JAN WELLENGER i STEFAN WIECZORKIEWICZ

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1966.07/09 R.34 Nr3

BUDOWA NOWEJ DZIELNICY MIESZKANIOWEJ RATAJE" "

CENTRUM Poznania na lewym brzegu Warty pociągnęło za sobą w ciągu ubiegłych stu lat budowę głównych urządzeń miejskich, a wśród nich sieci komunikacyjnej i uzbrojenia podziemnego, "w tej części miasta. Wynikiem takiej polityki urbanizacyjnej są widoczne już zakłócenia równowagi przestrzennej, nadmierne wydłużenie szlaków komunikacyjnych, "oddalanie" się miasta od naturalnych terenów rekreacyjnych, jakie stanowi dolina Warty. Myśl o rozbudowie miasta na prawym brzegu rzeki narodziła się w laitach 1950-1952, kiedy rozpisano konkurs na opracowanie proj ektów urbanistycznych.

Wkrótce jednak zaniechano prac projektowych i inwestycyjnych z dwóch podstawowych względów: po pierwsze likwidacja zniszczeń woj ennych zwłaszcza w okolicach Starego Rynku, placów: Wielkopolskiego i Młodej Gwardii itd. wymagała przeznaczenia poważnych środków inwestycyjnych na budownictwo mieszkaniowe w śródmieściu, po drugie - ze względu na szczupłe środki przeznaczone w ogóle na urządzenia komunalne należało budować osiedla mieszkaniowe tam, gdzie tereny budowlane były już w pełni uzbojone lub wymagały stosunkowo niewielkich nakładów. Z tego głównie względu osiedla mieszkaniowe Grunwald i Świerczewskiego powstały w zachodniej części miasita. Dopiero wyczerpanie się terenów uzbrojonych zmusiło urbanistów do szukania innych nadających się do celów budownictwa mieszkaniowego. Takimi terenami mogły być tylko Winogrady i Rataje. Z tych względów między innymi powrócono w latach 19581961 do zaniechanej koncepcji.

PLAN ROZWOJU POZNANIA

Pierwszym krokiem zmierzającym do budowy nowej dzielnicy mieszkaniowe;) .,Rataje" było opracowanie ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego Poznania. Plan ten, wyznaczający etapy rozwoju miasta do roku 1980, zatwierdzony Uchwałą Prezydium Rady Narodowej' wytyczał jednoznacznie tereny rozbudowy miasta, na obszarach Winogradów i Rataj. Decyzja ta, ograniczająca dotychczasową intensywną rozbudowę miasta w kierunku południowym i zachodnim, znalazła pełne poparcie, ponieważ gwarantowała:

1 Uchwała Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Nr 25/237/62 z 13 VII 1%2 r. Podstawowe elementy tego planu zatwierdzone zostały Uchwałą Rady Ministrów Nr 122 z 3 IV 1%2 r. Zob. Dyonizy B a l a s i e w i c z, Ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania (Komentarz do Uchwały Rady Ministrów). "Kronika Miasta Poznania", R. 1963, nr l, s. 5-11.

Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewiczl. Koncentryczne powiązanie ze śródmieściem i pozostałymi dzielnicami miasta, naj krótsze powiązanie komunikacyjne, zwłaszcza dla ruchu masowego. 2. Powiązanie miejsc pracy z miejscami zamieszkania.

3. Koncentrację zabudowy wysokiej, a co za tym idzie - oszczędność nakładów inwestycyjnych na uzbrojenie terenu oraz obiekty usługowe. 4. Koncentrację budownictwa metodami w pełni uprzemysłowionymi.

5. Możliwość wykorzystania istniejącego układu kolejowego.

6. Odpowiednie rezerwy terenów przemysłowych oraz klimatyczno-zdrowotnych.

7. Lepsze wykorzystanie Warty w krajobrazie miasta.

Stosownie do przepisów w dziedzinie planowania przestrzennego opracowania projektowe (w skali dzielnicy) wymagały po okresie situdiów, sporządzenia czterech dokumentacji: ogólnego planu dzielnicy w skali 1:5000, planów szczegółowych w skali l : 2000, planów koncepcyjnych w skali l : 1000 i planów realizacyjnych w skali l : 500.

PLAN OGÓLNY NOWEJ DZIELNICY MIESZKANIOWEJ "RATAJE"

W końcowej fazie opracowania ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania, Prezydium Rady Narodowej poleciło utworzenie w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej zespołu projektowego, którego celem stało się opracowanie planu ogólnego nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje ,,2. Plan ten przewidziany wówczas na łączną liczbę 120 000 mieszkańców uzyskał pozytywną opinię Miejskiej Komisji Urbanistyczno - Archi tektoniczne/ oraz Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architek tury 4, a Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania zatwierdziło go 26 X 1961 r. Zamierzenie poznańskie pozwala się porówać m. in. z zadaniami inwestycyjnymi wielkości Gdyni, Nowej Huty lub Nowych Tych 5 . Zakres opracowania obejmuje obszar 2100 hektarów, którego granicą od zachodu jest Warta, ze wschodu i południa tory kolejowe, a od północy jezioro Malta. Na obszarze tym istniały w przeszłości osady: Chartowo, Franowo, Rataje, Starołęka i Zegrze. Teren użytkowany był w przeważającej części przez rolników, ogrodników i właścicieli sadów. W części zachodniej obszar ten pod względem geologiczno-inżynierskim nie najlepiej nadaje się pod zabudowę, ale przeprowadzenie drenażu odwadniającego poprawi jego przydatność budowlaną. Zrealizowane na tym obszarze do 1960 r. inwestycje o charakterze ogólnomiej - skim, zwłaszcza w dziedzinie komunikacji (Al. Marchlewskiego - pierwszy etap głównej arterii wlotowej przyszłej autostrady Moskwa- Warszawa- Berlin), wykorzystano do projektu przedłużenia Alei Hetmańskiej przez Wartę, oraz połączenia wszystkich południowych dzielnic miasta. Ulice Zamenhoffa i Starołęcka na przykład połączą przybrzeżne stare i nowe ulice, podobnie jak ulica Wałecka i Obotrycka spełniać będą funkcję głównego strumienia komunikacji w nowej dzielnicy mieszkaniowej.

2 Zespój projektowy tworzyli: Begina Pawuła, Zdzisław Piwowarczyk i Jerzy Schmidt.

l 9 VI 196) r. I 28 XII i960 r.

5 Gdynia liczyła w 1939 r. 127 tys. mieszkańców, a w 1%5 - 170 tys. Nowe Tychy rozpoczęto budować w 1951 r. Liczba ludności na koniec 1965 r. wynosiła 65 tys. Nową Hutę rozpoczęto budować w 1950 r. Pod koniec 1964 r. ta dzielnica Krakowa liczyła ponad lm tys. mieszkańców. "Rataj e"

Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewicz

Wnętrze nowej dzielnicy mieszkaniowej wypełnią zespoły mieszkaniowe. Układ ich i podział odpowiada naturalnemu ukształtowaniu terenu. Zachodnia jej część etanowi taras dolny. W odległości ok. 1,5 km na wschód od rzeki, teren ten wznosi się, tworząc taras górny. Zgodnie więc z rzeźbą terenu, nowa dzielnica miszkaniowa składać się będzie z tarasu dolnego i tarasu górnego. Szeroki pas nad Wartą przewidziano na zieleńce. Drugi pas zieleni ciągnący się wzdłuż cieków Piaśnicy i Obrzycy powiązany będzie z zielenią wokół jeziora Maltańskiego. Plan nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje" zakłada budowę 27 osiedli mieszkaniowych po ok. 4,5 tys. mieszkańców, przy średniej gęstości 7000 m 2 powierzchni mieszkaniowej na hektar. Liczba mieszkańców Rataj ustalona została na 105 tys. z możliwością rozbudowy do 120 tys. Główny ośrodek usługowy nowej dzielnicy mieszkaniowej ulokowany został w jej północno-zachodniej części. Zaletą tej lokalizacji jest dobre powiązanie z centrum Poznania przy pomocy mostów: Marchlewskiego i Rocha. Tereny przemysłowo-składowe, których wielkość pozwoli na zapewnienie miejsc pracy dla 30 000 ludzi, wyznaczono na krańcach południowo-wschodnich. Zostaną one oddzielone od osiedli mieszkaniowych szerokimi pasami zieleni.

