ANTONI J. PRZESTALSKI

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1963.07/09 R.31 Nr3

Czas czytania: ok. 14 min.

PLACÓWKI NAUKOWE W POZNANIU

Część II. Instytuty

A. PLACÓWKI NAUKOWO- BADAWCZE INSTYTUTÓW PRZEMYSŁOWYCH

INSTYTUT ENERGETYKI

INSTYTUT Energetyki w Warszawie, podlegający Ministerstwu Górnictwa i Energetyki, posiada w Poznaniu Pracownię Izolacji. Pracownia, zorganizowana w roku 1954, prowadzi badania nad układami podstawowych urządzeń elektrycznych systemu energetycznego, szczególnie generatorów, transformatorów i kondensatorów. Tematem prac badawczych są zagadnienia zwiększenia pewności ruchu i przedłużenia czasu użytkowania urządzeń, w których układy izolacyjne pracują w szczególnie trudnych warunkach. Pracownia przeprowadziła wiele prac z zakresu badania właściwości i stosowania dielektryków ciekłych - olejów izolacyjnych dla transformatorów wysokiego napięcia. Opracowane metody badań i metody oceny dielektryków znalazły szerokie zastosowanie w kraju. Związane z tym prace badawcze, publikowane w międzynarodowych organizacjach naukowych, spotkały się z dużym zainteresowaniem. W zakresie badań układów izolacyjnych dielektryków stałych przeprowadzono obszerne badania statystyczne izolacji generatorów, stwarzając podstawy do naukowego opracowania nowych konstrukcji. Stosując nowoczesne materiały - żywice epoksydowe i szkło - zaprojektowano i wykonano wysokiej jakości układy izolacyjne generatorów dużych mocy. Nowe konstrukcje zastosowano z powodzeniem w produkcji przemysłowej. Poza badaniami naukowymi Pracownia Izolacji wykonuje również prace usługowe dla energetyki i przemysłu. Ekspertyzy stanowią np. znaczną pomoc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu eksploatacji urządzeń i właściwej jakości produkcji. Na uwagę zasługuje także produkcja specjalnych urządzeń pomiarowych, służących do badania własności elektrycznych izolacji. Pracownia zaprojektowała i wykonała serię precyzyjnych aparatów, które w poważnym stopniu ograniczyły kosztowny import. Pracownia mieści się w gmachu Zakładu Energetycznego przy ul. Marcelińskiej 71, zatrudnia siedem osób, a kierownikiem jest mgr inż. Zbigniew Lechowski.

INSTYTUT ORGANIZACJI I MECHANIZACJI BUDOWNICTWA

Instytut Organizacji i Mechanizacji Budownictwa z siedzibą w Warszawie, podlegający Ministerstwu Budownictwa i Materiałów Budowlanych, posiadał

Antoni J. Przestalski

w Poznaniu przy ul. Solnej 6 Stację Naukowo-Badawcza, powołaną w październiku 1960 roku. Z dniem 1 kwietnia 1962 roku stacja została podporządkowana Poznańskiemu Zjednoczeniu Budownictwa jako Zakład Badań i Doświadczeń, przy czym nadzór metodologiczny i merytoryczny nad zakładem sprawują właściwe instytuty branżowe, tj. Instytut Organizacji i Mechanizacji Budownictwa oraz Instytut Techniki Budownictwa \ Zadania zakładu obejmują prowadzenie prac badawczych w zakresie: 1) kompleksowych zagadnień perspektywicznych (bilanse wszelkiego rodzaju 1 ustalanie kierunków działania), 2) organizacji i mechanizacji produkcji, 3) badań materiałów i konstrukcji (badania laboratoryjne), 4) ekonomiki procesów produkcyjnych (efektywność pracy zjednoczenia, efektywność przedsięwzięć w zakresie postępu technicznego), 5) współuczestniczenia przy wprowadzaniu do produkcji wyników prac badawczych własnych i innych jednostek, łącznie z instruktażem, 6) nadzoru i kontroli zakładowych laboratoriów, 7) prowadzenia dokumentacji i informacji naukowo-technicznej wraz z wydawaniem biuletynów i informatorów. Obecnie zakład pracuje nad następującymi zagadnieniami: 1) pozyskania kruszywa w województwie poznańskim; 2) konstrukcji cienkościennych z izolacjami termicznymi i akustycznymi, 3) wykorzystania zaplecza technicznego, administracyjnego i socjalnego przedsiębiorstw Poznańskiego Zjednoczenia, 4) małej mechanizacji w budownictwie i zaplecza budów.

