SŁÓW KILKA O ZAGADNIENIU FINANSOWO-SKARB. 388

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1927 R.5 Nr4

Czas czytania: ok. 5 min.

Cyfry pawyższe wykazują, że padwaliną skarbowaści miasta Poznania w lalach przedwajennych twarzyły: podatek dachodowy i budynkowy, przynasiły bawiem więcej niż 4'5 wpłyWÓW; w latach pawojennych główne źródła podatkawe tworzą padatek dachodawy i przemysławy, natamiast padatek budynkawy (abecnie od nieruchamości) nawet łącznie ze swoim namiasHdem (tj. podatkiem ad lokali daje nie wiele ponad paławę przedwajennega padatku budynkawega, a zaledwie 1/8 część ogólnych wpływów podatkawych. Z parównania wyżej podanych cyfr wynika niezbicie i ponad wszelką wątpliwaść. że ludnaść miasta Pozn'mia - o ile się weźmie pod uwagę tylkO' bezwzględne cyfry - nie płaci abecnie więcej podatków na rzecz miasta, niż płaciła w akresie przedwojennym - zaś - a ile chodzi o wartość pieniądza w stasunku da złaŁa - płaci okała Qaławę tegO', co płaciła przed waJną. Fakt ten należy ze szczególnym naciskiem podkreślić lem więcej, dy się zważy silnie wzmażoną ze strony miasta apiekę społeczną, walke z bezrabociem z pomyślnym skutkiem przez zarząd m. prowadzoną i intenzywną budawę mieszkań - a więc objęcie i spełnienie zadań, a których miasta przed laty 10 nic nie wiedziały. Dla zupełnie bezstrannega przedstawienia sprawy nie można zaprzeczyć, że nawet i ta bardzO' umiarkowane powaływanie ludnaści da miejskich świadczeń padatkowych daje się jej obecnie może zbyt dotkliwie we znaki, a ta z powadu: l) ogólneJ;!a zubożenia szerokich warstw społeczeństwa, 2) podrożenia wszystkich artykułów - a zwłaszcza artykułów pierwszej patrzeby, 3) ograniczenia praw własnaści przez ustawodawstwa pawojenne (ustawa a ochronie lakatorów), 4) zacieśnienia przez ustaw a dawstwo kała płacących podatki da mniej aniżeli 14 ilaści w parównaniu z okresem przedwajennym (i tak np. w r. 1914 płaciła na rzecz miasta podatek dochadawy 48346 abywateli, a w r. 1926 tylkO' 10491), a wreszcie 5) z pawadu znacznie silniejszegO' abłażenia mieszkańców daninami i ap łatami na rzecz państwa. yfry poniżej padane same .za siebie mówią: mieszkańcy miasta naszegO' wpła'cili na rzecz państwa tytułem apłaf i podatków I?ezpośrednich

KRONIKA MIASTA POZNANIA

Rodzaj podatku

Podli tek dochodowy. . .

Uzupełniaji1cy pod. dach.

Od przyrostu wartości Podatek majątkowy. . .

obrotowy . . . " gruntowy... od plac6w niezab. . " nieruchomości " lokali . . .

" kapitał. i rent

..

I 1913 / 1914 II

1925 I I 6 104013l 749 765 l 901 433 176447 203 194 19930 3559 12321 8t6 11 660 9 891 980 17 460 33 803 l 753 121 l 668 931l 159 777

. I I II l 270 801 f l 946 14212 108 1851121 258387118959559 Suma 1946147 mk. wpłacona tytułem państw.

podatków bezpośred. w r. 1913 czyni na głowę 11.79 mk zł, zaś ze sumy 2 108 185 mk wpłaconej w roku 1914 przypada na głowę 12,47 mk zł; natomiast wobec wpłaconej w r. 1925 sumy 21 258387 zł przvl m = 1.37 pada na głowę mieszkańca 96,61 zł równe 70,52 mk zł, zaś ze sumy zł 18959559 wpłaconej w r. 1926 l m = 2.10 do kas państw. przypada na głowę 83.60 zł czyli 39,81 mk zł innemi słowy: mieszkaniec m. Poznania zapłacił w r. 1925 tytułem bezpośr. podatków państwowych 6.01 razy więcej niż w r. 1913 a gdy parównamy tylko bezwzględne cyfry wpłacOt.ych kwot - t. j. bez uwzględniania złotej wartości pieniądza - 8 , 21 razy więcej z a ś w r. 1926 zapłacił w porównaniu z r. 1914 3,19 razy wzgJ. 6,7 razy więcej.

Trochę odmienniej przedstawiają się wyniki państwowych podatków i opłat pośrednich: w r. 1913 zapłaciło miasta Poznań w podatkach pośrednich (tj. tytułem cła, apłat stemplowych, podatku od spadków, podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych, cukru, soli, piwa, gorzelni, fabrykacji wódek itp.) 11 043 469 mk zł czyli 66.08 mk zł na głowę. Wszystkie dotąd przytoczone cyfry są zupełnie ścisłe, bo oparte na wykazach i zestawieniach urzędowych. Natomiast zupełnie ścisłych cyfr podatków pośrednich płaconych w latach powojennych przez miasto Poznań nie można podać a to z tej ,

przyczyny, pDnieważ odnDśne państwowe urzędy i kasy skarbawe nie prowadzą asobnych kDnt na wpływy z poszczególnych miast lub pDwiatÓw, lecz bądź sumarycznie dla całegO' terenu wDjewództwa. bądź też dł'a kilku powiatów wspólnie np. tut. Urząd SkarbDWY akcyz i mDnDpDli państwowych Dbejmuje PDznań - miastO', Poznań - pDwiat, Śrem i ŚrDda. Sumy przypadające na miastO' PDznań mDżna zatem tylkO' wydedukować na podstawie pDrównywania ilDści mieszkaIiców, ich sity podatkDwej, siły konsumpcji itp. przejawów; DtóŻ Po. znań wpłacił z powyższego tytułu w r. 1926 11 OO 720 zł t. j. 50.88 zł = 24.2:i-mk na głDWę, czyli w pDrównaniu z r. 1913 23% mniej wzg1. 63.470 mniej na głowę.

Zaznaczyć należy, iż w pDrównaniu z latami przedwojennymi ustawDdawstwD polskie wprowadziło znacznie więcej rodzajów opłat wzgl. pDdatków tej kategDrji, jest ich bDwiem w miejsce przeawDJennych 18 Dbecme t) a w szczegolnaści: M.onopDl: sacharyny, sDli, zapałczany. tytDniowy, spirytuSDWY; pDdatek: spadkDwy, Dd darDwizn, wina, piwa, cukru, ole.

jów mmer., drożdży, kwasu Dctowego, zapalniczek, kart da gry, giełdDwy; opłaty: od dDkumentów przewDzDwych, od ubezpieczeń, od patentów za wyrób i p.rzerób spirytusu, od zakładów sprzedaży trunków, Dd patentów za wyrób wma, Dd zakładów sprzedaży wina i piwa, a wreszcie Dpłaty stemplawe. wekslowe, cła i loterja. PDrównawszy sumę państwowych pDdatków bezpośrednich i pośrednich zapłaconych w r. 1926 ze sumą wpłacDną w r. 1913 dochDdzimy dO' rezultatu, że w r. 1926 przypadła na głowę mieszkańca 134,48 zł - a w r. 1913 - 78.55 mk. W zamian za tO' silniejsze obciążenie ludności pDdatkami państwowymi przejęłO' państwo Dpłatę poborów nauczycielskich i zrzekłO' się dopłaty dO' kDsztÓW pDliCJi bezp., CD DdciążyłD miastO' o kwotę l 571 139 mk (1 266 000 mk pDbory nauczydeli i 305000 mk dopłata dO' kasztów pDlicYJnych 1914); miastO' natDmiast przejęłO' M.iejski Urząd Palic. (237000 zł) i fizykat (45 000 zł) CD przyspDrzyłD kosztów na sumę 282 000 zł oraz spotęgDwałD bardzo znacznie wydatki na Dpiekę SpDł. (832120 w r. 1914 a 2430000 w r. 1920), a wreszcie pDdjęto się budowy dDmów mieszkalnych i walki z bezlObDciem zaciągając na powy L. L.y cel wid, ".nilj, _ I>we pDżyczki.

KRONIKA MIASTA POZNANIA

W odpowiedzi na pytanie postawione w sprawie abciąże.. nia podatkowego dowodzą przedstawione powyżej wyniki, że mieszkaniec m.iasta Poznąnia płaci obecnie bezwarunkawo wyższe podatki, ale tylko z powodu silniejszego opodatkowania na rzecz państwa. Każdy mieszkaniec miasta Poznania musi przyznać bez przesady żadnej i niepowodowany ani lokalną dumą, ani dzielnicowym partykularyzmem, że administracja g!11iny w szczególności o ile chodzi o urządzenia publicznej użytecznaści jak: ulice, kanalizacja, parki, zaopatrzenie w wodę, światła i siłę popędową spalarnia śmieci, szkołYl opiekę społeczną, diałalność w kierunku popierania przemysłu i handlu przez Targi Poznańskie i Powszechną Wystawę Krajową - przoduje innym większym miastom Palski -j stan _ten uznają 'również reprezentanci rządu a także i re prezentanci innych dzielnic Polski - a w szczególnosci miast Polski centralnej i południowej.

SkoTO tak jest, to nasuwa się zupełnie logiczne przypuszczenie, że za te plusy, jakie w miejskich urządzeniach daje swemu obywatelowi miasto Poznań, musi ono od niego o wiele więcej pabierać podatków aniżeli Warszawa, Lwów lub Kraków od swojego obywatela. Czy tak jest niech odpowiedzą cyfry: Warszawa preliminawała w r. 1926 tytułem wpływu z podatków 38885000 zł, co przy ,cyfrze ludności 1021838 czyni na głowę 38.07 zł: Lwów preliminawał w r. 1926 kwotę 6787118 zł., co przy cyfrze ludności 234 35 daje na głowę 28,88 zł; Kraków preliminował w r. 1926 sumę 9286000 zł, co przy cyfrz ludności 188 734 daje na głowę 49.26 zł, podczas gdy w Poznaniu w tym samym okresie czasu przypada na głowę 38,51 zł. Stosunek ten ulegnie jednak jeszcze dalszej zmianie na ko rzyść ludności Poznania, gdy się weźmie pod uwagę opłaty ściągane przez miasta za wodę, gaz, prąd i światło elektryczne, a które to opłaty - noszące do pewnego stopnia charakter podatków konsumpcyjnych - dochodzą w każdem z tych miast do sumy kilku, wzgI. kilkunastu miljonów.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1927 R.5 Nr4 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry