FRANCISZEK FRĄCKOWIAK przewodniczący Prezydium Rady Narodowej m. Poznania

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1961.01/03 R.29 Nr1

W SŁUŻBIE MIESZKAŃCÓW POZNANIA

V. "VI

'.

OSTATNIĄ sesją w kadencji rad narodowych lat 1958-1960 była XXI Sesja Rady Narodowej m. Poznania. W radzie zasiadało 80 radnych, a dlawykonania ustawowych zadań powołano następujące organa: 1) Prezydium» składające się z. 8 radnych, w tym czterech stale urzędujących; 2) 10 komisji» po 8-f-14 członków; 3) komisję mandatową, oraz 4) komisje nie stałe dlawykonania zadań doraźnych. T Niezależnie od organów ustawowych w Radzie Narodowej m. Poznania działały jeszcze inne zespoły, wśród których w szczególności wymienić należy zespół radnych Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, kluby radnych Stronnictwa Demokratycznego i Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, oraz konwent seniorów złożony z przewodniczących komisji.

DZIAŁALNOŚĆ W LICZBACH

Rada Narodowa m. Poznania odbyła w kadencji 1958-1960 ogółem 21 zebrań plenarnych (sesji), na których powzięto 80 uchwał i zgłoszono 70 interpelacji radnych. Prezydium Rady Narodowej m. Poznania odbyło w tym samym czasie 142 posiedzeń roboczych (w roku 1958 - 43, w roku 1959 - 30 i w roku 1960 - 49), na których powzięto ogółem 1163 uchwał. Analiza tych uchwał wykazuje, że najwięcej uwagi Prezydium poświęciło problemom planu gospodarczego i budżetu, gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, przemysłu, zdrowia, kultury i architektury. Prezydium odbyło ponadto kilkadziesiąt konferencji, narad i spotkań z przewodniczącymi poszczególnych komisji Rady, z komisjami, z kierownikami wydziałów, dyrektorami przedsiębiorstw, zakładów i instytucji podległych Radzie, a także jednostek nie podporządkowanych Radzie, w szczególności zakładów przemysłu kluczowego. Działalność koordynacyjno-nadzorcza Prezydium stanowiła więc jedno z zasadniczych jego zadań, niezmiernie, ważne dla zapewnienia prawidłowego zarządu gospodarczego miasta. Wykonując zadania wynikające z funkcji organu wykonawczego i zarządzającego Rady, Prezydium współpracowało z instytucjami partyjnymi i ich organami oraz korzystało z pełnej pomocy politycznej komitetów: Miejskiego i Wojewódzkiego PZPR.

Franciszek Frąckowiak

Obok realizacji funkcji wykonawczych zasadniczym zadaniem Prezydium Rady Narodowej m. Poznania było utrzymanie stałej więzi z wyborcami.

Odbywało to się w różnych formach. Prezydium utrzymywało więź z komitetami blokowymi, stałymi reprezentacjami mieszkańców, organizując spotkania radnych z mieszkańcami. Popieraliśmy inicjatywę społeczną mieszkańców i udzielaliśmy komitetom blokowym pomocy technicznej, materiałowej i finansowej w realizacji czynów społecznych ludności. Poprzez organa wykonawcze dbaliśmy o utrzymanie więzi z załogami dużych zakładów pracy, z ich radami robotniczymi i zakładowymi. Szczególnie żywa była więź z takimi zakładami przemysłu kluczowego, jak H. Cegielski i "Pomet". Prezydium utrzymywało również więź z mieszkańcami poprzez przyjmowanie skarg, zażaleń i wniosków ludności, oraz poprzez współpracę z masowymi organizacjami społecznymi, politycznymi i kulturalnymi. Dla realizacji ustawowych zadań działalności Rady powołano komisje, które na ponad 300 posiedzeniach wysunęły ogółem 219 wniosków. Ponadto komisje przeprowadziły 275 kontroli podległych Radzie Narodowej i jej Prezydium jednostek organizacyjnych. Obok tego komisje przeprowadziły wiele innych prac, a poszczególni jej członkowie brali udział w różnego rodzaju zespołach roboczych, spotkaniach i konferencjach. Wielu przewodniczących, sekretarzy i członków komisji przejawiało wielkie oddanie i ofiarność przy rozwiązywaniu złożonych i skomplikowanych problemów naszego miasta. J ak wykonaliśmy postulaty programu wyborczego? Program wyborczy Frontu Jedności Narodu przewidywał koncentrację wysiłków Rady w zakresie realizacji następujących zadań: opracowanie planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta, wykorzystanie wszelkich możliwych środków zmierzających do poprawy sytuacji mieszkaniowej, rozszerzenia zakresu remontów kapitalnych i zabezpieczających budynków mieszkalnych, dalszej rozbudowy wodociągów, opracowania dokumentacji dla nowego ujęcia wody oraz budowy centralnej oczyszczalni ścieków, usprawnienia i rozbudowy sieci komunikacji miejskiej, w szczególności na prawym brzegu Warty, rozszerzenia zakresu remontów kapitalnych dróg, mostów i wiaduktów, udziału przedsiębiorstw przemysłu kluczowego w kosztach urządzeń komunalnych miasta, rozszerzenia sieci placówek handlowych i usługowych, rozbudowy szpitali; dla płucnochorych przy ul. Szamarzewskiego i Miejskiego przy ul. Mickiewicza, oraz budowy klinik: pediatrycznej i psychiatrycznej, uruchomienia nowych aptek, budowy nowych szkół podstawowych, zakończenia budowy Stadionu 22 Lipca, Stadionu Klubu Sportowego "Lech" oraz terenu sportowego Zrzeszenia Sportowego "Gwardia" w Niestachowie, podjęcia budowy dziecińców, ogrodów jordanowskich oraz placów zabaw i gier dla dzieci, rozbudowy zaplecza warzywniczo-sadowniczego na obszarze strefy podmiejskiej,

zakończenia budowy Starego Rynku oraz podjęcia budowy trasy chwaliAzewskiej i wreszcie budowy nowego hotelu w Poznaniu oraz rewindykacji byłego hotelu +,Monopol" .

Zanim przejdę do odpowiedzi na postawione w nagłówku pytanie, sądzę że warto zatrzymać się przez chwilę na kilku innych sprawach. Z 80 uchwał, jakie Rada Narodowa m. Poznania powzięła w okresie lat 1958-1960, 30 stanowiło o węzłowych zagadnieniach gospodarki miejskiej.

Do takich należy zaliczyć: plany gospodarcze i budżety miasta, ogólny plan zagospodarowania przestrzennego, sytuacja mieszkaniowa na tle kapitalnych remontów i budownictwa mieszkaniowego, zaopatrzenie ludności w wodę, «tan i potrzeby komunikacji miejskiej, udział zakładów produkcyjnych przemysłu kluczowego w rozwoju gospodarki komunalnej miasta, organizacja i zadania miejskiej służby zdrowia, działalność i zadania aparatu handlu, rozwój zaplecza rolniczego i zieleni miejskiej, oświata i szkolnictwo podstawowe i rozwój życia kulturalnego w mieście. Trzeba stwierdzić, że zakres zadań Rady w latach 1958-1960 uległ poważnej rozbudowie. Przede wszystkim Rada po raz pierwszy w Polsce Ludowej spełniała swoje zadania jako Rada szczebla wojewódzkiego, co w konsekwencji oznaczało nie tylko podniesienie jej rangi, ale zwiększyło jej operatywność działania. Ponadto w wyniku stopniowej realizacji polityki decentralizacji przekazano Radzie wiele doniosłych uprawnień i zadań gospodarczych, w szczególności nadzór nad przedsiębiorstwami terenowymi, prawo kontroli aparatu przemysłu, handlu i rzemiosła, zadania koordynacyjno-kontrolne działalności przedsiębiorstw przemysłu kluczowego, nadzór nad działalnością przedsiębiorstw, urzędów i instytucji niepodporządkowanych Radzie poprzez obowiązek składania sprawozdań i informacji o ich działalności i wiele innych. Wystarczy wspomnieć, że w wyniku przejęcia nowych zadań i uprawnień budżet miasta wzrósł blisko dwukrotnie, to jest z kwoty 463 850 000 żł W roku 1957 do kwoty 875 223 000 zł, uchwalonej na rok 1961.

Pomyślny przebieg realizacji wytyczonego w dniu 25 marca 1958 roku programu działania Rady Narodowej m. Poznania - mimo' wielu piętrzących się trudności - świadczy najlepiej o prawdziwie społecznej i obywatelskiej postawie większości radnych i członków komisji oraz o dużym zdyscyplinowaniu pracowników aparatu wykonawczego i zarządzającego Rady. W latach 1958-1960 najważniejszym zadaniem planowania przestrzennego było uporządkowanie podstawowych spraw urbanistycznych. Brak aktualnego planu ogólnego był głównym powodem trudności w gospodarce przestrzennej miasta. Plan taki został pomyślnie opracowany w Miejskiej Pracowni U rbanistycznej w latach 1959-1960, zaopiniowany przez organizacje fachowe i społeczne i przyjęty na sesji Rady. Oczekuje on na akceptację Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów. W ramach tego planu przewidziano np.

budowę nowej dzielnicy mieszkaniowej na Ratajach na 120 000 mieszkańców. Plan ogólny zostanie uzupełniony planami z zagospodarowania przestrzennego dzielnic. W roku 1960 przystąpiono do opracowania planów zagospodarowania dzielnic Jeżyce i Grunwald. Ponadto w trakcie przygotowania są szczegółowe plany zagospodarowania przestrzennego osiedli mieszkaniowych na Winogradach i Ratajach. Zakończenie opracowywania tych planów pozwoli na wczesne przygotowanie dokumentacji budowlanej. Na odcinku gospodarki mieszkaniowej uderzenie poszło w dwóch kierunkach: utrzymania istniejącego zasobu izb mieszkalnych w mieście przez

Franciszek Frąckowiak

remonty kapitalne budynków oraz w kierunku zwiększenia liczby izb mieszkalnych przez budowanie nowych domów. Remonty kapitalne pochłonęły w latach 1958-1960 z górą 104 miliony złotych. Szczegółowo wygląda to tak: W roku 1958 nakłady wyniosły 30 022 500 zł, za które przeprowadzono remonty w 327 budynkach; w roku 1959 nakładem 36 900 200 zł wykonano remonty w 341 budynkach, a w roku 1960 wykonano remonty w 340 budynkach nakładem 37 705 600 zł. Przeciętna liczba remontowanych rocznie budynków mieszkalnych wynosiła 339. W roku 1958 wybudowano w Poznaniu ogółem 7232 izb mieszkalnych kosztem ponad 280 min zł, w roku 1959 wybudowano ogółem 5444 izb mieszkalnych nakładem 331113 000 zł i wreszcie w roku 1960 wybudowano ogółem 7807 izb mieszkalnych kosztem ponad 400 min zł, łącznie więc w latach 1958-1960 wybudowano w Poznaniu ponad dwadzieścia tysięcy izb mieszkalnych, co uznać trzeba za niewątpliwy sukces, jeżeli uwzględnimy fakt, że w okresie 1955-1957, a więc na przestrzeni trzech poprzedzających lat, wybudowano w mieście niewiele ponad dziesięć tysięcy izb. W ramach inwestycji scentralizowanych kontynuowano w roku 1958 roboty przy rozbudowie ujęcia i oczyszczalni wody. Przez wykonanie prac przy budowie rurociągu lewarowego i wybudowanie 39 studni ujmujących wzrosła zdolność ujęcia wody o 10 000 m 3 na dobę. Ponadto w roku 1958 ułożono w ul. Gostyńskiej i przyległych rurociąg o długości 2635 mb., skanalizowano osiedle Swierczewo (1073 mb. sieci kanalizacyjnej), a w ulicach Janickiego, Przybyszewskiego, Grochowskiej ogółem położono 1553 mb.

sieci. Wykonano również 196 mb. długi odcinek kolektora przy ul. Staro-i łęckięj. Pełne wykorzystanie tego odcinka nastąoi dopiero po doprowadzeniu go w przyszłym planie pięcioletnim do oczyszczalni ścieków. W ramach inwestycji zdecentralizowanych położono wodociąg w osiedlu Minikowo, ul. Kopanina, Skrajna, Torfowa, U móltowska i Sarmacka o łącznej długości 3785 mb.

W roku 1959 w dalszym ciągu kontynuowano rozbudowę ujęcia 1 oczyszczalni wody. W następstwie tych nakładów nastąpił dalszy wzrost zdolności ujmowania wody o 6000 m 3 na dobę. Ponadto wykonano wodociągi przy. ośmiu ulicach położonych na peryferiach oraz na osiedlu przy ul. Raszyńskiej. o opólnej długości 4181 mb. Rozpoczęto budowę zajezdni tramwajowej przy ul. Głogowskiej i wybudowano linię tramwajową na ul. Warszawskiej długości 2,2 km. W ramach inwestycji zdecentralizowanych w roku 1959 wykonano 2229 mb. sieci wodociągowej, wybudowano kładkę dla pieszych na Dębcuoraz linię tramwajową na ul. Podwale, długości 2 km. Rok 1960 przyniósł dalszy wzrost nakładów zarówno na inwestycje scentralizowane jak i zdecentralizowane. Zdolność ujmowania wody w tym roku wzrosła o prawie 13 700 m 3 na dobę. W budowie znajduje się sieć wodociągowo- kanalizacyjna na osiedlu Świerczewskiego. Kapitalne remonty dróg i mostów wzrosły w latach 1959-1960 w stosunku do roku 1958 średnio o około 23% rocznie, biorąc za podstawę metr kwadratowy wyremontowanej powierzchni. W ramach inwestycji wykonano w roku 1958 nawierzchnię czterech ulic: Janickiego, Przybyszewskiego, Grochowskiej o łącznej długości 1553 mb. za sumę 2400 tys. zł. W roku 1959 wybrukowano ulicę Podwale, długości 1300 mb. za sumę 6706 tys. zł, a w roku 1960 wykonano roboty w rejonie ul. Warszawskiej do przystanku na Cybinie kosztem 5309 tys. zł. W roku 1960 plan remontów kapitalnych objął 54 obiekty w tym 5 mostów.

Rada Narodowa poświęciła wiele uwagi zagadnieniu partycypacji czynnych na terenie jednostek gospodarczych, objętych planem centralnym bądź terenowym, a w szczególności zakładów przemysłowych przemysłu kluczowego, w kosztach inwestycji urządzeń komunalnych. Chodziło tu głównie o pozyskanie czołowych zakładów przemysłowych Poznania, tej miary co Zakłady Przemysłu Metalowego H. Cegielski, Zakłady Metalurgiczne "Pcmet", Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, Wielkopolska Fabryka Urządzeń Mechanicznych. Zamierzenia te zostały w znacznym stopniu osiągnięte. W latach 1958-1960 zawarto kilka umów partycypacyjnych na ogólną sumę 20 593 200 zł.

Jednym z punktów programu pracy Rady była sprawa zwiększenia liczby placówek handlu detalicznego i żywienia zbiorowego. Na początku roku 1958 miasto posiadało 1137 sklepów detalicznych uspołecznionych o łącznej powierzchni użytkowej około 110 000 m 2 . Na 1000 mieszkańców przypadało wówczas około 280 m 2 sklepowej powierzchni użytkowej, podczas gdy normatywy przewidują 540 m 2 . Można więc zakładać, że miasto posiadało wówczas tylko połowę potrzebnej ilości sklepów. J ak kształtował się zatem przyrost liczby sklepów w latach 1959-1980.

ilustruje poniższe zestawienie:

Na Przyrost sklepów Ogólna liczba przestrzeni uspołecznionych sklepów uspołeczroku wyno si ł nionych wzrosła do 1958 94 1231 1959 53 1284 1960 46 1333

Łącznie na przestrzeni lat 1958-1960 przybyły Poznaniowi 193 sklepy uspołecznionego handlu. Jest to wprawdzie postęp dość duży, jednak wobec potrzeb naszego miasta ciągle jeszcze zbyt powolny. Dużą pomoc w zwiększeniu przepustowości i przelotowości sklepów stanowią samoobsługowe formy handlu. Jeżeli jeszcze na początku roku 1958 sklepów tego typu miasto nie posiadało w ogóle, to pod koniec roku 1930 stan ich wynosił: sklepów samoobsługowych, spożywczych 41 sklepów preselekcyjnych z artykułami przemysłowymi 112 Służba zdrowia mogła w latach 1958-1930 zapisać na swoim koncie całkowitą modernizację szpitala dla płucnochorych przy ul. Szamarzewskiego, gdzie nadbudowano jedno piętro i dobudowano leżalnię, rozbudowę Szpitala Miejskiego im. Raszeji przy ul. Mickiewicza o dodatkowe 60 łóżek oraz rozpoczęcie budowy Centralnej Miejskiej Przychodni Przeciwgruźliczej z oddziałem szpitalnym na 80 łóżek. Wzrost liczby aptek i punktów aptecznych był niestety nieznaczny i wynosił 5 jednostek przy stanie 28 aptek i 9 punktów aptecznych w roku 1958. Nastąpiła natomiast wyraźna poprawa w zaopatrzeniu w leki w związku z uruchomieniem hurtowni farmaceutycznej. Dziatwa szkolna otrzymała w latach 1958-1960 osiem nowych budynków szkolnych, to znaczy, że liczba izb lekcyjnych wzrosła z 752 w roku 1958 do 852 w roku 1960, a przeciętna obciążenia jednej izby lekcyjnej obniżyła się

Franciszek Frąckowiakz 71 do 68,3. W budowie znajduje się dalszych 19 izb lekcyjnych. Z pomocą Radzie Narodowej m. Poznania w budownictwie szkół pośpieszyło społeczeństwo poznańskie, opodatkowując się na Społeczny Fundusz Budowy Szkół i realizując w ten sposób hasło budowy 1000 szkół na Tysiąclecie.

W kadencji 1958-1960 zakończono pomyślnie budowę Stadionu im.

22 Lipca, Stadionu Klubu Sportowego "Lech" oraz terenu sportowego "Gwardii". Obok realizacji programu rozbudowy dziecińców oraz placów gier i zabaw Rada Narodowa skoncentrowała wysiłki głównie na rozbudowie podmiejskich terenów rekreacyjnych, w szczególności ośrodków wypoczynkowych w Kiekrzu, Strzeszynku i nad Rusałką. Odbudowa Starego Miasta stanowiła także jeden z postulatów wyborców.

W roku 1958 rozpoczęto odbudowę zamku Przemysława, przeznaczonego na dział rzemiosła artystycznego Muzeum Narodowego, a w roku 1960 rozpoczęto odbudowę pałacu Górków, przeznaczonego na siedzibę Muzeum Archeologicznego. Kontynuowano również odbudowę Starego Rynku i zabytkowych kamieniczek. Zamierzenia Rady w zakresie budowy trasy chwaliszewskiej nie zostały zrealizowane z uwagi na brak środków budżetowych, natomiast ujęto je w planie gospodarczym na lata 1961-1965. Problem budowy nowego hotelu w Poznaniu mimo wielu trudności został rozwiązany pomyślnie. Na terenie, na którym stanąć ma przyszły hotel "Orbisu", rozpoczęto już roboty ziemne.

POMYŚLNE WYKONANIE ZADAŃ GOSPODARCZYCH W LATACH 1956-1960

Drugim głównym zadaniem Rady Narodowej m. Poznania była realizacja zadań gospodarczych, społeczno-politycznych i kulturalnych wynikających z założeń Narodowego Planu Gospodarczego, z uchwał PZPR i Rządu. Ostatni plan pięcioletni zamknęliśmy w Poznaniu poważnymi sukcesami. W latach 1956-1960 nastąpił dalszy poważny rozwój miasta jako ośrodka przemysłowego, kulturalnego i socjalnego. Zmniejszyły się dysproporcje pomiędzy rozwojem przemysłu a rozwojem gospodarki komunalnej, mieszkalnictwa i urządzeń socjalnych. Ludność miasta wzrosła w latach 1956-1960 o 37 000 osób. Tej znacznej liczbie ludzi trzeba było stworzyć nowe warsztaty pracy i zapewnić mieszkania. Jakkolwiek wysiłek inwestycyjny miasta był w okresie ubiegłej pięciolatki niewątpliwie duży, to jednak nie wszystkie potrzeby mieszkańców zostały zaspokojone. Wprawdzie wskaźnik zagęszczenia na jedną izbę mieszkalną stale maleje, ale pomimo to na koniec 1960 roku wynosił on jeszcze 1,77 osób na izbę. Przemysł planowany centralnie nie jest zasadniczą domeną działalności Rady, lecz jak wiadomo, posiada on decydujące znaczenie dla rozwoju miasta. Dla podkreślenia znaczenia przemysłu jako czynnika miastotwórczego, podam kilka liczb. Na koniec roku 1955 w przemyśle uspołecznionym, planowanym zarówno centralnie i terenowo, zatrudnienie wynosiło 64 000 osób. Na koniec roku 1960 stan zatrudnienia wynosił 70 400 osób. Do tych liczb · należy dodać zatrudnienie w rzemiośle, które w latach 1956-1980 wahało się od 8500 do 9500 osób. Przeciętna miesięczna płaca w przemyśle usnołecznionym wynosiła pod koniec roku 1956 około 1122 zł, a pod koniec 1960 roku utrzymywała się na poziomie 1800 zł. Wartość produkcji globalnej w cenach

IJ

porównywalnych wynosiła dla przemysłu uspołecznionego w mieście Poznaniu w roku 1955 - 5901 min zł, a w roku 1960 - 9250 min zł. Z porównania przytoczonych danych wynika, że w ciągu ostatnich pięciu lat notowaliśmy w Poznaniu duży wzrost produkcji przy stosunkowo niższym wzroście zatrudnienia. To zjawisko świadczy o stale wzrastającej wydajności pracy i poprawie dyscypliny przemysłowej. Wartość produkcji globalnej przemysłu terenowego, liczonej w cenach porównywalnych wynosiła w roku 1956 - 685 min złotych, a w roku 1960 - 910,1 min. Z sumy tej na państwowy przemysł terenowy w roku 1960 przypadło 397 min zł, na spółdzielczość pracy 441 min zł i na spółdzielczość inwalidzką 89 min zł. W ciągu ostatnich pięciu lat obroty przedsiębiorstw handlu uspołecznionego wzrosły niemal dwukrotnie. W roku 1960 np. bilans handlu uspołecznionego zamknięty został 5 miliardami złotych, a obroty żywienia zbiorowego wyniosły ponad 0,4 miliarda zł. Wzrastająca z roku na rok ludność miasta oraz stały wzrost płac realnych wymagają zapewnienia odpowiedniej masy towarów. Na rok 1961 zakłada się znaczny wzrost zaopatrzenia rynku w towary produkcji przemysłu kluczowego i ze źródeł lokalnych. Planuje się na przykład większą sprzedaż (w porównaniu z r. 1960): pralek elektrycznych o 22%, lodówek o 22%, telewizorów o 18*/», motocykli o 12°/». W celu zapewnienia odpowiednich warunków sprzedaży sieć sklepów zostanie powiększona o dalszych 39 placówek.

GOSPODARKA KOMUNALNA - NAJCZULSZĄ DZIEDZINĄ NASZEJ DZIAŁALNOŚCI

Jednym z podstawowych elementów działalności gospodarczej każdej rady jest wysoki poziom gospodarki komunalnej. Rada Narodowa m. Poznania przeznaczyła ze swoich zasobów inwestycyjnych na dalszą rozbudowę urządzeń komunalnych w ciągu lat 1956-1960 20% ogółu nakładów. Przeznaczono je głównie na rozbudowę ujęć wody oraz budowę magistrali wodociągowych. W wyniku tych inwestycji z dostawy wody korzysta w chwili obecnej 87,8°/» mieszkańców. Rozszerzono również sieć kanalizacyjną. Poznań staje się miastem coraz bardziej jasnym i czystym. Posiadamy obecnie 10 802 punktów świetlnych, a tabor specjalny do oczyszczania miasta zwiększył się w ostatnich latach o 46 wozów motorowych. Stale buduje się nowe ulice i ulepsza nawierzchnię ulic istniejących. Od prawidłowej działalności i rozbudowy urządzeń komunalnych zależą w znacznym stopniu warunki bytowe ludności, jak i rytmiczna praca fabryk i organizmu miejskiego. Na rok 1961 zaplanowaliśmy dalszy rozwój gospodarki komunalnej, przeznaczając na ten cel 70 milionów zł, to jest 20% ogólnej sumy nakładów inwestycyjnych. Za te pieniądze rozbuduje się obecne ujęcie wody, zwiększając jego wydajność o około 4000 m 3 wody na dobę. Sieć wodociągową i kanalizacyjną wydłuży się o 23 km, co pozwoli na podłączenie do niej kilkuset domów mieszkalnych. Ukończona zostanie budowa magistrali wodociągowej z Hetmańskiej do Żeromskiego, co zabezJ?ieczy wodę dla nowo powstających osiedli mieszkaniowych Grunwald i Swierczewskiego. Poważne zadania stały przed Radą w ciągu ubiegłych pięciu lat w dziedzinie oświaty i szkolnictwa. Wystarczy podać, że w okresie tym liczba

Franciszek Frąckowiak

uczniów szkół podstawowych wzrosła w Poznaniu o 18 000 chłopców i dziewcząt, a liczba uczniów szkół zawodowych o 3000. Dla ilustracji warto podać, że np. liczba absolwentów szkół podstawowych w ciągu trzech ubiegłych lat wzrosła o przeszło l(Xrjo, to jest z 3000 w roku 1958 do 7000 w roku i960. Aby tak wielkiej liczbie młodzieży zapewnić odpowiednie warunki nauczania, miasto nasze w miarę swoich możliwości finansowych wybudowało w ubiegłym planie pięcioletnim 367 izb lekcyjnych oraz zwiększyło stan kadr o 747 nauczycieli. Zapewniono ponadto młodzieży szersze niż kiedykolwiek korzystanie z urządzeń sportowych poznańskich klubów i zrzeszeń sportowych. Działalność Rady na polu kultury była w ubiegłej pięciolatce bogata i różnorodna. Ministerstwo Kultury w ramach decentralizacji przekazało Radzie nadzór nad działalnością opery, operetki, filharmonii i teatrów dramatycznych. Pozwoliło to na dokonanie z budżetu miasta remontów niektórych budynków, jak opery czy Teatru Polskiego, oraz na lepsze dosto* sowanie polityki repertuarowej do wymagań poznańskiego widza. Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego w roku 1957 był wydarzeniem na skalę światową, odsłonięcie pomnika Mickiewicza w ramach uroczystości Tysiąclecia, stałe krajowe festiwale "Młodej Poezji", blisko 5000 koncertów dla młodzieży szkolnej, 200 pozycji wydawniczych Wydawnictwa Poznańskiego i wiele innych wydarzeń to plon działalności kulturalnej w naszym mieście. W dziedzinie służby zdrowia dużym osiągnięciem Rady jest zorganizowanie i wyposażenie miejskiej sieci lecznictwa otwartego. W mieście czynnych jest 5 przychodni obwodowych, obejmujących łącznie 89 rejonów "lekarskich. Obok poradni ogólnych działa 18 poradni dla kobiet i 16 poradni pediatrycznych. Ta sieć placówek służby zdrowia ulegnie w latach 19611965 dalszej poważnej rozbudowie. Planuje się np. uruchomienie nowych przychodni rejonowej i obwodowej przy ul. Ugory i Kórnickiej oraz 13 t>rzy-; chodni przyzakładowych. Wszystkie szkoły i przedszkola Objęte zostaną opieką lekarską. Nakłady inwestycyjne na służbę zdrowia wyniosą 115 min zł. Obejmą one między innymi kontynuację budowy centralnej przychodni przeciwgruźliczej, budowę domu rencisty i zakupy sprzętu medycznego.' Przybędzie nowy szpital na 600 łóżek i 11 aptek.

ZMIERZAMY DO NOWYCH OSIĄGNIĘĆ

Poznań w ostatnich pięciu latach, a zwłaszcza w ciągu upływającej obecnie kadencji Rady upiększył swoją szatę zewnętrzną oraz wzbogacił się o nowe fabryki i urządzenia przemysłowe, komunalne i socjalne. Przybyło wiele jasnych domów, odbudowano kamieniczki Starego Rynku i inne zabytki miasta, zapewniono prawie całej młodzieży możność uczenia się w szkołach różnych typów, a chorym opiekę lekarską. Zbliżamy się do wyborów nowej Rady. Będzie ona przede wszystkim wykonawcą nowego planu pięcioletniego, który przewiduje dalszy poważny wzrost dobrobytu. Przyjmuje się, że ludność miasta w roku 1965 liczyć będzie około 450 tys.

mieszkańców. Podobnie jak w ubiegłej pięciolatce podstawowym kierunkiem rozwoju miasta będzie rozbudowa przemysłu kluczowego, a zwłaszcza przemysłu metalowego i budowy maszyn. W parze z rozwojem przemysłu i przy

rostem ludności dalszej poważnej rozbudowie ulegnie sieć urządzeń komunalnych w powiązaniu z budownictwem mieszkaniowym. Rozbudowie ulegnie również sieć usług niezbędnych miastu jako gospodarzowi Międzynarodowych Targów Poznańskich. Globalna suma nakładów inwestycyjnych na rozwój gospodarki uspołecznionej, objętej planem centralnym i terenowym w latach 1961-1955 wynosić będzie 6965 min zł. Z tej sumy na inwestycje Rady przypadnie prawie dwa miliardy zł. W rezultacie tych nakładów powstanie w Poznaniu wielka fabryka przemysłu ciężkiego i rozbudowanych zostanie kilkanaście istniejących fabryk przemysłu kluczowego. Zatrudnienie w przemyśle wzrośnie do przeszło 83 000 osób na ogólną przewidywaną liczbę 198 000 osób zatrudnionych we wszystkich działach gospodarki narodowej. Podział nakładów inwestycyjnych w następnej pięciolatce zapewni dalsze zneutralizowanie dysproporcji pomiędzy rozwojem przemysłu a rozwojem budownictwa mieszkaniowego i urządzeń komunalnych. Planuje się pobudowanie 44 500 izb z budownictwa typu miejskiego o łącznej powierzchni użytkowej około 773 000 m 2 . Na budownictwo DBOR-owskie przeznaczono w latach 1961-1965 ponad 833 min zł. W wyniku takiego tempa budownictwa mieszkaniowego wskaźnik zagęszczenia spadnie do około 1,6 osób na izbę. Na gospodarkę komunalną wydatkowana zostanie w latach 1961-1965 suma 339,5 min zł z przeznaczeniem na budowę nowego ujęcia wody i kilku urządzeń doprowadzających wodę i odprowadzających nieczystości, między innymi centralnej oczyszczalni ścieków. Zasadniczemu usprawnieniu ulegnie również komunikacja drogowa dzięki budowie tak zwanej trasy chwaliszewskiej. Przez Wartę i Cybinę przerzucone zostaną trzy nowe mosty. Przyczynią się do tego także: budowa nowej zajezdni tramwajowej, kupno 45 wozów tramwajowych, 14 trolleybusów i 85 autobusów.

Kosztem 420 min zł wybudujemy 27 nowych szkół podstawowych i 5 szkół osiedlowych oraz 9 przedszkoli miejskich. Pobuduje się 3 zasadnicze szkoły zawodowe dla pracujących i 6 techników i szkół zawodowych stopnia licealnego. Zgodnie z założeniem, że każdy mieszkaniec miasta młodego pokolenia powinien posiadać co najmniej średnie wykształcenie, przewiduje się budowę 6 nowych liceów ogólnokształcących.

Projekt planu pięcioletniego przewiduje nakłady inwestycyjne dla państwowego przemysłu terenowego na sumę 81 min zł, a dla handlu 60 min zł. Plan gospodarczy na lata 1961-1965 nakłada na Radę Narodową m. Poznania nowe poważne zadania. Trzeba tu z całym naciskiem podkreślić, że ich wykonanie zależeć będzie nie tylko od członków nowej rady, ale przede wszystkim od nas wszystkich, od robotników, inteligencji pracującej, młodzieży, pracowników organów administracji państwowej, od całego społeczeństwa miasta Poznania, od jego cenionej w całym kraju inicjatywy, ofiarności i pracowitości.