Placówka zatrudnia trzynastu pracowników, dyrektorem jest inż. Józef Lubawy.

INSTYTUT PRZEMYSŁU MIĘSNEGO

Instytut Przemysłu Mięsnego w Warszawie podlega Ministerstwu Przemysłu Spożywczego i Skupu. W Poznaniu działają dwie pracownie Instytutu: Pracownia Bekonu i Pracownia Mikrobiologiczna oraz Ośrodek Matematyczno-Statystyczny. Placówki te mieszczą się w budynku Laboratorium Centralnego Inspektoratu Standaryzacji Ministerstwa Handlu Zagranicznego przy ul. Reymonta 11/13. Pracownia Bekonu powstała w roku 1958. Prowadzi ona prace badawcze nad surowcem bekonowym i szynkowym, a w pewnym zakresie również nad innymi rodzajami mięsa. Główne kierunki badań dotyczą następujących zagadnień: 1) Ustalenia metod analitycznych dla określenia jakości surowca. W tym zakresie opracowano wskaźnik otłuszczenia, stosowany już w przemyśle mięsnym przy standaryzacji tuczu do uboju oraz opracowano metodę określenia barwy mięsa za pomocą fotometru Pulfricha; 2) Badania wpływu czynników fizycznych i chemicznych na barwę mięsa.

Stwierdzono korzystne działanie kwasu askorbinowego (witamina C) na przedłużenie trwałości barwy konserw mięsnych, a także korzystny wpływ szybkiego wychłodzenia na barwę gotowanej szynki puszkowej;l Na podstawie zarządzenia nr 330 ministra budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych z dnia 30 grudnia 1961 r. ("Dziennik Urzędowy Ministerstwa Budownictwa". Nr 1 z 10. I. 62 poz. 2).

3) Badania nad występowaniem degeneracji mięśniowej w tuszach WIeprzowych; 4) Badania porównawcze ras trzody chlewnej dla potrzeb przemysłu oraz prace normalizacyjne dotyczące tucznika mięsno-szynkowego; 5) Badania zmian jakości pasteryzowanych konserw mięsnych w warunkach magazynowania chłodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem zmian smakowo-zapachowych. Pracownia zatrudnia osiem osób, a kierownikiem jest mgr Tadeusz Chrząszcz.

Pracownia Mikrobiologiczna prowadzi badania nad zastosowaniem czystych kultur bakterii do poprawy jakości przetworów mięsnych oraz nad pielęgnacją zalewowych solanek bekonowych przy zastosowaniu wirówek. Ponadto prowadzone są badania trwałości pasteryzowanych konserw mięsnych. Pracownią, zatrudniającą pięć osób, kieruje mgr Wacław Gwóźdź. Ośrodek Matematyczno-Statystyczny działa oficjalnie od 1962 roku (faktycznie od 1959 r.). Zatrudnia trzech pracowników, kierownikiem jest mgr Zbigniew Łuszczki. Zadaniem ośrodka jest opracowywanie metod prawidłowej organizacji i prowadzenia doświadczeń w Instytucie. Wyniki badań Instytutu są interpretowane matematycznie i statystycznie. Ośrodek zajmuje się również programowaniem rozwoju przemysłu mięsnego i wprowadzaniem nowych metod statystycznych badań.