OD PLANU OGÓLNEGO DO SZCZEGÓŁOWEGO

Na początku r. 1961 rzucono myśl utworzenia w Poznańskim Przedsiębiorstwie Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" pracowni dla nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje". Postulowano równoległe opracowanie planu szczegółowego dolnego tarasu oraz wstępnego proj ektu koncepcyjnego pierwszych osiedli mieszkaniowych w skali l: 1000. W ówczesnej Dyrekcjij Budowy Osiedli Robotniczych przystąpiono do opracowania założeń inwestycyjnych na terenach położonych między Wartą a ul. Starołęeką, na których miało być zbudowane osiedle mieszkaniowe A. 28 sierpnia 1961 r. na posiedzeniu Komisji Oceny Proj ektów Inwestycyjnych przy Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego zaopiniowane zostały założenia, zatwierdzone ostatecznie uchwałą Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania 6. Przypuszczając jednak, że pominięcie planu szczegółowego mogłoby w przyszłości wywołać poważne i nieodwracalne skutki ujemne, Wydział Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Prezydium Rady Narodowej zlecił Poznańskiemu Przedsiębiorstwu Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" opracowanie planu szczegółowego dolnego tarasu 7. W tej sytuacji "Miastoprojekt" zaprzestał wykonania zleconego w lutym 1962 r. przez Dyrekcję Budowy Osiedli Robotniczych projektu koncepcyjnego osiedla mieszkaniowego A, a jedynie opracował trzy warianty szkiców zagospodarowania przestrzennego. Równolegle z opracowaniami "Miastoprojektu" zespół planu ogólnego Miejskiej Pracowni Urbanistycznej opracował własny szkic koncepcyjny. Te cztery opracowania przedłożone zostały Wydziałowi Budownictwa Urbanistyki i Architektury do zaopiniowania. 16 marca 1962 r. główny architekt miasta zalecił kontynuowanie pracy wg koncepcji Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. Decyzję zaakceptowali również przedstawiciele Komitetu Budownictwa Urbanistyki i Architektury.

· U chwała Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Nr 36/3x)/6l z 18 X 1963 r.

7 Nastąpiło to 6 III 1%2 r.

Liceum Ogólnokształcące nr l O im. Przemysława II przy ul. Wioślarskiej oddane do użytku 23 lutego 1%6 r. jest pierwszym budynkiem użyteczności publicznej zbudowanym na dolnym tarasie nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataj e"

2 maja 1962 r. utworzono w Poznańskim Przedsiębiorstwie Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoproj ekt" pracownię " Rataj e" 8 . Pracownia przystąpiła do równoległego opracowywania planu szczegółowego i koncepcyjnego nowej dzielnicy mieszkaniowej. Pierwszą fazę planu szczegółowego dolnego, tarasu oraz projektu koncepcyjnego osiedla mieszkaniowego A przedłożono w dniu 5 lipca 1963 r. na posiedzeniu ekspertów Miejskiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej, poszerzonej o przedstawicieli Komitetu Budownictwa Urbanistyki i Architektury Ministerstwa Gospodarki Komunalnej. Projekty uzyskały opinię pozytywną. Sformułowano zalecenia do następnych faz projektowych. Równocześnie - opierając się o doświadczenia zdobyte przy budowie osiedla Świerczewskiego - pracownia "Rataje" przystąpiła do opracowania wstępnych projektów budynków, które miały być budowane metodą wielkopłytową. W trakcie .opracowania planu szczegółowego pracownia "Rataje" przeprowadzała konsultacje z Poznańskim Zjednoczeniem Budownictwa, Zakładami Energetycznymi Okręgu Zachodniego, Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji, Zakładami Gazownictwa Okręgu Poznańskiego. Konferowano w Komitecie Budownictwa Urbanistyki i Architektury, Ministerstwie Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, Ministerstwie Gospodarki Komunalnej, Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, Wydziale Budownictwa U rbanistyki i Architektury.

28 sierpnia 1963 r. odbyło się w poznańskim Domu Technika posiedzenie przedstawicieli wszystkich 'zainteresowanych ministerstw, instytucji, urzędów i przedsiębiorstw, którzy po wysłuchaniu koreferatów, oświadczeń ekspertów oraz dyskusji zaopiniowali ostatecznie opracowany plan iszczegółowy. 8 października 1963 r. plan ten został zaakceptowany przez prezesa Komitetu Budownictwa Urbanistyki i Architektury i zatwierdzony przez Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania 9 . W ten sposób zakończony został drugi etap projektowania tej gigantycznej inwestycji, polegający na ustaleniu wytycznych przestrzennych, kompozycyjnych, komunalnych i ekonomicznych oraz stanowiących podstawę do opracowania następnych faz dokumentacji.

8 Kierownictwo pracowni sprawuje od początku mgr lnz. arch. Jan Wellenger.

, Uchwała Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania z 18 X 1963 r.

2*

Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewicz

PLAN SZCZEGÓŁOWY l : 2000

Zakres opracowania obejmuje obszar ponad 500 ha, położony w granicach zamkniętych od zachodu Wartą, od północy jeziorem Malta, od wschodu klinem zieleni, a od południa przedłużeniem nowo projektowanej trasy Hetmańskiej. Cechą charakterystyczną kompozycji jest wyraźny podział na zespoły mieszkaniowe o podobnym układzie i organizacji przestrzennej oraz wielkości przystosowanej do pojemności jednej lub dwóch szkół podstawowych. Jednostki te tworzą osiedla pięcio- lub dziesięciotysięczne, wyodrębnione przestrzennie i funkcjonalnie i wyposażone we wszystkie placówki podstawowych usług. Centralnym elementem układu przestrzennego osiedla mieszkaniowego jest budynek pięciokondygnacyjny. W miejscach najbardziej eksponowanych, tj. na skarpie nadwarciańskiej usytuowano budynki jedenasitokondygnacyjne (tzw. deski) oraz wkomponowano w charakterystycznych punktach -osiedla grupy budynków szesnastokondygnacyjnych. Dla dalszego zróżnicowania zabudowy i uniknięcia monotonii budynków powtarzających isię przewidziano pawilony wolnostojące w formie niskich brył. Dolny taras podzielono na trzy osiedla mieszkaniowe: O s i e d l e m i e s z k a n i o w e A obejmuje teren między Wartą a ulicami Marchlewskiego, Zamenhoffa, Starołęcką i Szczytnicką i zostało przewidziane dla ok. 17 000 mieszkańców. Składa się ono z trzech zespołów mieszkaniowych A-l, A-2 i A-3. Teren o s i e d l a m i e s z k a n i o w e g o B stanowi rezerwę, głównie dla Politechniki Poznańskiej. O s i e d l e m i e s z k a n i o w e C zlokalizowane zostało na wschód od' ulic Zamenhoffa, Starołęckiej. Przewiduje się je dla 42 000 mieszkańców. Układ komunikacyjny dolnego tarasu nawiązuje do istniejącego bądź projektowanego układu ogólnomiejskiego, a międzyosiedlowy i wewnątrzosiedlowy uwzględnia potrzeby mieszkańców, zepewniając w zasadzie bezkolizyjny dojazd do budynków mieszkalnych, punktów usług oraz terenów rekreacyjnych. Przewiduje się wybudowanie magistrali wodociągowych i powiązanie ich z nowym ujęciem wody, co zapewni mieszkańcom dostateczną ilość wody. Dla odprowadzenia wód sanitarnych i deszczowych iprzewidziana jest budowa kolektorów. Ze względu na wysoki poziom wód gruntowych zaprojektowano budowę specjalnych ciągów drenarskich, ułożonych we wspólnych wykopach z kanalizacją sanitarną i deszczową. Zapewnienie dostawy gazu nastąpi przez wykorzystanie istniejących i zainstalowanie nowych ciągów gazowych oraz odpowiedniej ilości stacji redukcyjnych. Zasilanie w energię zapewnią nowo zaprojektowane linie wysokiego napięcia. Bardzo trudnym zadaniem z punktu widzenia ekonomicznego było zapewnienie źródeł dostawy ciepła. N a ten temat toczyły się długotrwałe dyskusje. Ostatecznie przy współudziale Ministerstwa Górnictwa i Energetyki zapadła decyzja o wykorzystaniu elektrowni do celów ogrzewniczych nowej dzielnicy mieszkaniowej. Pozwoli to na duże oszczędności w nakładach inwestycyjnych i zapewni ogrzewanie wraz z dostawą ciepłej wody użytkowej nie tylko dla potrzeb mieszkańców dolnego tarasu, ale również osiedlom mieszkaniowym na Winogradach 10. Aby zapewnić mieszkańcom przyjemny wypoczynek, wyznaczono tereny zielone i sportowe o różnorakich możliwościach użytkowania, (zieleń izolacyjna wzdłuż

>. Osiedla mieszkaniowe na Winogradach przewidziane na ok. 60 cm mieszkańców.

głównych tras komunikacyjnych, parki, place dla dzieci i młodzieży, boiska i stadiony). Tereny objęte opracowanym planem szczegółowym dolnego tarasu przedstawia tabela l.

