KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1928 R.6 Nr1

Rocznilt VI. - Nr. 1.

Kazimierz Kaczmarczyk.

WŁOSI W POZNANIU NA PRZEŁOMIE XV NA XVI WIEK.

Wstęp.

Związki nasze z Włochami rozpoczynają się z przyjęcipm chrześcijaństwa przez Mieczysława I. Jest to zupełnie zrozumiałe, skoro głowa KościQła chrześcijańskiego rczyduje w Rzymie. Są one czasami żywsze lub luźniejsze, ale trwają bez większych przerw stale. Już znany dokument "Dagome iudex" z końca X wieku oddający całą Polskę na wła<;mość Stolicy Apostolskie,; jst wid-ocznym tych stosunków w najdawniejszych czasach dowadem. Wiadomo, że tak Bolesław Chrobry jak i Bolesław Śmiały według stosunku papieża da Niemiec swój także st'osun2k do nich regulowali. Wielu pierwszych bi"kupów nalszych nietylkO' z Niemiec ale i z Włoch także pochodzi, tosamo można powiedzieć i a pierwszych za'konnikach. Wysyłanie legatów papieskich do Połs'ki od najdawniejsz)'lch czasów i na odwrót ,poselstw panujących naszych i pielgrzyrI].ki biskupów ,do Rzymu przyczyniają się do przeni!kania wpływów włoskich do nals. Już w XIII i XIV rw. zjawiaią 'się dość liczni Włosi w Polsce, .stosunki te podtrzymują również kolektorzy papiescy świętopietrza w Polsce. Włosi organizują nasze 'żupy kra'kawskie, a nalStępnie ruslkię. Liczni Włosi pozostaią w -służbie dyplomaty;cznej polskiej już od naj-dawniejls-zych ,czasów. W XIV w. przebywa w Polsce znaczny poczeJt :kupców z rónych mialst pónocnY'ch Włoch. Wpływy włoskie za'zna,czają się nawet w muzyce już za czasów Włady.sława Jagiełł y 1), ISą one znacznie .starsze w 'sztuce i nauce zwłals'zcza, ileż to ,bowiem młodzieży 'POIIlSkiej od najdarwniej'Szych czasów kształci !Się we WłOls'zoch. Jakże znaczny poczet naszych wysakich dos,tojników kościelnych 'tam czet1pie swą nau'kę, żeby tyllka uwzględnićl) Jachimecki, Muzyka na dworze króla Władysława Jagiełły. Kraków, 19]5, itr. 33.

KRONIKA MIASTA POZNANIAmaterjał zebrany ,do XV w.). Ileż :to naj'Bta'l1szych nlkopisów zwłaszcza teologicznych, stamtąd pochodzi. Do Włoch pospieszają rÓlwnież i nasi kupcy ,w celach handlowych, a ,i niejeden pospolity c'złowiek w celach pątniczych odbywa "viam Romanam", "Romweg". Sprawy to pOWlszechnie znane, w ostaltnrch Icza;sa,ch dokładnie przedstawione 3 ), zbytecznem zaltem Idłużej 'Się nad niemi rozwodzić. Silny napływ Wbchów do Polski widoczny jes,t zwłasz,cza w Krakowie, w <stolicy ówcze<snej, gdzie dwór królewski i skoncentrowane interesy elkonomiczne dawały więklszą <sposobność do działania i zarobkÓlw, aniżełi gdzieindziej. Poznań w późniejszych wiekach średnich jest nie'co na uboczu. Wpływy włoSlkie były niewątpliwie, ale :są mniej uchwytne. Nie s,potykamy się też tu talk wcześnie z przybyszami włoskimi. Wię:k'Szy ich napływ, przeważnie kupców, żywsze s'tosunJki kupców poznańs:kich z włoslkimi zac'Zynaią Isię do'piero z ,końcem XV w. Przybyszami tymi są przeważnie Genueńczycy. Miało ta zjawisk3 swe uzasadni2nie w tern, że dotychczasowy handel ich fIandryj,s'ko-czamomarls'ki wlSkultek zdOlbyda kolonij genueńskich nad Czarnem Morzem pr'zez Turków doznał załamania. 4 ) Wobec utraty dawny'ch rynków handlowych epigonowie genueńscy roZ'Szerzając i zmieniając teren zbytu Iswych towarów w Polsce, nie ominęli i Poznania, ,który wcal'e dobre pOlle do działania przeds1taw-iał, ;panował tu bowiem już adidawna ożywiony ruch handlowy. Niektóre wiadomości o poczynaniaJch kupców włoskich na gruncie poznańskim są nam ,już nieco znane z prac Wicherkie. wLczowej,5 ) SchleelSego/) Ptaśni:ka,") a ostatnia Grotha,8) są to 2) X. Fijałek, Polonia apud Halos scholastica saec. XV. Cracoviae M C M.

3) Ptaśnik, Kultura włoska wieków średnich w Polsce. Warszawa, 1922.

<1) Bliższe szczegóły o tern: Kutrzeba, Handel Polski ze Wschodem w wiekach średnich. Kraków, 1903 j Ptaśnik, Kultura włoska. 5) Włosi w Poznaniu. Dziennik Poznański 11, 13-15 kwietnia, 1926.

6) Die Handelsbeziehungen Oberdeutschlands, insbesondere Niirnbergs, zu Posen im Ausgange des Mittelalters. Zeitschrift der hist. Gesellschaft fUr die Provinz Posen. XIX, Posen, 1915, str. 171-260. 7) Kultura włoska.

8) Handel Poznania z Zachodem w wiekach średnich. Kronika m.

Poznania V, 1927, str. 340-366.