INSTYTUT PRZEMYSŁU SKÓRZANEGO

Instytut Przemysłu Skórzanego powstał w roku 1952 jako placówka naukowo-badawczą Ministerstwa Przemysłu Lekkiego. Instytut zajmuje się badaniem wszelkiego rodzaju skór jako surowca przemysłowego, opracowuje metody konserwacji i garbowania skór, bada garbniki, zajmuje się również barwieniem skór, zagadnieniami ścieków garbarskich itp. Do roku 1961 dyrekcja Instytutu mieściła się w Warszawie, obecnie przeniesiona została do Łodzi, gdzie rozpoczęto budowę nowych pomieszczeń. Po ich ukończeniu około 1964 roku cały Instytut zostanie przeniesiony do Łodzi. W Poznaniu działają dwie pracownie Instytutu: Pracownia Garbników Roślinnych (od 1952 roku) i Pracownia Skór Surowych (od 1956 roku). Mieszczą się one w budynku Wyższej Szkoły Rolniczej przy ul. Mazowieckiej 48. Pracownia Garbników Roślinnych prowadzi badania nad garbnikami roślinnymi, surowcami garbnikowymi, opracowuje metody technologii produkcji garbników oraz wykonuje doraźne ekspertyzy. Dotychczasowe prace dotyczyły głównie technologii produkcji garbnika z drewna dębowego i z kory mimozy. Opracowanie technologii produkcji garbnika z kory mimozy, zastosowanej w Wytwórni Ekstraktów Garbarskich w Bydgoszczy, pozwoliło na zlikwidowanie importu gotowego ekstraktu z zagranicy. Obecnie sprowadza się tylko korę mimozy do dalszego przerobu. Pracownia zatrudnia cztery osoby. Kierownikiem pracowni do marca 1962 roku był docent dr Marian Żurakowski, obecnie jest nim mgr Gwidon Olejnik. Pracownia Skór Surowych zajmuje się zagadnieniem konserwacji wszelkiego rodzaju skór surowych (również futerkowych). Dotychczasowe badania dotyczyły szczególnie metod konserwacji skór cielęcych. Wprowadzono kwas borowy jako środek konserwujący oraz zastosowano dodatek sody do zasad

Antoni J. Przestalski

Siedziba Instytutu Przemysłu Skórzanego przy ul. Mazowieckiej 48 w budynku należącym do Wyższej Szkoły Rolniczejniczego środka konserwującego (tj. soli). Obecnie pracownia prowadzi badania nad przyczynami powstawania plam solnych w procesie konserwacji i metodami ich zwalczania oraz metodami konserwacji skór nutrii. Wyniki prac obu pracowni publikowane są w "Przeglądzie Skórzanym". Pracownia zatrudnia trzy osoby. Do roku 1961 kierownikiem pracowni był dr Adam Niewiarowicz, obecnie kierownikiem jest mgr Wiktor Pietrzykowski.

INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ

Instytut Techniki Budowlanej z siedzibą w Warszawie podlega Ministerstwu Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. W Poznaniu Instytut posiada Ośrodek Badawczo- Instruktażowy przy Alejach Marcinkowskiego 1, podlegający bezpośrednio Zakładowi Terenowego Nadzoru (Naukowego. Terenem działania ośrodka objęte są trzy województwa: poznańskie, bydgoskie i zielonogórskie. Zadania ośrodka polegają na wprowadzaniu postępowych metod budowlanych w budownictwie wiejskim, ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania materiałów pochodzenia miejscowego. Dotychczasowe prace dotyczyły: wykonywania w deskowaniach ścian z betonów jamistych przy użyciu gruzu ceglanego lub kamieni, ścian gipsobetonowych z wypełniaczem z żużla granulowanego, kamienia wapiennego lub piasku, ścian glinobetonowych itp. Ośrodek prowadzi ponadto prace laboratoryjne, nadzoruje budowy doświadczalne, zajmuje się szkoleniem i poradnictwem technicznym. Ośrodek urządza liczne pogadanki i odczyty, posiada także objazdową wystawę budownictwa wiejskiego. Placówka zatrudnia jedenastu pracowników. Kierownikiem jest inż. Hieronim Nowicki.

B. PLACÓWKI NAUKOWO-BADAWCZE INSTYTUTÓW ROLNYCH

INSTYTUT HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, do którego należy Zakład Hodowli Roślin Oleistych w Poznaniu, mieszczący się przy ul. Sierocej 1, zajmuje &ię badaniami naukowymi dotyczącymi przede wszystkim podstaw biologicznych hodowli roślin i jej metodyki w celu wytworzenia nowych odmian potrzebnych dla praktyki rolniczej. Na terenie woj. poznańskiego Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin prowadzi od 1951 roku prace naukowo- badawcze w Zakładzie Hodowli Roślin Oleistych w Poznaniu, któremu podlega macierzysta stacja hodowlano - badawcza roślin oleistych w Borowie (pow. Kościan) oraz w Poznaniu: pracownia cytologiczno-botaniczna i laboratorium chemiczne. Oprócz tego na terenie innych województw prowadzi się pod kierunkiem zakładu prace naukowo-badawcze: w stacji Stare Olesno i Bąków (woj. opolskie), Radzików (woj. warszawskie), Strzelce (woj. łódzkie) oraz w Pracowni Roślin Oleistych dla rejonu środkowego i wschodniego w Warszawie.