Tabela l

PODZIAŁ TERENÓW DOLNEGO TARASU

Obszar w ha Procent Parki i ogrody 208,270 38,6 Osiedla mieszkaniowe 125,396 23,2 U sługi ogólnomiejskie 90,452 16,7 Komunikacja 82,175 15,2 Tereny sportowe 34, 188 6,3 Przemysł Razem 540,481 100%

Zatwierdzony plan szczegółowy dolnego tarasu stał się podstawą dalszych opracowań projektowo-kosztorysowych, tzw. realizacyjnych.

MIĘDZY PLANEM SZCZEGÓŁOWYM W SKALI l : 2000 A PLANEM KONCEPCYJNYM l : 1000

Pierwsze opracowane założenia projektowe obejmowały tereny osiedla mieszkaniowego A. W czasie późniejszej konkretyzacji zadań okazało się jednak, że zamierzenia realizacyjne nie pokrywają się z planami budownictwa mieszkaniowego w latach 1966-1970. Stąd wyniknęła konieczność opracowania odrębnych założeń projektowych osiedla mieszkaniowego C po przeciwnej stronie ul. Starołęckiej. W pierwszej kolejności pracownia "Rataje" przystąpiła do opracowania projektu koncepcyjnego osiedla mieszkaniowego w skali l :1000, obejmującego ok. 100 ha terenu. Projekt ten, po dyskusjach zainteresowanych stron, zyskał pozytywną opInIę i akceptowany został decyzją głównego architekta miasta li, a po wprowadzeniu zaleconych poprawek zatwierdzony uchwałą Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania ia. Równolegle z opracowaniami urbanistycznymi sporządzono projekty budynków mieszkalnych pięcio- i jedenasto kondygnacyjnych z dostosowaniem struktury mieszkaniowej do potrzeb inwestorów (rady narodowe, zakłady pracy, resorty), którzy według pierwotnej wersji planu pięcioletniego 1966-1970 mieli finansować przeważającą część budownictwa mieszkaniowego. Tymczasem w pierwszym półroczu 1965 r. wytyczne do projektu planu na lata 1966-<<1970 uległy poważnej zmianie. Wzrosły zadania spółdzielni mieszkaniowych. W latach 1966-1970 spółdzielnie mieszkaniowe w Poznaniu finansować będą budowę 79% izb nowego osiedla mieszkaniowego "Rataje". Inwestorem zastępczym pozostała nadal Dyrekcja Inwestycji Miejskich ". Wywołało ,to zmiany w proj ektowanej strukturze mieszkań (tabela 2).

11 Decyzja z 2 VI 1964 r. Nr .AB II - 220/27/64.

11 Uchwała Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Nr 9/101/65 z 12 III 1965 f.

" Dawna Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych Poznań-Miasto.

Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewicz

Tabela 2

STRUKTURA MIESZKAŃ

Wg Uchwały Prezydium Rady Wg potrzeb Spółdzielni S ymbo l Narodowej z 6 XII 1963 Mieszkaniowych MI * 1-2% 3% M2 15-18% 10% M3 35-37% 50% M4 38-41% 32% M5 1-2% 5%

* MI =mieszkanie dla l osoby, M2=mieszkanie dla 2 osób itd.

