NORBERT KARASK1EW1CZ

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1961.10/12 R.29 Nr4

OPERA POZNAŃSKA W SEZONIE 1960/61

J-/OPIERO setna rocznica urodzin Ignacego Paderewskiego przypomniała o Manru, jednej z ciekawszych oper polskich. Wystawiona po raz pierwszy w Dreźnie 1901 r., doczekała się premier we Lwowie (1901), Warszawie (1902) i Poznaniu (1930). Po wojnie Poznań pierwszy pomyślał o włączeniu Manru do swego już i tak bogatego repertuaru oper polskich, a premiera z 12 stycznia 1961 r. stała się wielkim wydarzeniem artystycznym. Okazało się, że dzieło to doskonale wytrzymuje próbę czasu, że ma wartości wciąż aktualne, przemawiające do wyobraźni dzisiejszego odbiorcy. Swój sukces poznański Manru zawdzięcza niewątpliwie doskonałemu opracowaniu muzycznemu Zdzisława Górzyńskiego, jak również wykonawcom czołowych partii: Stanisławowi Romańskiemu (Manru), Krystynie J amroz (Ulana) i Władysławowi Malczewskiemu (Urok). Zainteresowała się też poznańskim spektaklem Opera Warszawska, która wkrótce wystawi Manru u siebie z udziałem poznańskich solistów i pod dyrekcją Zdzisława Górzyńskiego . Swą aktualność zawdzięcza Manru sile autentycznej dramaturgii, zawartej w libretcie i muzyce. Dialog ma nie tylko naturalną płynność, ale napięcie, wynikające z określonej, dramatycznej sytuacji. Dowodzi to dużego instynktu scenicznego tak autora tekstu, jak i kompozytora. Ponadto libretto Alfreda Nossiga, będące swobodną przeróbką powieści Kraszewskiego Chata za wsią, odznacza się rzadkim w operze walorem poetyckiego słowa, na co nie bez wpływu pozostaje nowe tłumaczenie oryginalnego, niemieckiego tekstu, dokonane przez Aleksandra Rymkiewicza i Wiktora Bregy. O sile wyrazu dramatu muzycznego, jakim jest Manru, decyduje jednak przede wszystkim muzyka, wyjątkowo jak na Paderewskiego jednolita i jakościowo wyrównana. To prawda, że nie jest odkrywcza i że w sensie czysto kompozytorskim nie otwiera nowych perspektyw. Narzuca się za to szczerą inwencją i ujawnia mistrzowskie opanowanie rzemiosła. Ważnym elementem wyrazu jest świetnie brzmiąca orkiestra, która zaskakuje bogactwem instrumentacyjnych pomysłów. Włączenie jej do akcji potęguje napięcie sytuacji dramatycznych, wprowadza ruch do scen zbiorowych i ożywia z natury rzeczy "rozwlekły" tok operowego dialogu. Niezawodny instynkt sceniczny kompozytora znajduje równIez wyraz w muzycznej charakterystyce postaci, doskonale skontrastowanych i psychologicznie pogłębionych. Prostota i naiwna uczuciowość wiejskiej dziewczyny Ulany zostały podkreślone równie prostą, bliską liryce ludowej melodyjnością. Natomiast odrębność świata, w jakim żyje Manru, jego odwieczna tęsknota za wolnością i niepokój zasugerowały kompozytorowi użycie od

Norbert Karaśkiewicz

miennych środków stylizacji, wśród których dominuje egzotyka węgiersko-cygańskich intonacji i rytmów. Doskonale zróżnicowana i bogata w problematykę psychologiczną jest też postać Uroka. A ponadto, jak świetnie kontrastują ze sobą momenty tragiczne i komiczne, jak ściśle łączy się z osobistym konfliktem bohaterów zbiorowy świat dwóch wrogich sobie klanów: ludzi osiadłych i wolnych, z których każdy żyje według z góry ustalonych i wzajemnie wykluczających się norm społecznych. I to właśnie rozgrywanie centralnego konfliktu na kilku płaszczyznach jednocześnie koncentruje uwagę widowni i przyczynia się do psychologicznego pogłębienia dramatu. J ego płynność, kontrasty i dramatyczną ekspresję umiejętnie też wyeksponował z orkiestry Zdzisław Górzyński. Dzięki niemu spektakl poznański był "barwny", miał znakomite tempo i rozmach. Zespół zachwycał swobodą, a jednocześnie precyzją interpretacji, jego brzmienie było zawsze szlachetne i wyrównane, mimo gwałtownych często zmian dynamicznych. Precyzja, szczególnie intonacyjna i rytmiczna, charakteryzowała również chór przygotowany przez Wiktora Buchwalda. Realistyczna inscenizacja Wiktora Bregy nie wyszła poza przeciętność, jaką przywykliśmy oglądać na naszych scenach operowych. Była więc daleko idąca poprawność - wynik dobrego rzemiosła reżyserskiego przy jednoczesnym braku wyobraźni. Poza kanony estetyki dziewiętnastowiecznego weryzmu nie wyszła również scenografia Stanisława Jarockiego. O sukcesie poznańskiego Manru zadecydowała więc wyłącznie strona muzyczna, na którą nie bez wpływu pozostała obsada solistów, a szczególnie: Romański, J amroz i Malczewski. Pomijając wykonawstwo wokalne, utrzymane na najwyższym poziomie, na uznanie zasługuje ich aktorstwo, przekonywające dzięki posługiwaniu się środkami wyłącznie operowymi. U każdego wyraz dramatyczny zawarty jest przede wszystkim w śpiewie ------ gest i ruch są tylko koniecznym i zawsze celowo użytym dopełnieniem. Przy tym każda z ról była konsekwentnie przeprowadzona, tworząc sama dla siebie niepowtarzalną kreację. Poznańska premiera Manru przywróciła naszym scenom operowym wartościową i z pewnością trwałą pozycję. Miejmy nadzieję, że na skutek coraz bardziej ożywionych kontaktów z zagranicą dzieło to znajdzie się również w repertuarze tamtejszych oper. Drugą premierą sezonu 1960/1961, która wzbudziła szerokie zainteresowanie, była Bursztynowa panna Adama Swierzyńskiego do libretta Elżbiety Darewskiej i Wiktora Bregy (10 czerwca 1961). Tak więc Poznań dostarczył znów ciekawego materiału do toczącej się u nas dyskusji wokół polskiego repertuaru operowo-baletowego. I jak zwykle w stosunku do nowego dzieła, nasuwają się z miejsca dwa podstawowe problemy: jaka jest jego aktualna przydatność sceniczna, a obok tego - jaką dzieło to przedstawia obiektywną wartość artystyczną? Spróbujmy odpowiedzieć wpierw na pytanie pierwsze. Zarówno partytura, jak i libretto dowodzą dużej kultury artystycznej twórców, co jest argumentem przemawiającym na korzyść nowo powstałego baletj. Epicka i słabo udramatyzowana trawestacja pomysłu z Dafnisa i Ch lo e, jaką jest w rzeczywistości libretto Bursztynowej panny, została w realizacji muzycznej znacznie pogłębiona od strony wyrazu i nastroju. Dramatyczną wątłość libretta ożywia bogata instrumentacja, podkreślona miejscami wyrazistą

Manru I. Paderewskiego. Scena zbiorowa z aktu I

Manru I. Paderewskiego. Scena z aktu II: Władysław Malczewski (Urok) 1 Krystyna J amroz (Ulana)

Norbert Karaśkiewicz

Manru I. Paderewskiego. Scena z aktu III: Władysław Malczewski (Urok), Henryk Kustosik (Manru) i Janina Rozelówna (Aza)

rytmiką. Muzyka może więc być pomocna dla choreografa z twórczą inwencją, inspirując go do ciekawych rozwiązań. Niestety, zabrakło w spektaklu poznańskim inwencji, która by wyszła poza ramy epickiego libretta. Stanisław Miszczyk stworzył wiele scen ładnie zakomponowanych i przeprowadzonych bezbłędnie, całość była jednak nużąca i monotonna. Nie udało się również "zatuszować" pewnych dłużyzn w samej muzyce, chwilami za mało lakonicznej i skondensowanej, Ponadto choreograf był ograniczony możliwościami samych wykonawców. Danuta Strancówna, jako Wie słana urzekała wdziękiem i lekkością tanecznej pozy.

Była to z pewnością jedna z ciekawszych kreacji, obok Władysława Milona w roli Wielosława i Edmunda Kopruckiego w roli Svena. Czuło się jednak w zespole niewystarczalność techniki, hamującej "roztańczenie" i momentami dającej o sobie znać brakiem precyzji. Natomiast z punktu widzenia czysto obiektywnych walorów dzieła trudno byłoby dopatrzeć się w nim czegoś oryginalnego. Prócz dobrze opanowanego, i to dość tradycyjnego rzemiosła nie ma w tym balecie inwencji, nie mówiąc już. o nowatorstwie. Kompozytor posługuje się pewnymi formułami, których działanie dramaturgiczne zostało od dawna sprawdzone. Formuły, pozbawione jednak wewnętrznej potrzeby wyrazu, brzmią fałszywie, nie przekonują i nie przemawiają do wyobraźni. Dlatego aktualność baletu Swierzyńskiego wydaje się względna, pozbawiona cech trwałości. Dopóki jednak nie mamy baletów oryginalnych, skazani jesteśmy na dobre rzemiosło, czego przykładem jest Bursztynowa panna. Staranne przygotowanie premiery od strony choreograficznej, jaki muzycznej (Władysław Słowiński) świadczy o pietyzmie, jaki Poznań żywi w stosunku do rodzimej twórczości. Jedyne zastrzeżenie budziła scenografia Romana Bubieca, niejednolita stylistycznie i zdradzająca brak wrażliwości plastycznej. Pomyłką wydaje się chęć galwanizowania partytur martwych JUZ w momencie ich narodzin. Tak jest z Mazepą Piotra Czajkowskiego. Z trudem rozpoznajemy w niej kompozytora, który fascynuje nas po dziś dzień żywiołową wprost inwencją melodyczną i który w swoich operach i baletach wykazał tyle doskonałego wyczucia sceny. Wobec ograniczonej liczby premier i szeregu klasycznych już pozycji, które czekają wejścia na poznańską scenę, zainteresowanie dla dzieł trzeciorzędnych wydaje się niepotrzebną stratą

Bursztynowa panna A. Swierzyńskiego. Scena z aktu III: Danuta Strancówna (Wie słana) i Władysław Milon (Wielosław )

Norbert Karaskiewiczczasu. Na nużący charakter spektaklu nie pozostała bez wpływu równIez realizacja. Zawiodło kierownictwo muzyczne Mariana Szczęsnowskiego, któremu zabrakło jakiejś jednolitej koncepcji w odczytaniu partytury. A zresztą cóż tu mówić o koncepcji, jeśli orkiestra grała nierówno i "fałszywie". Spektaklu nie ratowała również dobra obsada z Albinem Fechnerem w roli tytułowej i Marianem Koubą w roli Andrzeja. Naturalizm w reżyserii (scena w więzieniu) Karola Urbanowicza i konwencjonalna, nietwórcza scenografia Stanisława Jarockiego podkreśliły tylko artystyczną pustkę dzieła, które nie było w stanie rozgrzać premierowej widowni (9 IV 1961). Niezależnie od ostatnich premier należy podkreślić stałe dążenie dyrekcji Opery do podniesienia artystycznego poziomu pozostałych pozycji repertuarowych. Jest to możliwe dzięki napływowi nowych, znakomitych śpiewaków, do których należą m. in. Stanisław Romański, Władysław Malczewski czy Irena Winiarska. W ten sposób stwarza się jednocześnie warunki do wystawiania oper muzycznie trudnych, których od dawna oczekuje publiczność poznańska. Natomiast problemem wciąż nie rozwiązanym jest zagadnienie reżyserii i scenografii, tak bardzo odbiegających od tego, co widzimy na scenie teatrów dramatycznych.

PREMIERY OPER, OPERETEK I BALETÓW W OPERZE IM. ST. MONIUSZKI W POZNANIU od 2 VI 1945 do końca sezonu 1959/60

Części

OPERY *

Rok 1945 KRAKOWIACY I GÓRALE Karola Kurpińskiego - dn. 2 czerwca 1945.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Bolesław Horski, dekoracje - Zygmunt Szpingier, kostiumy - Stefan Janasik, choreografia - Stanisław Miszczyk. Wykonawcy: Basia - Zofia Fedyczkowska, Stach - Radzisław Peter, Zosia - Jadwiga Musielewska, Pysznicki - Zbigniew Graczyk, Bartłomiej - Hugo Zathey, Dorota - Maria J anowska- Kopczyńska, Miechodmuch - Bolesław Horski, Bardos - Stanisław Winiecki, Ekonom - Władysław Bratkiewicz, Wawrzyniec - Stanisław Janicki, Jasiek - Feliks Krajczyński, Brandys - Zygmunt Mariański, Morgal - Jan Kwaśniewski, Swistos - Łukasz Sokołowski, Kwicopał - Antoni Farulewski, Pastuch - Edmund Zalewski.

RIGOLETTO Giuseppe Verdiego - dn. 6 lipca 1945.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Maria Janowska-Kopczyńska, scenografia - Zygmunt Szpingier, choreografia - Stanisław Miszczyk.

Wykonawcy: Książę Mantui - Józef Woliński, Rigoletto - Cezary Kowalski, Gilda - Zofia Fedyczkowska, Hrabia Monterone - Witold Szpingier, Hrabia Ceprano - Nicefor Krzysztof, Hrabina Ceprano - Felicja Kurowiak, Scarafucile - Hugo Zathey, Magdalena - Maria Janowska, Marullo - Zygmunt Mariański.

* W całym zestawieniu uwzględniono jedynie wykonawców premierowych spektakli.

S e z o n 1945/1946

CYRULIK SEWILSKI Gioacchino Rossiniego - dn. 19 października 1945.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne: Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Maria J anowska, scenografia - Zygmunt Szpingier. Wykonawcy: Hrabia Almaviva - Witold Łuczyński, Doktor Bartolo - Witold Szpingier, Rozyna - Zofia Fedyczkowska, Figaro - Cezary Kowalski, Don Basilio - Robert Sauk, Fiorillo - Zygmunt Mariański, Berta - Maria Janowska, Ambroży - Edmund Zalewski, · Oficer - Ignacy Wiśniewski.

STRASZNY DWÓR Stanisława Moniuszki - dn. 19 stycznia 1946.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, reżyseria Karol Urbanowicz, scenografia - Zygmunt Szpingier, choreografia - Stanisław Miszczyk.

Wykonawcy: Miecznik - Cezary Kowalski, Hanna - Helena Kawecka, Jadwiga Emma Szabrańska, Stefan - Józef Woliński, Zbigniew - Robert Sauk, Cześnikowa - Maria J anowska, Pan Damazy - Józef Frząda, Skoluba - Karol Urbanowicz, Maciej - Czesław Kozak, Marta - Janina Tadrowska, Grześ Juliusz Bieńkowski.

CYGANERIA Giacomo Pucciniego dn. 9 marca 1946.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Zygmunt Szpingier.

Wykonawcy: Rudolf - Józef Woliński, Schaunard - Zygmunt Mariański, Marceli Czesław Kozak, Collin - Karol Urbanowicz, Mimi - Stanisława Zawadzka, Mussette Jadwiga Musielewska, Alcindor - Hugo Zathey, Parpignol - Juliusz Bieńkowski, Benoit Witold Szpingier.

FAUST Charles Gounoda - dn. 18 maja 1946.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Maria Janowska, scenograf - Zygmunt Szpingier, choreografia - Stanisław Miszczyk.

Wykonawcy: Doktor Faust - Józef Woliński, Mefistofeles - Karol Urbanowicz, Walenty - Cezary Kowalski, Brander - Igor Mikulin, Małgorzata - Halina Dudicz- Latoszewska, Siebel - Jadwiga Musielewska, Marta - Maria Janowska.

S e z o n 1946/1947 HRABINA Stanisława Moniuszki - dn. 1 września 1946.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Urbanowicz, dekoracje - Zygmunt Szpingier, kostiumy Jerzy Kapliński.

Wykonawcy: Hrabina - Halina Dudicz- Latoszewska, Bronia - Krystyna Kostal, Kazimierz - Stanisław Roy, Dzidzi - Mieczysław W ojnicki.

Latoszewski, reżyseria - Karol Stefan Janasik, choreografia -

Chorąży - Karol Urbanowicz, Podczaszyc - Witold Szpingier,

CAVALERIA RUSTICANA Piętro Mascagniego i PAJACE Ruggiero Leoncavalla - dn. 9 listopada 1946. Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, reżyseria - Maria Janowska, scenografia - Zygmunt Szpingier.

Wykonawcy Cavalleria rusticana: Santuzza - dr Stani Zawadzka, Turiddu - Józef Woliński, Łucja - Maria Janowska, Alfio - Czesław Kozak, Lola - Emma Szabrańska; wykonawcy Pajaców. Canio - Witold Łuczyński, N edda - Zofia Fedyczkowska, Tonio - · Cezaty Kowalski, Silvio - Zygmunt Mariański, Beppo, - Józef Prząda.

AIDA Ciuseppe Verdiego - dn. 12 marca 1947.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, reżyseria - Maria Janowska, scenografia - Zygmunt Szpingier, choreografia - Jerzy Kapliński.

Wykonawcy: Aida - dr Stani Zawadzka, Amneris - Emma Szabrańska, Radames Józef Woliński, Amonasro - Cezary Kowalski, Faraon - Witold Szpingier, Kapłanka Anna Gretal, Posłaniec - Ludwik Sulikowski, Ramfis - Romuald Mossoczy.

Norbert

Karaśkiewicz

SPRZEDANA NARZECZONA Bedficha Smetany - dn. 12 lipca 1947.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Stefan Janasik, choreografia - Jerzy Kapliński.

Wykonawcy: Kruszyna - Zygmunt Mariański, Katinka - Anna Gretal, Marzenka - Halina Dudicz- Latoszewska, Micha - Janusz N owak, Agnieszka - Maria Janowska, Janek - Józef Prząda, Tomek - Radzisław Peter, Kecal - Karol Urbanowicz, Springer - Władysław Bratkiewicz, Esmeralda - Janina Warda, Indianin - Stefan Nowicki.

S e z o n 1947/1948

HALKA Stanisława Moniuszki - dn. 11 października 1947.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, reżyseria Karol Urbanowicz, scenografia - Witold Szpingier, choreografia - Jerzy Kapliński.

Wykonawcy: Halka - Zofia Fedyczkowska, Zofia - Krystyna Kostal, Jontek Franciszek Arno, Stolnik - Igor Mikulin, Janusz - Marian Woźniczko, Dziemba - Antoni Szczurowski, Dudziarz Władysław Chomiak, Goście Stolnika - Juliusz Bieńkowski i Leopold Grzegorzewski.

TOSCA Giacomo Pucciniego - dn. 8 listopada 1947.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne Zygmunt Wojciechowski, reżyseria Karol Urbanowicz, scenografia - Stefan Janasik.

Wykonawcy: Tosca - Stani Zawadzka, Cavaradossi - Stanisław Roy, Scarpia Cezary Kowalski, Angelotti - Antoni Szczurkowski, Zakrystian - Witold Szpingier, Spoletta Ludwik Sulikowski, Sciarrone - Władysław Chomiak, Pastuszek - Janina Tadrowska.

EUGENIUSZ ONIEGIN Piotra Czajkowskiego - dn. 7 lutego 1948.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - dr Zygmunt Latoszewski, inscenizacja i reżyseria - Wiktor Bregy, scenografia - Witold Szpingier, choreografia - Jerzy Kapliński. Wykonawcy: Łarina - Maria Janowska, Tatiana - Zofia Chwoyko-Charłampowicz, Olga - Antonina Kawecka, Oniegin - Marian Woźniczko, Leński - Józef Prząda, Książe Gremin - Igor Mikulin, Filipiewna - Emma Szabrańska, Rotmistrz - Bolesław Horski, Triquet - Leopold Grzegorzewski, Zarecki Antoni Szczurowski.

CARMEN Georges Bizetadn. 20 marca 1948.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Maria Janowska, scenografia - Wacław Taranczewski i Stanisław Teisseyre, choreografia - Jerzy Kapliński.

Wykonawcy: Don Jose - Stanisław Roy, Escamillo - Cezary Kowalski, Dancairo - Radzisław Peter, Remendado - Ludwik Sulikowski, Zuniga - Witold Szpingier, Morales - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Carmen - Antonina Kawecka, Micaela - Zofia Fedyczkowska, Frasquita - Zofia Chwoyko-Charłampowicz, Mercedes - Krystyna Kostal.

VERBUM NOBILE Stanisława Moniuszki - dn. 19 czerwca 1948.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Stefan Janasik.

Wykonawcy: Zuzia - Halina Dudicz-Latoszewska, Stanisław - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Serwacy - Karol Urbanowicz, Marcin - Cezary Kowalski, Bartłomiej - Witold Szpingier.

S e z o n 1948/1949 GOPLANA Władysława Żeleńskiego - dn. 13 listopada 1948.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Teofil Trzciński, scenografia - Karol Frycz, choreografia - Maksymilian Statkiewicz.

Wykonawcy: Kirkor - Stanisław Roy, Kostryn - Cezary Kowalski, Balladyna - Zofia Czepielówna, Alina - Maria Sowińska, Grabiec - Radzisław Peter, Goplana - Zofia Chwoyko-Charłampowiez, Skierka - Wiesława Ćwiklińska, Chochlik - Krystyna Kostal, Giermek - Władysław Chomiak.

MADAME BUTTERFLY Giacomo Pucciniego - dn. 11 grudnia 1948.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, reżyseria - Karol U rbanowicz, scenografia - Zygmunt Szpingier. Wykonawcy: Butterfly - Zofia Czepielówna, Suzuki - Franciszka Denis-Słoniewska, Kate Pinkerton - Halina Szczegłowska, F. B. Pinkerton - Franciszek Arno, Góro - Józef Katin, Sharpless - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Bonza - Edmund Kossowski, Komisarz - Antoni Szczurkowski, Yamadori - Józef Sendecki.

UPROWADZENIE Z SERAJU Wolfganga Amadeusa Mozarta - dn. 19 lutego 1949. Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Jan Krenz, reżyseria - Teofil Trzciński, dekoracje Jan Kosiński, kostiumy - Tadeusz Kalinowski. Wykonawcy: Selim Basza - Józef Sendecki, Konstancja - Halina Dudicz-Latoszewska, Blonda - Wiesława Ćwiklińska, Belmonte - Aleksander Klonowski, Pedrillo - Radzisław Peter, Osmin - Edmund Kossowski.

POCAŁUNEK Bedficha Smetany - dn. 12 marca 1949.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, inscenizacja i reżyseria - Józef Munclinger, scenografia - Stefan Janasik. Wykonawcy: Ojciec Pałucki - Karol Urbanowicz, Wendulka - Antonina Kawecka, Łukasz - Franciszek Arno, Tomasz - Marian Woźniczko, Martinka - Emma Szabrańska, Matusz - Antoni Szczurowski, Barcza - Barbara Sawicka, Strażnik - Józef Katin.

FLIS Stanisława Moniuszki - dn. 21 maja 1949.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Maria Janowska, scenografia - Wacław Borowski.

Wykonawcy: Antoni - Igor Mikulin, Zosia - Maria Sowińska, Szostak - Edmund Kossowski, Franek - Jozef Prząda, Jakub - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Feliks - Juliusz Bieńkowski.

S e z o n 1949/1950

TRA VIATA Giuseppe Verdiego - dn. 24 września 1949.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Stefan Janasik, choreografia - Eugeniusz Papliński. Wykonawcy: Violetta - Barbara Kostrzewska, Flora - Mary Didur-Załuska, Annina - Felicja Kurowiak, Alfred - Aleksander Klonowski, Germont - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Gaston - Julian Bieńkowski, Douphal - Zygmunt Mariański, Obigny - Władysław Chomiak, Doktor Grenvil - Igor Mikulin.

OPOWIEŚCI HOFFMANNA Jacques Offenbacha - dn. 5 listopada 1949.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, inscenizacja i reżyseria - Wiktor Bregy, scenografia - Zygmunt Szpingier, choreografia - Eugeniusz Papliński. Wykonawcy: Hoffmann - Franciszek Arno, Niklaus Adam Łukasik, Natanael - Władysław Chomiak, Herman - Józef Katin, Lindorf - Edmund Kossowski, Lutter - Witold Szpingier, Andrzej - Franciszek Józef Sendecki, Spalanzani - Juliusz Bieńkowski, Olimpia - Barbara Kostrzewska, Giulietta - Antonina Kawecka, Antonia - Halina Dudicz- Latoszewska, Schlemil - Zygmunt Mariański, Krespel - Igor Mikulin.

HALKA Stanisława Moniuszki - dn. 22 stycznia 1950.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja - Leon Schiller, reżyseria - Jerzy Merunowicz, dekoracje - Jan Kosiński, kostiumy - Andrzej Cybulski, choreografia - Eugeniusz Papliński. Wykonawcy: Halka - Antonina Kawecka, Zofia - Dorota Seremak, Jontek - Franciszek Arno, Stolnik - Edmund Kossowski, Janusz - Marian Woźniczko, Dziemba - Władysław Chomiak, Dudziarz - Antoni Farulewski, Góral - Adam Łukasik, Goście Stolnika - Julian Bieńkowski i Józef Katin.

Norbert

Karaśkiewicz

BORYS GODUNOW Modesta Musorgskiego - dn. 9 maja 1950.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja - Józef Munclinger, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Zygmunt Szpingier, choreografia - Eugeniusz Papliński.

Wykonawcy: Borys - Edmund Kossowski, Fiodor - Zofia Chwoyko-Charłampowicz, Ksenia - Dorota Seremak, Niania - Maria Janowska, Kniaź Szujski - Radzisław Peter, Szczekałow - Marian Woźniczko, Pimen - Igor Mikulin, Dymitr Samozwaniec - Wacław Domieniecki, Maryna - Antonina Kawecka, Warłam - Witold Szpingier, Misaił - Józef Katin, Karczmarka - Emma Szabrańska, Rangoni - Cezary Kowalski, J urodiwyj - Aleksander Klonowski, Pristaw Nikiticz - Zygmunt Mariański, Chruszczew - Julian Bieńkowski, Czerni akowski - Władysław Chomiak, Lewicki - Bogdan Seremak, Mitiucha - Antoni Farułewski.

NIZINY Eugena d'Alberta - dn. 2 lipca 1950.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, inscenizacja i reżyseria - Emil Chaberski, scenografia - Mieczysław N ałewajski, choreografia - Leon Wójcikowski. Wykonawcy: Sebastiano - Zygmunt Mariański, Tommaso - Igor Mikulin, Moruccio - Witold Szpingier, Marta - Zofia Czepielówna, Pepa - Irena Zychowska, Antonia - Mary Didur-Załuska, Nuri - Jadwiga Musielewska, Pedro - Franciszek Arno, Nando - Józef Katin.

S e z o n 1950/1951 DON PASQUALE Gaetano Donizettiego - dn. 18 lutego 1951.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, inscenizacja i reżyseria - Ludwik Rene, Dekoracje - Ali Bunsch, kostiumy - Andrzej Cybulski. Wykonawcy: Don Pasquale - Witold Szpingier, N orina - Barbara Kostrzewska, Doktor Malatesta - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Ernesto - Aleksander Klonowski, Notariusz Józef Sendecki, Bettina - Krystyna Rydlewicz, Paulino - Stanisław Młodożeniec.

ŚNIEŻYNKA Nikołaja Rimski-Korsakowa - dn. 15 lipca 1951.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja i reżyseria Wiktor Brśgy, scenografia - Karol Gajewski, choreografia - Leon Wójcikowski.

Wykonawcy: Wiosna - Emma Szabrańska, Dziad Mróz - Edmund Kossowski, Śnieżynka - Barbara Kostrzewska, Leszyj - Adam Łukasik, Chochoł Maślenica - Bogdan Seremak, Bobyl - Józef Katin, Bobylicha - Maria Janowska, Król Bieriendiej - Aleksander Klonowski, Biermiata - Karol Urbanowicz, Lei - Felicja Kurowiak, Kupawa - Antonina Kawecka, Mizgir - Marian Woźniczko, Herold I - Władysław Chomiak, Herold II - Henryk Kustosik, Chłopak - Dorota Seremak.

S e z o n 1951/1952 BUNT ŻAKÓW Tadeusza Szeligowskiego - dn. 22 lutego 1952.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja i reżyseria Adolf Popławski, scenografia - Stanisław Jarocki, choreografia - Leon Wójcikowski.

Wykonawcy: Król Zygmunt August - Edmund Kossowski, Mikołaj Graba - Adam Łukasik, Jan Tarnowski - Władysław Chomiak, Jan Dębiński - Igor Mikulin, Mikołaj Prokopiades - Witold Łuczyński, Tomasz Kurzelowita - Jerzy Sergiusz Adamczewski, Jan Kurzelowita - Marian Woźniczko, Anna - Zofia Czepielówna, Marta - Emma Szabrańska, Jan Konopny - Józef Prząda, Łachmanek - Radzisław Peter, Nosal - Karol Urbanowicz, Katarzyna - Felicja Kurowiak, Wiercimek - Józef Katin, Sitko - Bogdan Ratajczak, Tęgogęba - Witold Szpingier, Właściciel winiarni - Józef Sendecki, Dowódca straży - Tadeusz Bardziej ewski, Mieszczanin I - Henryk Kustosik, Mieszczanin II - Bogdan Seremak, Strażnik I - Henryk Kustosik, Strażnik II - Tadeusz Bardziejewski.

STRASZNY DWÓR Stanisława Moniuszki - dn. 20 maja 1952.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja i reżyseria Ludwik Rene, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Stanisław Miszczyk.

Wykonawcy: Miecznik - Marian Woźniczko, Hanna - Barbara Kostrzewska, Jadwiga - Felicja Kurowiak, Stefan - Franciszek Arno, Zbigniew - Edmund Kossowski, Cześnikowa - Bożena Brun - Barańska, Pan Damazy Radzisław Peter, Skołuba - Karol U rbanowicz, Maciej - Zygmunt Mariański, Marta - Mary Didur-Zaluska.

S e z o n 1952/1953

OTELLO Giuseppe Verdiego - dn. 22 marca 1953.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, inscenizacja i reżyseria - Adolf Popławski, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Stanisław Miszczyk. Wykonawcy: Otello - Franciszek Arno, Desdemona - Antonina Kawecka, Jago - Marian Woźniczko, Emilia - Felicja Kurowiak, Kasjo - Radzisław Peter, Rodrygo - Adam Łukasik, Lodovico - Igor Mikulin, Montano - Józef Machalla, Herold - Bogdan Ratajczak.

S e z o n 1953/1954

CARMEN Georges Bizeta - dn. 18 października 1953.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, inscenizacja i reżyseria Adolf Popławski, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Stanisław Miszczyk.

Wykonawcy: Don Jose - Wacław Domieniecki, Escamillo - Marian Woźniczko, Dancairo - Juliusz Bieńkowski, Remendado - Józef Katin, Zuniga - Witold Szpingier, Morales - Henryk Guzek, Carmen - Antonina Kawecka, Micaela - Halina Dudicz- Latoszewska, Frasquita - Zofia Chwoyko-Charłampowicz, Mercedes - Krystyna Czarnecka.

KNIAŹ IGOR Aleksandra Borodina - dn. 30 grudnia 1953.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, reżyseria - Adolf Popławski, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Stanisław Miszczyk. Wykonawcy: Książę Igor - Marian Woźniczko, Jarosławna - Antonina Kawecka, Włodzimierz Igoriewicz - Aleksander Klonowski, Włodzimierz J arosławowicz - Edmund Kossowski, Konczak - Józef Machalla, Konczakówna - Felicja Kurowiak, Owlur - Józef Sendecki, Skuła - Witold Szpingier, Jaroszka - Józef Katin, Niania - Irena Zychowska, Połowiecka dziewczyna - Dorota Seremak.

MANON Jules Masseneta - dn. 11 kwietnia 1954.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Walerian Bierdiajew, reżyseria - Adolf Popławski, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Stanisław Miszczyk. Wykonawcy: Manon - Barbara Kostrzewska, Poussette - Krystyna Czarnecka, J avotte - Mary Didur-Załuska, Rosette - Irena Iwankowicz, Służąca - Maria Janowska, Kawaler des Grieux - Józef Prząda, Lescaut - Zygmunt Mariański, Hrabia des Grieux - Henryk Łukaszek, de Marfontaine - Józef Sendecki, de Bretigny - Henryk Guzek, Hotelarz - Bogdan Ratajczak, Gwardziści - Juliusz Bieńkowski i Adam Łukasik, Sierżant - Aleksander Kondratowicz, Pocztylion - Aleksander Kondratiew.

S e z o n 1954/1955

BARON CYGAŃSKI Johanna Straussa - dn. 29 stycznia 1955.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Zdzisław Górzyński i Maria Janowska, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia Feliks Parnell.

Wykonawcy: Hrabia Homonay - Zygmunt Mariański, Carnero - Bogdan Ratajczak, Sandor Barinkay - Józef Prząda, Kaiman Zupan - Witold Szpingier, Arsena - Dorota Seremak, Mirabella - Irena Iwankowicz, Otokar - Juliusz Bieńkowski, Saffi - Antonina Kawecka, Czipra Felicja Kurowiak, Pali - Tadeusz Bardziejewski, Michaił - Marian Pokrzycki, Terko - Feliks Szostak, Istvan - Stanisław Młodożeniec.

Noroert

Karaśkiewicz

LEGENDA BAŁTYKU Feliksa Nowowiejskiego - dn. 30 kwietnia 1955.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zygmunt Wojciechowski, reżyseria - Adolf Popławski, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Feliks Parnell.

Wykonawcy: Doman - Marian Kouba, Mestwin - Henryk Łukaszek, Bogna - Barbara Sypniewska, Swatawa - Felicja Kurowiak, Tomir - Henryk Guzek, Lubor - Zygmunt Mariański.

S e z o n 1955/1956 WOLNY STRZELEC Carla Marii Webera - dn. 31 grudnia 1955.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, reżyser - Karol Urbanowicz, scenografia - Stanisław J arocki. Wykonawcy: Książę Ottokar - Henryk Guzek, Kuno - Józef Machalla, Agata - Antonina Kawecka, Anetka - Maria Sowińska, Kaspar - Antoni Majak, Maks - Józef Prząda, Samiel - Witold Szpingier, Eremita - Henryk Łukaszek, Kilian - Stefan Budny.

LAKME Leo Delibes'a - dn. 19 maja 1956.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Antoni Majak, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Jerzy Gogół.

Wykonawcy: Nilakanta - Antoni Majak, Lakmś - Natalia Stokowacka (gościnnie), Ellen - Jadwiga Myszkowska, Rose - Dorota Seremak, Gerald - Józef Prząda, Fryderyk - Henryk Guzek, Miss Bentson - Krystyna Czarnecka, Malika - Barbara Miszel, Hadżi - Adam Łukasik, Wróżbita - Juliusz Bieńkowski, Kupiec chiński - Józef Katin, Rzezimieszek - Bogdan Ratajczak, Marynarze - Tadeusz Bardziejewski, Aleksander Kondratiew, Bogdan Seremak.

S e z o n 1956/1957

HOLENDER TUŁACZ Ryszarda Wagnera - dn. 14 października 1956.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Willy Bodenstein (NRN), scenografia - Stanisław J arocki.

Wykonawcy: Daland - Antoni Majak, Senta - Alicja Dankowska, Eryk - Marian Kouba, Mary - Felicja Kurowiak, Sternik - Henryk Kustosik, Holender - Stefan Budny.

JAS I MAŁGOSIA Engelberta Humperdincka - dn. 31 marca 1957.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Marian Szczęsnowski, inscenizacja i reżyseria Antoni Majak, scenografia - Zbigniew Bednarowicz.

Wykonawcy: Piotr - Władysław Chomiak, Gertruda - Krystyna Czarnecka, Jaś Barbara Miszel, Małgosia - Krystyna Pakulska, Czarownica - Felicja Kurowiak, Duszek nocny - Halina Zielińska, Duszek rosy - Dorota Seremak.

S e z o n 1957 /1958 KONRAD WALLENROD Władysława Żeleńskiego - dn. 5 wrzesnla 1957.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja - Roman Sykała, reżyseria - Karol Urbanowicz, scenografia - Stanisław J arocki.

Wykonawcy: Konrad - Henryk Kustosik, Aldona - Antonina Kawecka, Halban - Henryk Łukaszek, Arcykomtur - Stefan Budny, Książę Witold - Władysław Chomiak, Orlandi - Dorota Seremak, Clavigo - Alicja Chocieszyńska.

TURANDOT Giacomo Pucciniego - dn. 12 stycznia 1958.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Willy Bodenstein (NRD), scenografia - Wolf Hochheim (NRD).

Wykonawcy: Turandot - Krystyna Jamroz, Altoum - Radzisław Peter, Timur - Henryk Łukaszek, Kalaf - Marian Kouba, Hu - Jadwiga Myszkowska, Ping - Władysław Chomiak, Pang - Juliusz Bieńkowski, Pong - Józef Katin, Mandaryn - Albin Fechner.

VERBUM NOBILE Stanisława Moniuszki - dn. 12 kwietnia 1958.

Realizatorzy: - kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, dyrygent - Antoni Wicherek, inscenizacja i reżyseria - Antoni Majak, scenografia - Stanisław J arocki.

Wykonawcy: Zuzia - Krystyna Pakulska, Marcin - Stefan Budny, Stanisław - Zygmunt Janiszewski, Bartłomiej - Józef Machalla, Serwacy - Antoni Majak.

PARIA Stanisława Moniuszki - dn. 13 lipca 1958.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Antoni Wicherek, reżyseria - Karol U rbanowicz, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Zygmunt Patkowski. Wykonawcy: Dżares - Albin Fechner, Idamor - Marian Kouba, Ratef - Bogdan Seremak, Akebar - Henryk Łukaszek, Neala - Krystyna Jamroz, Kapłani - Juliusz Bieńkowski, Józef Katin, Kapłanki - Ludomira Urbańska, Halina Zielińska.

S e z o n 1958/1959

BAL MASKOWY Giuseppe Verdiego - dn. 22 marca 1959.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Edwin Kowalski, inscenizacja i reżyseria Wiktor Bregy, scenografia - Roman Bubiec, choreografia - Zygmunt Patkowski.

Wykonawcy: Amelia - Antonina Kawecka, Ulryka - Felicja Kurowiak, Oskar - Kazimiera Sawicka, Hrabia Ryszard - Marian Kouba, Renato - Albin Fechner, Tom - Józef Machalla, Samuel - Roman Wasilewski, Sędzia - Witold Łuczyński, Służący - Józef Katin, Marynarz - Bogdan Seremak.

S e z o n 1959/1960

KRUTNIAWA Eugena Suchonia - dn. 12 września 1959.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Zdzisław Górzyński, inscenizacja i reżyseria Bronisław Horowicz (Paryż), dekoracje - Zbigniew Kaja, kostiumy - Aniela Wojciechowska, choreografia - Margrit Steger (NRD). Wykonawcy: Sztielina - Antoni Majak, Ondrej - Marian Kouba, Katrena - Krystyna Jamroz, Zimoń - Tadeusz Bardziejewski, Zirnonka - Jadwiga Musielewska, Skolnica Felicja Kurowiak, Zaleicka - Irena Lubomirska, Marka - Jadwiga Myszkowska, Zuzka - Alicja Chocieszyńska, Pastuszek - Katarzyna Sawicka, Krupa - Henryk Kustosik, Hryń - Stefan Budny, Oleń - Roman Wasilewski, Starosta weselny - Bogdan Ratajczak, Starościna - Mary Didur-Załuska, Drużba - Józef Katin, Kobieta - Anna Wolanowska, Kucharka - Antonina Kowalska, Chłop - Witold Szpingier.

EUGENIUSZ ONIEGIN Piotra Czajkowskiego - dn. 17 stycznia 1960.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Edwin Kowalski, reżyseria - Karol U rbanowicz, scenografia - Stanisław J arocki, choreografia - Bogdan Stancak. Wykonawcy: Tatiana - Krystyna Jamroz, Olga - Alicja Chocieszyńska, Łarina - Wanda Roessler-Stokowska, Oniegin - Eugeniusz Stawierski, Leński - Marian Kouba, Książe Gremin - Henryk Łukaszek.

KOMENDANT PARYŻA Witolda Rudzińskiego - dn. 27 marca 1960.

Realizatorzy: kierownictwo muzyczne - Antoni Wicherek, inscenizacja i reżyseria Wiktor Bregy, scenografia - Stefan Janasik, choreografia - Zygmunt Patkowski.

Wykonawcy: Generał Dąbrowski - Stefan Budny, Marianna - Anna Wolanowska, Ludwik - Adam Cwieczkowski, Jan - Juliusz Bieńkowski, Stary Komunard - Roman Wasilewski, Żołnierz Gwardii Narodowej - Eugeniusz Stawierski, Polak - Leszek Koperny, Komunardka - Alicja Chocieszyńska, Brisson - Józef Sendecki, Thiers - Józef Katin, Minister Piccard -. Henryk Guzek, Veysset - Stanisław Romański, Rożałowski - Bogdan Ratajczak, Bullot - Radzisław Peter, Durand - Józef Machalla, Pelagia - Aleksandra Imaiska.

Zebrał: Roman Hanclik

9 Kronika Miasta Poznania 4