skrzypczaka. Z nadszarpniętym zdrowiem powrócił z obozu koncentracyjnego dr Feliks Kamiński, wykładowca anatomii. Laborant Michał Wojtkowiak, jedyny Polak zatrudniony w Studium jako

stróż, uratował większość cennego księgozbioru biblioteki. Bilans strat biblioteki sporządzony po wojnie wykazał brak 600 woluminów, co s.tanowiło 16% całości księgozbioru.

3. ODBUDOWA STUDIUM W LATACH 1945 - 1949

Jeszcze trwały walki o Cytadelę, kiedy przybył do Poznania pełnomocnik Rządu Tymczasowego w Lublinie, któremu towarzyszył w charakterze delegata Departamentu Szkół Wyższych Ministerstwa Oświaty Stefan. Różycki. Delegat Ministerstwa Oświaty rozpoczął prace organizacyjne dla reaktywowania działalności Uniwersytetu Poznańskiego, a wraz z nim i Studium Wychowania Fizycznego, którego został kuratorem. Eugeniusz Piasecki również przybył po wyzwoleniu do Poznania i niezwłocznie stanął do pracy. Wraz ze swoimi wychowankami, którzy przeżyli iwejnę i okupację, zabrał się do działania. W oparciu o wyszkoloną przez siebie kadrę, mógł Piasecki po raz drugi w życiu irozpocząć budowę poznańskiego Studium Wychowania Fizycznego. Nie długo jednak mógł kierować tą placówką, gdyż zmarł w dniu 17 lipca 1947 r. Oficjalne rozpoczęcie działalności Studium nastąpiło w dniu inauguracji pierwszego po wyzwoleniu roku akademickiego, to jest 15 kwietnia 1945 r. Dyrektorem Studium został prof. dr Eugeniusz Piasecki. We wrześniu 1945 r.

odbyła się pierwsza powojenna sesja egzaminacyjna magisterska. Do ważniejszych prac tego okresu podjętych przez kierownictwo Studium należy zaliczyć starania o wznowienie miesięcznika "Wychowanie Fizyczne", reaktywowanie Akademickiego Związku Sportowego, zorganizowanie w 1947 r. jubileuszu pięćdziesięciolecia promocji doktorskiej Eugeniusza Piaseckiego, a w roku akademickim 1948/1949 uroczystości trzydziestolecia działalności Studium.

W latach 1945 - 1949 działalność Studium ograniczała się do odbudowania nauki polskiej w dziedzinie wychowania fizycznego oraz do zaspokojenia ogromnego zapotrzebowania na kadrę wychowania fizycznego, wyniszczoną w wyniku działań wojennych i eksterminacyjnej polityki okupanta. Największe osiągnięcia Studium w tym okresie wiążą się z pracą dydaktyczną. W ciągu kilku powojennych lat poza Studium magisterskim uruchomiono trzyletnie studia uproszczone, kursy medycyny szkolnej i sportowej oraz studium przyspieszone.

4. WYŻSZA SZKOŁA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W LATACH 1950-1969

Nowy etap działalności Studium otwarła Uchwała Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w sprawie kultury fizycznej i sportu z dnia 28 września 1949 r. Była ona wyrazem troski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej o rozwój kultury fizycznej i stan zdrowotny człowieka pracy. W ślad za tym 30 grudnia 1949 r. Sejm uchwalił ustawę o organizacji kultury fizycznej i sportu, na mocy której ośrodki naukowe kształcące wysokokwalifikowane

Stefan Bączyk

kadry specjalistów przekazane zostały pod opiekę Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki. Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 lipca 1950 r. przekształcono wszystkie istniejące Studia Wychowania Fizycznego w Wyższe Szkoły Wychowania Fizycznego.

Rozporządzenie równocześnie ustalało, że "szkoły te są szkołami akademickimi i stosuje się wobec nich przepisy dekretu o organizacji nauki i szkolnictwa wyższego". Proces kształtowania uczelni na nowych zasadach trwał kilka lat. Dużo starań wymagało, obok zorganizowania nowej administracji, przede wszystkim utworzenie kierownictwa uczelni oraz własnej kadry naukowo-dydaktycznej. Również baza lokalowa była niewystarczająca, brakowało podstawowych obiektów i urządzeń sportowych. Mimo tych trudności, dzięki inicjatywie i zdolności organizacyjnej dziekana Józefa Burbelki, przeprowadzono pomyślnie rekrutację studentów na pierwszy rok studiów. Kadra samodzielnych pracownIków nauki składała się z pracowników innych uczelni. Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego korzystała przede wszystkim z pomocy U niwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Akademii Medycznej. Uczelnie te, w zrozumieniu potrzeb Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego, oddały do jej dyspozycji swoich profesorów oraz zakłady naukowe. Pomoc profesorów: Edwarda Czarneckiego, Józefa Krotowskiego, Józefa Kołaczkowskiego, Michała Ćwirko-Godyckiego, Zdzisława Grota, Tadeusza Krajewskiego, Stefana Wołoszyna, Bohdana Kiełczewskiego i Andrzeja Pilawskiego okazała się bez, cenna.

Ul,3K <<Wie <<,lJ,OB/V1ffi» Kajtm p I Kofts*t O*fc""£ P$*tt*)H! fcrtji*" MaNge toWetj»

M a t t Mtmfttj fttfw ar tatpxiafit PbsiRtt f>\M\d "rw OKMnBMe4B # sfl

* 'A U/'»*,,»( VIBJNifsj" s:lp **}>( iilr. Atta"tys '.*8«("*<<V\BJ &s" B'i>"a (".VWWIJ» w<fe*K".Sf s):><o» fe <Lw*wJ "Mf»J< *-C****** 1T*s.»*.[ pmj * S* C r»" iiI'" 1 A "MfefLwJ. Ar **d <Ur*,,?fe'f Wfr,r.da :"'U i; ff*' >; <; *'f ( (twa ! K:ft< ':;>;6'L-"t *)wtÓ 't:1r-." A K»łwo» *fei t*>&1>>£5 ;> $*«t *Ufjf.xy**Jtt (f n n u U & j < " .V. ((.,,,« » O,»»w«« (IHmmb 5t£ A 18 0»«.«.»* !»»>><O>.. "If * K" ?o"fe tUfM. )t"*J<fe Btw P*»**eki ,,*<*<<»*» <€ Sun Fei.bt* i t . VI--M Iw**rStReUero.»»" CifVr!1u»,"V <<fej SM». ftewtftsli <K"J"i"i W> n 84 *y "lbtłW<<»*»wai s:lcp W*t SJk"r"fe< &***». <SM p Sw*itt>W*fel <V»*.**w*tfr H. Swi4"r*fei (T""*wł.t <!. T"d S.Ate (POKII1**""! Zygm

AP3rncp! "fit» »faayEvvSj w (wrił" tA o * * t <*»ttt"eyi

S*fcrbt*3*£ svv*fc*fe w TP*",,**»* S"ktjft A??rb*»A>>>> Aiwęa»"*!) AjJ'"Mm"U»t)a t "b«px*t<*s fet""" LJI4*,bIB »,nB»iils:I fbx»

1 r<>/O'«tJti jttwiatrtrty "XIIIH" aft! "rtt wtmei <$y A mk" . #

Karta tytułowa miesięcznika "Wychowanie Fizyczne", wydawanego przez Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego pod redakcją prof. dra Eugeniusza Piaseckiego. Prace naukowe i publikacje poznańskiego ośrodka miały wręcz pionierski charakter. Miesięcznik "Wychowanie Fizyczne" ukazywał się z inicjatywy Studium przez dwanaście lat w Poznaniu (1920 - 1931) i był wówczas jedynym tego rodzaju czasopismem naukowym w Polsce

Rozwój własnej kadry dydaktyczno-naukowej przebiegał początkowo powoli, m. in. dlatego, że żadna z uczelni wychowania fizycznego nie miała praw przeprowadzania przewodów doktorskich. Toteż asystenci katedr nauk humanistycznych czy biologiczych promocje doktorskie odbywali głównie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i Akademii Medycznej.

Sytuacja zmieniła się na korzyść po 1956 r., kiedy powołano do życia

Komitet Kultury Fizycznej przy Wydziale VI Polskiej Akademii N auk oraz gdy przyznano uczelniom typu wychowania fizycznego prawa doktoryzowania i habilitowania. W 1956 r. rektorem Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego został wybrany prof. dr Michał Godycki. Rozpoczął się okres badań naukowych, a tym samym rozwoju kadry naukowej. W okresie rektoratu Michała Godyckiego odnotowano zwiększenie nakładów finansowych na zakup aparatury, stypendia doktorskie i habilitacyjne oraz powołano do życia własne wydawnictwa w formie "Roczników Naukowych", "Kroniki" oraz serii wydawniczej pt. "Monografie, Podręczniki i Skrypty". Dla powiązania naukowej działalności uczelni z praktyką, zgodnie z uchwałami IX Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z grudnia 1962 r.

przeprowadzono reformę studiów, szczególnie w kierunku podniesienia sprawności nauczania, lepszego przygotowania młodzieży do zawodu i umocnienia socjalistycznej postawy studentów. Równocześnie zwiększono nakłady materialne na modernizację dydaktyki oraz na rozwój badań naukowych. U czelnia, która w 1950 r. nie posiadała żadnej katedry i liczyła tylko dwóch etatowych pracowników naukowych, w 1964 r. dysponowała trzema katedrami z osiemnastu zakładami i pracowniami. Liczba pracowników naukowo-dydaktycznych osiągnęła 85 osób, w tym dwóch docentów. W roku pięćdziesięciolecia studiów wychowania fizycznego w Poznaniu, uczelnia posiadała Katedrę Nauk Biologicznych z jedenastoma zakładami i z trzema pracowniami, Katedrę Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego z siedmioma zakładami i pracownią, Katedrę Teorii i Metodyki Sportów z siedmioma zakładami i dwoma pracowniami. Poza tym istnieje w uczelni Samodzielny Zakład Badań Rozwoju Wychowania Fizycznego i Sportu oraz Samodzielna Pracownia Biofizyki. Uczelnia posiada łącznie 35 jednostek naukowo-badawczych, a stan etatów dydaktyczno-naukowych wzrósł do liczby 105, w tym 14 samodzielnych pracowników nauki.

Od 1965 >r. obserwuje się szczególne nasilenie kontaktów ze środowiskiem.

Kierownictwo uczelni oraz podstawowa organizacja partyjna Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w myśl uchwały IX Plenum i dla zaspokojenia

Prof. dr Edward Czarnecki, kurator Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Poznańskiego w latach akademickich 1947/1948 - 1949/l9

Stefan BączYkpotrzeb środowiska, rozwinęła współpracę z komitetami kultury fizycznej i turystyki, kuratoriami oraz związkami sportowymi tych województw, które leżą w zasięgu oddziaływania poznańskiej placówki: bydgoskiego, koszalińskiego, szczecińskiego, zielonogórskiego i w pewnym stopniu gdańskiego. Od kilku lat uczelnia organizuje dla środowiska poznańskiego sesje naukowe, konferencje i sympozja naukowe, przekazując praktyce wyniki swoich badań. Pracownicy naukowi działają w licznych towarzystwach naukowych, organizacjach sportowych i w komitetach społecznych, inicjując szereg pożytecznych przedsięwzięć. Dużym osiągnięciem we współpracy ze środowiskiem poznańskim było podpisanie w dniu 25 maja 1968 r. porozumienia pomiędzy Wyższą Szkołą Wychowania Fizycznego a Wojewódzkim Komitetem Kultury Fizycznej i Turystyki w Poznaniu.

Szczególnie dynamiczny rozwój uczelni obserwuje się od 1965 r. Obok Studium Stacjonarnego powstało trzyletnie Studium Zaoczne dla Pracujących, Studium Eksternistyczne o(raz Studium Kształcenia i Doskonalenia Kadr. Uczelnia organizowała wiele krajowych sesji naukowych, poświęconych m. in.

następującym zagadnieniom: morfologiczne podstawy procesów selekcyjnych; biometeorologia sportu; rola rytmów biologicznych w sporcie; problemy farmakologicznego dopingu w sporcie; sprawność ruchowa niewidomego w pracy i podstawowych czynnościach życiowych; przyrodnicze podstawy narciarstwa; biochemia sportu. Wyrazem uznania dla naukowej aktywności Szkoły było utworzenie w dniu 25 listopada 1964 r. Komisji Biologicznych Podstaw Kultury Fizycznej na Wydziale III Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Ożywiły się zainteresowania młodzieży problemami naukowymi. Powstały przly zakładach Studenckie Koła Naukowe. O rozwoju tych kół świadczy V Sesja Ogólnopolska Kół Naukowych, która odbyła się w uczelni w 1969 r.

Wyrazem pozaprogramowych zainteresowań naukowych młodzieży są samodzielne prace naukowe, za które przyznaje się corocznie srebrne i brązowe medale im. Jędrzeja Śniadeckiego. Na podkreślenie zasługuje także wysoki poziom sprawności sportowej młodzieży. W 1969 r. na Ogólnopolskich Mistrzostwach Wyższych Szkół Wychowania Fizycznego w lekkoatletyce, pływaniu, grach sportowych i strzelaniu, studenci poznańscy uzyskali drugie miejsce. Władze uczelni, doceniając wysoki poziom sportowy młodzieży, przyznają za wybitne wyniki i uzyskane tytuły mistrzowskie złote, srebrne i brązowe medale im. Bronisława Szwarca. Uczelnia poznańska może pochwalić się mistrzami sportu wysokiej klasy, wśród których na wymienienie zasługują: Grażyna Bojarska, Edward Czernik, Gerard Gramze, Karol Hoffmann, Aleksandra Krasny-Dorynek, Mirosława Mikulska, Józef Rutkowski, Zdobysław Stawczyk, Danuta Tarkowska-Jaworska, Eugeniusz Wachowski, Kazimierz Zimny i wielu innych, którzy przysporzyli Polsce sławy na całym świecie. Z uwagi na to, że uczelnia kształci również wychowawców młodzieży, prowadzi się szkolenie młodzieży w pracy kulturalno-oświatowej i społecznej poprzez jej aktywny udział w organizacjach młodzieżowych: w Związku

Wychowankowie Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego, mistrzowie Polski w sprintach: (od lewej) JóAef Rutkowski i Zdobysław Stawczyk

Młodzieży Socjalistycznej, w Zrzeszeniu Studentów Polskich i w Akademickim Związku Sportowym oraz w różnych zespołach artystycznych i kulturalnych. W dorobku naukowym uczelni na podkreślenie zasługuje tematyka prac badawczych, prowadzonych w poszczególnych katedrach i zaliczanych do planu ogólnopaństwowego względnie resortowego. Trudno tutaj scharakteryzować wszystkie indywidualne osiągnięcia pracowników nauki, lecz wspomnieć należy o badaniach wyróżnionych. Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego od kilku lat skupia swoją problematykę na wychowaniu fizycznym w żłobkach i przedszkolach, wśród inwalidów i ociemniałych oraz w szkołach specjalnych (Franciszek Laurentowski, Jan Dziedzic). · Prowadzi się intensywne badania z zakresu pedagogicznej i społecznej funkcji wychowania fizycznego (Janina Skarżewska), psychologicznej charakterystyki działalności sportowej (Gertruda Olszewska). Z prac historycznych na czoło wysuwają się badania w zakresie kultury fizycznej w Wielkopolsce w kontekście stosunków gospodarczoAspołeczno-politycznych w latach 1919 - 1956 (Jerzy Gaj). Poważnymi osiągnięciami może poszczycić się Katedra Nauk Biologicznych,

Stefan BączYk

Absolwentka Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego Daniela Tarkowska-J aworska rzuca oszczepem na zawodach lekkoatletycznych o Memorial Janusza Kusocińskiego (1%7)

111mmmmw której dominują badania związane z problemami aklimatyzacji organizmu ludzkiego (Jerzy Bogucki) oraz prawidłowości zmian biochemicznych i fizjologicznych w ustroju człowieka pod wpływem wysiłku fizycznego i ich stosunek do sprawności w różnych dyscyplinach sportowych (Stefan Bączyk, Wanda Łukanowska). Badania te mają wskazać środki eliminujące w pewnym stopniu zmęczenie oraz przyspieszyć czas regenerowania zmęczenia organizmu po wysiłku. Biotypologia sportowa ma na celu ustalenie morfo-funkcjonalnych podstaw wychowania fizycznego i sportu (Zbigniew Drozdowski). Katedra jest również inicjatorem oryginalnych badań na temat współzależności cech morfologicznych i układu dokrewnego a narządów ruchu. Bada się czynnościowe współzależności między podwzgórzem, układem dokrewnym a narządami ruchu jak również zaburzenia czynności układu neurohormonalnego i ich przejawy w narządach iruchu (Józef Kołaczkowski). Prace naukowe zakładów Katedry Teorii i Metodyki Sportu grupują się w problem, który, ogólnie biorąc, można określić jako badania związku cech morfologicznych i funkcjonalnych z wynikami w poszczególnych dyscyplinach i konkurencjach u początkujących i wysoko kwalifikowanych sportowców (Zdobysław Stawczyk, Karol Hoffman i inni).