Zakład Hodowli Roślin Oleistych w Poznaniu kontynuuje badania w dziedzinie metodyki hodowli roślin oleistych, przede wszystkim w zakresie podstawowych dla przemysłu tłuszczowego roślin takich, jak rzepak i rzepik. Prace nad tymi roślinami mają na celu uzyskanie nowych form plennych, o łuszczynach trudno pękających, o wysokiej zawartości tłuszczu w nasionach mrozoodpornych i zimotrwałych oraz odpornych na choroby i posuchy. Zakład Hodowli Roślin Oleistych Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji w Poznaniu w 1960j61 roku ukończył badania nad następującymi tematami: 1) Badania nad otrzymaniem nowych form oleistych na drodze krzyżówek: 2) Badania nad zachowaniem się różnych roślin oleistych przy skracaniu dnia świetlnego (fotoperiodyzm); 3 )Badania nad wpywem stosowania gibberelliny na różne rośliny oleiste; 4) Wstępne badania nad otrzymywaniem form poliploidalnych rzepaku i rzepiku oraz innych ważniejszych roślin oleistych przy zastosowaniu różnych roztworów kolchicyny; 5) BallIeJl. . dania nad ozimizacją szeSClU ga tunków jarych roślin oleistych; 6) Chromatograficzna metoda analizy składu olejów.

Zakład Hodowli Roślin Oleistych Instytu tu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin mieści się w domu przy ul. Sierocej 1, narożnik Franciszkańskiej

Antoni J. Przestalski

Instytut Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa ip ul. Biskupińskiej 69 (Strzeszyn)

Wyniki prac zostały opublikowane w czasopismach naukowych i służą hodowcom roślin pracującym nad hodowlą roślin oleistych. Zakład współpracuje również z Centralnym Zarządem Przemysłu Farmaceutycznego w zakresie hodowli maku, a mianowicie prowadzi prace nad wyhodowaniem form nie tylko plennych i wysokotłuszczowych, ale również o wysokiej zawartości alkaloidów morfinowych w makówkach. Odmiana taka została wyhodowana i jest uprawiana w całym kraju pod nazwą maku niebieskiego KM. W latach 1960-1961 przyjęto do odmiany wyhodowane przez zakładrejestru odmian oryginalnych następujące (odmiany te są już obecnie w produkcji): 1) rzepak jary bronowski, 2) rzepak jaSiedziba Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa przy ul. Dąbrow- ry młochowski, 3) rzepak ozimy warskiego nr 17 szawski, 4) rzepak ozimy ludowy, 5) katran abisyński, 6) rzodkiew oleista borowska, 7) lnianka jara borowska, 8) słonecznik oleisty borowski, 9) mak niebieski KM. Poza tym są w rejestrze wstępnym: 1) rzepak ozimy oleski, 2) groch siewny żółty KM. Zakład Hodowli Roślin Oleistych w Poznaniu i stacja w Borowie współpracują z praktyką rolniczą za pośrednictwem kółek rolniczych i Związku Plantatorów Roślin Oleistych w Poznaniu celem stałego podnoszenia oświaty rolniczej i upowszechnienia własnych wyników oraz rozszerzenia upraw roślin oleistych w produkcji , e rolniczej. Zakład udziela bezpośrednio l rad i wskazówek rolnikom praktykom w zakresie hodowli i uprawy roślin oleistych.

IIi

Zakład Chorób Owadów Użytkowych w Swarzędzu otoczony jest pięknym parkiem

Zakładem i podległymi Krzymański przy udziale inżynieryjno -technicznych 2stacjami hodowlano-badawczymi kieruje trzech pracowników naukowych orazdr Jan czterech

INSTYTUT MECHANIZACJI I ELEKTRYFIKACJI ROLNICTWA

W Poznaniu istnieje Zakład Doświadczalny Instytutu Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa. Zakład mieści się przy ul. Biskupińskiej 69 (Poznań-Strzeszyn) i dysponuje 600 hektarowym gospodarstwem z czynną gorzelnią. Zakład w Strzeszynie powstał w roku 1957, stanowiąc kontynuację zakładu doświadczalnego w Sowińcu koło Poznania (założonego w roku 1955 i zlikwidowanego w roku 1957).

Oddział terenowy Instytu tu Melioracji Użytków Zielonych mieści się w budynku Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej przy ul. Towarowej 53

B Do listopada 1962 roku (tj. do dnia śmierci) kierownikiem Zakładu był prof. dr Konstanty Moldenhawer.

