EUGENIUSZ KOLNY

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1964.01/03 R.32 Nr1

DZIESIĘCIOLETNI DO ROBEK BIURA PROJEKTÓW BUDOWNICTWA KOMUNALNEGO W POZNANIU

SPOŁECZEŃSTWO miasta interesuje się żywo zagadnieniami związanymi z realizacją zamierzeń inwestycyjnych w dziedzinie gospodarki i budownictwa komunalnego. Zainteresowanie to jest uzasadnione, gdyż jego przedmiotem są elementy decydujące o poprawie warunków bytowych mieszkańców miasta. Dokumentacja projektowo-kosztorysowa stanowi istotne stadium w procesie realizacji inwestycji, toteż nie bez znaczenia jest tu rola biur projektowych. Poważny udział w przygotowaniu inwestycji komunalnych Poznania takich, jak: zakłady i urządzenia transportu miejskiego (ulice, place, mosty, komunikacja miejska); zakłady i urządzenia techniki sanitarnej (zaopatrzenie w wodą i gaz, kanalizacja); zieleń miejska, urządzenia sportowe oraz budynki mieszkalne i usługowe, ma poznańskie Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego, rejestrujące na swym koncie w wyniku ponad dwunastoletniej działalności ' wiele poważnych projektów już zrealizowanych bądź też daleko zaawansowanych. Obchodząc w 1964 r. dziesiątą rocznicę samodzielnej pracy, może z zadowoleniem podsumować efekty dotychczasowej działalności, wykazując dużą dynamikę rozwojową przy równoczesnym, stałym podnoszeniu poziomu technicznego i wprowadzaniu nowatorskich rozwiązań projektowych. Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego ofosługuje przede wszystkim województwo poznańskie, ma jednak również poważny udział w przygotowywaniu inwestycji miasta Poznania. Miasta i miasteczka województwa poznańskiego oraz główne ośrodki miejskie województwa zielonogórskiego realizują według jego projektów budowę wodociągów, kanalizacji, oczyszczalni ścieków, gazowni, obiektów komunikacji miejskiej oraz wielu innych urządzeń wchodzących w zakres budownictwa komunalnego. Nie zamierzam omawiać całej działalności Biura Projektów Budownictwa Komunalnego. Ograniczę się jedynie do niektórych ważniejszych branż oraz do poznańskich zamierzeń inwestycyjnych. Ważną dziedzinę stanowi zaopatrzenie Poznania w wodę. Przewidywany wzrost liczby jego mieszkańców, a także tendencja do zwiększenia wymogów higieniczno-sanitarnych - to przyczyny, dla których rozpoczęcie budowy nowego ujęcia wody i nowej dosyłowej magistrali wodociągowej stało się wyjątkowo pilne. Projekty obu tych zamierzeń inwestycyjnych są już poważnie zaawansowane. Przewidywany niedobór wody według opracowanego bilansu

1 Przedsiębiorstwo rozpoczęło działalność jako Oddział Biura wrocławskiego w r. 1952.

2 Kronika Miasta Poznania l

Eugeniusz Kolnywyniesie w najbliższych latach około 50 tys.' mI na dobę. Nowo projektowane ujęcie ze zbiornika wód dla Poznania już w pierwszym etapie budowy powinno to znaczne zapotrzebowanie zaspokoić. Projekt nasz przewiduje realizację i eksploatacja tej inwestycji przy zastosowaniu nowoczesnych metod wykonania (zbiorniki wody o konstrukcji wstępnej sprężonej) i odstąpieniu od tradycyjnych urządzeń (lewary Steinwendera, hydrauliczne regulatory ilości odpływu wody z filtra pospiesznego). W celu zmniejszenia kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych ulepszono pracę komory sedymentacji przy wykorzystaniu ruchu wirowego wody. Pozwoli to na zmniejszenie kubatury komór o 3/* w stosunku do rozwiązania tradycyjnego. Oszczędności eksploatacyjne uzyska się w pracy filtrów m. in. przez zastosowanie h y d r a u l i c z n y c h r e g u l a t o rów i a u t o m a t y c z n e g o p łu k an i a fil tró w . C a ł k o wi tą automatyzację wprowadzono w pompowni drugiego stopnia. Automatyczne zdalne sterowanie zapewni bezpieczne działanie całego zakładu. Zastosowanie przy tak ważnej inwestycji najnowszych osiągnięć techniki oraz własnych usprawnień technologicznych i konstrukcyjnych pozwoli na wprowadzenie niemałych oszczędności w kosztach budowy. Oszczędności te sięgają kilku milionów złotych. Inicjatorem i w wielu przypadkach autorem nowatorskich rozwiązań w tej branży jest główny projektant wodociągu poznańskiego' inż. Adam Maruniewicz. Istniejąca sieć wodociągowa Poznania, budowana przed 60 laty, nie obejmuje już swym zasięgiem całego' miasta, a ponadto posiada zbyt małe przekroje, nie pozwalające na doprowadzenie wymaganej ilości wody o odpowiednim ciśnieniu, zwłaszcza do nowo powstających osiedli. Sieć ta posiada za mało magistrali, brak również rurociągów okrężnych, obejmujących poszczególne punkty ciężkości rozbioru wody. Równolegle projektuje się zatem przebudowę, rozbudowę i modernizację istniejącej sieci miejskiej oraz urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. Stały rozwój miasta, wzrost liczby jego mieszkańców oraz szybkie tempo rozwoju motoryzacji wymagają rychłego uporządkowania systemu komunikacyjnego. Przy rozwiązywaniu poszczególnych elementów komunikacji drogowej wynikają dodatkowe problemy w związku z wyjątkowo niekorzystnym podziałem Poznania przez tereny węzła kolejowego. Punktami newralgicznymi są skrzyżowania przy mostach: Dworcowym, Uniwersyteckim i Teatralnym. Dla ich odciążenia, jak również dla wydzielenia arterii ruchu szybkiego opracowuje się w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego realizację nowych tras (np. trasy chwaliszewska i starołęcka) oraz projektuje się modernizację i przebudowę kilku ważniejszych ulic, jak: Głogowska (odcinkowo wraz z węzłem przy moście Dworcowym już zrealizowana), Grunwaldzka, Garbary i inne.

Niektóre z tych projektów mają charakter kompleksowych opracowań wielobranżowych, a w ich skład wchodzą często bardzo poważne obiekty, np. most Chrobrego i most Cybiński o konstrukcji kablobetonowej, tunele dla pieszych pod arteriami itp. Zastosowanie wstępnego sprężania płyt mostowych pozwoliło na zmniejszenie ich grubości oraz na zaoszczędzenie znacznej ilości stali zbrojeniowej. Rozpoczęta już realizacja pierwszego mostu potwierdzi zapewne słuszność przyjętego rachunku ekonomicznego. Wypada podkreślić, że pracownia techniki komunikacyjnej stanowiła w r.

1950 zalążek obecnego Biura Projektów Budownictwa Komunalnego i posiada na swoim koncie bogaty dorobek w projektach w większości już zrealizowanych. Duże zasługi przy projektowaniu głównych nowych arterii w Poznaniu mają wieloletni pracownicy Biura: mgr inż. Andrzej Rawecki i inż. Miłosław Synoradzki.

Rozbudowa zaplecza komunikacji masowej jest również przedmiotem dokumentacji projektowo- kosztorysowej sporządzanej w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego. Kompleks budynków zajezdni tramwajowej przy ul. Głogowskiej, zrealizowany ostatnio na podstawie projektu inż. arch.- Mikołaja Raniowskiego, zaprojektowano także w naszym Biurze. Inną grupę zagadnień, objętą działalnością Biura -- jubilata, stanowią tereny zielone, których właściwa organizacja tak w obrębie miasta, jak i w strefie podmiejskiej ma zapewnić mieszkańcom odpowiednią rekreację w należytych warunkach zdrowotnych, kulturalnych i estetycznych. Na deskach prac owe ii terenów zielonych powstały projekty takich wielkich założeń, jak zagospodarowanie rejonu Cytadeli, park Tysiąclecia na Malcie i większość urządzeń parkowych oraz zieleńców w mieście i na jego obrzeżu wraz z zapleczem, jakie stanowi nowoczesna baza produkcyjna w Krzyżownikach. Niektóre z tych obiektów są już realizowane, a wśród nich czynem społecznym mieszkańców - park Tysiąclecia. Opracowywany obecnie projekt nowego Ogrodu Zoologicznego o powierzchni ok. 60 ha uwzględnia nowoczesne zasady organizacji jego funkcji. Między innymi dąży się do uzyskania optymalnych warunków biologicznych zbliżonych do rodzimego środowiska zwierzęcego oraz zagwarantowania jak najkorzystniejszych warunków rekreacyjnych dla zwiedzających. Etapowe przenoszenie ZOO m. in. w oparciu o adaptację istniejących urządzeń starych fortyfikacji umożliwi wcześniejsze korzystanie z ekspozycji zwierząt we właściwych warunkach. W omawianej grupie tematycznej znajdują się nowoczesne cmentarze komunalne: nowy w Junikowie, rozbudowany w Miłostowie oraz nowo projektowany w Przeźmierowie. Branżę projektową terenów zielonych reprezentują wieloletni pracownicy Biura, wśród nich mgr inż. Stanisław Raczkowski i inż. Zdzisław Samulczyk.

Inną domeną działalności Biura było do niedawna projektowanie obiektów i urządzeń sportowych, mających zasadniczy wpływ na regenerację sił, zwłaszcza jeżeli prawidłowa lokalizacja terenów sportowych powiązana jest z naturalnym środowiskiem przyrodniczym. Jednym z takich przykładów jest niewątpliwie stadion leśny "Olimpii" na Golęcinie o powierzchni ok. 16 ha z torem żużlowym i widownią na 20 tysięcy widzów. Według projektu wykonanego w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego zrealizowano w Poznaniu jeden z większych zespołów urządzeń sportowych: płytę stadionu im. ,,22 Lipca" wraz z trybunami na ok. 60 tys. widzów, boiska treningowe, jak również mniejsze stadiony, przystanie wioślarskie. Projektanci wszystkich specjalności branżowych przywiązują duże znaczenie do efektów techniczno-ekonomicznych, 'które już w czasie projektowania inwestycji komunalnych są brane przez nich pod uwAagę. Do zasłużonych projektantów, którzy swym długoletnim stażem pracy w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego przyczynili się do wzbogacenia m. Poznania w nowe inwestycje lub modernizację istniejących urządzeń komunalnych, należą m. in. inżynierowie: Rościsław Kapliński, Zenon Matuszek, Henryk Nowak, Józef Ornafa, Erazm Prinke, Włodzimierz Staniszewski, Edward Tyc, Bohdan Żenczykowski.

. jSa,. :«:, 3