ANEKSY

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1969.07/09 R.37 Nr3

Tabela l

DOCHODY I WYDATKI ZBIORCZEGO BUDŻETU MIASTA NA 1969 R.

WEDŁUG DZIAŁÓW GOSPODARKI NARODOWEJ (w tys. zł)

Wydatki D ział Nazwa Dochody bieżące na kapitalne inwestycyjne remonty 10 Przemysł 274 791 100 .

11 Budownictwo 24 542 15 382 - - 12 Rolnictwo 150 1484 - - 13 Leśnictwo 6 52 - - 15 Obrót towarowy wewnętrzny 239 837 100 - l 500 17 Gospodarka komunalna i mieszkaniowa 106 293 133 844 146 100 54 388 18 Różna działalność gospodarcza - 1011 - - 21 Szkolnictwo ogólnokształ - cące i wychowanie l 180 214 693 10 810 13 100 22 Szkolnictwo zawodowe 450 120 710 2 390 13 395 24 Kultura i sztuka 350 67 537 5 464 598 25 Ochrona zdrowia 3 798 423 895 9 100 31352 26 Kultura fizyczna i turystyka 126 13 483 - - 27 Świadczenia społeczne 656 29 755 500 4 000 41 Administracja terenowa 14 800 42 847 1200 700 50 Instytucje finansowe 22 672 x x x 60 Podatki z gospodarki nieuspołecznionej 267 000 X x x 62 Różne podatki i opłaty 127 650 x x x 80 Rezerwy x 12 100 - 12000 85 U działy 284 532 x x x 86 Dotacje i rozliczenia międzybudżetowe 14 757 x x x Ogółem: l 383 590 l 076 993 175 564 131 033

DOCHODY 1 WYDATKI ZBIORCZEGO BUDŻETU MIASTA NA 1969 R.

WEDŁUG PODZIAŁU TERYTORIALNEGO (w tys. zł)

Dcichody Wyd atki w tym: w tym: udział dotacj e Inne wydatki na kapital- inwestyLp. Treść w docho- na budow- dotacj e bieżące ne remonty cYJne Ogółem dach nictwo celowe Ogółem budżetu mieszkacentralnego mowe 1 Ogółem zbiorczy budżet miasta l 383 590 284 532 12 357 2 400 l 383 590 l 076 993 175 564 131033 2 Jednostkowy budżet miasta 616 682 194 172 12 357 2 400 616 682 404 115 87 634 124 933 3 Razem Dzielnicowe Rady Narodowe 766 908 90 360 - - 766 908 672 878 87 930 6 100 4 w tym: Dzielnicowe Rady Narodowe: Grunwald 209 764 39 655 - - 209 764 184 144 24 370 1250 Jeżyce 131 168 l 804 - - 131 168 115 128 14 840 1200 N owe Miasto 110 465 33 956 - - 110465 99 165 9 600 1700 S tare Miasto 193 301 - - - 193 301 168 931 23 320 1050 Wilda 122 210 14 945 - - 122 210 105 510 15 800 900to eo

U) w

Sprawozdania

Tabela 3

STAWKI PROCENTOWE I KWOTY UDZIAŁÓW W DOCHODACH BUDŻETU CENTRALNEGO I DOCHODACH WŁASNYCH RAD NARODOWYCH (w tys. zł.)

U dział w dochodach budżetu centralnego Podatek od wynagro- Podatek obrotowy od Lp. Treść dzeń przedsiębiorstw planu centralnego % J kwota 0/ kwota /0 l Zbiorczy budżet miasta 34,4 199 520 - 85 012 2 Jednostkowy budżet miasta 18,8 109 160 - 85 012 3 Razem budżety dzielnic 15,6 90 360 - - 4 w tym: Dzielnicowe Rady Narodowe: Grunwald 34,5 39 655 - - Jeżyce 2,3 l 804 - - N owe Miasto 48,5 33 956 - - Stare Miasto - - - - Wilda 14,9 14 945 - -

Tabela 4

ETATY OSOBOWE ORAZ FUNDUSZ PŁAC ORGANÓW ADMINISTRACJI TERENOWEJ W ZBIORCZYM BUDŻECIE MIASTA NA ROK 1969 (w tys. zł)

Lp. Treść Ilość etatów Osobowy fundusz płac l Zbiorczy budżet miasta 896 22 650 2 Jednostkowy budżet miasta 417 11 399 3 Razem dzielnicowe rady narodowe 479 11251 4 w tym: Dzielnicowe Rady Narodowe: Grunwald 101 2 419 Jeżyce 86 2 028 N owe Miasto 91 2 181 Stare Miasto 120 2 723 Wilda 81 l 900

DOCHODY I WYDATKI JEDNOSTKOWEGO BUDŻETU MIASTA NA 1969 R.

WEDŁUG DZIAŁÓW GOSPODARKI NARODOWEJ (w tys. zł.)

Wydatki Część Nazwa Dochody bieżące na kapitalne remonty inwestycyjne 10 Przemysł 154 926 100 - 11 Budownictwo 11090 13 644 - - 15 Obrót towarowy wewnętrzny 184 635 100 - l 500 17 Gospodarka komunalna i mieszkaniowa 27 830 76 340 73 070 54 388 21 Szkolnictwo ogólnokształcące i wychowanie - 750 - 12 350 22 Szkolnictwo zawodowe 15 27 541 200 13 045 24 Kultura i sztuka 350 66 847 5464 598 25 Ochrona zdiowia 2 808 163 799 7 200 31 352 26 Kultura fizyczna i turystyka 126 10 391 - - 27 Świadczenia społeczne 656 19 361 500 4 000 41 Administracja terenowa l 845 20 163 1200 700 50 Instytucje finansowe 22 472 x x x 62 Różne podatki i opłaty 1000 x x x 80 Rezerwy - 5079 - 7 000 85 U działy 194 172 x x x 86 Dotacje i rozliczenia międzybudżetowe 14 757 - - - Ogółem: 616 682 404 115 87 634 124 933

Ul

Tabela 6

DOCHODY I WYDATKI JEDNOSTKOWEGO BUDŻETU MIASTA NA 1969 R. WEDŁUG CZĘŚCI (iv tys. zł)

Wydatki Część Nazwa Dochody bieżące na kapitalne na inwestycje Ogółem remonty 80 Wydział Finansowy 304 317 12 079 5 079 7 000 81 Wydział Przemysłu 83 200 82 Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury 5 509 3 892 3 892 85 Wydział Komunikacji 500 140 140 87 Wydział Handlu 132 298 l 500 l 500 88 Wydział Gospodarki Komunalnej i MieszkanIoweJ 25 289 189 776 63 118 72 270 54 388 89 Dyrekcja Inwestycji Miejskich 8 000 10 450 10 450 91 Kuratorium Okręgu Szkolnego 28 825 3 530 25 295 92 Wydział Kultury 365 88 878 82 516 5 664 698 93 Wydział Zdrowia i Opieki Społecznej 55 801 234 734 191 682 7 700 35 352 94 Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki 126 10 391 10 391 95 Wydział Zatrudnienia 540 540 96 Urząd Spraw Wewnętrznych 122 13 517 12 717 800 97 Wydział Budżetowo-Gospodarczy l 155 21 960 20 060 1200 700 Razem: 616 682 616 682 404 115 87 634 124 933

FRAGMENTY UCHWAŁY RADY NARODOWEJ M. POZNANIA Z DNIA 6 XII 1968 R. W SPRAWIE KIERUNKÓW ROZWOJU OŚWIATY NA LATA 1968 - 1975

I. W zakresie wychowania dzieci i młodzieży

l.

l. Prezydium Rady Narodowej m. Poznania i podległe mu organy administracji szkolnej przyjmują za centralne zadanie na okres najbliższych lat podnoszenie poziomu pracy ideowo-wychowawczej z młodzieżą. W celu zapewnienia realizacji tego zadania należy: a. Zintensyfikować pracę ideowo-wychowawczą zakładów kształcących nauczycieli oraz zapewnić powoływanej w Poznaniu 3-letniej Wyższej Szkole Nauczycielskiej warunki lokalowe do rozwinięcia działalności z dniem l IX 1969 r. b. Powierzać przedmiot nauczania "wychowanie obywatelskie" najbardziej doświadczonym i zaangażowanym ideowo nauczycielom. Równocześnie stworzyć należy tym nauczycielom możliwości doskonalenia swych kwalifikacji w trybie studiów podyplomowych l w innych formach. c Rozwinąć l pogłębić pracę ideową z kadrą nauczycielską, zwłaszcza zaś z kadrą wychowawców klasowych nauczycieli przedmiotów humanistycznych poprzez organizowanie cyklicznych seminariów oraz powoływanie dyskusyjnych klubów nauczycielskich, i troszczyć się o prawidłowy dobór kadry kierowniczej szkół. d. Nastawiać pracę aparatu ośrodków metodycznych przede wszystkim na pomoc nauczycielom w pełnym l właściwym wykorzystaniu treści ideowych tematyki programowej pedagogizacji rodziców. e. Stwarzać sprzyjające warunki dla rozszerzenia eksperymentu w zakresie kształtowania systemu wychowawczego szkoły socjalistycznej. 2. Rada Postępu Pedagogicznego jako organ Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, winna opracować do końca 1969 r. program rozwoju i doskonalenia pracy szkół do 1975 r. Szczególne miejsce w tym programie znaleźć winny zagadnienia ideowego wychowania młodzieży w pracy lekcyjnej i pozalekcyjnej oraz formy realizacji zadań, wynikających dla szkolnictwa z uchwał V Zjazdu Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej. 3. Prezydium Rady Narodowej m. Poznania wyda Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, Wydziałowi Zdrowia i Opieki Społecznej oraz Wydziałowi Kultury odpowiednie polecenia, zapewniające podniesienie poziomu pracy ideowo-wychowawczej z dziećmi i młodzieżą. W szczególności polecić należy: a. Opracowanie przez szkoły i placówki opiekuńczo-wychowawcze kompleksowych planów przedsięwzięć wychowawczych obejmujących pełen cykl nauczania danej szkoły lub cykl pobytu wychowanka w placówce. b. Upowszechnianie w szkołach wypróbowanych form pedago izacji rodziców, zwłaszcza prowadzonych przy współpracy Towarzystwa Szkoły Swieckiej, uniwersytetów dla rodziców, j ak również opracowanie wieloletnich planów współpracy z rodzicami. c Udzielanie szkolnym ogniwom organizacji młodzieżowych pomocy w rozwoju organizacyjnym oraz realizacji ich zadań ideowo-wychowawczych. d. Pogłębianie współpracy szkół i placówek opiekuńczo-wychowawczych z zakładami pracy, sprawującymi nad nimi opiekę, a zwłaszcza wykorzystywanie w sposób planowy możliwości współdziałania w dziedzinie oddziaływania wychowawczego.

II. W z akr e s i e r o z woj u chowawczychsieciszkół iplacówek

oświatowo-wy

2.

1. Prezydium dopilnuje, by Miejska Komisja Planowania Gospodarczego opracowała prognozę sytuacji demograficznej do 1975 r. w obrębie roczników szkolnych. Opracowanie ująć należy w układzie wg dzielnic i uwzględnić skutki migracji ludności z dzielnic i rejonów rozśrodkowanych do nowych osiedli. 2. Prezydium poleci dokonanie, w oparciu o prognozę, o której mowa w ust. l, w terminie do 30 VI 1969 r. korekty rejonów szkół podstawowych oraz weryfikacji planów inwestycyjnych na lata 1971 -1975 stosownie do potrzeb poszczególnych dzielnic.

3. Prezydium wyda zainteresowanym organom wytyczne w sprawie opracowania do 30 VI 1%9 r. perspektywicznego zapotrzebowania gospodarki narodowej na kwalifikowaną silę roboczą. Dane dla lat 1971 -1975 ująć należy nie tylko według grup branżowych, lecz także wg zawodów l specjalności. 4. Prezydium wyda wytyczne dla Kuratorium Okręgu Szkolnego w sprawie opracowania do 30 IX 1%9 r. planu rozwoju l dostosowania sieci szkól zawodowych do potrzeb gospodarki narodowej miasta. Plan ten skoordynować należy z siecią liceów ogólnokształcących. 5. Prezydium wystąpi do Ministerstwa Komunikacji w sprawie podjęcia budowy obiektu dla Technikum Kolejowego w Poznaniu. Obecne usytuowanie szkoły na skrzyżowaniu dwóch hałaśliwych ulic, brak sali gimnastycznej i przestrzeni rekreacyjnej uniemożliwiają właściwe prowadzenie nauczania i wychowania.

W zakresie opieki nad dziećmi i młodzieżą.

S 3.

1. Uznaje się jako niezbędne włączenie do tematyki sesji Rady w r. 1969 zagadnień z zakresu szkolnej służby zdrowia, a jednocześnie Prezydium i jego aparat wykonawczy podejmuje starania w kierunku zwiększenia etatowego aparatu szkolnej służby zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem służby stomatologicznej. Dążyć należy do zwiększenia ilości gabinetów ogólnolekarskich i dentystycznych w szkołach m. Poznania. 2. Zobowiązuje się Prezydium do wydania odpowiednim organom poleceń, zapewniających dopływ imiennych Informacji o młodzieży nie uczącej się i nie pracującej, w celu czynnego pośredniczenia w jej zatrudnieniu. Organa administracji szkolnej spowodować winny, aby dyrektorzy szkół średnich zgłaszali organom zatrudnienia uczniów, którzy przerywają naukę przed ukończeniem szkoły, bez jej kontynuowania w Innej placówce. 3. Uznaje się za niezbędne, aby: a. w planie inwestycyjnym na lata 1969 - 1975 przewidziano budowę co najmniej 3 szkół specjalnych oraz dwóch domów dziecka, a także ośrodka szkolno-wychowawczego oraz 4 internatów. Ponadto Prezydium wystąpi do Ministra Sprawiedliwości o podporządkowanie Państwowego Zakładu Wychowawczego w Starołęce władzom terenowym w celu wykorzystania zakładu do dyspozycji Sądu dla Nieletnich w Poznaniu; b. w planach rozwoju placówek opiekuńczych przewidziano zorganizowanie w każdej dzielnicy ogrodu jordanowskiego, a w każdym osiedlu sieci świetlic z odpowiednią kadrą wychowawców - placu gier i zabaw z odpowiednim zapleczem higieniczno- sanltarnym; c tworzono półinternaty w szkołach wszystkich typów; d. upowszechniono dożywianie młodzieży szkolnej; e. w planach rozwoju opieki przedszkolnej przewidziano zadania organizowania przedszkoli dwuzmIanowych, niezbędnych wobec zatrudnienia kobiet również na drugiej zmianie Jak również tworzenie przedszkoli dla dzieci z defektami wzroku, słuchu l mowy; f. w planach wczasów dla dzieci i młodzieży uwzględniono zadania takiego rozszerzania form opieki, aby do 1975 r. żadne dziecko w mieście nie pozostało podczas ferii szkolnych poza zorganizowanym nadzorem; akcją obozów letnich obejmować należy co roku większą liczbę uczniów, zaś młodzież liceów ogólnokształcących i techników zawodowych organizować w ochotnicze hufce pracy; g. w działalności wszystkich zarządów ogródków działkowych w mieście przewidziano wprowadzenie w ogrodach zorganizowanej pracy wychowawczej z dziećmi; h. w działalności Pałacu Kultury rozwinięto pracę zewnętrzną, zwłaszcza instruktażowo-metodyczną i inspirującą w stosunku do świetlic dla dzieci i młodzieży; i. W zakresie działalności sądowo-opiekuńczej należy: a. zapewnić rezerwę miejsc w internatach dla młodzieży ze środowisk zagrożonych; b. zwiększyć współdziałanie instytucji i organizacji społecznych w sprawach sądowoopiekuńczych; c. organizować w zakładach pracy stacjonarne ochotnicze hufce pracy dla dziewcząt moralnie zagrożonych; d. zabezpieczyć realizację wyroków sądowych w stosunku do alkoholików w sprawach przymusowego leczenia w zakładach zamkniętych; e. udzielić pomocy finansowej Kołu Towarzystwa Przyjaciół Dzieci przy Izbie dla Nieletnich.

IV. W z akr e s i e w y c h o w a n i a f i z y c z n e g o i s p o r t u .

1. Prezydium w działalności inwestycyjnej i remontowo-modernizacyjnej w latach 1%9- 1975 winno doprowadzić do: a. wyposażenia każdej szkoły w salę gimnastyczną; b. zmodernizowania sal nie odpowiadających współczesnym wymogom; c zakończenia prac nad urządzaniem i umacnianiem nawierzchni boisk szkolnych; d. opracowania dokumentacji i wybudowania w każdej dzielnicy jednego przyszkolnego krytego basenu pływackiego. 2. Prezydium zobowiąże zainteresowane Wydziały do: a. organizowania zespołów gimnastyki wyrównawczej dla dzieci i młodzieży z wadami podstawy i organów ruchu w rozmiarze postulowanym przez szkolną służbę zdrowia oraz szerszego uwzględniania ćwiczeń w zakresie gimnastyki kształtującej; b. urządzenia w najbliższych trzech latach na boiskach szkolnych lodowisk i góreczek saneczkowych przez wszystkie szkoły, posiadające ku temu warunki, w pierwszej kolejności jednak przez szkoły nie dysponujące salą gimnastyczną; c wiązania corocznych świąt sportu z organizowaniem spartakiad i międzyszkolnych imprez sportowychv. W zakresie budżetu oświaty.

5.

l. Prezydium dokona oceny celowości i efektów objęcia szkół i placówek oświatowo-wychowawczych systemem scentralizowanej księgowości. 2. Prezydium przygotuje projekt aktu regulującego sprawy finansowania, jak również sprawy organizacyjne ł kadrowe świetlic blokowych. 3. Prezydium wystąpi z wnioskiem do władz centralnych o uregulowanie stawek odpłatności za pobyt dziecka w przedszkolu w ten sposób, aby podstawą wymiaru był dochód rodziny przypadający na jednego członka.

Sprawozdania

UROCZYSTOŚCI 50 ROCZNICY POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO 1918 - 1919 R,

Cała Polska uroczyście obchodziła 50 rocznicę Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r. N ajwięcej różnorakich imprez odbywało się w Wielkopolsce i na Śląsku. Dla Wielkopolski imprezą inauguracyjną był wiec w Ostrowie Wlkp. w dniu 15 września 1968 T.. Poznań rozpoczął obchody manifestacją w dniu 6 października 1968 r. przed pomnikiem Powstańców Wielkopolskich 1918 -1919 T.. w której udział wzięło 35 (XX) mieszkańców Poznania. Spotkały się tam trzy pokolenia Wielkopolan: sędziwi weterani Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919, żołnierze i oficerowie Ludowego Wojska Polskiego, licznie zgromadzeni przedstawiciele poznańskich załóg robotniczych, młodzi robotnicy, uczniowie i studenci zrzeszeni w Związku Młodzieży Socjalistycznej. O godzinie la'» nad tłumnie zapełnionym i udekorowanym placem rozległy się dźwięki hymnu państwowego. Salutowały sztandary, których chlubne tradycje sięgają walk z Prusakami z 1918 r. i te opromienione chwała walk polskiego oręża pod Lenino, gdzie rozpoczął się szlak zwycięstw nad faszyzmem niemieckim zakończony w stolicy hitlerowskiego państwa w Berlinie. W bliskim sąsiedztwie pomnika, obok pocztów sztandarowych organizacji Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i Związku Młodzieży Socjalistycznej, zajęli miejsca członkowie sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z członkiem Komitetu Centralnego, I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Szydlakiem, przedstawiciele kierownictw komitetów Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - Franciszek Szczerbal, przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, przewodniczący Wojewódzkiego i Poznańskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu - Edmund Rejek i Stanisław Smoliński, generali ej a z gen. dyw. pil. Janem Raczkowskim i gen. bryg. pil. Franciszkiem Kamińskim, członkowie Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację z prezesem Henrykiem Mazurem, przedstawiciele związków zawodowych, organizacji społecznych i młodzieżowych, wśród nich wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Młodzieży Socjalistycznej - Zygmunt Najdowski. Obecni byli również: konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow oraz przedstawiciel Północnej Grupy Wojsk Radzieckich płk. Wasil Orłów. W imieniu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej

Zjednoczonej Partii Robotniczej, władz państwowych i Frontu Jedności Narodu uroczystość otworzył przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal. "Pięćdziesiąt lat mija od pamiętnych dni grudniowych 1918 r. - powiedział na wstępie Franciszek Szczerbal - gdy lud Wielkopolski.

prawowity gospodarz tej Ziemi, zbrojnym i pierwszym w dziejach naszego narodu zwycięskim powstaniem zadecydował o przyłączeniu Ziemi Wielkopolskiej do Macierzy. "Dwadzieścia pięć lat dzieli nas od historycznego dnia 12 października 1943 T., w którym w bitwie pod Lenino, ludowe Wojsko Polskie, przy boku braterskiej Armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, wkroczyło na swój zwycięski szlak bojowy, zakończony rozgromieniem hitlerowskiego faszyzmu, zdobyciem Berlina i zatknięciem na jego murach obok sztandaru Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich - biało-czerwonego sztandaru polskiego.

"Zgromadziliśmy się tu dziś u stóp pomnika czynu powstańczego dla uczczenia tych ważnych w dziejach naszego narodu i naszej ziemi poznańskiej wydarzeń, u których podstaw leżał głęboki patriotyzm naszego narodu, jego umiłowanie ziemi ojczystej i gotowość do największych poświęceń dla jej wolności i rozkwitu. Z patriotyzmu bowiem i umiłowania wolności zrodził się bohaterski powstańczy czyn ludu wielkopolskiego, u którego najżywsze były tradycje polskości naszych ziem zachodnich, który prowadził najbardziej" nieugiętą walkę o prawo do mowy ojczystej i kultury i który posiadał najgłębsze odczucie niebezpieczeństwa grożącego narodowi polskiemu ze strony polityki pruskiej, z jej znanym hasłem Drang nach Osten. "Ten sam głęboki patriotyzm i poczucie odpowiedzialności za losy kraju leżały u podstaw trwałej i nieugiętej walki ludu polskiego prowadzonej pod kierownictwem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w latach hitlerowskiej okupacji o narodowe i społeczne wyzwolenie, o Ojczyznę sprawiedliwości społecznej - Polskę Ludową. "Na podkreślenie zasługuje ten sam patriotyzm i wola walki z okupantem, ożywiające serca Polaków, którzy pod kierownictwem Związku Patriotów Polskich, w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i przy jego braterskiej pomocy tworzyli I Dywizję im. Tadeusza Kościuszki, stanowiącą zaczątek ludowego Wojska Polskiego. W braterskim sojuszu z armiami Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, przypieczętowanym wspólnie przelaną krwią, wyrosłe z robotników, przed Pomnikiem Powstańców

Sprawozdania

chłopów i pracującej Inteligencji ludowe Wojsko Polskie przyniosło narodowi polskiemu wolność i przywróciło nasze historyczne granice na Odrze, Nysie i Bałtyku. Tak jak przed dwudziestu pięciu laty, tak i dziś stoi ono wiernie u boku klasy robotniczej, strzegąc jej zdobyczy, dzieląc z nią trud budownictwa socjalizmu i pokoju. Toteż cały naród polski, a z nim i całe wielkopolskie społeczeństwo darzy miłością żołnierzy, widząc w ludowym Wojsku Polskim siłę moralną i militarną, jakiej nigdy dotąd kraj nasz nie posiadał. "W przededniu pięćdziesiątej rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r. i dwudziestej piątej rocznicy powstania ludowego Wojska Polskiego - mówił dalej Franciszek Szczerbal - społeczeństwo Wielkopolski oddaje najgłębszy hołd powstańcom i żołnierzom-wyzwolicielom, którzy za wolność Ojczyzny oddali swoje życie, serdecznie pozdrawia żyjących wśród nas weteranów Powstania i żołnierzy walk wyzwoleńczych spod Lenino, Warszawy, o Wał Pomorski, spod Gdyni, Gdańska i Kołobrzegu, uczestników szturmu na Berlin. "Serdeczne braterskie pozdrowienia ślemy tym żołnierzom ludowego Wojska Polskiego, którzy niosąc pomoc klasie robotniczej Czechosłowacji, wiernie pełnią na jej terenie odpowiedzialną służbę w obronie zdobyczy socjalizmu. Dziś, kiedy w Niemieckiej Republice Federalnej znowu odżywają rewizjonistyczne ataki na nasze ziemie zachodnie i północne, kiedy do głosu dochodzą neofaszyści Adolfa von Thaddena, całe wielkopolskie społeczeństwo skupione wokół Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i pod jej przewodem nie szczędzi trudu w wielkim dziele umocnienia siły politycznej, gospodarczej i obronnej naszej Ojczyzny, niezłomnego ogniwa w obozie państw socjalistycznych. "Serdecznie witam przybyłe na dzisiejszą manifestację społeczeństwo Poznania, załogi naszych fabryk, instytucji i urzędów. Serdecznie witam weteranów Powstania Wielkopolskiego, żołnierzy i oficerów ludowego Wojska Polskiego, patriotyczną młodzież naszego miasta" . N astępnie głos zabrał dowódca wojsk lotniczych gen. dyw. pil. Jan Raczkowski. "Nasze dzisiejsze zgromadzenie z okazji dwudziestopięciolecia ludowego Wojska Polskiego i pięćdziesięciolecia Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r. - powiedział na wstępie gen. dyw. pil. Jan Raczkowski - swym uroczystym przebiegiem potwierdza, j ak żywe i bliskie są dla każdego Polaka, dla każdego mieszkańca Wielkopolski obie te rocznice. Są one wyrazem patriotyzmu naszego narodu polskiego, jego umiłowania, bohaterstwa i poświęcenia w walce i służbie dla Ojczyzny. Przejdą lata, zmienią się pokolenia, lecz hi

storia przechowa na wieki pamięć o tych, którzy bagnetem wyrąbali granicę naszej Ojczyzny i składali życie w jej obronie". Podkreślając, że historia narodu polskiego zapisała na swych kartach wiele czynów orężnych, stanowiących przedmiot narodowej dumy i wzór patriotycznego postępowania dla obecnych i przyszłych pokoleń, mówca przypomniał, że polityka rządu Polski Ludowej, uniemożliwiająca zagrożenie ze strony odradzających się w Niemieckiej Republice Federalnej sił odwetowych, jest polityką mądrą, wynikającą z doświadczeń tysiącletniej historii naszego państwa. Toteż nie wprowadzą nas w błąd żadne hasła ani pseudoteorie o tzw. nowej polityce wschodniej, głoszone przez obecnych przywódców Niemieckiej Republiki Federalnej.

Gen. dyw. pil. Jan Raczkowski wiele uwagi poświęcił powstańcom, których bohaterstwo i przelana krew sprawiły, że Powstanie Wielkopolskie 1918 -1919 r. zakończyło się zwycięstwem. Powstanie to raz jeszcze udowodniło, j ak wielki patriotyzm tkwi w sercach ludu pracującego. Podobnie w dniach tragicznego września 1939 r. lud wielkopolski nie szczędził życia i krwi dla sprawy niepodległości Polski. W bohaterskiej walce całego narodu żołnierz polski znaczył mogiłami drogę do wolności. N a różnych frontach II wojny światowej, od N arwiku po Libię, od Lenino po Berlin i Labę, od Gdańska i Kołobrzegu po Mielnik i przedmieścia Pragi czeskiej, od Monte Cassino po wybrzeże kanału La Manche; wszędzie na tych szlakach spoczywają prochy polskich żołnierzy. Omawiając burzliwą i pełną chwały drogę rozwoju ludowego Wojska Polskiego - a wraz z nim lotnictwa - w minionym dwudziestopięcioleciu, gen. dyw. pil. Jan Raczkowski podkreślił, że "wyrastaliśmy tak j ak wyrasta nasza socjalistyczna gospodarka. Wojsko Polskie stało się nowoczesną zmechanizowaną armią, zdolną do obrony socjalistycznych zdobyczy narodu. Zawsze jednak wracamy myślą do pierwszych dni, do partyzanckich lasów, do sieleckiego obozu nad Oką, do przykładów pomocy ludzi radzieckich - instruktorów wojskowych. Wymownym symbolem nawiązanych tam więzów braterstwa i przyjaźni był dzień 12 października 1943 r. Bitwa pod Lenino była nie tylko chrztem bojowym I Dywizji Wojska Polskiego im. Tadeusza Kościuszki i dniem narodzin ludowego Wojska Polskiego, lecz była jednocześnie pieczęcią z krwi, położoną pod niewzruszoną przyjaźń naszych narodów, ich braterstwa broni. Był to początek tego, co dziś znalazło swój wyraz w Układzie Warszawskim, dzięki któremu nasza Ojczyzna nigdy nie będzie sama w obliczu wroga, w układzie będącym tamą przed imperialistycznymi zakusami na nasze ziemie i pokojowe życie".

"Polska może zyc 1 rozwijać się tylko jako państwo socjalistyczne - powiedział na zakończenie gen. dyw. Jan Raczkowski - może być państwem socjalistycznym jedynie pod przewodem klasy robotniczej i jej partii - Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej".

Rozległa się salwa honorowa. Nastąpił uroczysty moment dekoracji sztandarów wojskowych. Przy dźwiękach hymnu państwowego sztandar Wyższej Szkoły Wojsk Pancernych im. Stefana Czarnieckiego udekorował Złotym Odznaczeniem Janka Krasickiego wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Młodzieży Socjalistycznej - Zygmunt N ajdowski; sztandar Centrum Szkolenia Służb K watermistrzowskich im. Mariana Buczka udekorowany został nowo ustanowioną odznaką "Za zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację" przez prezesa Zarządu Okręgu Związku w Poznaniu Henryka Mazura. N astępnie ślusarz Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu, delegat na V Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Roman Lulka odczytał projekt listu do I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysława Gomułki.

My, uczestnicy spotkania trzech pokoleń: weterani Powstania Wielkopolskiego, uczestnicy walk q. wyzwolenie kraju. spod it1erowskiej okupacjl, młode pokolenIe PolskI Ludowej, zebranI na manifestacji w związku z 25 rocznicą ludowegQ Wojska Polskiego i 50 rocznicą Po.wstania Wielkopqlsk egq przesyłamy Tobie naJ gorętsze pozdrowIenIa 1 serdeczne życzenia dalszych oSIągnięć w pracy dla dobra naszej Ojczyzny, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, dla zwycięstwa naszej najukochańszej idei - sqcjalizmu;, dla dobra całego narodu, wszystkICh ludzI pracy. Historia dziesięciu wieków zmagań z naporem germańskim nauczyła nas ofiarności w walce o wolność Ojczyzny i wytrwałości w codziennej pracy. Wiemy, że kochać Ojczyznę - to z!laczy oddać jej swoją pracę, swoje umysły 1 serca, znaczy także oddać za ni życie w największej potrzebie. Pragniemy Cię zapewnIĆ, że nIe będziemy szczędzili trudu swoich umysłów i rąk dla dalszego rozkwitu ludowej Ojczyzny, dla zapewnienia radości i szczęścia wszystkich jej obywateli. W socjalizmie widzimy bowiem urzeczywistnienie naj - piękniejszych ideałów, o które walczyły wszystkie pokolenia mieszkańców naszego miasta, Polski wolnej, niepodległej , silnej i sprawiedliwej dla wszYStkICh. Zbliżający się V Zjazd Polskiej Zjednoczonej PartiI Robotniczej jest dla nas, ludzi pracy Poznania" wydarzeniem mobilizującym do wzmożenIa wysiłków produkcyjnych, do większej aktywności społecznej 1 politycznej. Z. głębokim zrozumIeniem przyjęlismy przedazdowe tezy Komitetu Centralnego Polskiej ?jeslnoczonej Partii Robotniczej, przyjęliśmy je jako fundament programu kontynuowania naszych wspólnych socjalistycz:Q.ych zdobyczy. Dla podkreślenIa doniosłości V Zjazdu" dla udokumentowania swego pełneKo poparCIa dla polityki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, dla pełniejszego osiągnięcia celu, do którego zdążamy, my Poznaniacy podjęliśmy zob wiąza!lia produkcyjne, j sR9łeczne., amienIamy je w rzeczYWIstoSC. NIech mowIą one

9 paszym umiłowaniu Polski Ludowej. Niech sWIadczą one o naszym gorącym zaangażowaniu w socjalistyczne przeobrażenia. Uczestnicy manifestacji

List został przyjęty burzliwymi oklaskami.

Manifestacja zakończyła się defiladą wojskową.

Ta uroczystość zapoczątkowała w Poznaniu codziennie nieomal imprezy i spotkania związane z 50 rocznicą Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 r.

N aj żywszy udział brała w nich młodzież poznańska, szczególnie harcerska, która ubiegając się o imię "Powstańców Wielkopolski" dla swojej Chorągwi, już od początku kwietnia 1968 r. uczestniczyła w najróżniejszych akcjach, sprecyzowanych rozkazem Komendanta Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego z 7 kwietnia 1968 r.

W rozkazie tym mówiono m. in. o konieczności zaopiekowania się miejscami pamięci narodowej, o potrzebie zbierania materiałów i tworzenia kroniki postępowych tradycji własnej miejscowości itp. Należy przyznać, że harcerze potraktowali bardzo poważnie swoje zadania. Młodzież odbyła cały szereg spotkań z weteranami Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 T., zebrała wiele cennych dokumentów, historycznych pamiątek, opisała mniej znane dotychczas fakty. Organizowano wycieczki drużyn, szczepów i hufców śladami walk powstańczych i szlakiem ludowego Wojska Polskiego. Największą imprezą był w tym okresie IV Harcerski Rajd Wielkopolski. Jego trasa wiodła przez Wielkopolski Park Narodowy, a zadania stawiane młodzieży wymagały znajomości historii Powstania Wielkopolskiego. W tym samym okresie odbywały się harcerskie manewry techniczno-obronne, związane z udziałem młodzieży w powszechnym systemie samoobrony. Okres letni wykorzystano na odszukanie miejsc walk powstańczych oraz na porządkowanie miejsc pamięci narodowej. Organizowano w tym czasie "ogniska powstańcze" połączone z okolicznościowymi programami artystycznymi oraz spotkaniami z weteranami Powstania. W programach "nieobozowego lata" wykorzystano gry, gawędy i piosenki powstańcze. W okresie jesiennym harcerze i młodzież niezorganizowana zdobywali "Rozetkę powstańczą" - specjalną plakietkę wybitą dla uczczenia Powstania Wielkopolskiego. W siedzibach hufców przygotowywano wystawy zbiorcze pamiątek z Powstania oraz materiały do kronik powstańczych. Dnia 4 XI 1968 r. odbył się chorągwiany Rajd Wielkopolski do Grodziska Wlkp. Do celu prowadziły trzy trasy: pierwsza rozpoczynała się w Ptaszkowi e i prowadziła przez Ujazd i Młyniewo. W tej ostatniej miejscowości znajdował się w czasie II wojny światowej obóz jeniecki. Pod pomnikiem wystawionym

Sprawozdania

tu ku czci pomordowanych żołnierzy, harcerze-uczestnicy rajdu zaciągnęli warty honorowe i złożyli wiązanki kwiatów. Druga trasa prowadziła z Porażyna poprzez Kopanki l Słocin, zaś trasa trzecia rozpoczynała się w Drzymałowie - miejscu upamiętnionym walką polskiego chłopa Michała Drzymały z pruską kolonizacją - i prowadziła przez Goździn, Elżbieciny, Gnin i Kobylnlki. Wszystkie trzy trasy kończyły się w Grodzisku Wlkp., gdzie w Szkole Podstawowej Nr 3 odbyło się uroczyste zakończenie rajdu. W Szkole Podstawowej Nr 30 w Poznaniu noszącej imię powstańca-bohatera Mariana Palucha zespół miłośników historii postanowił zebrać materiały o Powstaniu w albumie wspomnień. Podzielono uczniów na trzyosobowe grupy mające na celu odwiedzenie trzydziestu b. powstańców. Co trzy dni inna grupa działania odwiedzała weteranów. Po wręczeniu symbolicznego kwiatka, uczniowie rozmawiali z powstańcami, notując ich wspomnienia. Pod koniec wywiadu prosili o zdjęcia lub inne pamiątki i o kilka zdań do albumu wspomnień. Rozstrzygnięty został konkurs na projekt plakatu Pt. ,,50 Rocznica Powstania Wielkopolskiego 1918 -1968" . Jury pod przewodnictwem art. grafika Zenona Januszewskiego nie przyznało pierwszej nagrody. Dwie drugie nagrody otrzymali: Tadeusz Piskorski i fotografik Romuald Zielazek. Trzecią nagrodę otrzymał Włodzimierz Schmidt. Pierwsze, drugie i czwarte wyróżnienie przyznano Tadeuszowi Piskorskiemu. Trzecie wyróżnienie otrzymali: Ryszar Skupin i January Cechanowicz, zaś wyróżnienie honorowe Tadeusz Piskorski. N a wyróżnienie zasługuje uroczystość, która odbyła się 19 listopada 1968 r. w Szpitalu Kolejowym przy ul. Orzeszkowej. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym udekorowana została jedna z pacjentek - Aniela Juszczak, aktywna uczestniczka Powstania. Córka i siostra powstańców - pełniła w tych historycznych dla Poznania i Wielkopolski dniach funkcje łączniczki i sanitariuszki. Jest wieloletnim działaczem Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami oraz autorką hymnu o cytadelowcach, do kt6rego muzykę skomponował Tadeusz Szeligowski. Wręczenia zaszczytnego odznaczenia dokonał wiceprzewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Grunwald Łucjan Leracz w towarzystwie wiceprzewodniczącego Zarządu Oddziału Związku Bojowników o Wolność l Demokrację dzielnicy Grunwald Stefana Wolniewicza. Tego samego dnia przedstawiciele władz dzielnicy Grunwald wręczyli także Wielkopolski Krzyż Powstańczy doktorowi Marianowi Kalinowskiemu.

W redakcji "Gazety Poznańskiej" odbyło się 10 grudnia 1%8 r. spotkanie z grupą weteranów

Powstania, zasłużonymi działaczami Związku Bojowników o Wolność ł Demokrację, wyróżnionymi wysokimi odznaczeniami państwowymi: Stanisławem Kaczmarczykiem, Romanem Królakiem, Leonem NapiecMm, Adamem Praczykiem, Antonim Przysiudą, Stefanem Wolniewiczem.

Przybyłych powitał w imieniu Kolegium Redakcyjnego "Gazety" red. Stanisław N owak. Spotkanie upłynęło w niezwykle serdecznej atmosferze. Weterani w prosty i niewyszukany sposób dzielili się wspomnieniami z pamiętnych wydarzeń sprzed pięćdziesięciu laty. W historiografii dotyczącej Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 r. nawarstwiło się z biegiem lat niemało sprzeczności. Inaczej ten bohaterski zryw ludu wielkopolskiego oceniano w latach 1919 -1939, kiedy rezultaty Powstania usiłowały zdyskontować zwalczające się ugrupowania polityczne, a zupełnie inaczej - bo na podstawie źródeł i zgodnie z prawdą historyczną - ocenia je współczesna nauka. Wyniki najnowszych badań przedstawiono w dniu 7 grudnia 1968 r. na sesji naukowej, poświęconej 50 rocznicy Powstania zorganizowanej z inicjatywy dziekana Wydziału Filozoficzno- Historycznego Uniwersytetu. W auli Uniwersytetu, w której odbywała się sesja, zgromadzili się naukowcy, byli powstańcy i młodzież akademicka. Ponadto w sesji wzięli udział: konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu - Wiktor Odinokow, wybitny historyk niemiecki prof. dr Felix Heinrich Genzen, przedstawiciele Wojskowego Instytutu Historycznego i Instytutu Śląskiego w Katowicach. Otwierając naukową debatę obecnych gorąco powitał prorektor - doc. dr Benon Miśkiewicz. Prof. dr Janusz Pajewski przeprowadził wnikliwą ocenę znaczenia Powstania dla odbudowy państwa polskiego. Strategię i taktykę Powstania zobrazował płk. doc. dr Kazimierz Sobczak, natomiast mgr Władysław Zieliński z Instytutu Śląskiego wygłosił referat o udziale Wielkopolan w Powstaniach Śląskich. Komenda Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego zwołała w dniu 18 grudnia 1968 r. uroczyste posiedzenie Rady Chorągwi, otworzył je komendant Chorągwi Wiesław Bogusławski, witając przybyłych wśród których znajdowali się, m. in.: przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, zastępca kierownika Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Henryk Garwowski, kierownik Wydziału Nauki i Oświaty Komitetu Wojewódzkiego Romuald Jezierski, zastępca naczelnika Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego Włodzimierz Saran, kurator Okręgu Szkolnego Poznańskiego Jan Stoiński oraz prezes Zarządu Okręgu Związku Nauczycielstwa Polskiego Zenon Suchańskł.

-MHM

IIIIIIMIII*

£łKA

ElU1IIF -Jlb *

RP

JI2/ * · BELA

Illf; lfllfiAI3

.....Lft!4A*!' ". ***»*'*w A

AA NQ K l III III

:' 4MQC£*»IIQ aill

- -» .«**»rAAAAAAA*» *ATM

Moment po odsłonięciu pomnika powstańców wielkopolskich na cmentarzu górczyńskim 18 grudnia 1968 r. Pomnik projektował art. plastyk Ryszard Skupin

Referat okolicznościowy podsumowujący przygotowania Chorągwi do przyjęcia ImIenia "Powstańców Wielkopolskich" wygłosił zastępca komendanta Chorągwi Wacław Sokołowski. Pozdrowienia i gratulacje od . Głównej Kwatery przekazał harcerzom wielkopolskim Włodzimierz Saran podkreślając, iż w opinii władz naczelnych harcerstwa Chorągiew Wielkopolska w pełni zasłużyła na to zaszczytne imię. "Władze województwa i miasta powiedział m. in. w swym przemówieniu Romuald Jezierski - przekazały młodzieży jeden z najpiękniejszych symbolów postępowych tradycji narodowych - jakim jest Powstanie Wielkopolskie, gdyż poznały jej żarliwą chęć służenia krajowi". Następnie zastępca komendanta Chorągwi Bohdan Siciarz odczytał projekt uchwały o nadaniu Chorągwi imienia "Powstańców Wielkopolskich". W uchwale ustalono też, że dzień 19 grudnia będzie odtąd dorocznym świętem Chorągwi Wielkopolskiej. W końcowej części posiedzenia Rady najbardziej zasłużeni w ruchu harcerskim działacze otrzymali odznaczenia. W imieniu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, sekretarz Edmund Piosik wręczył trzynaście Odznak "Za zasługi w rozwoju województwa poznańskiego", zaś w imieniu Prezydium Rady Narodowej m. Poznania przewodniczą

10 Kronika m. Poznania

cy Jerzy Kusiak wręczył sześć Odznak Honorowych Miasta Poznania. Wiceprzewodniczący zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Socjalistycznej Edmund Broch wręczył siedmiu działaczom harcerskim Srebrne Odznaczenia Janka Krasickiego, natomiast Włodzimierz Saran przekazał siedemnastu wyróżniającym się w pracy organizacyjnej Honorowe Odznaki "Za zasługi dla Związku Harcerstwa Polskiego". Dnia 19 grudnia 1968 r. na cmentarzu Gorczyńskim odsłonięto pomnik Powstańców Wielkopolskich, wykonany dzięki czynowi społecznemu załóg zakładów pracy i społeczeństwa dzielnicy Grunwald, które pragnęło w ten sposób uczcić 50 rocznicę Powstania. Do licznie zgromadzonych przemawiał zastępca przewodniczącego Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Grunwald Romuald Rochmiń - ski. Odsłonięcia pomnika w obecności I sekretarza Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Mariana J akubowicza, dokonał gen. bryg. pil. Franciszek Kamiński, a. następnie przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wacław Głowiński odczytał uchwałę, mocą której Prezydium powierzyło stałą opiekę nad pomnikiem Szkole Podstawowej Nr 52 im. Franciszka Ratajczaka w Fabianowie. Harcerze poznańscy uroczyście obchodzili

Sprawozdania

dzień ltl grudnia 1868 r. Chorągiew Wielkopolska Związku Harcerstwa Polskiego otrzymała zaszczytne imię Powstańców Wielkopolskich. Uroczystość odbyła się w odświętnie udekorowanej auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Przy dźwiękach fanfar do auli wkroczyły poczty sztandarowe. Po odegraniu hymnu państwowego uroczystość zagaił komendant Chorągwi Wiesław Bogusławski, witając przybyłych gości, wśród nich sekretarzy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzego Zasadę, Stanisława Furgała, Jerzego Gawrysiaka i Czesława Kończala, przewodniczących Prezydiów Wojewódzkiej Hady Narodowej i Bady N arodowej m. Poznania Franciszka Szczerbala i Jerzego Kusiaka, naczelnika Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego Wiktora Kineckiego, sekretarza Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stanisława Kostrzyńskiego, przewodniczącego Krajowej Bady Powstańców Wielkopolskich Bernarda Łuczewskiego, byłych powstańców wielkopolskich, przedstawicieli Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego, organizacji młodzieżowych, oraz delegacje szkół poznańskich, a także delegacje środowisk harcerskich z Bydgoszczy, Łodzi, Wrocławia i Zielonej Góry. N a uroczystości obecny był konsul Związku Socjalistycznych Bepublik Radzieckich Wiktor Odinokow.

Okolicznościowe przemówienie wygłosił Franciszek N owak - członek Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej. Przypomniał on, iż Wielkopolska od wieków była ośrodkiem walki z naporem germańskim, a harcerze brali w niej również czynny udział. Dziś próbuje zagrażać naszej państwowości ten sam wróg, przeciwko któremu szli powstańcy i takie same są jego intencje. Ale dziś możemy skuteczniej niż kiedykolwiek zapobiec próbom odwrócenia wstecz biegu historii. Mówca podkreślił następnie, iż dowodem najwyższego uznania dla zasług wielkopolskiego harcerstwa jest najbardziej zaszczytne wyróżnienie, związane z postępowymi tradycjami regionu, które spotkało dziś wielkopolską Chorągiew. Akt nadania Chorągwi nowego imienia odczytał sekretarz Prezydium Wojewódzkiej Bady Narodowej Edmund Piosik. Nastąpił najbardziej podniosły moment: przewodniczący Prezydiów Bad Narodowych Franciszek Szczerbal i Jerzy Kusiak dokonali aktu dekoracji sztandaru wielkopolskiej Chorągwi biało-czerwonymi szarfami. Poczet sztandarowy zaprezentował udekorowany sztandar zebranym w auli. Po odegraniu hymnu harcerskiego, przemawiał prezes Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Henryk Mazur, który udekorował sztandar Honorową Odznaką "Za zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację". Z kolei zabierał głos Wiktor Kinecki, który podziękował kierownictwu partyjnemu i władzom województwa i miasta za pomoc i zaufanie dla Chorągwi Wielkopolskiej Związku Harcerstwa Polskiego, która również w opinii władz harcerskich w pełni na ten zaszczyt zasłużyła. Drugą część uroczystości wypełnił montaż literacko-muzyczny, przygotowany przez 90 Drużynę Harcerską z X Liceum Ogólnokształcącego. Uczestnicy uroczystości z placu Adama Mickiewicza udali się, uszeregowani w pochód śpiewając stare pieśni powstańcze, przed Pomnik Powstańców Wielkopolskich. Tu stanęły warty honorowe zaciągnięte przez b. powstańców żołnierzy i harcerzy. Po odegraniu hymnu państwowego głos zabrał J erzy Kusiak. Baz jeszcze podkreślił on wielkie zasługi powstańców, którzy nie tylko w latach 1918 - 1919 odnosili zwycięstwa w obronie naszej państwowości. Mimo krwawych represji, nie ulegli przemocy hitlerowskiego okupanta, a od 1945 r. czynnie uczestniczyli w tworzeniu ludowego państwa polskiego. Dziś w tej trudnej, lecz zwycięskiej sztafecie zmienia ich nowy bojownik: młodzież. Delegacje harcerskie złożyły przed pomnikiem wieńce, orkiestra wojskowa wykonała Warszawianką. N a zakończenie uroczystości uczczono również pamięć powstańca Franciszka Ratajczaka, pierwszego żołnierza Powstania, który poległ w dniu 27 grudnia 1918 r.

Główne uroczystości odbyły się 27 grudnia 1968 r.

N ad Wartą, przy ul. Szelągowskiej, odbyła się w godzinach porannych uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego w fundamenty przyszłego ..Domu Weterana", budowanego czynem społecznym. Będzie to obiekt cztero-kondygnacyjny dla około 175 osób.

N a uroczystość przybyli m. in. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski, przewodniczący Prezydiów: Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal i Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, prezes Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Henryk Mazur oraz weterani Powstania a wśród nich dwaj Polacy z Francji: Kazimierz Kowalewski i Czesław Morzyński. Przywieźli oni sztandar byłych organizacji powstańców wielkopolskich w Belgii i Francji. Henryk Pawelski odczytał treść aktu erekcyjnego:

Działo si dnia 27 grudnia 1968 roku w mieście PoznanIu, w 24 roku Polski Ludowej, w 50 rocznicę Powstania Wielkopolskiego, gdy 12ierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Bobotniczej był Wła

Akt erekcyjny budowy Domu Weterana

dysJaw Gomułka, 12rzewodniczącym Rady Państwa - Marian Spychalski, prezesem Rady Ministrów - Józef Cyrankiewicz, a pierwszym sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu był Kazimierz Barcikowski, przewodniczącym Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Jerzy Kusiak i przewodniczącym Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - Franciszek Szczerbal.

10»

Kierując się potrzebami życia społecznego oraz troską o emerytów, rencistów i ludzi zasłużonych dla kraju i narodu, powzięto decyzje o wzniesieniu czynem społecznym w Poznaniu Domu Weterana.

Powołany wiosną 1968 roku z inicjat)0VY Sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Społeczny Komitet Budowy Domu Weterana wszczął akcję gromadzenia środków materialnych, dokonał

Sprawozdania

wyboru miejsca, lokalizacji obiektu, zaaranżował opracowanie dokumentacji projektowo- kosztorysowej, społecznie zabezpieczył nadzór oraz kontrolę nad przebiegiem robót i czuwał nad całością przedsięwzięcia według projektów inż. arch. Zygmunta Skupniewicza. Skład Prezydium społecznego Komitetu Budowy Domu Weterana stanowili Franciszek N owak (przewodniczący), Jerzy Kusiak i Henryk Mazur (zastęp<;y przewodniczącego), Alfred KowalskI i Marian Olszewski {sekretarze), Henryk Pawelski (skarbnik) oraz Bernard Łuczewski, J erz)T Brązert, Franciszek Szczerbal, Kazimierz Parczyński, Stanisław Kubiak, Zygmunt Wolniewicz i Stefan Wieczorkiewicz (członkowie). Poza tym Komitet składał się z około 58 przedstawicieli władz instytucji, organizacji 1 zakładów pracy.

Niechaj wznoszony obiekt zawsze służy ludziom, których cele i ideały życiowe wyrażają najszczytniejsze tradycje ludu polskiego, stanowią przedmiot dumy narodowej Polaków i pozostają twórczym wkładem w dzieło rozwoju socjalizmu i Ludowej Polski.

Po podpisaniu - akt erekcyjny został wmurowany. W czasie tej uroczystości delegacje Związku Bojowników o Wolność i Demokrację odwiedzały chorych powstańców w domach i szpitalach.

N a uroczystości wmurowania aktu erekcyjnego Domu Weterana przemawia przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Franciszek N owak

Przybyły do Poznania przewodniczący Rady Państwa, Marszałek Polski Marian Spychalski, złożył hołd żołnierzom Powstania Wielkopolskiego, składając wieniec przed Pomnikiem. N astępnie Marian Spychalski zwiedził wystawę poświęconą Powstaniu, zorganizowaną w Muzeum na Górze Przemysława. Otwarcia wystawy dokonał sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Gawrysiak.

Scenariusz wystawy opracowali: Stanisław Kubiak, Benon Miśklewicz i Marian Olszewski.

W redakcji "Głosu Wielkopolskiego" odbyła się uroczystość wręczenia nagród zwycięzcom konkursu na wspomnienia o Powstaniu. N a uroczystość przybyli przedstawiciele organizatorów: Alojzy Łuczak - przewodniczący Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego, Jerzy Ziółek - dyrektor Wydawnictwa Poznańskiego, Henryk Mazur - prezes Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Marian J akubowicz - I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Grunwald, Bernard Łuczewski - przewodniczący Krajowej

I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu Kazimierz Barcikowski podpisuje akt erekcyjny budowy Domu Weterana (27 XII 1%8)

Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego. Licznie przybyli również weterani Powstania - laureaci konkursu. Zebranych powitał redaktor naczelny "Głosu Wielkopolskiego" Lesław Tokarski.

O godzinie 1600 w olbrzymiej hali nr 20 Międzynarodowych Targów Poznańskich, w której zebrało się około 4(0) uczestników Powstania Wielkopolskiego z całego kraju, rozpoczęła się uroczysta akademia. N ad stołem prezydialnym na czerwonym tle Biały Orzeł oraz napis: "Powstańcy Wielkopolscy zawsze wierni Ojczyźnie". Rozległy się dźwięki Warszawianki z 1 5 r. Witani serdecznymi oklaskami, miejsca w prezydium akademii zajęli m. in.: członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski, zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Jan Szydlak, władze partyjne miasta i województwa z pierwszym sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Kazimierzem Barcikowskim, prezes Wojewódzkiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Józef Wroniak i prezes Wojewódzkiego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Franciszek Szmidt, dowódca wojsk lotniczych gen. dyw. pilot Jan Raczkowski, przedstawiciele władz związku Bojowników o Wolność i Demokrację z przewodniczącym Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego Bernardem Łuczewskim.

Obecny był konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu. Wiktor Odinokow.

Orkiestra odegrała hymn państwowy, a następnie uczestników akademii powitał przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Franciszek Szczerbal. Z kolei serdeczne pozdrowienia od władz partyjnych i państwowych przekazał byłym uczestnikom Powstania Wielkopolskiego przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski.

"W dniu pięćdziesiątej rocznicy Powstania Wielkopolskiego, należącego do najchlubniejszych ogniw walki narodu polskiego o wolność i niepodległość, pragnę przekazać Wam, a poprzez Was wszystkim ludziom Ziemi Wielkopolskiej, w imieniu Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Ogólnopolskiego Komitetu Frontu J edności Narodu i władz państwowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej - jak najserdeczniejsze pozdrowienia. "Szczególnie gorąco pozdrawiam tak licznie zebranych przedstawicieli wielkiej rzeszy powstańców wielkopolskich, których żołnierski

Sprawozdania

Sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Gawrysiak otwiera wystawę poświęconą Powstaniu Wielkopolskiemu 1918/1919 r. w Muzeum Rzemiosła Artystycznego na Górze Przemysława (27 XII 1968 r.). Z prawej dyrektor Muzeum N arodowego dr Kazimierz Malinowski

trud i ofiarę krwi naród polski otacza szacunkiem i ceni jako wzór patriotycznej postawy. Postawę tę udokumentowaliście czynem w nieprzejednanej walce o wyzwolenie spod jarzma pruskiego zaborcy, w pracy nad rozwojem Ziemi Wielkopolskiej, w krwawych zmaganiach z okupantem hitlerowskim. Wyraziliście dobitnie ów patriotyzm aktywnym udziałem w budownictwie socjalistycznym w latach Polski Ludowej. "Powstanie Wielkopolskie, które przed pół wiekiem w decydującej mierze przyczyniło się do wyzwolenia spod pruskiego zaboru ziem polskich stanowiących kolebkę naszej Ojczyzny, podjęte zostało i zwyciężyło jako ruch o głęboko ludowym charakterze. Cały okres poprzednich dziesięcioleci niewoli narodowej dowiódł niezbicie, że lud Wielkopolski, który realizatorzy polityki militaryzmu i imperializmu niemieckiego chcieli pozbawić na wieki życia we własnym, niepodległym państwie, zepchnąć do roli niewolników i zgermanizować, stanowi niezłomną ostoję polskości tych ziem. "Powstanie Wielkopolskie, podobnie jak wcześniejsze i późniejsze doświadczenia naszego narodu, wykazuje, że dobro całej Ojczyzny jest nieoddzielne od sprawy mas pracujących, od sprawy klasy robotniczej, że świadomość działania oraz bohaterstwo ludu były zawsze i są podstawą sukcesów w walce o niepodległość, wysiłku dla jej umacniania. "Tę prawdę potwierdził raz jeszcze ofiarną, patriotyczną walką lud wielkopolski, gdy imperializm niemiecki - w ludobójczej, hitlerowskiej postaci - wtargnął znów na ziemie polskie. Walka mieszkańców Ziemi Wielkopolskiej z przemocą hitlerowską była konsekwentną kontynuacją dzieła powstańców wielkopolskich, przybliżała w nowych warunkach historycznych Polskę ku jej dawnym Piastowskim ziemiom na zachodzie i północy, jest poważnym wkładem w epopeję bojową ludowego żołnierza polskiego. Walka ta była realnym wyrazem polityki sił patriotycznych i demokratycznych, zjednoczonych przez Polską Partię Robotniczą, pod której przewodem osiągnęliśmy historyczne zwycięstwo nad hitlerowskim najeźdźcą, przywróciliśmy Ojczyźnie nasze odwieczne ziemie nad Odrą, Nysą Łużycką i Bałtykiem, zapewniliśmy bezpieczeństwo i pokój Polsce oraz jej wielki rozwój. "Pamiętną kartą zmagań ludu wielkopolskiego z faszyzmem jest jego udział w walkach pod Cytadelą w lutym 1945 r. Jest na tej sali wielu przedstawicieli Poznania i wo

jewództwa, którzy wraz z bratnią Armią Radziecką uczestniczyli z bronią w ręku w zdobywaniu Cytadeli. N a ich ręce składam serdeczne pozdrowienia dla wszystkich bojowników, którzy brali udział w pamiętnych dla Wielkopolski walkach o Cytadelę - kontynuatorów dzieła powstańców wielkopolskich. "Od blisko dwudziestu czterech lat Ziemia Wielkopolska rozwija się w warunkach niepodległego ludowego państwa polskiego, jej mieszkańcy świadomi siły państwa uczestniczą w jego umacnianiu poprzez aktywne współrządzenie oraz w codziennej wytrwałej i solidnej pracy. Imponujące osiągnięcia we wszechstronnym rozwoju województwa i miasta Poznania w okresie władzy ludowej są rezultatem wytrwałego wysiłku produkcyjnego i działalności społecznej rzeszy wielkopolskich

robotników, chłopów i pracowników umysłowych. Osiągnięcia te umożliwiła i umożliwia nadal jedynie słuszna polityka Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i władzy ludowej, będąca syntezą interesów ludu pracującego i narodu polskiego, opierająca niepodległy byt Polski i jej rozwój na trwałym fundamencie budownictwa socjalistycznego, jednoczeniu patriotycznych sił całego narodu oraz sojuszu i współpracy z bratnimi państwami socjalistycznymi, a zwłaszcza z potężnym Związkiem Radzieckim, na aktywnym udziale w ogólnoświatowej walce o pokój, zagrożony poczynaniami imperializmu. "W dniu tej rocznicy, która również symbolizuje jedność narodowych i społecznych dążeń ludu pracującego, składam Wam, drodzy weterani Powstania i wyzwoleńczej walki

Wystawę zwiedza przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski (27 XII 1968 r.). Z lewej dowódca wojsk lotniczych gen. dyw. pilot Jan Raczkowski, z prawej dyrektor Muzeum N arodowego dr Kazimierz Malinowski

Sprawozdania

Przewodniczący Prezydium Wojewódzkie] Rady Narodowe] Franciszek Szczerbal otwiera akademię z okazji 50-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r. Z lewej: przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski, z prawej sekretarz Komitetu Centralnego Polskie] Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak

zbrojnej tej Ziemi, składam ogółowi mieszkańców Ziemi Wielkopolskiej jak najserdeczniejsze życzenia sukcesów w pomnażaniu osiągniętego dotychczas dorobku, w pracy dla dobra Polski Ludowej. Korzystam jednocześnie z tego uroczystego spotkania, odbywającego się pod koniec bogatego w zdarzenia 1968 roku, aby przekazać Wam, tu obecnym i wszystkim mieszkańcom Poznania i województwa najlepsze życzenia dalszych osiągnięć w nowym roku 1%9. "Niechaj nigdy nie opuszcza Was powodzenie w pracy i w życiu osobistym. Pomyślnego Nowego Roku". Przemówienie Mariana Spychalskiego przyjęte zostało przez uczestników akademii długotrwałymi, gorącymi oklaskami. N astępnie referat wygłosił I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczone] Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski.

,,50 lat temu - powiedział na wstępie Kazimierz Barcikowski - powstał do walki zbrojne] z pruskimi zaborcami lud Poznania.

Zwycięstwo odniesione w Poznaniu podziałało j ak sygnał i w krótkim czasie ogromna większość miast i wsi Ziemi Wielkopolskie] zrzuciła obce panowanie, orężnie zdobywając prawo do niepodległego bytu narodowego. Walka zbrojna przeniosła się następnie na powstańcze fronty na linii Noteci, Obry, po Kępno. Oddziały powstańcze przez kilka miesięcy toczyły bohaterskie walki z przeważającymi siłami wroga. "W nierównej walce o Łabiszyn, Żnin, Rynarzewo, Szubin, Margonin i Chodzież, na Babimojszczyźnie i pod Rawiczem, w walce o Kępno, płacił lud wielkopolski daninę krwi za swoje prawo do polskości, torował sobie drogę do niepodległej Polski. "Mówimy o Powstaniu jako o patriotycznym zrywie ludu wielkopolskiego i w słowach tych tkwi głęboka treść, wielkie uznanie dla twardego, patriotycznego uporu i bohaterstwa ludu tej Ziemi. Oddając hołd powstańcom - uznajemy zasługi wszystkich, którzy do powodzenia Powstania się przyczynili, ale pamiętamy

Przemawia członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Bady Państwa Marian Spychalski

w pierwszym rzędzie o tysiącach i dziesiątkach tysięcy robotników, chłopów i rzemieślników o przedstawicielach inteligencji, o tych wszystkich żołnierzach i dowódcach oddziałów, którzy stanęli do walki zbrojnej wbrew postawie i linii postępowania kół kierowniczych ówczesnej Naczelnej Rady Ludowej. Politycy ci przeciwstawiali się przygotowaniom do Powstania nie tylko dlatego, że przeceniali siłę ówczesnego państwa niemieckiego. Odczuwali oni strach przed radykalizacją mas ludowych, przed rozprzestrzenianiem się na obszarze Wielkopolski idei rewolucyjnych, które zagroziłyby gospodarczym i politycznym pozycjom warstw posiadających. Owe koła wolały czekać na wątpliwe decyzje zwycięskiej koalicji, aniżeli wykorzystać dogodną sytuację, jaka ukształtowała się dzięki fali walk rewolucyjnych w Niemczech l w innych krajach i wezwać naród do zbrojnej walki. Było bowiem Powstanie Wielkopolskie jednym z ogniwwalk wolnościowych, jakie ogarnęły Europę po I wojnie światowej, walk którym dały początek działania rewolucyjne proletariatu rosyjskiego w pamiętnej Rewolucji Socjalistycznej 1917 r. "W wyniku Rewolucji Październikowej i szybkiego rozprzestrzeniania się walk wyzwoleńczych i rewolucyjnych na dwa pozostałe państwa zaborcze, zmienił się układ sił w Europie na korzyść ludów walczących o wyzwolenie, stało się możliwe odrodzenie państwa Polskiego. "Nie jest prawdą - choć wiele napisano w przeszłości, aby stworzyć pozory takiej prawdy, że ugrupowania polskiej prawicy posiadały program niepodległości Polski w pierwszych latach I wojny światowej. W istocie rzeczy zabiegi polityczne tych ugrupowań sprowadzały się do uzyskania autonomii ziem polskich w ramach któregoś z państw zaborczych. Dopiero w miarę kształtowania się -

Sprawozdania

, ;>\: A HNQ III E

Hala Nr 20 Międzynarodowych Targów Poznańskich wypełniona uczestnikami akademii z okazji 50-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r. (27 XII 1%8 r.)

pod wpływem ruchów rewolucyjnych - nowego układu sił w świecie, obóz prawicy społecznej zaczął wysuwać hasło niepodległości i scalenia ziem zaborów w jedno państwo polskie, państwo o charakterze burżuazyjno-obszarniczym.

"Lud Wielkopolski w walce z pruskim naporem germanizacyjnym wykształcił w sobie silne poczucie świadomości narodowej. Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie stworzyło sytuację, w której żaden z międzynarodowych graczy politycznych nie mógł zaprzeczyć polskości Wielkopolski, i na tym polegała wielka polityczna rola Powstania, jego polityczny sukces na arenie międzynarodowej. Nie wszystkie jednak cele, jakie przyświecały powstańcom, zostały osiągnięte. Dopiero w wyniku trzech Powstań Śląskich powróciła do Polski część tylko starej Piastowskiej dzielnicy. Ledwie wąskim korytarzem Pomorza sięgała wybrzeża Polska dwudziestolecia międzywojennego. Poza granicami Polski znalazło się ujście Wisły z Gdańskiem, Warmia i Mazury, Ziemia Złotowska, Babimojszczyzna i Śląsk Opolski, jeśliby wymienić tylko największe skupienia Polaków. "Dopiero rok 1945 spełnił marzenia powstańców wielkopolskich i całego ludu polskiego, i Polska wróciła nad Odrę i Nysę Łużycką osiągając swoje piastowskie, a dziś ludowe, socjalistyczne granice.

"N ietrudno - mówił dalej Kazimierz Barcikowski - odnaleźć w ciągu minionych pięćdziesięciu lat kierunki polityczne, aktualne po dzień dzisiejszy. I dzisiaj jest w Niemieckiej Republice Federalnej koalicja rządowa socjaldemokratów i chadecji, której polityczni protoplaści jedną ręką dusili rewolucję w Niemczech, a drugą wojowali z Powstaniem Wielkopolskim, krzycząc na cały świat o rzekomej krzywdzie jaką Polacy wyrządzają narodowi niemieckiemu - walcząc o swą niezależność. Wówczas krzyczeli o granicach z 1914 T., dziś są nieco skromniejsi i domagają się granic z 1937 r. "Niemiecka Republika Federalna usiłuje, przy poparciu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, realizować stare interesy nacjonalizmu i imperializmu niemieckiego, - jak to oni mówią - na Wschodzie, a rozumieją pod tym - ziemie Niemieckiej Republiki Demokra tycznej, ziemie polskie i ziemie czeskie. Wiele się jednak zmieniło. Oto z pnia niemieckiej rewolucji, z pnia pokonanego w 1919 r. "Spartakusa" - z tradycji niemieckich internacjonalistów - wyrosła Niemiecka Republika Demokratyczna, socjalistyczne państwo robotników i chłopów, sojusznik socjalistycznej Polski, uczestnik Układu Warszawskiego.

Zmienił się na trwałe układ sił w skali światowej w wyniku powstania systemu państw socjalistycznych po II wojnie światowej, w

Referat wygłasza I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Bobotniczej Kazimierz Barclkowskiwyniku szybkiego wzrostu potęgi militarnej Związku Radzieckiego, z którym Polska jest złączona układem przyjaźni i wzajemnej pomocy. Militaryzm niemiecki nie jest obecnie w stanie zrealizować swych odwetowych celów. Nie oznacza to jednak, aby z nich zrezygnował. Pod przykrywką tzw. nowej polityki wschodniej usiłuje osiągnąć jakże stare cele. Zmierza do nich drogą dywersji wobec państw systemu socjalistycznego, dąży do osłabienia ich jedności. Nasza odpowiedź jest znana i niezmienna, zamyka się w stałym umacnianiu siły i potęgi obronnej, zwartości politycznej państw uczestników Układu Warszawskiego" . Omawiając głębokie przemiany rewolucyjne, jakie dokonały się w Polsce w minionym półwieczu - Kazimierz Barcikowski stwierdził, że "powstanie państwa polskiego ziściło marzenia Polaków o niepodległości, ale jednocześnie postawiło na porządku dziennym, na pierwszym planie życia narodowego, wszystkie nierozwiązane problemy społeczne a przede wszystkim kwestię miejsca i roli mas ludowych w życiu narodu.

"Rządy kapitalistyczne okazały się niezdolne do rozwiązania węzłowych problemów rozwoju narodowego i do zapewnienia postępu gospodarczego i bezpieczeństwa Polski. Najlepiej przedstawia się bilans polityki zagranicznej ówczesnych rządów . Jeszcze trwały walki na irontach Powstania Wielkopolskiego z odwiecznym Drang nach Osten, kiedy reakcja polska zaczęła przesuwać na wschód oddziały powstańcze. Akcja ta później uległa gwałtownemu przyspieszeniu i posłano pułki poznańskie do walki przeciwko rosyjskiej rewolucji. W ten sposób błędna i szkodliwa dla narodu koncepcja polityczna reakcji doprowadziła do zwichnięcia słusznego, i jakże ważnego dla Polski, ludowego kierunku Powstania Wielkopolskiego - kierunku na Pomorze i Śląsk. " Ukształtowana wówczas linia polityczna reakcji stała się obowiązującą doktryną na całe dwudziestolecie międzywojenne, pozostała dla niej niezmienna nawet w okresie walki z najazdem hitlerowskim, a dziś jesz'cze odżywa w umysłach przedstawicieli reakcji, rozprawiających o «pojednaniu» z Niemiecką Re

Sprawozdaniapubliką Federalną. Owocowała niezmiennie ta doktryna reakcji antyradzieckim kursem polityki zagranicznej polskich klas posiadających i lekceważeniem niebezpieczeństwa militaryzmu niemieckiego dla Polski. Reakcja wyżej stawiała swoje klasowe interesy aniżeli interesy naro d u" . "Wrzesień 1939 r. l lata okupacji - mówił dalej Kazimierz Barcikowskl - przeszły naj - gorsze oczekiwania. Klęska wrześniowa przypieczętowała bankructwo polityki reakcji, ale następstwa jej polityki spadły niewymownym ciężarem na cały naród polski, w tym również na całe społeczeństwo wielkopolskie, szczególnie silnie zagrożone eksterminacyjną polityką okupanta. "Listę ofiar okupacji w Wielkopolsce otworzyli powstańcy, ścigani i mordowani przez hitlerowców zgodnie z planami niszczenia najbardziej narodowo świadomego elementu polskiego. Do obozów koncentracyjnych, na poniewierkę robót przymusowych i wysiedlenia skazał okupant setki tysięcy mieszkańców Wielkopolski. I wówczas jednak, w latach najcięższej próby, nie zachwiał się patriotyzm, nie osłabł duch i zapał ludu wielkopolskiego w jakże trudnej walce podziemnej w zakładach pracy i oddziałach partyzanckich, w miejscach wysiedlenia; walka ta rozgorzała otwartym płomieniem, kiedy w 1945 r. mieszkańcy Poznania wraz z Armią Radziecką szturmowali Cytadelę".

Przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski dekoruje wysokimi odznaczeniami państwowymi uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r.

Nawiązując do obchodów 50 rocznicy powstania Komunistycznej Partii Polski i jej myśli politycznej, Kazimierz Barcikowskl stwierdził, że podjęta ona została i twórczo rozwinięta w działalności Polskiej Partii Robotniczej - partii, która w okresie okupacji konsekwentnie łączyła walkę o wyzwolenie narodowe z walką o wyzwolenie społeczne, o władzę ludu w odrodzonej Polsce. Ta właśnie linia polityczna stała się podstawą krystali - zacji sił lewicy społecznej l powstania po wyzwoleniu - Polski Ludowej". Od blisko 25 lat realizowany jest w Polsce Ludowej program przemian socjalistycznych pod kierownictwem partii klasy robotniczej - mówił dalej Kazimierz Barcikowski. Wrealizacji tego programu, sprecyzowanego na lata najbliższe przez V Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, znaleźć może swoje miejsce i satysfakcję każdy patriota, któremu droga jest sprawa Polski, jej rozwój l bezpieczeństwo. W dorobku tych lat jest duży udział również powstańców wielkopolskich, którzy po wojnie czynnie włączali się do wypełnienia wielkiego patriotycznego obowiązku, jakim jest praca dla Ojczyzny, dla postępu i socjalizmu. "Dopiero Polska Ludowa oddaje należytą cześć Powstaniu Wielkopolskiemu. Wszyscy gorąco pragniemy - powiedział na zakończenie I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - abyjego uczestnicy żyli nam jak naj dłużej w zdrowiu i pomyślności, aby jak najWIęcej radości czerpali z pracy swych synów i wnuków, z rozkwitu Polski Ludowej". Przemówienie Kazimierza Barclkowskiego przerywane by20 kilkakrotnie rzęsistymi oklaskami. Nastąpił uroczysty moment dekoracji wysokimi odznaczeniami państwowymi i bojowymi. Przy dźwiękach sygnału Wojska Polskiego Trąbka do boju, na podium wkroczyło kilkudziesięciu byłych żołnierzy Powstania Wielkopolskiego oraz uczestników szturmu na Cytadelę w 1945 r. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski otrzymała m. in. łączniczka wojsk powstańczych Łucja Kużma z Poznania. Marian Spychalski udekorował również Srebrnymi Krzyżami Orderu Virtuti Militari V klasy Jana Pieprzyckiego i Ludwika Pawlaka. Obaj walczyli z agresją hitlerowską w 1939 T., a w lutym 1945 r. jako ochotnicy u boku oddziałów radzieckich zdobywali ostatni bastion oporu hitlerowskiego w Poznaniu - Cytadelę.

W imieniu odznaczonych za zaszczytne wyróżnienie podziękował Leon Grześkowiak. Burzliwymi oklaskami przyjęto tekst listu do I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysława Gomułki. Czytamy w nim m. in.

My, uczestnicy uroczystej akademii zorganizowanej w 50 rocznicę zwycięskięgo czynu zbn2inego Wielkopolan, przesyłamy Wam, Drogi Towarzyszu, wyrazy naigłębszego szacunku 1 poważania. Dziękujemy Wam serdecznie za uznanie i cześć, jaką otoczyła partia dzieło zwyci skiego Powstania Wielkopolskiego, jego organIzatorów i uczestników. Weterani Powstania, którzy przybyli do Poznania z całej Polski oraz społeczeństwo Ziemi Wielkopolskiej pragną Was zapewnić, że zgodnie z naszymi tradycjami będziemy utrwalać dotychczasowe osiągnięcia Polski Ludowej i przyspieszać budowę socjalizmu w naszej ojczyźnie. Drogowskazem codziennej wytężonej pracy b dą clla nas postanowienia V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, które otwierają przed całym narodem szerokie ,Perspektywy rozwoju jednostki i społeczenstwa w procesie budownictwa socjalistycznego. Pomni wielowiekowych doświadczeń historycznych, walki z naporem germańskim" walki o wyzwolenie narodowe i sprawiedliwosć społeczną, popieramy w pełni _I>olitykę naszej partii i rząClu w stosunku do NiemIeckiej Republiki Federalnej, której działalność staje się zarzewiem nieustannych niepokojów w Europie. Przepojeni troską o bezpIeczeństwo naszej Ojczyzny, wiernie stać będziemy, wspólnie z siłami państw obozu socjalistycznego, nastraży granic wspólnoty socjalistycznej, na straży naszej __granICY na Odrze i Nysie. Pragniemy Was zapewnić Drogi Towarzyszu, że tak jak dotychczas, partia nasza może liczyć na patriotyzm, ofiarność, pracowitość i umiłowanie socjalizmu uczestnikow Powstania Wielkopolskiego, mieszkańców Poznania i Wielkopolski.

Część oficjalna akademii zakończyła się odśpiewaniem Międrynarodówki. Następnie z programem dedykowanym Powstaniu Wielkopolskiemu pt. Piękna nasza Polska cała wystąpił Centralny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego pod kierownictwem płk. Kazimierza Magnowskiego. W godzinach wieczornych przewodniczący Rady Państwa i przewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Marian Spychalski, sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jan Szydlak, członkowie egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego z Kazimierzem Barcikowskim i Prezydium Zarządu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację spotkali się w salach "Domu Żołnierza" z weteranami Powstania Wielkopolskiego.

Poznańskie środowiska twórcze także uczciły weteranów Powstania Wielkopolskiego specjalnym, uroczystym koncertem w dniu 28 grudnia 1968 r. Koncert ten zorganizowała Filharmonia Poznańska w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. N a program złożyły się pieśni patriotyczne, kantata o Powstaniu In gloriam aguillae albae (Na chwałę Orła Białego) oraz recytacje. Wykonawcami byli: orkiestra symfoniczna Poznańskiej Filharmonii pod dyrekcją Zdzisława Szostaka, Chór Chłopięcy i Męski Poznańskiej Filharmonii pod dyrekcją Stefana Stuligrosza, Poznański Chór Chłopięcy pod dyrekcją Jerzego Kurczewskiego, Chór Męski "Arion", Antonina Kawecka (sopran) i Jerzy Artysz (baryton), aktorzy Teatru Polskiego Nina Grudnik i J ózef Greber. Kantatę In gloriam aguillae albae skomponował Franciszek Woźniak do libretta Stanisława Hebanowskiego.

Wydawnictwo Poznańskie wydało na 50 rocznicę Powstania Wielkopolskiego dwie cenne publikacje: monografię naukową pod redakcją Zdzisława Grota pt. Powstanie Wielkopolskie 1918 -1919 oraz album Mariana Olszewskiego pod takim samym tytułem. Do ciekawych imprez zaliczyć także należy spotkanie byłych powstańców w hotelu "Bazar", w którym mieścił się w 1918 r. sztab Powstania.

Zebrał: Jan Bugowskl

Sprawozdania

KRONIKA OBCHODÓW 24 ROCZNICY WYZWOLENIA MIASTA (16 - 18 LUTEGO 1969 R.)

Wzorem lat ubiegłych rocznica wyzwolenia Poznania spod jarzma faszystowskiego obchodzona była w r. 1%9 w ciągu kilku dni lutego. Kulminacyjne obchody przypadały na dzień 22 lutego i były połączone z 51 rocznicą powstania armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Niedziela 16 lutego Harcerze, członkowie Kół Młodzieży Wojskowej oraz Ligi Obrony Kraju z dzielnicy N owe Miasto uczcili pamięć bohaterów poległych w walkach o wyzwolenie Poznania. Zbiórka sztafet wyzwolenia, zorganizowanych przez Komendę H ufca Związku Harcerstwa Polskiego im. Janka Krasickiego, odbyła się na cmentarzu w Miłostowie, gdzie po złożeniu raportu komendantowi Hufca patrole młodzieży, biorące udział w sztafetach, złożyły wieńce u stóp pomnika żołnierzy radzieckich. U czestnicy sztafety wzięli także udział w ćwiczeniach harcerskich. N a zakończenie odbył się w Dzielnicowym Ośrodku Harcerskim w Parku Tysiąclecia quiz poświęcony historii II wojny światowej.

Środa 19 lutego Młodzież Starego Miasta zrzeszona w Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Harcerstwa Polskiego uczciła 24 rocznicę wyzwolenia Poznania uroczystym zebraniem w Pałacu Kultury. Wzięli w nim udział m. in.

przewodniczący prezydium Dzielnicowej Rady N arodowej Mieczysław Tarzynski, sekretarze Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Zofia Wiśniewska i Andrzej Mroczkowski, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Socjalistycznej Edmund Bruch. Referat okolicznościowy wygłosiła Zofia Wiśniewska. Przemawiał również przewodniczący Zarządu Dzielnicowego Związku Młodzieży Socjalistycznej Wiesław Andrys. Mówił on o walce Wielkopolan o wyzwolenie narodowe i społeczne, o bohaterskiej postawie mieszkańców Poznania w pamiętne dni lutego 1945 r. Aktyw organizacji Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Harcerstwa Polskiego postanowił zacieśnić współpracę i, podobnie jak w r. 1968, włączyć się czynnie do budowy Parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej na Cytadeli. Młodzież Starego Miasta przepracowała w 1%8 r. 87 (XX) godzin przy budowie amfiteatru i toru saneczkowego w tym Parku oraz przy robotach porządkowych w szkołach i zakładach pracy. W roku jubileuszowym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej młodzież Starego Miasta podejmuje wspólną akcję kontynuowania robót przy budowie Parku. Odezwę skierowaną w imieniu Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Harcerstwa Polskiego do młodzieży całego miasta, wzywającą do podejmowania podobnych akcji przy budowie obiektów wznoszonych czynem społecznym, odczytał wiceprzewodniczący Zarządu Dzielnicowego Związku Młodzieży Socjalistycznej Jerzy Fiksiński.

Czwartek 20 lutego W sali Wielkiej Pałacu Kultury odbyła się uroczystość podsumowania wyników realizacji czynów społecznych dzielnicy Stare Miasto w 1968 r. N a uroczystość przybyli m. in. przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Jerzy Kusiak, członkowie Egzekutywy Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Włodzimierzem Kowalskim, prezes Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację - Henryk Mazur. W uroczystości wziął udział konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu - Wiktor Odinokow.

W imieniu Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu zebranych powitał przewodniczący Kazimierz Mulczyński. Przemówienie okolicznościowe podsumowujące wyniki czynów społecznych wygłosił przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Mieczysław Tarzynski. W r. 1968 załogi zakładów pracy, komitety blokowe, organizacje społeczne i młodzieżowe zadeklarowały czyny wartości 14125 (XX) zł. Zobowiązania te zostały przekroczone. Ogólna wartość wykonanych społecznych zobowiązań wyniosła 16 969 (XX) zł. W przeliczeniu na jednego mieszkańca dzielnicy wyniosło to 202 zł. Plan czynów społecznych przewidzianych do realizacji na r. 1%9 obejmuje m. in. naprawę i budowę nawierzchni dróg i chodników, konserwację obiektów zielonych oraz generalne porządkowanie dzielnicy. Za aktywny udział w akcji czynów społecznych wyróżniono wielu ofiarnych działaczy. Odznaki Honorowe Miasta Poznania otrzymało dziewięć osób. Złote i Srebrne Odznaki Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania - piętnaście osób. Podniosłym momentem uroczystości było przekazanie sztandaru ufundowanego przez Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Kołu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przy Komendzie Miejskiej Milicji Obywatelskiej. Sztandar wręczył przewodniczący Prezydium Jerzy Kusiak komendantowi Komendy Miej

skiej Milicji Obywatelskie] ppłk. Stanisławowi Koniecznemu. W części artystyczne] akademii wystąpili artyści scen poznańskich. *

Uroczyste otwarcie nowego (piątego Już na Dębeu) przedszkola przy ul. Osinowe]. W otwarciu udział wzięli m. in.: I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskie] Zjednoczone] Partii Robotnicze] Wilda Teofil Stróżyk, przewodniczący Prezydium Dzielnicowe] Rady N arodowej - Sylwester Kamiński oraz przedstawiciele władz oświatowych i rodzice. Placówka otrzymała miano "Mali przyrodnicy". W związku z tą nazwą, pomoc w dostarczeniu licznych wypchanych zwierzątek obiecała dyrekcja Ogrodu Zoologicznego.

Piątek 21 lutego Przy ul. Wojska Polskiego 6 został otwarty Dom Kultury "Wierzbak" , wybudowany przez Spółdzielnię Mieszkaniową "Osiedle Młodych".

N azwa pochodzi od małego strumyczka - dopływu Bogdanki. Nowa placówka składa się z sali imprezowo- telewizyjne] , sali bilardowej, sali gier i czytelni, ciemni fotograficznej oraz pomieszczeń administracyjnych i kącika przeznaczonego na bar kawowy. Uroczystość otwarcia zgromadziła wielu gości. Przybyli m. in.: wiceprzewodnicząca Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Władysława Klawiter, przewodniczący Prezydium Dzielnicowe] Rady Narodowe] J eżyce Tadeusz Galiński, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego Związku Młodzieży Socjalistycznej Edmund Bruch.

Podczas uroczystości z montażem artystycznym poświęconym rocznicy wyzwolenia Poznania wystąpiły zespoły Technikum Odzieżowego i Samochodowego oraz Liceów Ogólnokształcących nr 5 i II.

O godzinie B»> w "Arsenale" na Starym Rynku otwarta została wystawa Poznań i Wielkopolska w malarstwie. Na wystawie pokazano prace zakwalifikowane w konkursie, którego celem było zainteresowanie środowiska plastycznego poznańskiego tematyką związaną z Wielkopolską i Poznaniem.

Filharmonia Poznańska, jako pierwsza w kraju, wykonała monumentalne dzieło Beniamina Brittena War Requiem. Oprócz orkiestry symfoniczne] Filharmonii Poznańskie] udział wzięli: Orkiestra Kameralna, Chór Mieszany Państwowej Wyższe] Szkoły Muzycznej, Poznański Chór Chłopięcy i soliści Teatru Wielkiego w Warszawie: Hanna Lisowska, Bogdan Paprocki i Zdzisław Klimek. Całością dyrygował kierownik artystyczny Filharmonii Poznańskiej Zdzisław Szostak,

O godzinie 20.50 poznański Ośrodek Telewizyjny nadał w programie Teatru Telewizji sztukę pt. Dom napisaną przez publicystę "Głosu Wielkopolskiego" Zbigniewa Szumowskiego. Akcja sztuki, będąca epizodem walk o oswobodzenie miasta, toczonych z niemieckim okupantem, rozgrywa się w r. 1945 r. w domu na peryferiach, opanowanym przez oddział radziecki. Sztukę reżyserował Henryk Drygaiski, realizacja telewizyjna Ludomira Budzińskiego, scenografia - Józefa Kaliszana. Wykonawcy: Sława Kwaśniewska, Irena Olecka, Hanna Wróblówna, Wirgiliusz Gryń, Rajmund J akubowicz, Henryk Machalica, Stanisław Owoc, Stanisław Staniek i inni.

»

Początek międzynarodowego turnieju piłki ręcznej mężczyzn w hali Klubu Sportowego "Grunwald". Impreza zgromadziła, obok zespołów wojskowych, reprezentację Poznania oraz drużyny "Dynamo" Halle i "Śląsk" Wrocław. Turniej zainaugurowało spotkanie wrocławskiego "Śląska" i "Grunwaldu". Wojskowi sprawili swoim kibicom zawód, przegrywając ze "Śląskiem 20 : 21 (8: 11); wrocławianie zdobyli dwa mistrzowskie punkty. N iemniej ciekawy pojedynek stoczyły ze sobą reprezentacja Poznania ("Energetyk" i AZS) z drużyną "Dynamo" Halle, zakończony zwycięstwem gości 20 : 18 (9: 6).

Sobota 22 lutego W Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowe] Stare Miasto uroczyste składanie meldunków z deklaracjami czynów społecznych na 1%9 r. Przyjmowali je przedstawiciele Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotnicze], Prezydium Dzielnicowej Rady N arodowe] i Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Ogólna wartość zgłoszonych społecznych zobowiązań na jubileuszowy rok 25-lecia Polskiej Rzeczypospolite] Ludowe] oszacowano na 15 j)) (XX) zł.

W Zamku Przemysława odbyła się uroczystość dekoracji uczestników walk o Cytadelę w lutym 1945 r. wysokimi odznaczeniami państwowymi, bojowymi oraz Odznakami Honorowymi Miasta Poznania. W uroczystości wzięli udział m. in.: członkowie sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Kazimierzem Barcikowskim, członkowie Prezydium Wojewódzkie] Rady Narodowej i Prezydium Rady Narodowe] m. Poznania z prze

Sprawozdaniawodniczącymi Franciszkiem Szczerbalem i Jerzym Kusiakiem, szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego gen. bryg. Andrzej Poraj ski, członkowie Prezydium Zarządu Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację z prezesem Henrykiem Mazurem. Obecny był konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich Wiktor Odinokow.

Okolicznościowe przemówienie, nawiązujące do pamiętnych wydarzeń w lutym 1945 To, wygłosił Jerzy Kusiak. Aktu dekoracji dokonał przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal. Order Krzyża Grunwaldu III klasy otrzymali: Wacław Kościuszko, Włodzimierz Łazarenko i Edmund Nowacki. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski: Jan Chłoszczyńskl, Marian Gorzelańczyk Franciszek Kubiak, Maksymilian Orsztynowicz, Konstanty Pech i Józef Woźniak. Kilkudziesięciu uczestników walk udekorowano Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari,

Uroczystość odznaczeń uczestników szturmu na Cytadelę w lutym 1945 r. Przemawia przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, stoją od lewej: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Czesław Kończal, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Kazimierz Barcikowski i sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada

Krzyżem Walecznych, Srebnym i Brązowym Medalem "Zasłużonym na polu chwały". Siedem osób wyróżniono Odznaką Honorową Miasta Poznania. W imieniu odznaczonych przemawiał płk.

Wacław Kościuszko.

Zasłużeni dla regionu otrzymali doroczne Nagrody Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Na uroczystości w sali Odrodzenia Ratusza Poznańskiego przybyli członkowie sekretariatu Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partu Robotniczej w Poznaniu: i sekretarz Kazimierz Barcikowski oraz Stanisław Furgał , Jerzy Gawrysiak, Czesław Kończai i Jerzy Zasada. Obecny był konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow, Po powitaniu gości, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal w serdecznych słowach przy ników szturmu na Cytadelę w lutym 1945 r. w sali Książęcej Zamku Przemysława. Dekoruje przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal

Przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal przemawia na uroczystości wręczenia dyplomów laureatom Nagród Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. Stoją od lewej: sekretarze Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jerzy Zasada i Kazimierz Barcikowski, przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak

Sprawozdania

Cłrupa naukowców Wyższej Szkoły Rolniczej - laureatów Nagrody Zespołowej. Od lewej: prof. dr Karol Mańka, doc. Witold Mucha i doc. Alfred Szmidt

pomniał, że osiągnięcia Wielkopolski są wynikiem głębokiego patriotyzmu i ofiarnego trudu klasy robotniczej, pracowitych i ofiarnych rolników oraz naukowców, inżynierów i techników - całego wielkopolskiego społeczeństwa, które pod przewodnictwem Polskiej zjednoczonej Partii Robotniczej buduje socjalistyczną Ojczyznę. Zwracając się w imieniu obu Prezydiów Rad N arodowych do nagrodzonych, Franciszek Szczerbal podziękował im za osobisty wkład pracy oraz podkreślił wysoką rolę badań naukowych i wynalazczości w Polsce Ludowej. N agrody wręczali przewodniczący Prezydiów Rad Narodowych Jerzy Kusiak i Franciszek Szczerbal.

N agrody otrzymali: prof. dr Kazimierz J asiński, dziekan Akademii Medycznej - za wybitne osiągnięcia w zakresie reanimacji kardiologicznej i medycyny społecznej; doc. dr Stefan Kozarski - za wyniki badań środowiska fizyczno-geograficznego Wielkopolski wykorzystywane w praktyce; doc. dr Kazimierz Niewiarowski - kierownik katedry na Politechnice Poznańskiej - za cenną dla przemysłu pracę naukową, opublikowaną w książce pt. Tłokowe silniki spalinowe; dr Tadeusz Obrusiewicz - dyrektor Technikum Mleczarskiego we Wrześni - za wynalezienie preparatu "Mlekopan" , który pozwala na bardziejracjonalne wykorzystywanie chudego mleka na paszę dla cieląt; prof. dr Janusz Pajewski - za badania naukowe nad współczesnym imperializmem niemieckim; doc. dr Wacław Wilczyński - kierownik katedry na Wyższej Szkole Ekonomicznej - za osiągnięcia naukowe w dziedzinie badań nad marksistowską teorią ekonomii politycznej; Zespół pracowników naukowych Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu: dr Karol Mańka, doc. dr Witold Mucha i doc. dr Alfred Szmidt - za badania naukowe w zakresie biologicznej rekonstrukcji Puszczy Notecko- Warciańskiej; dr chemii i lekarz Janusz Paluszak - adiunkt Akademii Medycznej - za prace naukowe z dziedziny asymilowania pokarmów przez organizm ludzki i wykorzystanie wyników w leczeniu schorzeń nadmiernej otyłości; Stanisław zwierzchowski z Fabryki Obrabiarek Zakładów Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" , twórca 34 wykorzystanych wynalazków i pomysłów -racjonalizatorskich: doc. dr Stefan Hoser - znany doradca rolników w zakresie żywienia zwierząt i konserwacji pasz; mgr inż. Bernard Lisiak - zastępca dyrektora Zarządu Zieleni Miejskiej, autor projektów wielu parków w Poznaniu, zwłaszcza Parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej na Cytadeli; zespół inżynierów i techników, którzy projektowali i budowali wieżowce

W imieniu laureatów podziękowanie składa prof. dr Janusz Paj ewski

"Centrum" w Poznaniu: mgr inż. Jerzy Liśniewicz, mgr inż. Stanisław Sapała, mgr inż. Jerzy Czerwiński, mgr inż. Zygmunt Waschko, inż. Sylwester Brukarczyk; zespół inżynierów i techników drogowych, który opracował stosowaną w praktyce metodę wykorzystywania żużla wielkopiecowego do budowy nawierzchni dróg: inż. Andrzej Zielaskowski, inż. Józef Gwiaździński, mgr inż. Janusz Szostak, inż. Zenon N ettmann, Florian Pluskota; mgr arch. Zenon Bączyk - twórca wielu projektów mebli i ich kompletnych zestawów, które zyskały duże powodzenie na rynku krajowym i zagranicznym. Po wręczeniu nagród za wyróżnienia podziękował w imieniu laureatów prof. dr J anusz Pajewskili«

Po południu uroczyste składanie wieńców pod pomnikiem Bohaterów na -Cytadeli. Cmentarz udekorowano odświętnie flagami, mogiły przybrano kwiatami. Przed pomnikiem zapłonął znicz. Wartę honorową zaciągnęli żołnierze Wojska Polskiego. Pierwsi złożyli wieńce przedstawiciele Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i stronnictw politycznych, następnie pracownicy konsulatu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z konsulem Wiktorem Odinokowem i delegacja oficerów Armii Radzieckiej, a następnie złożono wieńce od Rad Narodowych, związku Bojowników o Wolność i Demokrację, od Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Ligi Obrony Kraju, Związku Inwalidów Wojennych, or

Sprawozdania

W przeddzień 24 rocznicy wyzwolenia Poznania delegacje zakładów pracy i instytucji politycznych złożyły wieńce przed pomnikiem bohaterów na wzgórzach b. Cytadeli. N a zdjęciu moment po złożeniu wieńca przez delegację Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Od lewej gen. major Wiktor Nowikow. Obok konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokowganizacji młodzieżowych, zakładów pracy i instytucji.

Centralnym punktem obchodów rocznicowych była akademia w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, na którą przybyli przedstawiciele załóg zakładów pracy, organizacji politycznych i społecznych, weterani walk powstańczych w 1918 r. i uczestnicy szturmu na Cytadelę w 1945 r.

Po odegraniu hymnu państwowego akademię zorganizowaną przez Wojewódzki i Poznański Komitet Frontu Jedności Narodu zagaił przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, Edmund Rejek, witając przybyłych na uroczystość członków Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z I sekretarzem Kazimierzem Barcikowskim, przewodniczących Prezydiów Wojewódzkiej Rady Narodowej - Franciszka Szczerbala i Rady Narodowej m. Poznania - Jerzego Kusiaka oraz gości: konsula Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktora Odinokowa, konsula N iemieckiej Republiki

Demokratycznej we Wrocławiu Henry Bringmanna, przedstawiciela Północnej Grupy Wojsk Radzieckich generała majora Wiktora Nowikowa.

W prezydium akademii zajęli miejsca także przedstawiciele stronnictw politycznych, zasłużeni działacze ruchu robotniczego, przedstawiciele świata nauki i kultury oraz organizacji młodzieżowych. Okolicznościowy referat wygłosił Jerzy Kusiak. Nawiązując do historycznych dni, które przyniosły miastu wolność, Jerzy Kusiak przypomniał cenę, jaką zapłaciło miasto: w 55 procentach legło ono w gruzach. N a tle ruin i zgliszcz z lutego 1945 r. tym wyraźniej rysuje się obraz Poznania, odbudowanego i poważnie rozbudowanego, o dynamicznie rozwijającym się przemyśle, którego produkcja osiągnęła w r. 1968 wartość 67 mld zł. W Poznaniu i w województwie oddano do użytku ponad 31000 izb mieszkalnych. Dalszej poprawie uległy warunki nauczania w szkołach, przybyło wiele nowych placówek służby zdrowia oraz handlowo-usługowych. Rozbudowuje się stale w Poznaniu szkolnictwo wyższe.

JIC

K

Ul

II 51 '

1 : .

-o mIImmmmm siie"""S"es

Prezydium uroczystej akademii w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza (22 lutego 1969). Stoją od lewej: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Stanislaw Furgał , konsul Niemieckiej Republiki Demokratycznej we Wrocławiu Henry Bringmann, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Czesław Kończal, przedstawiciel dowództwa Północnej Grupy Wojsk Radzieckich gen. mjr Wiktor Nowikow, przewodniczący rrezydium Rady Narodowej m. Poznania Jerzy Kusiak, konsul Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Poznaniu Wiktor Odinokow, I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Kazimierz Barcikowski, przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu Edmund Rejek, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Franciszek Szczerbal, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Zasada, dowódca wojsk lotniczych gen. dyw. pilot Jan Raczkowski, sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Jerzy Gawrysiak

Jerzy Kusiak omówił następnie osiągnięcia 1%8 r. we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego. "Obecnie ludzie pracy stolicy Wielkopolski - podkreślił mówca - skupiają uwagę na zadaniach wypływających z uchwały V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W dziedzinie gospodarczej na plan pierwszy wysuwa się modernizacja i rekonstrukcja przemysłu. Poznań ze swą wysokokwalifikowaną kadrą pracowników przemysłu posiada wszelkie warunki, aby stać się ośrodkiem najnowocześniejszego przemysłu elektromaszynowego, elektronicznego i innych gałęzi. Uchwała ta sprecyzowała podstawowe zadania gospodarcze na lata 1969;70 oraz wytyczyła główne kierunki rozwoju na lata 1971- 1975. Jedno z istotnych zadań dla wielkopolskiego przemysłu - to przede wszystkim jego rekonstrukcja. "Ma ona polegać ra. in. na łączeniu mniejszych zakładów jednej branży w kombinaty. Rozwój gospodarczy i społeczny regionu jestw znacznym stopniu efektem wzrastających z każdym rokiem nakładów inwestycyjnych. W województwie poznańskim wyniosą one w latach 1971 -1975 łącznie ponad 45 mld zł. Będą one zatem o prawie 45 procent wyższe niż w latach 1%1 - 1965". N astępnie zabrał głos przedstawiciel Północnej Grupy Wojsk Radzieckich generał major Wiktor N owikow. Przekazał on od radzieckich sił zbrojnych, obchodzących 51 rocznicę utworzenia, serdeczne pozdrowienia mieszkańcom miasta, dziękując za pamięć o tych, którzy oddali swe życie w walkach o wyzwolenie Poznania.

W częście artystycznej odbył się uroczysty koncert, w którym udział wzięła orkiestra symfoniczna Filharmonii Poznańskiej pod dyrekcją Zdzisława Szostaka, soliści Opery Poznańskiej: Zdzisława Donat i Henryk Łukaszek oraz aktorzy Teatru Polskiego: Krzysztof Ziembiński i Aleksander I waniec.

Sprawozdania

. ":4 . gil , " " , " 1 . .

. In Ii i l - I H JŁiHIIllIiłiłIIIe

Uczestnicy uroczystej akademii w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (22 lutego 1969 r.)

Koła Ligi Obrony Kraju i Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przy Okręgowej Kolei Państwowej zorganizowały akademię z okazji 24 rocznicy wyzwolenia Poznania. Przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wilda Sylwester Kamiński wręczył odznaczenia zasłużonym w walkach o wyzwolenie miasta. W części artystycznej akademii wystąpił chór Związku Zawodowego Kolejarzy "Hasło". Przed tablicą pamiątkową ku czci poległych kolejarzy złożono wiązanki kwiatów i zaciągnięto warty honorowe. W hallu gmachu Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych otwarto wystawę fotogramów Zbigniewa Zielonackiego z dni wyzwolenia Poznania. Ę

Po zbiórce na pi. Adama Mickiewicza głównymi ulicami miasta przeszedł wojskowy capstrzyk. Na jego czele kroczyła orkiestra wojskowa, następnie szły kompanie honorowe jednostek garnizonu poznańskiego wraz z pocztami sztandarowymi.

W drugim dniu "Turnieju Wyzwolenia" w piłce ręcznej mężczyzn I ligowy "Grunwald" uległ reprezentacji Poznania 14: 13 (8: 6), a "Śląsk" (Wrocław) pokonał "Dynamo" (Halle) 19 : 15 (8 : 7).

Niedziela 23 lutego O godzinie 12'» na Rynku Starego Miasta odbyła się uroczysta odprawa wart garnizonu poznańskiego.

N a Osiedlu Piastowskim w N owej Dzielnicy Mieszkaniowej "Ra taj e" otwarto dzielnicowy żłobek czterooddziałowy na 80 miejsc. Obiekt wyposażony został w naj nowocześniejszy sprzęt - meble oraz urządzenia kuchenne i pralnicze. N a tym samym Osiedlu dokonano uroczystego otwarcia Szkoły Podstawowej Nr 3l. Szkoła posiada 18 izb lekcyjnych, salę gimnastyczną, gabinety naukowe i pracownie. Z tej okazji odbyła się w auli Szkoły okolicznościowa akademia. N a akademię przybyli m. in. przewodniczący Prezydium Rady N arodowej m. Poznania - Jerzy Kusiak, I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - Kazimierz Buchen, przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Zbigniew Kotuiski oraz aktyw społeczny dzielnicy. Zebranych na akademii powitał prezes Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Młodych" - Zdzisław Błażejewski. Podczas uroczystości Szkoła Nr 31, wybudowana z pieniędzy Spo

łecznego Funduszu Budowy Szkół i Internatów, otrzymała imię Kazimierza Wielkiego.

Spotkanie młodych żołnierzy Armii Radzieckiej i Wojska Polskiego. Inicjatorem był Zarząd Dzielnicowy Związku Młodzieży Socjalistycznej Wilda i współpracujące z nim Koło Młodzieży Wojskowej.

U czestnicy przeszli szlakiem zdobywców Cytadeli, uczestnicząc w rajdzie organizowanym przez Zarząd Wojewódzki Związku Młodzieży Socjalistycznej, a następnie" spotkali się na wieczornicy. Wśród gorących oklasków wręczono przedstawicielom bratniej Armii puchar przyjaźni, ufundowany przez młodzież wildecką jako dowód pamięci o tych, którzy 24 lata temu oswobodzili nasze miasto.

Na Jeziorze Maltańskim odbyły się indywidualne mistrzostwa Poznania w bojerach seniorów i juniorów oraz I wojewódzka spartakiada bojerowa Ligi Obrony Kraju. Rewelacją zawodów był najlepszy junior Polski, Krzysztof Witczak.

N a stokach b. Cytadeli doroczne, IV z kolei biegi sztafetowe kobiet i mężczyzn. Wzięło w nich udział 45 drużyn, w tym 17 kobiecych; spoza Poznania startowali reprezentanci: Chodzieży, Kalisza, Kościana, Ostrowa, Piły, Pleszewa, Poznania - powiatu, Rawicza, Turka i Wolsztyna. W konkurencji kobiet na dystansie: 500, 400, 300, 200, lm m zwyciężyła drużyna "Olimpii" (Jeżyce) w czasie 3.49,2 przed "Wartą" (Wilda). Wśród mężczyzn, którzy mieli do pokonania dystans 1500, 750, 3000, 750, IW m, zwyciężył "Orkan" (pow. Poznań).

V Międzynarodowy turniej piłki ręcznej mężczyzn zorganizowany z okazji 24 rocznicy

Cl>pB*

3R ' .. .11

ĘIIIIIIIII

VI's '<

wyzwolenia Poznania przyniósł zwycięstwo zespołowi "Śląska" (Wrocław). Wrocławianie zdobyli też tym samym puchar ufundowany przez przewodniczącego Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Wacława Głowińskiego, który wręczył go zwycięskiej drużynie.

Poniedziałek 24 lutego Zarząd Oddziału Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Stare Miasto wraz z Garnizonowym Klubem Oficerskim zorganizowali ciekawą wystawę, związaną tematycznie z walkami o Poznań i Cytadelę w 1945 r. Otwarcia wystawy w Klubie przy ul. Niezłomnych dokonał I sekretarz Komitetu Dzielnicowego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Włodzimierz Kowalski. *

Wieczornica Zarządu Dzielnicowego Ligi Obrony Kraju Stare Miasto w sali garnizonowego Klubu Oficerskiego przy ul. Niezłomnych l. U roczysta akademia w Szkole Podstawowej Nr 13 im. Cytadelowców Poznańskich przy ul. Północnej. Przybyli na nią m. in. uczestnicy walk o Cytadelę w 1945 T., przedstawiciele wojska oraz Komitetów Rodzicielskiego i Opiekuńczego, Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Drogowych i Wodociągowo- Kanalizacyjnych. Uroczystość rozpoczęła się apelem poległych. Odbył się on w hallu szkoły przed tablicą pamiątkową, na której widnieją nazwiska 93 poległych w walkach o Cytadelę. Dzieci złożyły wiązanki kwiatów.

W tym samym czasie delegacja uczniów udała się z kwiatami na groby poległych bohaterów na Cytadeli.

Wtorek 25 lutego Wspólna uroczysta sesja Dzielnicowej Rady N arodowej oraz Dzielnicowego Komitetu Fron

* Ł K

. . . . . . . . . . . . i.n:.:.:.: \ . ;. . III .

Oddany do użytku w Osiedlu Piastowskim Nr 81 Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje" Zlobek Dzielnicowy Nr 1. Fotografia wykonana w lutym 1969 r.

Sprawozdania

tu Jedności Narodu Wilda. W sesji uczestniczył wiceprzewodniczący Prezydium Bady N arodowej m. Poznania Henryk Kędziora. Podsumowania wyników czynów społecznych wykonanych przez mieszkańców Wildy w r. 1968 dokonał przewodniczący Dzielnicowej Komisji do Spraw Czynów Społecznych - Jerzy Goździk. Mieszkańcy aktywnie uczestniczyli w upiększaniu i porządkowaniu dzielnicy. W latach 1965 - 1968 wartość wykonanych prac społecznych wyniosła 62,9 min zł. W r. 1%8 dzięki dodatkowym zobowiązaniom podjętym dla uczczenia V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wartość prac społecznych przekroczyła 14,7 min zł. Niemały udział w realizacji czynów mają komitety blokowe. Dużą aktywność przejawiają także załogi zakładów pracy, które szczególnie wydajnie pomagają przy budowie parku wypoczynku na Łęgach Dębińskich.

N a sesji wręczono nagrody zwycięzcom w ogólnomiejskim konkursie na najładniej uporządkowany teren zakładu pracy, szkoły i komitetu blokowego. Pierwsze miejsca w poszczególnych grupach zajęły: Zakłady N aprawcze Taboru Kolejowego, Szkoła Podstawowa Nr 104 oraz Komitet Blokowy Nr 10l. Wyróżnienia wręczył przewodniczący Prezydium Dzielnicowej Bady Narodowej - Syl

Pracownicy Pałacu Kultury oglądają modele ratusza poznańskiego wyróżnione I Nagrodą na konkursie w r. 1%9. Od lewej praca Bronisława Ziółka i Witolda Glucka z Krakowa, z prawej - model wykonany przez Józefa Neumanna z Poznaniawester Kamiński. Czwartek 27 lutego Na uroczystości z okazji 24 rocznicy wyzwolenia Poznania w Technikum Geodezyjno- Drogowym, w dowód uznania za stałą opiekę nad Fortem VII, Zarząd Główny Związku Bojowników o Wolność i Demokrację przyznał temu Technikum Odznakę "Za zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację". Wręczenia dokonał prezes Zarządu Okręgu Henryk Mazur. Piątek 28 lutego Społeczny aktyw dzielnicy Grunwald uczestniczył w koncercie zorganizowanym z okazji rocznicy wyzwolenia Poznania. Koncert poprzedziło podsumowanie realizacji czynów społecznych w 1%8 r. Zebranych powitał zastępca przewodniczącego Dzielnicowego Komitetu Frontu Jedności Narodu - Antoni Karwacki. Przedstawił on również wyniki re ali - zacji czynów społecznych w r. 1968. Mieszkańcy Grunwaldu na początku 1968 r. zadeklarowali prace społeczne wartości ponad 15 min zł. Jednakże dzięki dodatkowym zobowiązaniom podjętym dla uczczenia V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Bobotniczej wykonano prace o wartości 19,4 min zł.

N ajbardziej ofiarne w pracach społecznych na rzecz dzielnicy okazały się załogi Fabryki Pomocy Naukowych i Poznańskiej Fabryki Mebli. Spośród Komitetów Blokowych najlepsze wyniki w pracach społecznych uzyskały Komitety Nr 121, 140 i 110. Na szczególne podkreślenie zasługuje też ofiarność społecznych komitetów budowy małej architektury na osiedlach Świerczewskiego i "Raszyn". Podczas uroczystości ogłoszono również wyniki ogólnomiejskiego konkursu na najlepiej uporządkowany zakład pracy oraz rejon komitetu blokowego. Spośród zakładów pierwsze miejsce uzyskała Wytwórnia Wyrobów Tytoniowych. W grupie Komitetów Blokowych dwa pierwsze równorzędne miejsca zdobyły Komitety Nr 156 i 153. Wśród szkół podstawowych jako najlepsze uznano szkoły Nr 76, 11 i 90.

Zebrał: Ireneusz Soliński

WYDARZENIA W POZNANIU W 1968 ROKU Część II LIPIEC 1. 7. Do egzaminów wstępnych na wyższe uczelnie Poznania przystąpiło około 10 tysięcy kandydatów. 5. 7, Poznańskie Biuro Projektów "Inwestprojekt" otrzymało sztandar przechodni Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego za najlepsze wyniki pracy we współzawodnictwie krajowym za rok 1967. II. 7. Chór studencki Uniwersytetu w Grenoble koncertował w auli Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej.

19. 7. Wojewódzka akademia z okazji 24 rocznicy ogłoszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu Jana Szydlaka w sali Wielkiej Pałacu Kultury.

Przedstawiciele władz partyjnych i państwowych przyjmowali w sali Renesansowej Ratusza meldunki załóg pracowniczych o realizacji zobowiązań na cześć Święta Odrodzenia i V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 20. 7. W przeddzień Święta Odrodzenia delegacje zakładów pracy złożyły wieńce przed Pomnikiem Bohaterów na wzgórzach byłej Cytadeli. Rozpoczął się Festyn Prasy, Radia i Telewizji nad jeziorem Rusałka.

W powstającym czynem społecznym parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- RadzieckIej na Cytadeli oddano do użytku Teatr Letni zbudowany przez członków Związku Młodzieży Socjalistycznej. 25. 7. Przybyła delegacja ministerstwa rolnictwa Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z wiceministrem Aleksiejem Dubowinem na czele. Przybyła delegacja Komitetu Centralnego Związku Komunistów Jugosławii z Marko Korptla na czele.

Premiera sztuki Nigdy nic nie wiadomo Bernarda Shawa w reżyserii Jerzego Zegalskiego l scenografii Andrzeja Sadowskiego w Teatrze Polskim. 27. 7. Zespół pieśni i tańca "Tracja" z Plovdiv (Bułgaria) koncertował w sali kina "Olimpia".

28. 7. Otwarcie wystawy filatelistycznej "Tematica- Poznań 68" z udziałem ministra Łączności Zygmunta Moskwy.

30. 7. Oddanie do użytku nowego domu akademickiego dla (ID studentów przy ul. Zwierzyni e c ki ej.

SIERPIEŃ 2. 8. Otwarcie wystawy małych form rzeźbiarskich i rysunków Henryka Gutowskiego w Pałacu Kultury. 4. 8. Występy młodzieżowego zespołu tanecznego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich z Briańska w amfiteatrze Parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko- Radzieckiej na Cytadeli. 7. 8. Otwarcie wystawy "Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy" w Muzeum Historii Ruchu Robotniczego.

10. 8. Do nowo zbudowanego budynku Collegium Novum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przy ul. Kościuszki nr 63 wprowadziły się pierwsze placówki naukowe. 12. 8. Zmarł zasłużony działacz poznańskiego ruchu robotniczego Zygmunt Piękniewski.

14. 8. Przybyła delegacja Głównego Zarządu Politycznego Armii Węgierskiej.

3l. 8. Ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przybył "Pociąg przyjaźni".

Wydarzenia w Poznaniu

WRZESIEŃ

26. 9.

27. 9.

30. 9.

Uroczystość im. Stefana 1918 - 1919 r.

2. 9. Uroczystość oficjalnego rozpoczęcia nowego roku szkolnego odbyła się w II Liceum Ogólnokształcącym im. Heleny Modrzejewskiej. Poznaniowi przybyły tego dnia dwa nowe budynki szkolne: dla Szkoły Podstawowej Nr 4 przy ul. Świt oraz dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej Mechaniki Precyzyjnej przy ul. Jawornickiej 1. 3. 9. Rozpoczął się ostatni etap kampanii przedzjazdowej w Wielkopolsce. W trzech wielkich zakładach: Zakładach Metalurgicznych "Pomet", Zakładach N aprawczych Taboru Kolejowego oraz w węźle Polskich Kolei Państwowych konferencje partyjne wybrały pierwszych delegatów na V Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zostali nimi: Bronisław Kucharski, Roman bulka, Stanisław Królikowski i Henryk Sierka. 6. 9. Filharmonia Poznańska rozpoczęła nowy sezon gościnnymi występami Orkiestry Symfonicznej Filharmonii N arodowej pod batutą Witolda Rowickiego. 7. 9. Uroczysta akademia z okazji Dnia Kolejarza w Operze Poznańskiej z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jana SzydIaka. W gmachu Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci kolejarzy poległych w walce z okupantem. Ina uguracj a sezonu artystycznego w Operze Poznańskiej premierą opery Łucja Z Lammermoor Gaetano Donizettiego w reżyserii Sławomira Żerdzickiego i scenografii Tadeusza Grondala pod kierownictwem muzycznym Mariana Szczęsnowskiego.

Premiera operetki Wesola wojna Johannesa Straussa w reżyserii Andrzeja Wizy i scenografii Stefana Janasika w Operetce Poznańskiej. Premiera sztuki Józefa Ratajczaka Noc cudów w reżyserii Zbigniewa Kopalki scenografii Witolda Giersza w Teatrze Aktora i Lalki "Marcinek". Otwarcie wystawy prac Józefa W anata w galerii Związku Polskich Artystów Plastyków przy Starym Rynku. 9. 9. Otwarcie wystawy prac uczniowskich związanych z przeszłością Poznania w siedzibie Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania.

13. 9. Dwudziestolecie pracy artystycznej Zdzisława Szostaka. Uroczysty koncert symfoniczny w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza pod batutą Jubilata. Koncert Ludowego Zespołu Tanecznego z Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w sali Wielkiej Pałacu Kultury. 14. 9. Uroczystość wręczenia sztandaru przechodniego Ministerstwa Kultury i Sztuki Poznańskim Zakładom Przemysłu Muzycznego za uzyskanie I miejsca we współzawodnictwie branżowym za 1967 r. odbyła się w Operetce Poznańskiej. Otwarcie XX Jesiennych Targów Kraj owych z udziałem wicepremiera Eugeniusza Szyra.

W auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza koncertowała Barbara Hesse 7 Bukowska.

Otwarcie wystawy PropozYcje sztuki użYtkowej w "Arsenale".

Jesienne Targi Kraj owe zwiedził premier Józef Cyrankiewicz.

Ina uguracj a sezonu kulturalnego w Wielkopolsce z udziałem kierownika Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Wincentego Kraski odbyła się w sali Wielkiej Pałacu Kultury.

24. 9. Inauguracja "Poznańskich Spotkań Rzeźbiarskich", zorganizowanych przez Prezydium Rady Narodowej m. Poznania, odbyła się w Pałacu Górków. Impreza miała za zadanie przygotowanie projektów rzeźb dla powstającego czynem społecznym parku Braterstwa Broni i Przyjaźni Polsko-Radzieckiej na Cytadeli.

Na plenarnym posiedzeniu zarządu Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Pałacu Kultury zainaugurowano IV Wielkopolski Festiwal Kulturalny. Koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza pod batutą rumuńskiego dyrygenta Nicolae Boboca. W Pałacu Kultury rozpoczął się XVII Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego z udziałem 600 lekarzy z kraju i zagranicy.

15. 9.

20. 9.

21. 9.

23. 9.

1. 9.

promocji absolwentów Czarnieckiego odbyła

Wyższej się przed

Szkoły Oficerskiej Wojsk Pancernych pomnikiem Powstańców Wielkopolskich

PAŹDZIERNIK

1.10. Inauguracja roku akademickiego na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza z udziałem I sekretarza Komitetu Woj ewódzkiego Polskiej Zj ednoczonej P artii Robotniczej Jana Szydlaka. Z nowym rokiem akademickim reaktywowano studia socjologiczne.

Z nowym rokiem akademickim na Politechnice Poznańskiej powstał Wydział Chemiczny.

2. 10. Inauguracja roku akademickiego na Wyższej Szkole Rolniczej.

3.10. Przybył członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski. Dostojny gość odwiedził Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski", oraz spotkał się z aktywem polityczno-gospodarczym miasta.

4.10. Plenarne posiedzenie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z udziałem członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczącego Rady Państwa Mariana Spychalskiego, poświęcone przebiegowi kampanii politycznej przed V Zjazdem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Wielkopolsce.

Minister transportu Indii dr Vijayendra Kasturi Ranga Varadaraja Rao odwiedził Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski". Inauguracja cyklu wieczorów muzycznych "Pro sinfonica" w Filharmonii Poznańskiej.

5. 10. Otwarcie wystawy W obiektywie żołnierza I Armii Wojska Polskiego w salonie wystawowym Pałacu Kultury. Przybyła delegacja Uniwersytetu Charkowskiego, której przewodniczył prorektor te] uczelni, prof. dr Ilia Zalibowski. 6. 10. Manifestacja społeczeństwa Poznania przed pomnikiem Powstańców Wielkopolskich 1918 - 1919 r. z okazji 25-lecia Ludowego Wojska Polskiego. Inauguracja obchodów 50-lecia Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 r.

8. 10. Sesja Rady Narodowej m. Poznania poświęcona perspektywicznemu rozwojowi miasta do 1985 r. Przybyła delegacja kombatantów radzieckich na czele z gen. płk. Siergiejem Bielczenko. 10.10. Inauguracja roku akademickiego na Akademii Medycznej.

II. 10. W 25-lecie Ludowego Wojska Polskiego delegacje społeczeństwa poznańskiego złożyły wieńce pod pomnikiem Bohaterów na Cytadeli. Pianista Bernard Ringeissen koncertował w auli U niwersytetu im. Adama Mickiewicza. Otwarcie wystawy fotogramów Józefa Myszkowskiego p.n. Meksykańska uwertura w salonie Biura Wystaw Artystycznych. 13.10. Otwarcie międzynarodowej wystawy Autoservice 68 w hali nr 22 Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Zmarł nestor historyków polskich prof. dr Kazimierz Tymieniecki.

16.10. Wicepremier Piotr Jaroszewicz odwiedził Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski".

Obrady Komisji Rolnej Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej w Domu Technika z udziałem ministra rolnictwa Mieczysława Jagieiskiego. 17.10. Inauguracja roku akademickiego w Wyższe] Szkole Ekonomiczne].

18.10. Wojewódzka Konferencja Przedzjazdowa Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z udziałem członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskie] Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczącego Rady Państwa Mariana Spychalskiego, rozpoczęła obrady w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Inauguracja obchodów 400-lecia śmierci Józefa Strusia połączona z sesją naukową w sali Odrodzenia Ratusza. 19.10. Premiera dramatu Dore Karlos Friedricha Schillera w reżyserii Izabeli Cywińskiej-Adamskiej i scenografii Zbigniewa Bednarowicza w Teatrze Nowym. 2l.10. Sesja naukowa poświęcona 25-leciu Ludowego Wojska Polskiego, zorganizowana przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza rozpoczęła się w Pałacu Górków.

Premiera Przedwiośnia Stefana Żeromskiego w reżyserii i adaptacji Jerzego Zegalskiego oraz scenografii Andrzeja Sadowskiego w Teatrze Polskim. 22.10. Przybyła pięcioosobowa delegacja Komitetu Wojewódzkiego Komunistyczne] Partii Ukrainy z Charkowa z Grigorijem Waszczenko na czele.

24. 10. Rozpoczęły się obrady XXVIII zjazdu naukowego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Gazownictwa w Domu Technika. 25.10. Przekazanie do użytku nowego koryta zeglowego Warty; w uroczystości uczestniczył przewodniczący Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Jerzy Kusiak. Konferencja naukowa Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego rozpoczęła się w Zakładzie Anatomii Patologicznej Akademii Medycznej przy ul. Przybyszewskiego. Gościnne występy Haliny Czerny-Stefańskiej i Elżbiety Stefańskiej-Łukowicz na koncercie symfonicznym w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. 27.10. Przybycie delegacji partyjnej z Cottbus z Gunterem Bengsem na czele.

Zmarł były dyrektor Opery Poznańskiej Zygmunt Wojciechowski.

Wydarzenia w Poznaniu

28. 10. Inauguracj a Dni Filmu Radzieckiego w kinie ,. Bałtyk", połączona z premierą nowego filmu radzieckiego Anna Karenina. 29. 10. Wmurowanie aktu erekcyjnego pod budowę Collegium Maximum Wyższej Szkoły Rolniczej przy ul. Woj ska Polskiego 28.

LISTOPAD

2.11. Na 55 "Koncercie Poznańskim" w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza wystąpi! bułgarski skrzypek, laureat V Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego (1967) Minczo Minczev.

3.11. W hali nr 20 Międzynarodowych Targów Poznańskich odbył się wojewódzki zlot przodowników czynu na cześć zbliżającego się V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 5.11. Akademia wojewódzka dla uczczenia 51 rocznicy Rewolucji Październikowej z udziałem I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Jana Szydlaka.

XXXIII Sesja Rady N arodowej miasta Poznania poświęcona ocenie działalności Prezydium Dzielnicowej Rady N arodowej Stare Miasto. Szkoła Podstawowa nr 11 przy ul. Świt otrzymała imię generała Walerego Wróblewskiego. 6. U. W przeddzień 51 rocznicy Rewolucji Październikowej delegacje zakładów pracy i organizacji społecznych złożyły wieńce pod pomnikiem Bohaterów na Cytadeli. 7.11. Sesja na ukow a poświęcona 50 rocznicy niepodległości państwa Polskiego odbyła się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. 8.11. Występ radzieckiego skrzypka Michaiła Bezwierchnego, laureata V Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego (1967) na koncercie symfonicznym w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Międzynarodowe Sympozjum Lekarskie zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Neurologiczne z udziałem naukowców 51 dziecięciu krajów.

9.11. Otwarcie wystawy KP P PPR PZPR w Wielkopolsce w Muzeum Historii Ruchu Robotniczego im. Marcina Kasprzaka.

10.11. Uroczyste pożegnanie odjeżdżającej specjalnym pociągiem z dworca głównego, 148-osobowej delegacji wielkopolskiej organizacji Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Szydlakiem na czele, na V Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Warszawie. 11. 11. Występy Orkiestry Symfonicznej Radia Lipskiego w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

15.11. Koncertem symfonicznym orkiestry Filharmonii Poznańskiej w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza dyrygował gościnnie Krzysztof Missona z Krakowa. 16.11. Powitanie powracającej z V Zjazdu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej delegacji wielkopolskiej organizacji partyjnej z zastępcą członka Biura Politycznego, sekretarzem Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Janem Szydlakiem na czele. W "Arsenale" otwarcie wystawy malarstwa i rzeźby Jana Berdyszaka.

20. 11. Sesja naukowa na temat: Integracja ekonomiczna Europy zachodniej, zorganizowana przez Instytut Zachodni. 25.11. Kierownik Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Wincenty Krasko spotkał się z pracownikami naukowymi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Plenarne posiedzenie Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych, na którym przewodniczącym Komisji został wybrany Jan Mroczek. 27.11. Plenarne posiedzenie Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z udziałem członka Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Ryszarda Strzeleckiego. Plenum złożyło podziękowanie zastępcy członka Biura Politycznego, dotychczasowemu I sekretarzowi Komitetu Wojewódzkiego Janowi Szydlakowi, odchodzącemu do pracy w Komitecie Centralnym oraz wybrało na stanowisko I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Kazimierza Barcikowskiego. 28.11. Ogólnopolska konferencja naukowa Instytutu Badań Literackich na temat: Dokumentacja historyczno-literacka odbyła się w Pałacu Działyńskich. 29. 11. Otwarcie wystawy monograficznej dzieł Jacka Malczewskiego w Muzeum Narodowym.

Koncertem orkiestry Filharmonii Poznańskiej dyrygował gościnnie Jerzy Katlewicz.

Solistką koncertu była pianistka Regina Smendzianka.

30.11. Z okazji dwudziestolecia Klubu Sportowego "Olimpia" w sali kina "Olimpia" odbyło się wręczenie sztandaru klubowego ufundowanego przez mieszkańców dzielnicy J eżyce.

GRUDZIEŃ

3. 12. Warszawski Teatr Klasyczny wystąpił na scenie Opery Poznańskiej z przedstawieniem Ireneusza Kanickiego i Lecha Budreckiego Dziś do ciebie prryjść nie mogę.

6.12. XXXIV sesja Rady Narodowej miasta Poznania poświęcona podstawowym zadaniom oświaty w mieście do roku 1975. 7.12. Sesja naukowa poświęcona problematyce Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r. odbyła się w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Otwarcie Ośrodka Rehabilitacji Przemysłowej przy Szpitalu Ortopedycznym Akademii Medycznej przy ul. Dzierżyńskiego.

9.12. W Pałacu Kultury otwarto ogólnopolską sesję naukową zorganizowaną przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza na temat: Audiowizualny model nowoczesnej uczelni wyższej. 10.12. Uroczystość jubileuszowa związana z sześćdziesięcioleciem działalności naukowej prof. dra Alfreda Ohanowicza. 12.12. Rozpoczął się ogólnopolski przegląd studenckich teatrów eksperymentalnych Konfrontacje 68 w sali kina "Kosmos". 13.12. Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej dyrygował gościnnie Iosif Conta z Bukaresztu.

14.12. Uroczysta akademia wojewódzka z okazji pięćdziesięciolecia powstania Komunistycznej Partii Polski oraz 20 rocznicy zjednoczenia polskiego ruchu robotniczego w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Otwarcie Salonu Jesiennego w "Arsenale".

15. 12. Premiera opery Tristan i Izolda Ryszarda Wagnera w Operze Poznańskiej. Reżyseria i kierownictwo muzyczne Roberta Satanowskiego, scenografia Zofii Wierchowicz. 18.12. Uroczystość wręczenia kluczy tysięcznemu mieszkańcowi Nowej Dzielnicy Mieszkaniowej "Rataje". Odsłonięcie pomnika ku czci poległych powstańców wielkopolskich 1918 -1919 r. na cmentarzu górczyńskim. 19.12. Premiera dramatu Sonata Belzebuba Ignacego Witkiewicza w Teatrze Polskim w reżyserii Jerzego Zegalskiego i scenografii Teresy Ponińskiej. Uroczystość nadania Wielkopolskiej Chorągwi Harcerskiej imienia Powstańców Wielkopolskich 1918 - 1919 r. , w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Uroczyste apele w szkołach poznańskich. 20.12. U roczysty koncert symfoniczny orkiestry Filharmonii Poznańskiej w auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza dla uczczenia pięćdziesiątej rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919 r.

Do pierwszego oddanego do użytku wieżowca "Centrum" przy ul. Armii Czerwonej wprowadził się Wojewódzki Związek Spółdzielczości Pracy. 2l.12. Rozstrzygnięcie konkursu na koncepcyjny projekt urbanistyczno-architektoniczny ośrodka uniwersyteckiego na Marcelinie. I nagrodę przyznano zespołowi architektów warszawskich. Rozstrzygnięto ogólnopolski konkurs Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego na wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r. I Nagrody nie przyznano, trzy drugie otrzymali, Włodzimierz Kowalski, Franciszek Nogaj i Józef Stefan Richter. 27.12. W uroczystościach pięćdziesiątej rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918 -1919 r.

wziął udział Członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, przewodniczący Rady Państwa Marian Spychalski, zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz Komitetu Centralnego Jan Szydlak oraz I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Kazimierz Barcikowski. O godzinie 12 otwarto w Zamku Przemysława wystawę Zbrojny czyn powstańczy. O godzinie 16 w hali nr 20 Międzynarodowych Targów Poznańskich odbyła się uroczysta akademia połączona z wręczeniem uczestnikom Powstania wysokich odznaczeń państwowych. 3l.12. Premiera opery Maurice Ravela Dziecko i czary w reżyserii Wandy Laskowskiej, scenografii Zofii Wierchowicz i pod kierownictwem muzycznym Mieczysława Dondajewskiego w Operze Poznańskiej. W Operetce Poznańskiej premiera Panów Z ogłoszenia Stefana Rembowskiego i Jacka Korczakowskiego w reżyserii Jerzego Golferta.

=--..

31 sierpnia 1969 r. minęło piędziesiąt lat działalności Państwowej Opery im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. Jubileusz półwiecza działalności tej zasłużonej dla kultury narodowej placówki artystycznej obchodzony był uroczyście w październiku 1969 r.