A N E K S III

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1962.01/03 R.30 Nr1

BUDŻET MIASTA POZNANIA NA ROK 1962 1. DOCHODY I WYDATKI ZBIORCZEGO BUDŻETU MIEJSKIEGO* (według podstawowych źródeł dochodów i głównych rodzajów zadań w milionach złotych)

Wydatki Dochody inwesty - bieżące cTIne Razem Dochody ogółem 993 979 Wydatki ogółem 708 389 285 590 993 979 I. Dochody z gospodarki własnej Rady Narodowej m. Poznania 816 333 1. Finansowanie przedsiębiorstw I W tym: i jednostek gospodarki narodowej 220 381 199 374 419 755 , l. Podatek obrotowy od przedsiębiorstw go- 2. Oświata i wychowanie 177 195 41 154 218 349 spodarki narodowej 90 819 3. Szkolnictwo wyższe 120 -- 120 2. Wpłaty z zysku przedsiębiorstw gospodarki 4. Kultura i sztuka 34 009 6 672 40 681 narodowej 261 708 5. Ochrona zdrowia 224 442 20 916 245 358 3. Różne wpłaty przedsiębiorstw i jednostek 6. Kultura fizyczna i turystyka 3 026 3 260 6 286 gospodarki narodowej 149 355 7. Świadczenia społeczne 12 062 4 214 16 276 4. Wpłaty przedsiębiorstw, jednostek i zakła- 8. Administracja publiczna 30 124 - 30 124 dów świadczących usługi socjalne i kulturalne 22 790 9. Środki rezelWowe 7 030 10 000 17 030 5- Podatki i opłaty z gospodarki nieuspołecznionej 163 221 6. Podatki i opłaty od ludności 104 569 7. Różne dochody 23 871 8. Przelewy - II. Dochody z gospodarki zarządzanej centralnie 46 326 III. Dotacja dla budżetów terenowych 131 320 !

Dochody i wydatki nie obejmują rozliczeń międzybudżetowych (w milionach złotych)

Dochody Wydatki z gospo- dotacja Dzielnica darki celowa dotacja z gospodar ki zarządza - na budo- wyrów- ogółem bieżące inwestyogółem wnictwo własnej nej cen- nawcza cyjne tralnie mieszkaniowe 1 Ogółem zbiorczy budżet miasta * 993 979 816 333 46 326 131 320 993 979 708 389 285 590 Grunwald 55 919 55 223 696 - 55 919 55 314 605 Jeżyce 50 384 49 428 966 - - 50 384 49 484 900 N owe Miasto 34 668 33 806 862 - - 34 668 32 595 2 073 Stare Miasto 56 926 55 128 l 798 - 56 926 55 971 955 Wilda 35 932 34 794 l 138 - 47 432 46 860 572 Razem: 233 829 228 369 5460 - 245 329 240 224 5 105 Jednostkowy budżet miejski 760 150 587 964 40 866 131 320 748 650 468 165 280 485

*Bez rozliczeń międzybudżetowychiD .

Spra wozdania

3. INWESTYCJE (w milionach złotych)

Plan 1961 r. Plan 1962 r.

w tym: w tym: Wyszczególnienie ro boty ro boty ogółem budowla- ogółem budow lano-mon- no-montażowe taż owe Inwestycje ogółem 347,4 290,7 376,8 312,0 Wydział Przemysłu 13,0 9,7 14,1 9,2 " Budownictwa 4,4 1,0 3,4 1,0 Handlu 12,0 6,6 13,0 5,3 " Gospodarki Komunalnej 1 Mieszkaniowej 65,7 50,3 71,4 57,2 Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych 140,2 135,5 162,2 157,2 Inspektorat Oświaty 68.2 60,0 61,2 51,2 Wydział Kultury 10,7 8,7 7,1 3,8 " Zdrowia i Opieki Społecznej 23,6 16,0 25,4 16,0 Poznański Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki 2,7 2.4 3,9 3,0 Rezerwa 6,9 3,4 10,0 3,9 Nie objęte limitem 5,1 4,2

POZNANIOWI PRZYBĘDĄ DWA NOWE POMNIKI

Na początku 1961 r. Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej powziął decyzję budowy pomnika wybitnego polskiego rewolucjonisty - Marcina Kasprzaka, którego życie związane jest z Poznaniem.

Powołano do życia Komitet Budowy Pomnika Marcina Kasprzaka. Przewodniczącym komitetu wybrany został przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych - Maksymilian Bartz, zastępcą przewodniczącego - sekretarz Prezydium Rady Narodowej miasta Poznania Czesław Adamski, sekretarzem - konserwator zabytków miasta Poznania - Henryk Kondziela. Komitet zajął się sprawą projektu pomnika oraz jego otoczenia. Zwrócono się do pięciu rzeźbiarzy poznańskich: Edwarda Haupta, Anny Krzymańskiej i Ryszarda Skupina, Jerzego Sobocińskiego, Józefa Stasińskiego (współpracującego w tym zadaniu z mgrem inż. arch. Jerzym Buszkiewiczem), i Józefa Kopczyńskiego (współpracującego z inż. arch. Jerzym Skrobackim) . Artyści wykonali zamówione prace. Poza zamówieniem dodatkowo złożono dwie prace. Wykonali je artyści: Anna Krzymańska i Ryszard Skupin (ten zespół autorów wykonywał również pracę zamówioną) i Jan Jakub. Projekty pomnika i jego modele w skali l : 3 oraz makiety otoczenia stały się przedmiotem dyskusji i oceny komisji. W skład komisji oceniającej wszli trzej rzeźbiarze - członkowie Rady Artystycznej Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków pochodzący spoza środowiska poznańskiego, czterej przedstawiciele komitetu budowy pomnika oraz przedstawiciel Głównego Architekta Miasta.

Komisja zebrała się na posiedzeniu 10 października 1961 r. i wybrała do realizacji jeden z dwu projektów wykonanych przez Annę Krzymańską i Ryszarda Skupina.

Wysoką ocenę uzyskał również drugi projekt tych autorów. Podkreślano jego bardzo interesujące walory rzeźbiarskie oraz oryginalne rozwiązanie cokołu. Komisja wypowiadała się również z uznaniem o pracy Jerzego Sobocińskiego, w której podobało się szczególnie rozwiązanie otoczenia pomnika. [Pomnik będzie postawiony w parku Kasprzaka. Park od strony ulicy Głogowskiej i narożnika Berwińskiego ulegnie pewnej przebudowie w związku z planowanym i koniecznym już poszerzeniem ulicy Głogowskiej. Będzie on nieco "okrojony", a obecny mur parkowy zostanie rozebrany. Przewiduje się też przebudowę i poszerzenie wejścia do parku. Prace nad przebudową ulicy Głogowskiej będą rozpoczęte na początku r. 1962. Praca rzeźbiarzy powinna zakończyć się w drugim kwartale 1962 r. Wtedy gotowy model postaci w skali l: l przekazany zostanie zakładom odlewniczym. Odlew .postaci w brązie powierzony zostanie tym samym zakładom, które wykonały pomnik A. Mickiewicza - Gliwickim Zakładom Urzą- Projekt Anny Krzymańskiej i Ryszarda Skupina wybrany przez Komitet Budzeń Technicznych im. Teodora Lelka. dowy Pomnika Prace montażowe części kamiennej, tj.

cokołu, wykona Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Elewacyjnych. Projekt wstępny otoczenia pomnika przekazany zostanie władzom miasta, które zlecą opracowanie projektu techniczno-roboczego, uwzględniającego przebudowę ulicy Głogowskiej i zajmą się realizacją.

W dniu 27 grudnia 1963 r. obchodzić będziemy 45 rocznicę wybuchu powstania wielkopolskiego 1918/19 r. W kwietniu 1961 r. kierownictwo wojewódzkiej organizacji partyjnej wystąpiło z inicjatywą upamiętnienia powstania wielkopolskiego budową pomnika powstańców wielkopolskich. W czerwcu 1961 r. powołano Społeczny Komitet Budowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich 1918/19. Przewodniczącym komitetu został działacz społeczny - b'ranciszek Nowak. W skład komitetu wchodzą przedstawiciele partii, organizacji społecznych i stowarzyszeń, placówek kulturalnych i weterani powstania wielkopolskiego. Komitet wyłonił dwie komisje: Organizacyjno-Techniczną i Historyczno- Propagandową. Komitet rozpisał ogólnopolski konkurs dla rzeźbiarzy na projekt pomnika. Sekretarzem konkursu wybrano poznańskiego rzeźbiarza Czesława Woźniaka. Termin zamknięcia konkursu oznaczono na dzień 15 kwietnia 1962 r. U stalono już lokalizację pomnika. Pomnik Powstańców Wielkopolskich ma stanąć w rozwidleniu ulic Gwardii Ludowej i Marchlewskiego, obok ulicy nazwanej imieniem powstańczego bohatera Franciszka Ratajczaka, w niedalekim sąsiedztwie nowej szkoły imienia Powstańców przy ul. Powstańców Wielkopolskich (dawn.

Sprawozdania

Projekt usytuowania pomnika w Parku im. M. Kasprzaka według Jerzego Sobocińskiego

Projekt usytuowania pomnika w Parku im. M. Kasprzaka według Anny Krzymańskiej i Ryszarda Skupina

Artyleryjska), o krok od gmachu dawnego arsenału, gdzie powstańcy zaopatrywali się w broń. Komisja Organizacyjno-Techniczna zajmuje się również gromadzeniem funduszy na budowę. Źródłem ich są ofiary społeczne. Prezydia Rady Narodowej miasta Poznania oraz Wojewódzkiej Rady Narodowej przekażą na ten cel większe kwoty, dopomoże również Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy.

Komisja Historyczno- Propagandowa zajmuje się popularyzacją historii powstania wielkopolskiego. Wydana zostanie wkrótce popularnonaukowa praca dra Stanisława Kubiaka zatytułowana O powstaniu wielkopolskim 1918/19. Praca ta rozpocznie serię wydawnictw broszurowych o dużych nakładach. Komitet budowy pomnika zamierza w tych wydawnictwach, z których dochód przeznaczony zostanie na budowę, ukazać ciekawsze fragmenty powstania, barwne epizody walk, niektóre postacie przywódców i uczestników.

Hanna Kucza

40-LECIE ZWIĄZKU NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO W WIELKOPOLSCE

Dwudniowe uroczystości związane z obchodem 40-lecia Związku Nauczycielstwa Polskiego w Wielkopolsce rozpoczęły się w Poznaniu 26 listopada 1961 r. uroczystą akademią w auli Uniwersytetu A. Mickiewicza z udziałem blisko 800 nauczycieli i zaproszonych gości z Poznania i Wielkopolski. Oprócz tego na akademię przybyli m.in. sekretarz Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Poznaniu Stefan Olszowski, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu Franciszek Szczerbal, wiceprzewodnicząca Prezydium Rady Narodowej m. Poznania Władysława Klawiter, prezes Zarządu Głównego ZNP Józef Kwiatek, przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Związków Zawodowych Maksymilian Bartz oraz konsul ZSRR w Poznaniu Iwan Skaczkow. Otwarcia uroczystości dokonał prezes Zarządu Okręgu ZNP w Poznaniu Marian Walczak, powołując przedstawicieli władz i wybitnych działaczy wielkopolskiego okręgu ZNP do stołu prezydialnego. Przewodnictwo akademii poruczono Józefowi Kwiatkowi.

Jako jeden z pierwszych przemówienie powitalne w imieniu komitetów Wojewódzkiego i Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Komitetu Wojewódzkiego Stronnictwa Demokratycznego, Wojewódzkiej Rady Narodowej i Rady N arodowej miasta Poznania, oraz w imieniu całego społeczeństwa Wielkopolski wygłosił przewodniczący Prezydium WRN Franciszek Szczerba!. Przekazał on na wstępie najserdeczniejsze pozdrowienia i życzenia 22-tysięcznej rzeszy nauczycieli i wychowawców województwa poznańskiego. "Związek Nauczycielstwa Polskiego - mówił następnie Franciszek Szczerbal - kontynuując w okręgu poznańskim pracę powstałego w r. 1920 Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, pierwszej radykalnej i postępowej organizacji nauczycielstwa na ziemi poznańskiej, już w trudnych warunkach okresu międzywojennego ugruntował swój autorytet i znaczenie wśród postępowego nauczycielstwa wielkopolskiego, wbrew atakom ze strony kleru, wbrew atakom ze strony endeckich szowinistów i sanacyjnych mocarstwowców, tworzących w tym czasie własne tzw. chrześcijańsko-narodowe organizacje nauczycielskie. Tu z Poznania działalność Związku promieniowała w początkowym okresie na Pomorze, wciągając do nowo powstających ognisk tamtejszych nauczycieli. "Ofiarna praca i bezkompromisowa postawa działaczy Związku Nauczycielstwa Polskiego zjednywała Związkowi coraz więcej członków spośród nauczycieli społeczników, rozumiejących potrzebę walki o szkołę jednolitą, o szkołę wysoko zorganizowaną w mieście i na wsi, o prawo do wiedzy dla wszystkich ludzi pragnących się uczyć, o prawo do życia i nauczania dla wszystkich nauczycieli, wychowawców nowego pokolenia. "Każdemu z nas, którzy pamiętamy tamte czasy, znane są szykany, z jakimi spotykał się wówczas postępowy nauczyciel, szykany, które kończyły się najczęściej

Sprawozdaniapozbawieniem pracy, karnym przeniesieniem na tereny odległych województw, przedwczesnym przeniesieniem w stan spoczynku, a nierzadko aresztowaniem i więzieniem. "W tym właśnie trudnym okresie wysuwane przez Związek Nauczycielstwa Polskiego hasła upowszechnienia oświaty, podniesienia stopnia organizacyjnego szkół, uwolnienia szkół i nauczycieli od wpływów klerykalnych i endeckiego wstecznictwa, podniesienia kwalifikacji nauczycieli oraz walki o poprawę ich sytuacji materialnej, znajdowały głębokie poparcie klasy robotniczej oraz żywy oddźwięk wśród nauczycielstwa, przyciągając z każdym rokiem nowych członków do Związku". "Oświata i wychowanie · - mówił dalej Franciszek Szczerbal - o które w okresie między dwoma wojnami walczyła klasa robotnicza i jej partia, o które walczyło postępowe nauczycielstwo skupione w szeregach Związku Nauczycielstwa Polskiego, stały się w Polsce Ludowej troską całego narodu, stały się troską jego partii i rządu, postępowy zaś nauczyciel mógł wyzwolić całą siłę swego patriotycznego serca i umysłu, rnógł kształtować charaktery i umysły swych uczniów zgodnie z prawdami nauki wolnej od obskurantyzmu i tendencyjności, mógł zaszczepiać młodemu pokoleniu naukowy, marksistowski światopogląd, uczyć go oddania się sprawie socjalizmu, wychowywać w duchu patriotyzmu i internacjonalizmu. ,.Minione 17 lat pokazało, że wielkopolscy nauczyciele i wychowawcy pod przewodem partii, zjednoczeni w swoim Związku konsekwentnie realizowali te założenia. Nauczyciel poznański nie zamykał się w murach swojej szkoły, działał i działa on w organizacjach politycznych i społecznych, pracuje w organach władzy ludowej. W samych radach narodowych i ich komisjach czynnie pracuje 1402 nauczycieli, ponad 2 tysiące nauczycieli pracuje w kółkach rolniczych, a z górą 9000 w różnego rodzaju organizajach społecznych i komitetach Frontu Jedności N arodu. Praktycznie więc nie ma takiej dziedziny życia społecznego i politycznego w naszym województwie, gdzie nie działaliby nauczyciele. Ta społeczna aktywność nauczycieli zaskarbiła im ogromny autorytet i powszechny szacunek. "Wiele już zrobiliśmy, aby poprawić warunki pracy nauczyciela. Świadczą o tym nowe szkoły i internaty, nowe boiska i place zabaw dla dzieci, świadczą o tym środki przekazywane corocznie przez rady narodowe na budowę i remonty szkół, na rozbudowę urządzeń szkolnych. W planie pięcioletnim na lata 1961-1965 na same tylko inwestycje szkolne województwo poznańskie przeznaczyło 761,1 min. złotych, a miasto Poznań - 366 min. złotych, czyli dwukrotnie więcej niż w poprzednich pięciu latach". "Oceniając dzisiaj 40-letni dorobek pracy Waszego Związku w województwie poznańskim - powiedział na zakończenie Fr. Szczerbal - możemy śmiało powiedzieć, że praca ta przyniosła korzyści klasie robotniczej naszego województwa i pracującej wsi wielkopolskiej". Z kolei referat pt. Z kart historii Związku NauczYcielstwa Polskiego w Wielkopolsce wygłosił prezes Zarządu Okręgu ZNP Marian Walczak. Po referacie przewodniczący akademii odczytał życzenia i telegramy jakie wpłynęły m. in. od przewodniczącego Centralnej Rady Związków Zawodowych Ignacego Logi-Sowińskiego, prezesa Polskiej Akademii Nauk - prof. Tadeusza Kotarbińskiego i wielu innych. Życzenia od ministra oświaty złożył dyrektor Wojciech Pokora. N astępnie Zjazd uchwalił teksty telegramów do Władysława Gomułki, Aleksandra Zawadzkiego i Józefa Cyrankiewicza, w których uczestnicy akademii zapewniają kierowników partii i rządu o swej niewzruszonej woli realizowania uchwał VII Plenum KC PZPR. Przemawiał także konsul ZSRR w Poznaniu Iwan Skaczkow, który przekazał nauczycielom wielkopolskim serdeczne pozdrowienia od nauczycieli radzieckich. Przed zakończeniem części oficjalnej dokonano dekoracji odznaczeniami państwowymi i związkowymi: 48 nauczycieli otrzymało odznaczenia państwowe, 84 nauczycielom wręczono złote odznaki ZNP, ponad 40 nauczycieli udekorowano Honorowymi Odznakami miasta Poznania.

W godzinach popołudniowych w Bibliotece im. E. Raczyńskiego nastąpiło otwarcie wystawy obrazującej historię ZNP w Wielkopolsce w lata>c'h międzywojennych i w latach okupacji oraz osiągnięcia w Polsce Ludowej. Otwarto również wystawę twórczości malarskiej nauczycieli. W drugim dniu uroczystości zostały wygłoszone dwa referaty. Prezes Zarządu Głównego ZNP doc. dr Józef Kwiatek wygłosił referat pt. Rola i udział nauczycielstwa polskiego w przygotowaniu i realizacji reformy, a prof. dr Zdzisław Kaczmarczyk referat pt. Problem niemiecki najważniejszym problemem pokoju światowego. W uchwalonej na zakończenie obrad rezolucji nauczyciele stwierdzają m. in.: "Czujemy się w pełni spadkobiercami i kontynuatorami postępowej tradycji, jaką na Ziemi Wielkopolskiej w przeszłości historycznej, w trudzie i nieustannej walce z siłami wstecznictwa zapoczątkowali nasi aktywiści i działacze związkowi. "Idea szkoły świeckiej oddzielonej od wierzeń religijnych jako sprawy prywatnej każdego obywatela oraz idea wysoko zorganizowanej szkoły jednolitej, zapewniającej wszystkim dzieciom na wsi i w mieście sprawiedliwe warunki kształcenia się i społecznego' awansu, spełniała przez cały międzywojenny okres dla naszego aktywu związkowego na terenie Wielkopolski rolę drogowskazu, który w mionionych 40 latach pozwolił naszej organizacji zawodowej zapuścić głęboko korzenie i przyciągnąć kilkutysięczną rzeszę nauczycieli-wychowawców i pracowników oświaty. "Konkretne i poważne zadania postawiło nam ostatnie VII Plenum KC PZPR, poświęcone sprawom oświaty i wychowania. Zacieśnienie więzi szkoły z życiem, unowocześnienie metod nauczania i wychowania, podniesienie jakości i wydajności pracy, uzupełnienie naukowo-pedagogicznych kwalifikacji kadr nauczycielskich - oto główne postulaty nałożone na szkołę i wszystkich jej sojuszników przez Plenum KC PZPR, a usankcjonowane prawnie ustawą sejmową o rozwoju systemu oświaty i wychowania. "Chcemy być konsekwentnymi szermierzami rewolucji kulturalnej postępu społecznego, jakimi byli liczni związkowcy na Ziemi Wielkopolskiej w minionym 40-leciu istnienia naszej organizacji na tym terenie.

"Jesteśmy głęboko przekonani, że wnosząc swój twórczy, wypływający z najszlachetniejszych pobudek wkład w wychowanie nowego człowieka, w budowę socjalizmu w naszej Ludowej Ojczyźnie, tym samym umacniamy siły pokoju na całym świecie, że walcząc nieugięcie i ofiarnie o zbudowanie mocnych i niezwyciężonych fundamentów socjalizmu w naszym kraju, podążamy ku lepszemu jutru mas pracujących narodu polskiego, a ludzkości wykuwamy największy jej skarb na ziemi - trwały pokój".

Ireneusz

Soliński

40-LECIE PAŃSTWOWEJ SZKOŁY PIELĘGNIARSTWA W POZNANIU

Dzień 12 listopada 1961 r. był prawdziwym świętem polskich pielęgniarek; w tym dniu przybyło do Poznania ponad 300 absolwentek poznańskiej Państwowej Szkoły Pielęgniarstwa, aby wziąć udział w uroczystościach obchodu 40-lecia istnienia tej zasłużonej placówki. Na jubileusz naj starszej i pierwszej w kraju świeckiej szkoły pielęgniarek przybyło także liczne grono wybitnych lekarzy, przedstawicieli

9 Kronika Miasta Poznania l

Sprawozdaniawładz partyjnych i państwowych z wiceministrem zdrowia i opieki społecznej doc. drem Feliksem Widy-Wirskim na czele. Zjazd składał się z dwóch części: "jubileuszowej", pełnej życzeń, wspomnien, kwiatów, gratulacji, wielu serdecznych i wzruszających momentów oraz z części roboczej, poświęconej omówieniu głównych problemów zawodu pielęgniarskiego doby współczesnej. O roli, jaką spełnia pielęgniarka w polskim systemie służby zdrowia i znaczeniu, jakie społeczeństwo nasze przywiązuje do kierunków dalszego rozwoju tego zawodu, mówili na zjeździe przedstawiciele władz i goście: wiceminister zdrowia i opieki społecznej doc. dr Feliks Widy- Wirski, zastępca przewodniczącego Prezydium Rady Narodowej m. Poznania - Władysława Klawiter, zastępca przewodniczącego Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - mgr Tadeusz Kwaśniewski, prorektor Akademii Medycznej w Poznaniu prof. dr Aleksander Zakrzewski, przewodnicząca Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża dr Irena Domańska i inni. Wszyscy mówcy podkreślali z naciskiem, że dalsza poprawa polskiego lecznictwa, jego rozwój, jest w ogromnej mierze uzależniony od postawy pielęgniarek. Podniesienie poziomu dydaktycznego w szkołach pielęgniarskich i wzrastająca specjalizacja w tym zawodzie - podkreślano - nie dadzą jednak oczekiwanych rezultatów, jeżeli nie nastąpi równocześnie stabilizacja i poprawa warunków zawodu pielęgniarskiego w Polsce. O wysiłkach, jakie poczyniło w tej dziedzinie kierownictwo resortu zdrowia, poinformował na zjeździe wiceminister Widy- Wirski. Wskazał on równocześnie na fakt, że poprawa warunków pracy i życia pielęgniarek, a zwłaszcza przydziały mieszkań itp., winna znajdować się stale w centrum uwagi rad narodowych. Obecni na zjeździe przedstawiciele prezydiów rad narodowych przyrzekli uwzględnić szerzej postulaty pielęgniarek. Charakterystycznym zjawiskiem dla poznańskiego zjazdu była niezwykle serdeczna atmosfera i wprost manifestacyjne uznanie, jakim cieszy się w naszym kraju poznańska Jubilatka. Wyrazem tego uznania były dziesiątki wiązanek kwiatów, odznaczeń, nagród pieniężnych i rzeczowych, zarówno dla pielęgniarek-absolwentek szkoły, jak i dla personelu oraz wychowawców, którzy stanowili pierwszą kadrę pedagogiczną, a także dla nauczycieli rozwijających obecnie zasłużoną dla społeczeństwa placówkę. Wielkim wyróżnieniem dla szkoły była Honorowa Odznaka WRN "Za zasługi w rozwoju województwa", którą Szkoła Pielęgniarstwa otrzymała jako pierwsza szkoła w Wielkopolsce. Odznaczenia dla zasłużonych pracowników szkoły przyznał resort zdrowia; m. in. odznakę "Za wzorową pracę w służbie zdrowia" otrzymała obecna dyrektorka szkoły, mgr Anna Dardzińska. Zarząd Główny PCK, poszczególne kliniki i szpitale, prezydia rad narodowych, kierownictwo kolejowej służby zdrowia i inne instytucje ufundowały wiele nagród pieniężnych, rzeczowych i książkowych. Dzieje szkoły przypomniała w referacie zjazdowym absolwentka Teresa Figas- Maciejewska. Szkoła powstała 21 czerwca 1921 r. z inicjatywy Zarządu Okręgu PCK, przy współpracy i pomocy finansowej amerykańskiego Czerwonego Krzyża.

Nazwa jej - "Wyższa Szkoła Pielęgniarska", a zwłaszcza zakres kształcenia - nie miały pełnego uzasadnienia; przyjmowano kandydatki po ukończeniu jedynie 6 klas ówczesnej szkoły ogólnokształcącej lub z równorzędnym wykształceniem.

Szkoła poznańska napotkała już na początku istnienia na trudności w organizowaniu praktyk dla swych wychowanek ze strony poznańskich szpitali, zatrudniających podówczas jedynie zakonnice. Warto wspomnieć, że pierwsze lody przełamał szpital DOKP. Pierwszą polską dyrektorką szkoły została Zofia Łazarewiez, po niej obejmowały kolejno dyrekcję: D. Skorupa, C. Rabowska, dr Makowska, I. Radajewska, M. Wilkońska. W r. 1927 rozszerza się zasięg praktyk pielęgniarskich na Szpital Przemienienia Pańskiego, Klinikę Ortopedyczną i Wojskowy Szpital Okręgowy.

Do r. 1932 szkoła utrzymuje się z dotacji PCK i ofiarności społeczeństwa, po czym przechodzi na budżet centralny ZG PCK, co wywiera wpływ na jej profil, organizację i plan pracy. W cztery lata później zarządzeniem Ministerstwa Opieki Społecznej ustala się jednolity program nauczania. W tym czasie kieruje szkołą dyr. Anna Martin, z której inicjatywy rozpoczęto późniejszą budowę własnego gmachu szkolnego. Na rok przed wybuchem II wojny światowej szkoła zajmuje 4 piętra w domu mieszkalnym przy ul. Grottgera, wtedy też powstaje internat przy ul. Chełmońskiego. Uczennice zyskują "prawo obywatelstwa" we wszystkich placówkach leczniczych Poznania i odbywają tam praktyki. W grudniu 1938 r. w szkole wielkie święto: otrzymuje ona nowy, doskonale wyposażony budynek przy ul. Wały Leszczyńskiego 28. Jest to - jak nazywają ten gmach uczennice - prawdziwy "szklany pałac" (zburzony przez Niemców w czasie bombardowania). W Polsce Ludowej szkoła otwarła podwoje w ciasnym domu przy ul. Podgórnej w r. 1946. W r. 1950 przejmuje szkołę resort zdrowia. Wprowadzone zostają nowe metody kształcenia, zwraca się uwagę na wychowanie obywatelskie, prace społecznie użyteczne, rozwijają działalność organizacje młodzieżowe, zespoły artystyczne. Szkoła otrzymuje internaty przy ul. Zamkowej i Mickiewicza. W r. 1953 znów przeprowadzka; teraz szkoła otrzymuje własny gmach przy ul. WaJ ki Młodych z internatem, salami wykładowymi i świetlicą. Stale wzrasta poziom nauczania poznańskiej szkoły tak, że Ministerstwo Zdrowia nadaje jej prawo przyjmowania kandydatek z pełnym średnim wykształceniem. Krystalizuje się kadra wykładowców, powstają komitety rodzicielski i opiekuńczy. W latach 1956-1960 obowiązki dyrektorki szkoły pełni po raz drugi Małgorzata Wilkońska, absolwentka tej uczelni i długoletnia wychowawczyni kadr pielęgniarskich, a w r. 1961 dyrekcję szkoły przejmuje mgr Anna Dardzińska. Obecny program nauczania obejmuje trzy grupy przedmiotów: wiedzę o człowieku zdrowym i chorym, wiedzę o środkach działania i naukę zawodu. Zajęcia teoretyczne odbywają się w gmachu szkolnym, a praktyczne w klinikach poznańskich i w otwartych placówkach leczniczych. Ponad 8ft/o uczennic korzysta ze stypendiów mieszkaniowych i żywnościowych, nauka jest bezpłatna. W latach 1921-1939 opuściło szkołę 300 absolwentek, a w Polsce Ludowej - 914. Obecnie kształci się 120 pielęgniarek. Szkoła stanowi równocześnie bazę dla różnego rodzaju kursów dokształcających, punktu konsultacyjnego, studium nauczycielskiego. Jest wartościową i ważną kuźnią średniego personelu medycznego. Podstawę do dyskusji roboczej części zjazdu stanowił referat mgr Zofii N orsztyńskiej. dyrektorki Kolejowej Szkoły Pielęgniarskiej na temat Głównych problemów zawodu pielęgniarskiego. J ak stwierdził w podsumowaniu dyskusji wiceminister F. Widy- Wirski, postulaty wysunięte na poznańskim zjeździe będą rozważone przez resort zdrowia w celu znalezienia najlepszych sposobów ich rozwiązania.

Aleksander

Nowak

WYDARZENIA W POZNANIU W ROKU 1961

Część I

STYCZE3ST

Z. 1. Delegacja Komitetu Centralnego Komunistycznego Związku Młodzieży (ZSRR) gościła w Poznaniu. 7. 1. W Teatrze Polskim odbyła się uroczysta akademia z okazji lO-lecia działalności Polskiego Towarzystwa Turystyczno- Kraj oznawczego. 3. 1. Powołano poznański Uniwersytet Kultury.

10. 1. w auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza odbył się koncert symJtoniczny orkiestry "Gewandhaus" z Lipska pod dyr. prof. Konwitsehny'ego.

12. 1. wieczór autorski Jarosława Iwaszkiewicza w ramach Czwartku Literackiego w pałacu D ziałyńskich.

9* 13. 1.

15. 1.

19. 1.

22. 1.

Sprawozdania

Dom Kultury Zakładów Przemysłu Gumowego "Stomil" pierwszym w Poznaniu dzielnicowym ośrodkiem kultury. W Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych otwarcie wystawy malarstwa Stanisławy Stelmaszewskiej - Panasowej Włodzimierza Panasa .

Krajowa konferencja psychologów i lekarzy, poświęcona problemom psychologii i rehabilitacji inwalidów. Orkiestrą symfoniczną poznańskiej Państwowej Filharmonii dyrygował Ro berto Benzi.

Z okazji 100. rocznicy urodzin Ignacego Paderewskiego premiera Manru w Operze im.

St. Moniuszki.

LUTY

Połączenie Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego z Towarzystwem im. H. Wieniawskiego pod nazwą "Poznańskie Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego". Wojewódzki Walny Z'jazd Filatelistów.

Poeta Władysław Broniewski wziął udział w cyklu wieczorów autorskich zorganizowanych dla młodzieży. Premiera sztuki Kazimierza Barnasia pt. Apelacja Villona w Teatrze N owym.

Sesja naukowa Instytutu Ochronj' Roślin z okazji lO-lecia istnienia.

Pierwszą giełdę spożywczą zorganizowało Woj ewódzkie Zj ednoczenie Przedsiębiorstw Spożywczych i Młynarskich.

9. 2. Jerzy Kierst wystąpił podczas Czwartku Literackiego w pałacu Działyńskich z wieczorem autorskim zatytułowanym "Poezja na taśmie, w druku i w rękopisie". Premiera Świętej Joanny B. Shawa w Teatrze Polskim.

Marszałek Sejmu PRL Czesław Wycech spotkał się z wielkopolskim aktywem Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Wieczór autorski Antoniego Słonimskiego w klubie "Od nowa".

Z okazji 16. rocznicy wyzwolenia Poznania Szkoła Podstawowa nr 13 otrzymała imię "Cytadelowców Poznańskich".

Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania zainaugurowało wiosenny cykl wykładów o Poznaniu. W Klubie SARP wystawa pt. "Architektura Chin".

22. 2. W zakładach pracy, organizacjach, instytucjach i jednostkach wojskowych okolicznościowe akademie z okazji 16. rocznicy wyzwolenia Poznania. W hali nr 9 MTP odbyła się z okazji 16. rocznicy wyzwolenia Poznania i 43. rocznicy powstania Armii Radzieckiej uroczysta akademia, urządzona staraniem Prezydiów: WRN i RN m. Poznania. Wzięli w niej udział m. in. przedstawiciele władz, organizacji politycznych i społecznych, oficerowie radzieccy z gen. broni G. 1. Chietagurowem na czele. Akademię poprzedziło złożenie wieńców przed pomnikiem bohaterów na stokach Cytadeli. W 16. rocznicę wyzwolenia Poznania najbardziej zasłużeni pracownicy nauki, kultury i sztuki otrzymali Nagrody Miasta poznania. Laureaci: prof. dr Gerard Labuda (nagroda w dziedzinie nauk humanistycznych); dr Antoni Swierczyński i dr Zdzisław Pazoła (nagrody w dziedzinie techniki); mgr inż. arch. Witold Milewski i mgr inż.

arch. Zygmunt Skupniewicz (nagrody w dziedzinie urbanistyki, architektury i plastyki); Jerzy Korczak (nagroda w dziedzinie literatury, publicystyki i krytyki); Zdzisław Górzyński (nagroda w dziedzinie muzyki); Stanisław Strugarek (nagroda w dziedzinie teatru, filmu, radia i telewizji); Andrzej Kandziora, Witold Jurczyk, dr Bolesław Wiewióra - nagrody młodych. 23. 2. Uczestnik walk o Poznań - ppłk Michaił Baranów wraz z ppłkiem Igorem Azjatcewem wzięli udział w spotkaniach z załogami Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, Zakładu Robót Hydro-Geologicznych, z działaczami Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, z młodzieżą studencką i z lekarzami. 26. 2. W auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza odbyła się przedwyborcza Okręgowa Konferencja Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej z udziałem 503 delegatów z Poznania. Wzięli w niej udział m. in. członek Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej minister Obrony N arodowej gen. broni Marian Spychalski i kierownik Wydziału Kultury KC PZPR - Wincenty Krasko.

3. 2.

5. 2.

6. 2.

7. 2.

8. 2.

II. 2.

17. 2.

19. 2.

20. 2.

3. 3.

6. 3.

7. 3.

MARZEC

Wieczór muzyki litewskiej w Klubie Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.

Wojewódzka akademia z okazji "Dnia Kobiet".

Zarząd Wojewódzki ZMW odwiedziła delegacja Związku Młodzieży Wiejskiej z Finlandii.

10. 3. Plenum Komitetu Wojewódzkiego PZPR obradowało nad problemem budownictwa mieszkaniowego w Wielkopolsce. Premiera komedii Plauta Kupiec w Teatrze Satyry.

,13. 3. Na 10-dndowe tournee artystyczne do Francji wyjechał Chór Chłopięcy i Męski Państwowej Filharmonii pod dyr. Stefana Stuligrosza. Minister kultury i sztuki Tadeusz Galiński uczestniczył w spotkaniach przedstawicieli środowisk twórczych Wielkopolski. 15. 3. Z okazji 15-lecia istnienia Zachodniej Agencji Prasowej odbyła się w Poznaniu dwudniowa narada z udziałem przedstawicieli prasy, instytutów naukowych i organizacji Społecznych.

Spotkanie poznańskiego aktywu z członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, ministrem spraw zagranicznych Adamem Rapackim.

Recital poetycki Tadeusza Malaka, aktora Teatru Rapsodycznego w Krakowie.

Otwarcie wystawy malarstwa rosyjskiego od XVIH do XX wieku w Muzeum Narodowym.

Wicepremier Eugeniusz Szyr dokonał uroczystego otwarcia VII Targów Krajowych - "Wiosna 1961".

Wystawa indywidualna fotografiki Maksymiliana Myszkowskiego w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych.

Występy światowej sławy śpiewaczki peruwiańskiej - Ymy Sumac.

Premiera sztuki Twaina pt. Książę i żebrak w Teatrze N owym w adaptacji Jadwigi Żylińskiej.

W Teatrze Polskim nastąpiło otwarcie Wojewódzkiej Sceny Amatora, placówki zorganizowanej przez Wojewódzki Dom Kultury oraz Związek Teatrów i Chórów Ludowych. 30. 3. Posiedzenie plenarne Komitetu Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, poświęcone zadaniom w dziedzinie rozbudowy umacniania szeregów partyjnych.

17. 3.

19. 3.

20. 3.

24. 3.

25. 3.

26. 3.

«. 4.

9. 4.

16. 4.

18. 4.

19. 4.

21. 4.

24. 4.

25. 4.

26. 4.

27. 4.

30. 4.

KWIECIEŃ

Kandydaci na posłów do Sejmu - minister Obrony Narodowej - gen. Marian Spychalski oraz kierownik Wydziału Kultury Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Wincenty Krasko na spotkaniach z wyborcami.

I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - Władysław Gomułka oraz prezes Naczelnego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego Stefan Ignar wzięli udział w spotkaniu przedwyborczym z 4000 chłopów wielkopolskich w hali nr 16 MTP. Spotkanie weteranów powstania wielkopolskiego 1918/19 r. z ministrem Obrony N arodowej gen. broni Marianem Spychalskim. Mieszkańcy Poznania głosowali na kandydatów do Sejmu PRL i na kandydatów do rad narodowych. Wystawa malarstwa Kazimierza Ostrowskiego oraz wystawa fotografiki Jarosława Stanisławskiego w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych.

Na scenie Teatru Polskiego wystąpił zespól Państwowego Leningradzkiego Teatru Miniatur pod dyr. Arkadego Rajkina, laureata Wszechzwiązkowego Konkursu Artystów Estrady. W auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza młodzież poznańska urządziła wiec solidarnościowy z walczącą Kubą. Uroczysty wieczór dla uczczenia 91. rocznicy urodzin W. 1. Lenina i 16. rocznicy podpisania układu o przyjaźni wzajemnej pomocy między Polską Związkiem Radzieckim. I Sesja nowo wybranej Wojewódzkiej Rady N aro dowej.

I Sesja Rady Narodowej m. Poznania, połączona z uroczystym ślubowaniem radnych, wyborem Prezydium Rady i komisji radzieckich. Przewodniczącym Prezydium Rady Narodowej m. Poznania wybrano Jerzego Kusiaka.

Premiera sztuki Zazdrość medycyna według powieści Michała Choromańskiego w Teatrze N owym. Podczas Czwartku Literackiego w pałacu Działyńskich wystąpił wybitny pisarz Jerzy Putrament.

Posiedzenie plenarne Komitetu Miejskiego P Z P R poświęcone ocenie kampanii do Sejmu PRL i rad narodowych w Poznaniu.

W Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych otwarto wystawę pt. "Z postępowych i rewolucyjnych tradycji Wielkopolski". na zabawach zorganizowanych w kilkunastu punktach miasta. 2. 5. W Sali Czerwonej pałacu Działyńskich poseł Wincenty Krasko, zapoznał słuchaczy z aktualnymi zagadnieniami polityki kulturalnej partii i państwa. Zmarł poeta Wojciech Bąk.

W Poznaniu gościł sekretarz Światowej Federacji Związków Zawodowych Ma Chung-ku.

IV etap Wyścigu Pokoju w Poznaniu wygrał kolarz radziecki Pietrow.

Akademia z okazji 300-lecia Prasy Polskiej. 23 dziennikarzy poznańskich wyróżnionych zostało Honorową Odznaką m. Poznania. 7. 5. W Oficerskim Klubie Garnizonowym odbyła się akademia z okazji 40. rocznicy powstań śląskich oraz 16. rocznicy wyzwolenia więźniów z hitlerowskich obozów koncentracyjnych. W Starym Ratuszu otwarto wystawę "Prasy Poznańskiej Wielkopolskiej".

3. 5. W Poznaniu obradował XII Zjazd Polskiego Związku Inżynierów Budownictwa.

Z okazji 16. rocznicy rozgromienia faszyzmu niemieckiego złożono wieńce na Cmentarzu Bohaterów na stokach Cytadeli oraz w miejscach kaźni i straceń. 11. 5. Podczas Czwartku Literackiego w sali pałacu Działyńskich, wystąpił znany dramaturg, poeta i eseista - Jerzy Zawieyski. W Teatrze Polskim wystąpił Zespół Państwowego Teatru Żydowskiego pod kierownictwem Idy Kamińskiej z dramatyzacją Metra Ezojowicza E. Orzeszkowej. 12. 5. Gościnne występy Moskiewskiego Teatru im. W. Majakowskiego.

W auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza rozpoczęto cykl koncertów pod nazwą "Poznańska Wiosna Muzyczna 1961 r." W Sali Malinowej pałacu Działyńskich odbyła się konferencja poświęcona stosunkom polsko-czechosłowackim w latach 1918-1960. Wieczór autorski Janusza Meissnera.

Spotkanie z pisarzami radzieckimi: Eugeniuszem Winokurowem cowem w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki. Wieczór poetycki Feliksa Marii Nowowiejskiego .

lO-lecie Poznańskiego Oddziału Państwowego Wydawnictwa N aukowego połączone z wystawą dorobku edytorskiego. lO-lecie Chóru "H alka" . Marszałek Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej Czesław Wycech zwiedził Poznańską Fabrykę Maszyn Żniwnych. Przegląd dorobku poznańskich amatorskich zespołów śpiewaczych.

w Zakładach Przemysłu Gumowego "Stomil" przekazano do eksploatacji nowy oddział opon rowerowych. Delegacja Czechosłowackiej Armii Ludowej z ministrem Obrony N arodowej gen. armii Bohumirem Lomskym zwiedziła Poznań i Wielkopolskę.

4. 5.

"5. 5.

6. 5.

13. 5.

14. 5.

16. 5.

20. 5.

22. 5.

24. 5.

25. 5.

26. 5.

1. 6.

3. 6.

5. 6.

B. 6.

8. 6.

10. 6.

Sprawozdania

MAJ

Techników

Feliksem

Kuźnie -

CZERWIEC

Otwarcie nowego pawilonu w poznańskiej Palmiarni.

Powołano Wielkopolski Komitet Ochrony Pomników, Walk i Męczeństwa.

Recital węgierskiego skrzypka - Denes Covacs.

Wizyta I Sekretarza Komitetu Centralnego Dymitrowskiego Komunistycznego Związku Młodzieży Bułgarii - Iwana Abodzijewa.

Inauguracyj ne posiedzenie Zespołu Poselskiego.

Otwarcie wystawy "Wielkopolskiej Sztuki Ludowej" w Muzeum Narodowym.

Otwarcie dorocznej ekspozycji prac artystów plastyków Okręgu Poznańskiego "Salon wiosenny 1961 T.

Prapremiera baletu A. Swierzyńskiego Bursztynowa panna w Operze Poznańskiej.

11. 6. Prezes Rady Ministrów - Józef Cyrankiewicz dokonał uroczystego otwarcia jubileuszowych XXX Międzynarodowych Targów Poznańskich. N a otwarcie przybył również I Sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej - Władysław Gomułka. Koncert symfoniczny z udziałem pianistki - Ireny Sijałowej, laureatki Międzynarodowego Konkursu im. R. Schumanna w Berlinie. Premiera KuglarzY - Zdzisława Skowrońskiego w Teatrze N owym.

Premiera Ondyny - Jean Giraudoux w Teatrze Polskim.

Delegacja Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego z Charkowa przybyła do Poznania.

Zamknięcie XXX Jubileuszowych Międzynarodowych Targów Poznańskich.

16. 6.

17. 6.

23. 6.

24. 6.

25. 6.

26. 6. Ambasador Republiki Indii - I.R.S. Singh spotkał się z członkami poznańskiego Koła Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Indyjskiej.

29. 6. Plenum Komitetu Miejskiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej dokonało oceny realizacji uchwał V Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

Z inicjatywy Prezydiów: Wojewódzkiej Rady Narodowej i Rady Narodowej m. Poznania w Operze Im. St. Moniuszki odbyła się uroczysta akademia zorganizowana dla nauczycieli na zakończenie roku szkolnego 1960/61. Zasłużeni nauczyciele wyróżnieni zostali odznaczeniami państwowymi, Honorowymi Odznakami m. Poznania oraz nagrodami pieniężnymi. 30. 6. Gościnny występ Niny Nowak, primabaleriny zespołu "Ballet Russe de Monte Carlo", w Operze Poznańskiej.

Zebrała: Urszula Paulówna