IQ

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1963.10/12 R.31 Nr4

Czesław

Kołodziejczak

Tabela 3

PRODUKCJA WODY M. POZNANIA

Zdolność produk- Ilość korzy- Zużycie doboRok Długość cyjna w tys. 3 stających we na l mieszko Zużycie przez m sieci w km rocznie w tys. w litrach przemysł 1918 200 5 700 113 97,0 1928 220 6 291 119 71,5 32,4 1938 272 9 607 178 70,2 38,0 1958 358 27 651 345 162,1 57,0 1961 393 32 251 377 178,1 59,0 1965« 429 37 300 390 186,3 63,0

G, W r. 1967 miasto otrzyma około 18 min m 3 wody rocznie z nowego ujęcia (r. 1965 - plan).

Zródło: ,»Rocznik Statystyczny m. Poznania". 1951 59, jw. Księga pamiątkowa miasta Poznania, jw. Dane Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

a także wobec braku progresji opłat przy jej sprzedaży na potrzeby przemysłowe i konsumpcyjne ludności, był przyczyną tego stanu rzeczy. Nie lepiej przedstawiała się sytuacja na odcinku kanalizacji i oczyszczania ścieków. W okresie międzywojennym rozbudowano sieć kanalizacyjną o różnych przekrojach ze 130 000 mb do 262 000. W r. 1961 długość sieci kanalizacyjnej miasta Poznania wynosiła już 389 000 mb i korzystało z niej ponad 355 000 mieszkańców 9 . Same rozmiary sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie są jeszcze pełnym miernikiem dokonanego wysiłku. W okresie powojennym byliśmy zmuszeni odnowić ponad 30% urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych ze względu na ich stopień zużycia i zbyt wąskie przekroje. G o s p o d ark a m i e s z k a n i o w a. We współczesnej gospodarce mieszkaniowej występują zupełnie nowe elementy wynikające z, charakteru ustrojowego naszego państwa. Do r. 1939 budownictwo mieszkaniowe opierało się w zdecydowanej większości na prywatnych kapitałach. Wysokość czynszu (komornego) uzależniona była od umowy stron i nie podlegała ko-ntroli władz.

W latach 1919-1S39 mimo słabego' przyrostu mieszkańców brak było mieszkań.

W pierwszych dziesięciu latach (1918-1929) zarząd miasta Poznania wybudował z własnych środków 2000 izb mieszkalnych, a zakłady pracy 200 izb. Dopiero w drugim dziesięcioleciu obserwuje się nieco większe ożywienie budowlane, przede wszystkim ze strony indywidualnych inwestorów. W r. 1929 byłoi w Poznaniu 1439 mieszkań piwnicznych i suterenowych (tab. 4).

Mimo dużego tempa budownictwa mieszkaniowego od r. 1945 przez szereg najbliższych lat będziemy borykać się z dużymi trudnościami mieszkaniowymi. Z bilansu mieszkaniowego Rady Narodowej m. Poznania wynika, że niedobór izb mieszkalnych dol r. 1S65 wyniesie jeszcze co najmniej 20 000 izb 1" . Podejmowane przez partię i rząd kroki zmierzają do dalszego zwiększenia rozmiarów budownictwa. P l a n o w a n i e g o s p o d ark i k o m u n a l n ej. Gospodarka komunalna może być oceniona i rozpatrywana na tle udziału w budżecie miejskim. Szczególnie jaskrawo* zaznaczał się w latach 1918-1939 sposób finansowania

9 "Rocznik Statystyczny m. Poznania 1951-1959", s. 49 i 2T9. Dane Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

10 Bilans mieszikaniowy m. Poznania - uchwala Rady Narodowej nr XV/28/62 z dnia 21 IX 1962 r.

Tabela 4 BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE NA TERENIE M. POZNANIA W WYBRANYCH LATACH

Rok Liczba mieszkań Liczba izb Liczba mieszkańców Wskaźnik zagęszczerna 1919 37 150 113 62 O 160 000 1.4 1938 59 500 179 750 271 255 1,6 1955 71010 200 950 375 000 1,25 1958 76 371 216 686 401000 1,84 1961 81 6 O O 241 62 O 418 000 1,65 1965« 279 000 440 000 1,55 1980« 580 000 580 000 1,0

G, Plan gospodarczy i perspektywiczny miasta.

Zródło: "Rocznik statystyczny m. Poznania". 1951 - 1959, s. 49. Księga pamiątkowa miasta Poznania, jw., s. 134 Dane Wydziału Budownictwa i Architektury.

inwestycji komunalnych w oparciu o pożyczki zagraniczne i krajowe. W r. 1928 zadłużenie miasta z tytułu pożyczek zagranicznych (w tym pożyczka angielska w wysokości 500 0000 funtów szterlingów = 21 min zł przedwojennych) i krajowych wynosiło 53 778 000 zł. Pożyczki należały do źródeł tzw. dochodów nadzwyczajnych, z których pokrywano wydatki nadzwyczajne i ujmowane były po obu stronach budżetu pod nazwą "dochody i wydatki nadzwyczajne". Na środki budżetowe składały się w przeważającej mierze dodatki do podatków państwowych. Środki własne stanowił podatek od zabaw, widowisk, psów, darowizn, przeniesień nieruchomości, podatek od samochodów ltd. W pierwszych latach po- wyzwoleniu budżety samorządów lokalnych wyrównywano środkami z tak zwanego samorządowego funduszu wyrównawczego. Z tych przyczyn wielkość budżetów, zarówno po stronie dochodów, jak i też wydatków uzależniona była od decyzji władz centralnych. Sytuacja uległa zasadniczej zmianie od r. 1958, kiedy to na skutek procesów decentralizacyjnych zaczęło uwidaczniać się dążenie do zrównoważania budżetów terenowych własnymi dochodami (tab. 5). Nawet tak uproszczona analiza sposobu i rozmiarów finansowania przedsiębiorstw gospodarki komunalnej wykazuje zasadnicze różnice pomiędzy sytuacją okresu międzywojennego a obecną. W latach 1918-1938 gospodarka komunalna przynosiła zyski, które były odprowadzane do budżetu miasta. Czysty zysk miejskich przedsiębiorstw komunalnych wynosił w r. 1928: gazowni - 960 000 zł, elektrowni - 1 792 000 zł, wodociągów - 1 152 000 zł, spalarni śmieci - 265 000 zł itd. W okresie międzywojennym obserwuje się ponadto wyraźną stagnację w budżecie miasta, wyrażającą się stałą wielkością dochodów i wydatków (budżet utrzymywany na niezmienionym poziomie). Poczynając od 1946 r., budżet miasta wykazuje stałą tendencję wzrostową. Szczególnie szybko wzrastają nakłady na gospodarkę komunalną we wszystkich jej działach. Niezależnie od wielkości ustalanych sum w budżetach na poszczególne lata dofinansowuje się niektóre potrzeby z zakresu gospodarki komunalnej (drogi) z nadwyżek budżetowych lub budżetu dodatkowego. Wpłaty do budżetu miasta z gospodarki komunalnej są obecnie bardzo małe i wynoszą zaledwie 40 min zł. Tabela 5 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU M. POZNANIA Wydatki na gospod, komunalną w działach w tys. zł Dochody Z tego Wydatki Z tego na gos- na gos- wodoRok ogółem ogółem Finanse Drogi, Remont pod,ko- pod,ko- CIągI KomuW tys. zł munalną w tys. zł munalną przedsię- oświet- i kana- miesz- nikacja biorstw lenie lizacja kań 1918 = 20351 5385 20351 1379« 7612 238 1141 1928 21121 7482 21121 2968" 20920 2593 375 1937 21950 5323 21950 5818" 2995 1730 1093 1946" 480567 39669 490567 132900 108330 24500 brak danych 1956 206313 18318 199425 73167 26200 29500 12521 25000 I 3187 1959 781809 25425 766228 114551 50300 34889 25315 36900 17550 1963 1118340 84700 1113000 247620 53800" 79200 45000 63000 ! 8,100

Nakłady na finansowanie przedsiębiorstw nie były ujmowane w budżecie ogólnym miasta (tylko w budżetach przedsiębiorstw). Do tych wielkości środków Rada Narodowa przeznacza w ostatnich latach z budżetu dodatkowego dalszych 30-40 min zł. c Wielkości budżetu odnoszą się do marek niemieckich. a W roku 1946 budżet miasta był nie zrównoważony kwotą około 10 min zł. Wielkości budżetowe podano w wartościach pieniądza dla właściwego okresu bez przeliczenia. W wielkościach dochodów i wydatków budżetu miasta od 1956 r. nie podano sum przeznaczonych na budownictwo mieszkaniowe i inne działy gospodarki narodowej finansowane centralnie. Wydatki na gospodarkę komunalna w r. 1963 na zadania inwestycY.ine będą wyższe o 25,0 min zł (partycypacja zakładów pracy). Źródła: Księgapamiątkowa miasta Poznania. Poznań 1929. Budżety zarządu miasta Poznania z lat 1928/29, 1936/37, 1937/38. "Rocznik Statystyczny m. Poznania". 1951-59, s. 414. Budżety m. Poznania z lat 1946-1963. Dane wydziału Finansowego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania.

Miasto Poznań posiadało tylko pozornie dobre i sprawne urządzenia komunalne. Duże ożywienie gospodarcze po r. 1945 połączone z rozbudową przemysłu i szybki wzrost liczby ludności rozwiały ten mit. W ostatnich latach ukształtowały się nowe formy i źródła finansowania potrzeb inwestycyjnych w dziedzinie gospodarki komunalnej, które obejmują: środki budżetowe, środki z tytułu "partycypacji jednostek gospodarczych, środki z tytułu odpisów amortyzacyjnych, środki i robociznę w ramach czynów społecznych.

2. FORMY ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ KOMUNALNĄ I ZAGADNIENIE POWSZECHNOŚCI ŚWIADCZENIA USŁUG

W systemie socjalistycznym gospodarka komunalna stanowi szczególny dział gospodarki narodowej, której zasięg jest wybitnie terenowy. Na szczeblu centralnym sprawami gospodarki komunalnej kieruje minister gospodarki komunalnej, do którego kompetencji należy: polityka mieszkaniowa, zarząd budynków mieszkalnych, budownictwo mieszkaniowe, publiczna gospodarka lokalami, zaopatrzenie w wodę, gaz i elektryczność, sprawa ciepłowni, komunikacja miejska, oczyszczanie miasta, zagadnienie zieleni miejskich, hotelarstwo, usługi pralnicze, łaziennictwo itp. 11. Realizacją zadań gospodarki komunalnej w terenie zajmują się wydziały gospodarki komunalnej i zjednoczenia przedsiębiorstw gospodarki komunalnej szczebla wojewódzkiego i powiato

11 U stawa z 19 IV 1950 r. Dz. U. nr 19 poz. 156, zmieniona i uzupełniona rozponządaeniem Rady Ministrów z 3 VI 1950 r. Dz. U. nr 26 poz. 23 z 1939 nr 49 poz. 296. zarządzeniem nr 232 prezesa Rady Ministrów z 30 X 1958 r. MP nr 94 poz. 512. zarządzeniem ministrów gospodarki komunalnej i przemysłu ciężkiego z 23 IX 1939 r. nr 84 poz. 446.

wego. Podlegają im wyspecjalizowane przedsiębiorstwa komunalne v . W wyniku dokonanej decentralizacji uprawnień na rzecz terenowych organów władzy państwowej wzrosła niewspółmiernie ich odpowiedzialność za stan i jakość urządzeń i usług komunalnych. Rady narodowe nie są obecnie krępowane durrą liczbą wskaźników dyrektywnych. Mimo tych sprzyjających warunków i dużego wysiłku ponoszonego przez państwo i władze terenowe zdolność urządzeń gospodarki komunalnej jest wciąż niezadowalająca. Przyczyna tego tkwi przede wszystkim w dużym zacofaniu, jakie odziedziczyliśmy po ustroju kapitalistycznym i w olbrzymich zniszczeniach poniesionych w okresie działań wojennych. Z charakteru ludowego państwa wynika podstawowy obowiązek zaspokajania stale wzrastających potrzeb społeczeństwa w oparciu o planową działalność jego organów, industrializację kraju, postęp techniczny, właściwą organizację procesów produkcyjnych i stały wzrost wydajności pracy. W państwie socjalistycznym gospodarka komunalna stanowi jeden z ważniejszych czynników podnoszenia dobrobytu materialnego' i kulturalnego mas pracujących. Władza ludowa, wcielając w życie zasadę powszechności usług komunalnych, stanęła wobec problemów szczególnie trudnych do rozwiązania. Odpłatność za świadczone usługi komunalne należało ustalić na poziomie odpłatności symbolicznej, a nie ich rentowności. Jeżeli współcześnie w państwach kapitalistycznych czynsz za komorne wynosi średnio 20-30% zarobków pracownika, to u nas czynsz ten, nie licząc kaucji mieszkaniowej, nie przekracza SA> przeciętnych zarobków. W celu zabezpieczenia interesów ludności pracującej władza ludowa, począwszy od r. 1945, wprowadziła przymusową gospodarkę lokalową w miastach 1 większych osiedlach 13. W naszych warunkach zainteresowany nie pyta się, jak wysokie jest komorne, lecz kiedy otrzyma mieszkanie. Nie znane są przypadki wyrzucania kogoś na "bruk" za nie zapłacone w porę komorne. Nakłady państwa na budownictwo mieszkaniowe i remonty kapitalne budynków są ponad 15-krotnie wyższe od wpływów za czynsze z tytułu wynajmu mieszkań. Opłata za przejazd miejskimi środkami komunikacyjnymi w latach 1918-1939 wynosiła średnio 10-15% zarobku dziennego pracownika, a obecnie nie przekracza ona w żadnym przypadku więcej niż 0,1 % bez względu na odległość przejazdów w granicach miasta. Większość pracowników zakładów pracy i instytucji korzysta z abonamentowych przejazdów miesięcznych za 10,50 zł mimo znacznych dopłat z budżetu miasta na działalność miejskiego przedsiębiorstwa komunikacji. Podobnie wygląda pobieranie opłat za usługi w pozostałych działach gospodarki komunalnej (woda, światło, gaz itp.). Zasada symboliczności opłat za usługi komunalne spowodowała wzrost zapotrzebowania ze strony społeczeństwa i przemysłu. W tej sytuacji zachodzi konieczność ponoszenia nakładów inwestycyjnych i na remonty kapitalne w wysokościach przekraczających często- nasze możliwości.

12 Przedsiębiorstwa terenowe podporządkowane są radom narodowym i działają na zasadach określonych dekretem z 26X1950 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jednolity Dz. U. nr 18 z 1960 r.). System finansowy tych przedsiębiorstw normuje uchwała nr 281 Rady Ministrów z 10 VIII i960 r. (MP nr 65 poz. 310; i nr 232 Rady Ministrów z 20 VII i960 r. (MP nr 65 pOlIo 370) w odniesieniu do przedsiębiorstw i zakładów urządzeń budynków mieszkalnych. 13 Prawo lokalowe - ustawa z 30 I 1S59 r. tekst jednolity Dz. U. nr 47/62.

Przepisy o publicznej gospodarce lokalowej do czasu wydania ustawy z 1Q59 r uległy kilkakrotnym zmianom.

Czesław

Kołodziejczak

WPŁYW ROZWOJU .PRZEMYSŁU NA GOSPODARKĘ KOMUNALNĄ MIASTA

Okres po wyzwoleniu nacechowany był dużą dynamiką rozwoju przemysłu i szybkim tempem przyrostu ludności miasta. Wzrost ten jest nieproporcjonalny do tempa rozwoju gospodarczego i zdolności zaspokajania potrzeb komunalnych. Przypada on w szczególności na lata 1950-1955 i był następstwem niskiej jeszcze wydajności i organizacji pracy. Podczas gdy w r. 1939 Poznań liczył 274 000 mieszkańców, w r. 1950 już 315 000, w r. 1955 - 370 000, a w r. 1960 - 407 000. Najwyższy przyrost liczby mieszkańców notujemy w latach 1950-1955. Wynosi on aż 55 000 osób. W latach 1956-1960 przyrost liczby mieszkańców wynosi już tylko 37 000 osób". Tak szybki wzrost ludności miejskiej spowodowany został olbrzymim zapotrzebowaniem na siłę roboczą ze strony stale rozbudowującego się przemysłu. Od kilku ostatnich lat wzrost produkcji następuje głównie drogą unowocześniania produkcji. W niektórych zakładach produkcyjnych mimo stałego wzrostu produkcji liczba zatrudnionych wzrasta nieznacznie, a nawet maleje (tab. 6).

Tabela 6 ROZWÓJ PRODUKCJI I ZATRUDNIENIA W NIEKTÓRYCH ZAKŁADACH PRACY M. POZNANIA

Produkcja glo balna Zatrudnienie N azwa zakładu przemysłowego (1951 = 100) (1951 = 100) 1955 1958 1961 1955 1958 1961 Zakłady Przemysłu Gumowego "Stomil" 287,6 700,6 849,4 139,6 138,1 174,3 Zakłady Metalurgiczne "Pomet" 128,1 262,3 288,3 143,8 210,0 215,6 Zakłady Przemysłu Metalowego "H. Cegielski" 171,2 173,6 245, O 105,0 103,5 101,6 Zakłady Przemysłu Cukierniczego " G op lana" 151,6 127,9 189,2 167,0 179,8 195,6 Zakłady Przemysłu Odzieżowego "Komuna Paryska" 85,2 151,1 151,7 89,1 90,3 85,2 Fabryka Kosmetyków " Lechia" 216,7 221, l 322, l 90,1 98,1 114,3 Zakłady Elektrotechniczne "Alco" 328,3 582,3 1165,1 128,9 136,2 158,2 j

Ź ród ł o: Dane Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego

Przez sam fakt, że Poznań stanowi duży ośrodek naukowy, posiada kadrę wysoko kwalifikowanych specjalistów i rzemieślników, a także wobec tradycyjnej gospodarności poznaniaków obserwuje się tendencję do lokowania znacznych inwestycji przemysłowych na terenie miasta. Nawet najzacieklejsi oponenci muszą przyznać, że to ongiś ciche i spokojne miasto przeobraziło się w ostatnich latach w wielki poligon budowlany. Zgodnie z założeniami Poznań w r. 1980 ma osiągnąć około 600 tys. mieszkańców, można więc wnioskować, że problemy komunalne również w przyszłości będą napięte.

14 "Rocznik Statystyczny m. Poznania", 1951-59 s. 47 1 142.

1. GŁÓWNE TRUDNOŚCI W GOSPODARCE KOMUNALNEJ MIASTA POZNANIA Przemysł jest głównym sprawcą trudności komunalnych miasta, ale bez niego miasto niewiele by znaczyło. Podczas gdy w r. 1949 jeszcze 60% sprzedawanej wody przypadało na gospodarstwa domowe, to już w r. 1956 tylko 44%, a w r. 1962 niewiele ponad 38% wody wtłaczanej do sieci przeznaczone było dla gospodarstw domowych 15. Szybki wzrost taboru samochodowego spowodował kłopoty w ruchu komunikacyjno-kołowym na skutek nie najlepszego stanu naszych dróg, a przede wszystkim z powodu złego układu funkcjonalnego dróg: 2/ S sieci drogowej miasta wymaga modernizacji ze względu na przestarzałą konstrukcję i wadliwy układ funkcjonalny. Południowa część miasta po prawej stronie Warty, stanowiąca wielkie skupisko przemysłowe, nie posiada bezpośredniego połączenia przez Wartę z dzielnicami Łazarz i Górczyn, stanowiącymi miejsca zamieszkania zatrudnionych w tych zakładach pracowników. Szacunkowe wyliczenia wykazały, że minimalna wysokość nakładów inwestycyjnych i na remonty kapitalne w dziedzinie drogowo-mostowej winna wynosić rocznie co najmniej 150 min zł. Nie mieszczą się w tym wydatki na rekonstrukcje arterii komunikacyjno-drogowych z jedno- i dwupoziomowymi bezkolizyjnymi skrzyżowaniami. Dotychczasowy rozwój komunikacji miejskiej (tramwaje, trolejbusy i autobusy) następował przypadkowo, w zależności od pilnych potrzeb zakładów pracy i uzyskiwanych na ten cel środków. Np. sieć tramwajowa została wydłużona i nie posiada końcowego zamknięcia (Winogrady, Starołęka i Osiedle Warszawskie). Nadto cały układ komunikacji tramwajowej przebiega promieniście przez centrum miasta. Sieć trolejbusowa jest rozdrobniona w czterech oddzielnych częściach miasta, przez co jej eksploatacja jest mało efektywna. Aby zapewnić harmonijny rozwój komunikacji miejskiej oraz zapewnić pełne pokrycie istniejącego i przyszłego zapotrzebowania na przewóz ludności, niezbędne są nakłady inwestycyjne w wysokości 20-30 min zł rocznie, niezależnie od środków koniecznych na rozbudowę zaplecza technicznego wymagającego nakładów nie niższych niż 100 min zł (stacje obsługi, zajezdnie tramwajowe, warsztaty naprawcze, baza dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Taksówkowego) .

Braki występujące w oświetleniu miasta powodują nieoświetlanie WCląZ jeszcze dużych części dzielnic mieszkaniowych i rejonów peryferyjnych. Do końca bieżącej pięciolatki (1963-1965) przeznaczono 12 min zł na inwestycje oświetleniowe, co pozwoli zwiększyć liczbę punktów świetlnych o 2500 jednostek. W tym samym okresie zamierza się zlikwidować całkowicie oświetlenie gazowe. Aby zapewnić minimum oświetlenia ulicznego w mieście, potrzeba co najmniej 17-18 000 punktów świetlnych. Ze względu na Międzynarodowe Targi Poznańskie większość inwestycji oświetleniowych lokalizowano w centrum miasta i wzdłuż ważniejszych tras komunikacyjnych. Mimo stałego wzrostu budownictwa mieszkaniowego (z 36 000 izb mieszkalnych w latach 1956-1960 do 44 500 izb w bieżącej 5-1atce (głód mieszkaniowy jeszcze przez wiele lat nie będzie mógł być całkowicie zlikwidowany. Zgodnie z uchwałami VIII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i wytycznymi rządu realizuje się słuszną decyzję likwidacji w ciągu najbliższych lat wszystkich lokali niemieszkalnych (sutereny, strychy, szopy itp.) (tab. 7)ie.

15 Dane Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji.

ie U chwały Rady Ministrów nr 239 i 240 z 4 VII 1961 r.

Czesław

Kołodziejczak

Tabela 7

BILANS IZB MIESZKALNYCH MIASTA

Rada Zakłady Spółdziel- BudowniWyszczególnienie Narodowa czość ctwo indy- Odzyski pracy widualne Wyburzenia 2475 - - Poprawa warunków mieszkaniowych 5452 10329" 15347" 5400 4338 c Razem 7927 10329 15347 5400 4338 Potrzeby przechodzące na następną 5-latkę 11000 6000 4500 - Koszt wybudowania w min zł 836 475 750 315a Dane w tabeli nie obejmują r. 1961. b Liczba izb mieszkalnych do podziału przez zakłady pracy i spółdzielczość jest większa od ich własnego budownictwa na skutek obowiązku sprzedaży przez radę narodową 10°/" nowo budowanych izb spółdzielczości oraz obowiązku zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych zakładów: H. Cegielski, "Pomet" , Maszyny Zniwne i Łożyska Toczne (liczba 2951 izb - uchwała Rady Ministrów nr 243(61) , c Odzyskanie izb planowane po wprowadzeniu wieloosobowych rodzin w starym budownictwie.

Z ród ł o : U chwała nr 17/28/62 Rady Narodowej miasta Poznania z 21 IX 1962 r. w sprawie uzyskania izb mieszkalnych w nowym i starym budownictwie w latach 1962-65.

W ostatnim okresie coraz wyrazniej zarysowuje się niedobór wody pitnej.

Rozbudowa istniejącego ujęcia wody dać może maksymalnie 100 000 m 3 na dobę, gdy tymczasem już obecne zapotrzebowanie przekracza tę wysokość, a pod koniec bieżącej pięciolatki wynosić będzie ponad 130 000 m 3 wody na dobę. Obserwujemy również niekorzystną sytuację w sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Istotnym niedomaganiem tej sieci są zbyt małe przekroje rur.

Tabela 8

ZESTAWIENIE WNIOSKÓW O PRZYDZIAŁ MIESZKAŃ

Z tego w Z tego zajmują VVyszczególnienie Liczba podda - powierzchnię piwnicach barakach l-5m 2 na osobę szach Wpłynęło wniosków 15562 1769 1483 1357 6801 » Zostanie załatwionych do 1965 r. 3093" 1128 556 381 813 Pozostaje do załatwienia na 1965 r. 8605 641 927 976 5988 a, Nie dotyczy piwnic, suteren, strychów i baraków. " Bez budownictwa zakładowego Zródło: Jak tabela 7.

N a ogólną długość 383 000 mb sieci wodociągowej posiadamy około 320 000 mb rur o przekroju do 260 mm, 50 000 mb rur o przekroju 500 mm i niewiele ponad 10 000 mb rur o przekroju 1000 mm. Prowadzona intensywnie zabudowa terenów tak przez budownictwo mieszkaniowe, jak i przemysłowe powoduje konieczność równoczesnej wymiany istniejącego uzbrojenia wodociągowo-kanalizacyjnego na rury o odpowiednim przekroju. Nie bez znaczenia pozo

J7staje również fakt, że około 40% sieci wodociągowej i kanalizacyjnej znajduje się w ziemi przeszło czterdzieści lat. Do sieci wodociągowej podłączonych jest tylko 87,6% gospodarstw domowych, a do kanalizacyjnej - 83,5%. Z powyższego wynika, że około 40 000 mieszkańców miasta pozbawionych jest wody wodociągowej, a prawie 60 000 kanalizacji. Szczególnie więc ważne jest podjęcie budowy nowego ujęcia wody kosztem ok. 170 min zł i budowy centralnej oczyszczalni ścieków oraz modernizacji istniejącego i rozbudowy dodatkowego uzbrojenia wodociągowo-kanalizacyjnego miasta 17.

17 Dane Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji

A..

A..

A..

A..

A..

Ai X sekretarz Komitetu Miejsko