Antoni J. Przestalskisita: s>4 · . rr. r 4 . f .. K ? .... . - . - .v V . - - . . I I Ilii

Siedziba Instytutu Gospodarki Komunalnej przy ul. Drzymały nr 24

W związku z podjęciem przez Instytut badań nad podstawowymi problemami mechanizacji rolnictwa nowemu zakładowi powierzono badania nad korelacją czynników technicznych i ekonomicznych w mechanizacji rolnictwa w obu zasadniczych gałęziach produkcji: roślinnej i zwierzęcej. Zakład ma dostarczać materiały wyjściowe dla tworzenia teoretycznej podstawy prawidłowego rozwoju mechanizacji rolnictwa w produkcji wielkotowarowej oraz opracowywania wytycznych dla mechanizacji również i z ekonomicznego punktu widzenia. Kierunek produkcji gospodarstwa (577 ha użytków rolnych w tym 562 ha gruntów ornych) dostosowany jest do miejscowych warunków i potrzeb stacji.

Zakład prowadzi badania technologii procesów produkcyjnych w zakresie ich mechanizacji, organizacji pracy, oddziaływania mechanizacji na wysokość plonów i kształtowania się kosztów produkcji. Opracowano m. in. zagadnienie rozładowania spiętrzenia prac w okresie żniwnym i w okresie zbioru okopowych. W celu umożliwienia szerokiego stosowania wyników eksperymentów zakład otrzymuje do dyspozycji przede wszystkim te urządzenia, które można zakupić w kraju. Niezależnie od tego prowadzone są badania techniczno-eksploatacyjne zagranicznych wzorców i krajowych prototypów narzędzi, maszyn i urządzeń rolniczych. Wyniki badań udostępniane są rolnikom przez wydawane we własnym zakresie komunikaty oraz artykuły w czasopismach rolniczych. Zakład współpracuje z Wyższą Szkołą Rolniczą, Przemysłowym Instytutem Maszyn Rolniczych, Naczelną Organizacją Techniczną. Corocznie w okresie Międzynarodowych Targów zakład organizuje na Targach wspólnie z N aczelną Organizacją Techniczną i "Gazetą Poznańską" pokaz pracy maszyn.

Siedziba Państwowego Instytutu Hy< drologiczno- Meteorologicznego przy ul Dąbrowskiego 174j176

.v ·l! ¥ ?r ; fV#i ł?¥f

Zakład zatrudnia ogółem 92 pracowników, w tym jednego samodzielnego i 11 pomocniczych pracowników naukowo-badawczych. Dyrektorem stacji jest inż. Tadeusz Romanowski, a kierownikiem naukowym dr Stanisław Weres.

INSTYTUT MELIORACJI I UŻYTKÓW ZIELONYCH

W Poznaniu przy ul. Towarowej 53 mieści się Terenowy Oddział Badawczy Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych. Oddział prowadzi prace doświadczalne i badawcze nad stosunkami fitosoejologicznymi, doborem gatunków traw i roślin motylkowych do mieszanek łąkowych, prace nad oceną odmian traw i roślin motylkowych, nad ekotypami roślin pastewnych i łąkowych, badania nad konkurencyjnością gatunków, nawożeniem i użytkowaniem łąk i pastwisk. Powiązanie z praktyką rolniczą polega zasadniczo na doświadczalnictwie terenowym, prowadzeniu konkursów uprawy łąk oraz na poradnictwie i współpracy z różnymi organizacjami i instytucjami rolniczymi. Teren działania obejmuje całą Polskę zachodnią. Ośrodek poznański posiada stałe punkty doświadczalne w Nietuszkowie (pow. Chodzież) i w Brodach (pow. Nowy Tomyśl) oraz kilka punktów czasowo wykorzystywanych do prac doświadczalnych. Kierownictwo ośrodka, zatrudniającego dziewięć osób, spoczywa w rękach prof. dra Mariana Fałkowskiego. Prace ośrodka publikowane są w "Rocznikach Nauk Rolniczych" (seria F) w wydawnictwach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i w "Poradniku Gospodarczym" (wydawnictwo popularne).

INSTYTUT UPRAWY, NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA

Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa powstał w roku 1950, przejmując agendy Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Instytut jest placówką naukowo-badawczą Ministerstwa Rolnictwa, jego dyrekcja mieści się w Warszawie. W Poznaniu mieści się oddział terenowy przy ul. Dąbrowskiego 17, koordynujący jako jednostka administracyjna działalność trzech zakładów naukowych (Roślin Pastewnych, Roślin Oleistych i Ekonomiki) i czterech zakładów doświadczalnych.

Zakład Roślin Pastewnych mieści się przy ul. Wojska Polskiego 71c w gmachu Wyższej Szkoły Rolniczej w Collegium Cieszkowskich. W jego skład wchodzą trzy pracownie: genetyczno-hodowlana, uprawy i nawożenia oraz mikrobiologiczna. Zasadnicze prace zakładu dotyczą łubinu i seradeli. Chodzi o uzyskanie form o szybkim rytmie wzrostu, dużym plonie zielonej masy i odpornych na choroby. Uzyskano nowe odmiany z krzyżówek, jedenaście odmian zgłoszono do rejestru odmian oryginalnych. Przeprowadzono badania nad przydatnością różnych mieszanek strączkowych oraz mieszanek łubinu i innych roślin strączkowych ze zbożami na nasiona. Ukończono czteroletni cykl doświadczeń nad uprawą posiewną szybkopędnych form łubinu. Prowadzono również badania nad trawami pastewnymi (stokłosa bezostna i owsik wyniosły). Ponadto zakład prowadził badania nad działaniem niektórych środków grzybobójczych na bakterie brodawkowe, prace nad zmiennością i dziedzicznością zawartości form azotu u roślin motylkowych i wiele innych.

Antoni J. Przestalskiy W I\. r - V I

Kierownikiem zakładu, zatrudniającego pięć osób jest prof. dr Stefan Barbacki. Zakład Roślin Oleistych znajduje się przy ul. Podlaskiej 2 (laboratorium chemiczne mieści się przy ul. Dąbrowskiego 17). Zakład prowadzi badania nad 17 gatunkami roślin oleistych. U stalono w wyniku badania, że najbardziej przydatne do uprawy w naszych warunkach są: rzepak ozimy, słonecznik oraz katran abisyński jary. Specjalne znaczenie mają badania nad rzepakiem, który jest obecnie podstawową rośliną I oleistą uprawianą w Polsce. Ustalenie właściwego terminu siewu 1 rodzaju oraz ilości nawożenia (przede wszystkim azotowego) pozwoliło na zwiększenie plonów z hektara z 9,5 q w roku 1938 do 16,8 q obecnie.

- iii V

Zakład prowadzi również kursy dla Ośrodek Badawczo-Instruktażowy In- plantatorów roślin oleistych. Zakład zastytutu Techniki Budowlanej przy Ale- trudnia siedmiu pracowników. Kierowjach Marcinkowskiego nr 1 nikiem jest prof. dr Felicjan Dembiński. Zakład Ekonomiki mieści się przy ul. Dąbrowskiego 17. Prace zakładu dotyczą głównie ustalenia wartości ekonomicznej wyników doświadczeń oraz zaleceń dla praktyki. Zakład osiągnął dobre rezultaty przy opracowywaniu bilansów paszowych, opłacalności upraw oraz ustalaniu kosztów podstawowych. Kierownikiem zakładu jest dr inż. Tadeusz Plebański. Zakład zatrudnia czterech pracowników. N a terenie województwa poznańskiego działają cztery zakłady doświadczalne współpracujące z Zakładem Roślin Pastewnych 1 Zakładem Roślin Oleistych; · - w Baborówku (pow. Szamotuły) o powierzchni 545 ha, prowadzący doświadczenia nad roślinami pastewnymi i oleistymi; - w Przebędowie (pow. Oborniki) o powierzchni prawie 670 ha, prowadzący doświadczenia głównie nad roślinami pastewnymi (szczególnie łubinem), współpracujący również z Zakładem Genetyki Polskiej Akademii Nauk oraz z Zakładem Genetyki i Hodowli Roślin Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu; mieści się tu także stacja agrometeorologiczna Państwowego Instytutu Hydrologiczno - Meteorologicznego; - w Wielichowie (pow. Kościan), o powierzchni 503 ha, prowadzący doświadczenia nad roślinami pastewnymi; - w Zielęcinie (pow. Kościan), o powierzchni 293 ha, prowadzący badania nad roślinami oleistymi. Ponadto w Poznaniu mieści się Inspektorat Doświadczalnictwa Terenowego

Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa przy ul. Dąbrowskiego 17 Inspektorat inicjuje i kontroluje liczne doświadczenia praktyczne na terenie województwa. Doświadczenia te są doskonałym uzupełnieniem doświadczeń ścisłych, a wykonane w wielu punktach terenu pogłębiają wartość uzyskanych wyników. Zakłady naukowe Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa współpracują z innymi instytucjami krajowymi i zagranicznymi. Prace i wyniki doświadczeń publikowane są w "Pamiętniku Puławskim", "Zaleceniach Agrotechnicznych", "Biuletynie Doświadczalnictwa Terenowego" i różnych sprawozdaniach z działalności.

INSTYTUT WETERYNARII

Instytut Weterynarii z siedzibą w Puławach jest placówką naukowo-badawczą Ministerstwa Rolnictwa. W Swarzędzu koło Poznania mieści się "Zakład Chorób Owadów Użytkowych tego Instytutu. Zakład powstał w roku 1946 w Gorzowie, w roku 1956 zaś został przeniesiony do Swarzędza, gdzie adaptowano w tym celu zdewastowany ośrodek majątku Nowa Wieś. Do roku 1962 placówka ta była jedyną tego rodzaju w Polsce.

Instytut Przemysłu Mięsnego posiada swoje pracownie w siedzibie Laboratorium Centralnego Inspektoratu Standaryzacji Ministerstwa Handlu Zagranicznego przy ul. Reymonta nr 11/13

Antoni J. Przestalski

Pracownia Izolacji Instytutu Energetyki mleSCl się w gmachu Zakładów Energetycznych przy ul. Marcelińskiej nr 71

Zakład dzieli się na pracownię badawczą i pracownię rozpoznawczą. W przyszłości powstanie pracownia chorób jedwabników. Głównym kierunkiem badań jest rozpoznawanie i badanie chorób pszczół Do najważniejszych osiągnięć zakładu w ciągu dotychczasowej działalności należy zaliczyć: wykrycie i rozpoznanie po raz pierwszy w Polsce choroby roztoczowej pszczół, opracowanie do praktycznego zastosowania metod zwalczania najważniejszych chorób pszczelich, opracowanie i prowadzenie na bieżąco mapyepizootiologicznej zaraz pszczelich na terenie Polski, zorganizowanie parku pszczelarskiego przy Zakładzie, przeprowadzenie szerokiej akcji popularyzacyjnej z zakresu chorób pszczół i ich zwalczania wśród pszczelarzy. Zakład współpracuje z wydziałami weterynarii wyższych szkół rolniczych w kraju oraz z podobnymi instytutami i zakładami w Anglii, Francji Niemczech, Norwegii, Szwajcarii, USA i ZSRR. W zakładzie przebadano około 25 ft jo rojów pszczelich w Polsce.

Zakład zatrudnia piętnastu pracowników, w tym jednego samodzielnego i dwóch pomocniczych pracowników naukowych. Kierownikiem jest dr Ryszard Kostecke.

1963 Vokurzednim kierownikiem by* p rocf _ dr Stanisław Kirkor, zmarły w lutym

Tymczasowa siedziba Stacji Naukowo-Badawczej Instytutu Organizacji i Mechanizacji Budownictwa przy ul. Solnej nr 6

'-*?

C. PLACÓWKI NAUKOWO- BADAWCZE INNYCH INSTYTUTÓW

INSTYTUT GOSPODAHKI KOMUNALNEJ

Instytut Gospodarki Komunalnej z siedzibą w Warszawie jest placówką naukowo-badawczą Ministerstwa Gospodarki Komunalnej. W Poznaniu istnieje Zakład Wodociągów i Kanalizacji przy ul. Drzymały 24. Placówka ta wywodzi się z przedwojennego Oddziału Wodnego Państwowego Zakładu Higieny w Poznaniu, powstałego w roku 1937, który prowadził obecny kierownik zakładu - doc. dr Stanisław Kołaczkowski. W Polsce Ludowej oddział uruchomiono w roku 1945 i działał on w ramach Państwowego Zakładu Higi eny 4. W roku 1952 został utworzony w Poznaniu przez Instytut Gospodarki Komunalnej Zakład Ochrony Wód, przemianowany później na Zakład Techniki Sanitarnej, a w roku 1961 na Zakład Wodociągów i Kanalizacji. W obecnym budynku, który został znacznie rozbudowany, zakład mieści się od roku 1954. Zasadnicza działalność zakładu do roku i960 sprowadzała się do zagadnienia ochrony wód przed zanieczyszczeniem. W tym zakresie prowadzono badania rzek, opracowywano metody oczyszczania ścieków, szczególnie przemysłowych, opiniowano projekty wodno-ściekowe i wszelkie inne związane z ochroną wód. Zbadano wody całego dorzecza Odry z Wartą i Notecią oraz

W latach 1951-1952 działał w Poznaniu Wojewódzki Komitet Ochrony Wód.

4*

Antoni J. Przestalskiwiele rzek przymorza i przeprowadzono wiele badań i studiów z zakresu oczyszczania ścieków przemysłowych (szczególnie z cukrowni, garbarni itp.)b. Obecnie ochroną wód zajmuje się Instytut Gospodarki Wodnej. Zadania zakładu dotyczą przede wszystkim zagadnień zaopatrzenia ludności w wodę i odprowadzenia ścieków sanitarnych. Zakład posiada następujące pracownie: hydrobiologiczno-limnologiezną, technologii i uzdatniania wody, oczyszczania ścieków, bakteriologiczną, utylizacji odpadków, sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, energetyki i elektroniki, konstrukcyjną, hydrogeologii i ujęć wód podziemnych oraz ekonomiki wodociągowo-kanalizacyjnej. W Poznaniu i Krakowie zakład posiada ośrodki badawcze w skali technicznej przy wodociągach miejskich. Zakład zatrudnia pięćdziesiąt jeden pracowników.

PAŃSTWOWY INSTYTUT HYDROLOGICZNO-METEOROLOGICZNY

Państwowy Instytut Hydrologiczno- Meteorologiczny podlega Centralnemu Urzędowi Gospodarki Wodnej. Oddział Instytutu w Poznaniu obejmuje swym zasięgiem obszar ok. 66 tys. km 2 dorzecza Warty i dolnej Odry, wchodząc częściowo na tereny siedmiu województw. Oddział poznański mieści się przy ul. Dąbrowskiego 174/176. Działalność rozpoczął w maju 1945 roku. Obecna siedziba została wybudowana w roku 1958. Oddział prowadzi następujące sekcje: hydrologii ogólnej, hydrologii stosowanej, prognoz hydrologicznych, hydrologicznych opracowań statystycznych, meteorologii, administracyjną. Przy oddziale działa również lotniskowe biuro prognoz w Poznaniu i lotniskowe biuro informacyjne w Łodzi. Sekcji hydrologii ogólnej podlega 710 stacji hydrologicznych (stacje wodowskazowe, limnigraficzne, batymetryczne, temperatury wód powierzchniowych, badawcze nad zarastaniem rzek, wód gruntowych, temperatury wód gruntowych, ewaporymetryczne ). Sekcja meteorologii opiera się na badaniach 456 stacji meteorologicznych (klimatologicznych, opadowych, ostrzegawczo-kolejowych). Ponadto oddziałowi podlegają: stacje synoptyczne, agrometeorologiczne, 2 stacje badań skażeń radioaktywnych oraz posterunki sygnalizacyjne. Duże znaczenie dla rolnictwa ma sieć posterunków fenologicznych (około 1200), przekazujących spostrzeżenia z zakresu fitofenologii (kwitnienia i dojrzewania poszczególnych roślin) oraz zoofenologii (np. terminy przylotu i odlotu różnych gatunków ptaków, pojawianie się pszczół, żab itp.). Do zadań Instytutu należy prowadzenie obserwacji i pomiarów oraz studiów i badań naukowych nad zjawiskami i procesami zachodzącymi w hydroi atmosferze, organizowanie stałej służby prognoz pogody dla komunikacji drogowej i powietrznej, służby informacyjno-ostrzegawczej dla żeglugi i przeciwpowodziowej, opiniowanie projektów technicznych i gospodarczych ze stanowiska hydro- i meteorologicznego, opracowywanie wniosków dotyczących racjonalnego wykorzystania wód i elementów klimatycznych, opracowywanie i publikowanie wyników badań oraz prac naukowych. Instytut udziela również informacji niezbędnych dla rolnictwa, leśnictwa, budownictwa, szkół wyższych i innych instytucji i jednostek gospodarczych. Oddział poznański zatrudnia 120 pracowników (z tego około 70 w Poznaniu).

Kierownikiem jest mgr inż. Zbigniew Pasławski.

5 Zakład zorganizował i prowadził przez trzy lata badania rzek granicznych wspólnie ze specjalistami z NRD.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1963.07/09 R.31 Nr3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry