Z RUCHU WYDAWNICZEGOl.Z y g m u n t Z a l e s ki: S t a n g o s p o d ark i m i e j s k i e j i r u c h l u d n o ś c i m i a s t a P o z n a n i a. 2. S y l w e _ sterPajzderski: Stan rozbdowy miasta p o z n a n i a. 3. T a d e u s z R u g e: B u d o w a u l i c l nowoczesne zagadnienia budownictwa p o d z i e m n e g o. 4. D r. S t a n i s ł a w Wa c h o w i a k: p o w s z e c h Q. a W y s t a w aKr a i o wa w r. 1929. Przemówienia wygłoszone na zjeździe miast zachodnich wzgl. zjeździe miast polskich. (Oddzielnie drukowane). E c h o P o w s z e c h n e j W y s t a w y Kra 'j o w e i w r. 1929.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1927 R.5 Nr4

Z dniem 1. października poczęła Dyrekcja Powszechnej Wystawy Krajoej wydawać własne CZ''lsopismo pod podanym powyżej tytułem, w wykonaniu ozdobnzm i szacie bogatej. Dr. Andrzej Woitkowski: Zatarg o kazania p r z e c i w m a s D n e r i i w P o z n a n i u r. 1 820. Str. 8. Odbitka z "Księgi Pamiątkowej Sodalicji Mariańskiej Akademików w Poznaniu". Pozn. 1928.

Manfred Laubert: Studien zur Geschichte der p r o v i n z P o s e n in der 1. Hiilfte des 19. Jhr. Zeszyt specjalny "Deutsche Wissenschaftliche Zeitschńft fur Polen". Zawiera: Das Posener Deutschtum im Herzogtum Warschau. - PoIentum und Minderheitenschutz nach 1815. - Die Ziehung der westpreussisch-posener Grenze. - Die geplante Erńchtung eines Konvikts fur Posener katholische Theologen an der Universitiit Breslau. - Die Umgestaltung, des Posener Marien Magdalenen Gymnasiums nach 1824.Das Niederlassungs- und Grundstuckserwe,rbsrecht der Juden. - Verzeichnis der Schriften von Pro£. Dr. Manfred Laubert. Metoda pracy i tendencj'e Manfreda Lauberla są nam dobrze znane, to teź normalnie rozprawy jego wymagają detalicznego przejrzenia ze strony polskiej w zrozumieniu koreferatu. W krótkiej wzmiance recenzyjnej nie możemy oczywiście zbadać , jak dalece wywody jego są obiektywne, a jak dalece stronnicze. Kontrola tego bardzO' płodnego pisarza następuje powoli przy opracowywaniu po.. krewnych tematów przez historyków polskich. W rozprawce "Das Posener Deutschtum im Herzogtum Warschau" Laubert nie przedstawia stanu i położenia Niemców według materjałów z czasów Księstwa. a podaje petycję Niemców z powiatów obomickiego i wągrowieckiego,

KRONIKA MIASTA POZNANIAwniesioną do rządu pruskiego po okupacji pruskiej w r. 1815. Z punktu widzenia takiego zażalenia nieodzawnie dochodzi -się do niesprawiedliwegO' sądu. Pewną chyba jest rzeczą, że Niemcom nie podobała się przynależnaść da państwa palskiego, i pewną również, że w czasach wojennych niektóre rzeczy publiczne funkcjonują gorzej niż w akresie pokoju. Jeżeli się zważy, że żywioł niemiecki w wielkiej przewadze miał bardzO' świeżą genealagję w Wielkopolsce, bo przybył do niej głównie za czasów Prus Południowych i - ha! - za czasÓw Księstwa Warszawskiego, natenczas zrazumiałem będzie, że zrzędził na warunki bytowania w kraju, z którym się nie zżył i w którym trwała wojna ustawiczna. Byli to ci sami ludzie, którzy za Prus Południowych prowadzili osławioną robotę biurokratyczną lub przywykli da systemu germanizacyjnegO' ówczesnego. Skądinąd wiemy, że nigdzie nie odnoszano się do żywiołu niemieckiego z taką tolerancją, jak w Księstwie Warszawskiem, skoro zatrzymywano Niemców w urzędach i zezwalano na masową ich imigrację, która silniejszą była tylko za Prus Południawych a zresztą nigdy. W artykule "Polentum und Minderheitsschutz nach 1815" omawia autor petyc'ję Kraszewskiego i tow. z r. 1818 w sprawie upośledzenia narodowości polskiej tudzież reform społecznych; zakończ'e typowo "laubertawskie". Praca p. t. "Die Ziehung c1.er westpreussisch-posen er Grenzc" omawia sposób rozgraniczenia W. Ks. Poznańskiego i Prus Królewskich pa r. 1815. Tematowi opracowanemu przez ks. prO'£. Hozakowskiego w "Kronice" poświęca Laubert dalszą rozprawę "Die geplante Errichtung eines Konvikts", oceniając wygraną arcybiskupa jako dowód słabości -. obu stron. Ważkie zastrzeżenia budzą wywody w dalszym przyczynku "Die Umgestaltung des Pasener Marien-Magd. Gymnasiums nach 1824". Najlepszą - ba małatangującą walkę narodawościową polsko-niemieckąjest praca p. t. "Das Niederlassungs.:und Grundstiickserwerbsrecht der Juden". Bibljografja prac Manfreda Lauberta dotycząca "spraw wschodnich" zamyka ciekawy ten zeszyt, bibljografja na jednego autora ilaściowo prawie nieprześcigniona. Każdy historyk Wielkopolski musi sięgać po te prace, chociaż wie, że w nich rzadko jest. .. historia, są jednak materiały bogate.