Zmiany w polityce finansowania budowy mieiszkań zbiegły się z zarządzoną przez Ministertstwo Budownictwa i Materiałów Budowlanych powtórną oceną projektów budynków. Wyznaczony do tych celów Zespół do Spraw Typizacji przy Zjednoczeniu Biur Projektowych w Warszawie przeprowadził również ocenę projektów budynków proponowanych dla Poznania i zalecił zmiany w układzie funkcjonalnym mieszkań. Te zalecenia oraz postulaty zarządów spółdzielni mieszkaniowych wywołały konieczność p o w t ó r n e g o opracowania projektów budynków. Zachowano jedynie technologię wielkopłytową. Nowo opracowane projekty, zarówno budynków pięcio- jak jedenastokondygnacyjnych, uzyskały pozytywną opinię spółdzielni mieszkaniowej "Osiedle Młodych", Dyrekcji Inwestycji Miejskich, Zespołu do spraw Typizacji przy Zjednoczeniu Biur Projektowych w Warszawie, jak i głównego architekta miasta, i zatwierdzone'" uchwałą Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania 14. Prace nad nowym projektem koncepcyjnym zakończone zostały 10 XI 1965 r.

i po uzyskaniu akceptacji głównego architekta miasta i zespołu ekspertów przy Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego aktualnie przedłożone do zatwierdzenia Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania.

PROJEKT KONCEPCYJNY OSIEDLA MIESZKANIOWEGO A"

Osiedle mieszkaniowe A wyposażone w podstawowe urządzenia dla ok. 17 000 mieszkańców składać się będzie z 4980 mieszkań (ok. 13 250 izb) w trzech zespołach mieszkaniowych A-l, A-2, A-3, stanowiących samodzielne jednostki mieszkaniowe. Wielkość terenu wyniesie 99 ha, z czego 32,50 ha przeznaczono pod zabudowę.

Globalny koszt budowy obliczono na ok. 700 min zł.

Osiedle składać się ma z 26 budynków pięciokondygnacyjnych, trzech budynków jedenastokondygnacyjnych (na skarpie) oraz trzech budynków szesnastokondyg

"Uchwała Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Nr 94/314/65 z 8 X 1965 r.

li Na terenie osiedli mieszkaniowych A znajduje się kilka zgrupowań zabudowy. Największe znajduje się wzdłuż obecnej ulicy Rataje w miejscu likwidowanego łuku ulicy. Drugie zgrupowanie położone jest przy ul. Wioślarskiej. Trzecie, najmniejsze, przy ul. Szczytnie kiej. Przewiduj e się tu poza szkołą podstawową całkowite wyburzenia. Ogółem całkowitej likwidacji ulegnie 76 700 m 3 w tym 52 700 m 3 ku b a tury mieszkalnej i 13 300 m 3 gospodarczej.

Zwiedzanie gabinetu fizycznego nowo otwartego Liceum Ogólnokształcącego nr 10. Od lewej: sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Edward Zimmer , przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Faznania Jerzy Kusiak, zastępca przewodniczącego - Władysława Klawiternacyjnych (wzdłuż ul. Starołęckiej). W osiedlu przewidziano cztery przedszkola, trzy żłobki, rejonowy ośrodek zdrowia z apteką, pawilony handlowe z usługami ogólnomiejskimi, kino, kawiarnię z restauracją, agencję pocztową, kilka sklepów różnych branż, pawilon adrninistracyjno-kulturalny, zespoły garaży i parkingów.

Inwestorem nowego oisiedla mieszkaniowego "Rataje" została Dyrekcja Inwestycji Miejskichle. Jej podstawowym zadaniem jest koordynowanie prac przygotowaw

N a czele Dyrekcji Inwestycji Miejskich stoi mgr Stefan Wieczorkiewicz.

Jan Wellenger i Stefan Wieczorkiewicz

OSTATECZNA STRUKTURA MIESZKAŃ

Tabela 3

Symbol kategorii Ilość mieszkań Wg projektu Wg założeń mieszkaniowych MI 66 1,3 3 M2 360 7,2 10 M3 2514 50,5 50 M4 1800 36,2 32 M5 240 4,8 5 Razem 4980 100% 100%

Tabela 4

CHARAKTERYSTYKA BUDYNKÓW

RI R2 R3 R4* Kubatura 20 770 m3 14 744 m3 102 456 m3 Powierzchnia użytkowa 4 926 m2 3 514m2 21 439 m2 Długość 97,82 fi 69,46 fi 220 m Szerokość 13,10 m 13,10 m 13,10 m Ilość klatek schodowych 3 2 6 Ilość mieszkańców 414 296 l 800 660 Ilość mieszkań 120 80 540 240 Ilość izb 354 256 1260 Struktura mieszkań: MI 3 2 M2 37 60 M3 38 240 M4 60 20 240 M5 20 Ilość kondygnacji 5 5 11 16

* Budynek R4 w trakcie projektowania, przewidywany w odmiennej technologii wykonania. Uzupełni strukturę mieszkaniową w mieszkaniach M2 i M3czych i sprawowanie nadzoru nad prawidłowym przebiegiem budowy. Pierwszym zadaniem inwestora zastępczego było nakreślenie programu budownictwa mieszkaniowego i urządzeń towarzyszących. Przyczyniła się do tego współpraca inwestora ze Zjednoczeniem Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej, Zakładami Energetycznymi Okręgu Zachodniego, Zakładami Gazownictwa Okręgu Poznańskiego, Dyrekcją Poczt i Telegrafów, Poznańskim Zjednoczeniem Budownictwa, generalnym wykonawcą - Poznańskim Przedsiębiorstwem Budownictwa Nr 2. W sprawie koordynacji zamierzeń inwestycji budownictwa mieszkalnego i ogólnego z inwestycjami towarzyszącymi, w dziedzinie ogólnomiejsfciego uzbrojenia terenów w latach 1996-4970, odbyły się w Dyretocji Inwestycji Miejskich narady robocze z wszyst

kimi zainteresowanymi instytucjami przy udziale przedstawicieli Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego i Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury. Wyniki tych narad ujęte zos>bały w specjalnej informacji, przedstawionej Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania « o Nowym krokiem zmierzającym do kompleksowego ujęcia wszystkich zadań związanych z budową nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje" była specjalnie temu zagadnieniu poświęcona sesja Rady Narodowej miasta Poznania 18. Po Wszechstron - nej dyskusji powzięta została uchwała, która wytyczyła kierunki działania wszystkich zainteresowanych jednostek i instytucji współdziałających przy realizacji budowy nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje". W oparciu o tę uchwałę Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania wydało zarządzenie wykonawcze, w którym powołało pełnomocnika Prezydium odpowiedzialnego za koordynację działań związanych z budową nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje" w osobie zastępcy przewodniczącego Prezydium, Jerzego Łangowskiego 19. Szczegółowo określono zadania instytucji podległych Prezydium, m. in.: Dyrekcji Inwestycji Miejskich, Zjednoczenia Przedsiębiorstw Gospodarki Komunalnej i Wydziału Budownictwa, Urbanistyki i Architektury, Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Wydziału do Spraw Lokalowych, Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego wyznaczając terminy realizacji zadań i składania sprawozdań na posiedzeniach Prezydium. Jednym z podstawowych zadań, jakie Zespół do Spraw Koordynacji zalecił Dyrekcji Inwestycji Miejskich, było opracowanie do 28 lutego 1966 r. dyrektywnego harmonogramu procesu inwestycyjnego. Latem 1965 r. Poznańskie Przedsiębiorstwo Budowlane Nr 2 rozpoczęło na terenach nowej dzielnicy mieszkaniowej "Raitaje" budowę wytwórni prefabrykatów o zdolności produkcyjnej zapewniającej elementy prefabryikowane potrzebne do zbudowania 6000 izb rocznie. 18 lipca 1966 r. nastąpiło uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego pod pierwszy budynek na osiedlu A. Tak w głównym zarysie przedstawia się bilans prac przygotowawczych do budowy pierwszego etapu nowej dzielnicy mieszkaniowej "Rataje". Lata następne znamionować będzie intensywne tempo wznoszenia domów mieszkalnych, na które czekają tysiące poznańskich rodzin.

" 27 XI 1964.

"Sesja odbyła się 5 XI 1%5 r. Zob. "Kromka Miasta Poznania", R. 1966, nr 2, s. laJ Aneks: Fragmenty uchwały.

19 Do współpracy pełnomocnikowi Prezydium powołano zespół koordynacyjny w składzie: Zdzisław Błażejewski - przewodniczący zarządu spółdzielni mieszkaniowej "Osiedle Młodych", Jerzy Brązert - dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Projektowania Budownictwa Miejskiego "Miastoprojekt" , Jan Deskur - dyrektor Poznańskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego Nr 2, Józef Krajewski - kierownik działu inwestycji Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, Kazimierz Pocięgiel - dyrektor Miejskiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Stefan Wieczorkiewicz - dyrektor Dyrekcji Inwestycji Miejskich, Bogumił Ziółek - zastępca przewodniczącego Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego.