M ĘŻCZVZN!

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1960.01/06 R.28 Nr1/2

Czas czytania: ok. 38 min.

Ludność ID. Poznania w/g pici i wieku

KOBIETY

MĘŻCZYŹNIo omo

III O 3000w r. 1965

KOBIETY

-1000

400Q

Przewidywany rozwój ludności w Poznaniu w okresie 1960-1980 r.

(prognoza uwzględniająca I wariant napływu ludności do miasta oraz I alternatywę płodności kobiet)razem mężczyźni ko biety Wiek 1960 1965 1970 19*75 I 1980 1960 1965 1970 1975 1980 1960 1965 1970 1975 1980 w tysiącach ogółem 40 1,2 433,8 471,5 ' 520,2 574,0 189,0 206,6 [ 227, l I 253,5 282,7 j 212,2 227,2 244,4 266,7 291,3 O 8,1 7,7 9,2 11, l 12,4 4,2 4,0 4,8 5,7 6,4 3,9 3,7 4,4 5,4 6,0 l 7,9 7,6 8,6 10,6 12,0 4, l 3,9 4,5 5,5 6,2 3,8 3,7 4, l 5, l 5,8 2 8,0 7,6 8,3 10, l 11,8 4, l 3,9 4.3 5,2 6, l 3,9 37 4,0 4,9 5,7 3 7,9 7,7 8,0 9,8 11,4 4, l 4,0 4, l 5,1 5,9 3,8 3,7 3,9 4,7 5,5 4 8,0 7,9 7,8 9,4 11,2 4)]; 4, l 4,0 4,9 5,8 3,9 3,8 3,8 4,5 5,4 0- 4 39,9 38,5 41,9 51,0 58,8 20,6 19,9 21,7 26,4 30,4 19,3 18,6 20,2 24,6 28,4 5- 9 39,9 39,8 38,9 42,6 51,6 20,3 20,5 20, l 22,0 26,7 19,6 19,3 18,8 20,6 24,9 10-14 39, l 40,7 40,8 40,3 44,0 19,6 20,6 21,0 20,7 22,6 19,5 20, l 19,8 19,6 21,4 15-19 19,6 41)]; 43,5 44,6 44, l 9,8 20,6 22,0 22,9 22,7 9,8 20,5 21,5 21,7 21,4 20-24 26,0 22,4 45,2 48,0 49, l 12,9 11,2 22,7 24,3 25,2 13, l 11,2 22,5 23,7 23,9 25-29 33,9 27,3 24,3 48,5 51,3 16,8 13,6 12,2 24,4 26,0 17, l 13,7 12, l 24, l 25,3 30-34 33,8 34,7 28,4 25,9 50,0 16,4 17,4 14,3 13,3 25,4 17,4 17,3 14, l 12,6 24,6 35-39 32,5 34,3 35,6 29,8 27,3 15,2 16,8 17,9 15,2 14, l 17,3 17,5 17,7 14,6 13,2 40-44 19,8 32,3 34, l 35,4 29,7 9, l 15, l 16,7 17,9 15,2 10,7 17,2 17,4 17,5 14,5 45-49 24,9 19,5 31,8 33,6 34,9 11,3 9,0 14,8 16,4 17,6 13,6 10,5 17,0 17,2 17,3 50-54 25,0 24, l 19,0 30,9 32,6 11.4 10,8 8,7 14,3 15,8 13,6 13,3 10,3 16,6 16,8 55-59 21,4 23,9 23,0 18, l 29,5 9, l 10,7 10,2 8,1 13,4 12,3 13,2 12,8 10,0 16, l 60-64 16,9 19,8 , 22,0 21,3 16,8 6,3 8,2 9,6 9,2 7,4 10,6 11,6 12,4 12, l 9,4 65-69 11,6 15,0 17,5 19,4 18,7 4,3 5,3 6,9 8,1 7,7 7,3 9,7 10,6 11,3 11,0 70-74 8,4 9,6 12,5 14,5 16,0 3,1 3,4 4,2 5,4 6,3 5,3 6,2 8,3 9, l 9,7 75-79 4,8 6,3 7,2 9,3 10,8 1,7 2,2 2,4 2,9 3,8 3,1 4,1 4,8 6,4 7,0 80-84 2,5 2,9 3,8 4,4 5,7 0,8 0,9 1,2 1,3 1,6 1,7 2,0 2,6 3,1 4, l 85 i więcej 1,2 1,6 2,0 2,6 3,1 0,3 0,4 0,5 0,7 0,8 0,9 1,2 1,5 1,9 2,3

Przewidywany rozwój ludności w Poznaniu w okresie 1960-1980 r.

(prognoza uwzględniająca II wariant napływu ludności do miasta oraz I alternatywę płodności kobiet)razem mężczyźni kobiety Wiek 1960 1965 1970 1975 1980 1960 1965 I 1970 I 1975 1980 1960 1965 1970 1975 1980 w tysiącach ogółem 401,2 433,8 487,7 550,5 620,4 189,0 i 206,6 I 235,8 269,6 307,3 212,2 227,2 251,9 280,9 313,1 O 8,1 7,7 10,0 12,3 13,9 4,2 4,0 5,2 6,4 7,2 3,9 3,7 4,8 5,9 6,7 l 7,9 7,6 9,2 11,6 13,5 4, l 3,9 4,7 6,0 7,0 3,8 3,7 4,5 5,6 6,5 2 8,0 7,6 8,7 lU 13,2 4)]; 3,9 4,5 5,7 6,8 3,9 3,7 4,2 5,4 6,4 3 7,9 7,7 8,3 10,6 12,8 4, l 4,0 4,3 5,5 6,6 3,8 3,7 4,0 5, l 6,2 4 8,0 7,9 7,9 10,2 12,4 4, l 4, l 4, l 5,3 6,4 3,9 3,8 3,8 4,9 6,0 0- 4 39,9 38,5 44, l 55,8 65,8 20,6 19,9 22,8 28,9 34,0 19,3 18,6 21,3 26,9 31,8 5- 9 39,9 39,8 39,7 45,2 56,9 20,3 20,5 20,5 23,3 29,4 19,6 19,3 19,2 21,9 27,5 10-14 39, l 40,7 41,9 41,8 47,3 19,6 20,6 21,5 21,5 24,3 19,5 20, l 20,4 20,3 23,0 15-19 19,6 41)]; 46,5 47,6 47,5 9,8 20,6 23,6 24,4 24,3 9,8 20,5 22.9 23,2 23,2 20-24 26,0 22,4 49,4 53,3 54,5 12,9 11,2 24,8 27,0 27,9 13, l 11,2 24,6 26,3 26,6 25-29 33,9 27,3 26,2 54,5 58,4 16,8 13,6 13,2 27,5 29,6 17, l 13,7 13,0 27,0 28,8 30-34 33,8 34,7 29,8 28,7 56,8 16,4 17,4 15,2 14,9 29, l 17,4 17,3 14,6 13,8 27,7 35-39 32,5 34,3 36,8 32,0 30,9 15,2 16,8 18,7 16,6 16,3 17,3 17,5 18, l 15,4 14,6 40-44 19,8 32,3 34,3 36,8 32,0 9, l 15, l 16,8 18,7 16,7 10,7 17,2 17,5 18,1 15,3 45-49 24,9 19,5 31,9 33,9 36,3 11,3 9,0 14,9 16,6 18,5 13,6 10,5 17,0 17,3 17,8 50-54 25,0 24, l 19,0 31, l 32,9 11,4 10,8 8.7 14,4 16,0 13,6 13,3 10,3 16,7 16,9 55-59 21,4 23,9 23,0 18,2 29,6 9)]; 10,7 10,2 8,2 13,5 12,3 13,2 12,8 10,0 16, l 60-64 16,9 19,8 22, l 21,3 16,9 6,3 8,2 9,7 9,2 7,4 10,6 11,6 12,4 12, l 9,5 65-69 11,6 15,0 17,5 19,4 18,8 4,3 5,3 6,9 8,1 7,7 7,3 9,7 10,6 11,3 11, l 70-74 8,4 9,6 12,5 14,5 16, l 3, l 3,4 4,2 5,4 6,4 5,3 6,2 8,3 9, l 9,7 75-79 4,8 6,3 7,2 9,4 10,8 1,7 2,2 2,4 2,9 3,8 3, l 4, l 4,8 6,5 7,0 80-84 2,5 2,9 3,8 4,4 5,8 0,8 0,9 1,2 1,3 1,6 1,7 2,0 2,6 3,1 4,2 85 i więcej 1,2 1,6 2,0 2,6 3,1 0,3 0,4 0,5 0,7 0,8 0,9 1,2 1,5 1,9 2,3

Przewidywany rozwój ludności w Poznaniu w okresie 1960-1980 r.

(prognoza uwzględniająca II wariant napływu oraz II alternatywę płodności kobiet)

Grupy razem mężczyźni kobiety wieku 1965 1970 1975 1980 1965 1970 1975 1980 1965 1970 1975 1980 w tysiącach ogółem 426,8 470,1 514,9 562,9 203,0 226,7 251,2 277,5 223,8 243,4 263,7 285,4 O 6,2 7,2 8)]; 9,3 3,2 3,7 4,2 4,8 3,0 3,5 3,9 4,5 l 6,2 6,8 7,8 9,0 3,2 " 3,5 4,0 4,7 3,0 3,3 3,8 4,3 2 6,6 6,6 7,5 '8,7 3,4 3,4 3,9 4,5 3,2 3,2 3,6 4,2 3 6,9 6,4 7,3 8,5 3,6 3,3 3,8 4,4 3,3 3,1 3,5 4, l 4 7,3 6,3 7,0 8,2 3,8 3,3 3,6 4,2 3,5 3,0 3,4 4,0 0- 4 33,2 33,3 37,7 43,7 17,2 17,2 19,5 22,6 16,0 16, l 18,2 21, l 5 - 9 38, l 34,5 34,5 38,9 19,6 17,8 17,8 20,0 18,5 16,7 16,7 18,9 10-14 40,7 40,3 36,6 36,7 20,6 20,7 18,8 18,8 20, l 19,6 17,8 17,9 15-19 41, l 46,5 46,0 42,4 20,6 23,6 23,6 21,7 20,5 22,9 22,4 20,7 20-24 22,4 49,4 53,3 52,8 11,2 24,8 27,0 27,0 11,2 24,6 26,3 25,8 25-29 27,3 26,2 54,5 58,4 13,6 13,2 27,5 29,6 13,7 13,0 27,0 28,8 30-34 34,7 29,8 28,7 56,8 17,4 15,2 14,9 29, l 17,3 14,6 13,8 27,7 35-39 34,3 36,8 32,0 30,9 16,8 18,7 16,6 16,3 17,5 18, l 15,4 14,6 40-44 32,3 34,3 36,8 32,0 15, l 16,8 18,7 16.7 17,2 17,5 18, l 15,3 45-49 19,5 31,9 33,9 36,3 9,0 14,9 16,6 18,5 10,5 17,0 17,3 17,8 50-54 24, l 19,0 31, l 32,9 10,8 8,7 14,4 16,0 13,3 10,3 16,7 16,7 55-59 23,9 23,0 18,2 29,6 10,7 10,2 8.2 13,5 13,2 12,8 10,0 16, l 60-64 19,8 22, l 21,3 16,9 8,2 9,7 9,2 7,4 11,6 12,4 12, l 9,5 65-69 15,0 17,5 19,4 18,8 5,3 6,9 8,1 7,7 9,7 10,6 11,3 11, l 70-74 9,6 12,5 14,5 16, l 3,4 4,2 5,4 6,4 6,2 8,3 9, l 9,7 75-79 6,3 7,2 9,4 10,8 2,2 2,4 2,9 3,8 4, l 4,8 6,5 7,0 80-84 2,9 3,8 4,4 5,8 0,9 1,2 1,3 1,6 2,0 2,6 3.1 4,2 85 i więcej 1,6 2,0 2,6 3,1 0,4 0.5 0,7 0,8 1,2 1,5 1,9 2,3

Tablica XX

Bilans siły roboczej ID. Poznania (w tysiącach)

Grupy wieku

Ogółem Młodzież w wieku 0- 15 chłopcy dziewczęta

Dorośli w wieku produkcyjnym mężczyźni 16 - 59 kobiety 16-54

Osoby w wieku poprodukcyjnym mężczyźni od 60 lat kobiety od 55 lat

Ogółem Młodzież w wieku 0- 15 chłopcy dziewczęta Dorośli w wieku produkcyjnym mężczyźni 16 - 59 kobiety 16-54

Osoby w wieku poprodukcyjnym mężczyźni od 60 lat kobiety od 55 lat

Ogółem Młodzież w wieku 0-15 chłopcy dziewczęta

Dorośli w wieku produkcyjnym mężczyźni 16 - 59 kobiety 16-54

Osoby w wieku poprodukcyjnym mężczyźni od 60 lat kobiety od 55 lat

40 1,6 123,9 63,0 60,9 220,0 109,6 110,4 57,7 16,5 41,2

Prognoza biologiczna

422,6 123,8 63,4 60,4 230,6 116,8 113,8 68,2 20,3 47,9

441 , 5 121,4 62,6 58,8 242,7 123,9 118,8 77,4 24,6 52,8

462,6 122,7 63,4 59,3 259,0 132,1 126,9 80,9 27,4 53,5

485,1 131,1 67,8 63,3 267,6 140,5 127, l 86,4 27,4 59,1

Prc gnoza uwzględniająca I wariant napływu ludności do miasta

40 1,2 123,5 62,8 60,7 220,0 109,6 110,4 57,7 16,5 41,2

433,8 126,7 64,8 61,9 238,7 121,3 117,4 68,4 20,4 48,0

471,5 130,4 67, l 63,3 263,3 135,2 128, l 77,8 24,8 53,0

520,2 142,5 73,5 69,0 296,2 152,4 143,8 81,5 27,6 53,9

574,0 163,0 84,1 78,9 323,8 171,0 152,8 87,2 27,6 59,6

Pro;>noza uwzględniająca II wariant napływu ludności do miasta

40 l ,2 123,5 62,8 60,7 220,0 109,6 110,4 57,7 16,5 41,2

433,8 126,7 64,8 61,9 238,7 121,3 117,4 68,4 20,4 48,0

487,7 135,0 69,4 65,6 274,8 141,5 133,3 77,9 24,9 53,0

550,5 152,1 78,4 73,7 316,8 163,6 153,2 81,6 27,6 54,0

620,4 179,3 92,4 86,9 353,5 187,1 166,4 87,6 27,7 59,9

MĘŻCZYŹNIw r. 1970

Ludność m. Poznania w/g płci i wieku

KOBIETY

-100J fIlIO

MĘŻCZYŹNI

3000 J(ao

20GOw r. 1980

«00 (1980)

KOBIETY

«00

" .000

T a b l i c a XXI

Młodzież m. Poznania w wieku szkolnym (w tysiącach)

Grupy wieku 1960 1965 1970 1975 1980 Prognoza biologiczna Młodzież w wieku 7-13 lat 54,6 56,4 53,9 50,3 53,7 chłopcy 27,6 28,8 27,8 26,0 27,8 dziewczęta 27,0 27,5 26, l 24,3 25,9 Młodzież w wieku 14-17 lat 20,0 30,5 32,2 31,0 28,5 chłopcy 10,0 15,4 16,5 16,0 14,7 dziewczęta 10,0 15,1 15,7 15,0 13,8 W tym w wieku 14 lat 8,3 7,7 8,3 7,5 7,2 chłopcy 4, l 3,9 4.3 3,9 3,7 dziewczęta 4,2 3,8 4,0 3,6 3,5 Prognoza uwzględniająca I wariant napływu ludności do miasta Młodzież w wieku 7-13 lat 54,6 57,0 56,2 57,0 65,3 chłopcy 27,6 29, l 28,9 29,4 33,7 dziewczęta 27,0 27,9 27,3 27,6 31,6 Młodzież w wieku 14-17 lat 20,0 31,9 34,7 34,6 34,6 chłopcy 10,0 16, l 17,7 17,8 17,8 dziewczęta 10,0 15,8 17,0 16,8 16,8 W tym w wieku 14 lat 8,3 7,9 8,4 8,4 8,6 chłopcy 4,1 4,0 4,3 4,3 4,4 dziewczęta 4,2 3,9 4,1 4,1 4,2 Prognoza uwzględniająca II wa riant napływu ludności do miasta Młodzież w wieku 7-13 lat 54,6 57,0 57,5 59,7 71,2 chłopcy 27,6 29, l 29,5 30,7 36,7 dziewczęta 27,0 27,9 28,0 29,0 34,5 Młodzież w wieku 14-17 lat . 20,0 31,9 36,7 36,8 37,2 chłopcy 10,0 16, l 18,7 18,9 19,0 dziewczęta 10,0 15,8 18,0 17,9 18,2 W tym w wieku 14 lat 8,3 7,9 8,7 8,7 9,2 chłopcy 4)]; 4,8 4,5 4,5 4,7 dziewczęta 4,2 3,9 4,2 4,2 4,5

Bilans ludności miasta Poznania wg urbanistycznych grup wieku (w tysiącach)

Wg prognozy z I wariantem Wg prognozy z II wariantem G ru p y Wg prognozy biologicznej napływu ludności do miast napływu ludności do miasta wieku 1960 1965 1970 1975 1980 1960 1965 i 1970 1975 1980 1960 1965 1970 1975 1980 Mężczyźni razem 189,2 200,6 211,1 222,9 235,6 189,0 206,6 227.. l 253,5 282,7 189,0 206,6 235,8 269,6 307,3 0-2 12,4 11, l 11,8 13,4 14,4 12,4 11,8 13,6 16,4 18,7 12,4 11,8 1'4,4 18, l 21,0 3- 6 16,6 15,9 14,7 16, l 18,3 16,4 16, l 16,0 19,0 22,9 16,4 16, l 16,4 20,4 25,3 7-13 27,6 28,8 27,8 26,0 27,8 27,6 29, l 28,9 29,4 33,7 27,6 29, l 29,5 30,7 36,7 14-17 10,0 15,4 16,5 16,0 14.7 10,0 16, l 17,7 17,8 17,8 10,0 16, l 18,7 18,9 19,0 18-59 106,1 109, l 115,7 124,0 133,0 106, l 113,1 126,1 143,3 162,0 106, l 113,1 131,9 153,9 177,6 60 i więcej 16,5 20,3 24,6 27,4 27,4 16,5 20,4 24,8 27,6 27,6 16,5 20,4 24,9 27,6 27,7 Kobiety razem 212,4 222,0 230,4 239,7 249,5 212,2 227,2 224,4 266,7 291,3 212,2 227,2 251,9 280,9 313,1 0-2 11,7 10,4 II)); 12,5 13,5 11,6 11, l 12,5 15,4 17,5 11,6 11, l 13,5 16,9 19,6 3-6 15,7 15,0 13,5 15,2 17,0 15,6 15, l 14,9 17,7 21,4 15,6 15, l 15,2 19,0 23,7 7-13 27,0 27,5 26, l 24,3 25,9 27,0 27,9 27,3 27,6 31,6 27,0 27,9 28,0 29,0 34,5 14-17 10,0 15, l 15,7 15,0 13,8 10,0 15,8 17,0 16,8 16,8 10,0 15,8 18,0 17,9 18,2 18-54 106,8 106,1 111,2 119,2 120,2 106,8 109,3 119,7 135,3 144,4 106,8 109,3 124,2 144, l 157,2 55 i więcej 41,2 47,9 52,8 53,5 59, l 41,2 48,0 53,0 53,9 59,6 41,2 48,0 53,0 54,0 59,9

(tab!. V). Prognoza ta nie uwzględnia zatem trzeciego ważnego czynnika w rozwoju miasta, jakim jest napływ ludności z zewnątrz, daje więc ograniczone, spojrzenie na przyszły rozwój ludnościowy, jakkolwiek stanowi sama w sobie cenny instrument poznawania podstawowych tendencji rozwojowych danej zbiorowości ludzkiej. Odpowiada ona na pytanie, jaki byłby wzrost ludnościowy Poznania według płci i wieku do roku 1980, gdyby ludność ta rozwijała się bez napływu z zewnątrz. Praktyczne potrzeby każą nam jednak traktować rozwiązanie z tab!. XVI tylko jako rozwiązanie wstępne i posiadające wartość głównie dla celów porównawczych. Toteż więcej uwagi należy poświęcić trzem następnym tablicom (tab!. XVII-XIX), przynoszącym wyniki obliczeń, uwzględniających wszystkie trzy czynniki, tzn. również wędrówki do miasta i z miasta, przy tym tab!. XVII oparta jest na I wariancie niższych 5-letnich sald napływu, natomiast tab!. XVIII uwzględnia II wariant wyższych 5-letnich sald napływu. Przyjęte szacunkowe salda napływu podano w tab!. XII oraz ich strukturę w tab!. XIII. Stwierdzić można między tablicami XVII a XVIII dość znaczne różnice w liczbach ogólnych, jak i w liczbach odnoszących się do poszczególnych grup wieku. Jedynie dla okresu 1956-1960 r. przyjęto ostrożnie saldo zerowe, w wyniku czego ogólna liczba ludności wypadła na koniec 1960 r. w wysokości 401 tys. Gdy jednak przyjmiemy, że saldo to może wynosić około 5 tys., na co wskazywałyby wyniki odpisu rejestru mieszkańców oraz zameldowanych na pobyt okresowy z końca 1958 r., wówczas ogólna liczba ludności, jak i młodzieżowe grupy wieku, podniosą się o owe 5 tys., a co zostało już omówione i przedstawione w tab!. XI. Ponieważ ciągle jeszcze nie jesteśmy pewni tych liczb, ze względu na istnienie kategorii "martwych dusz" w rejestrze oraz ze względu na możliwość istnienia "dzikich mieszkańców", tzn. formalnie nie zameldowanych z braku zezwolenia na takie zameldowanie - dlatego z ostatecznymi rozstrzygnięciami trzeba będzie poczekać do nadchodzącego spisu ludności i jego wyników. Mimo to już obecnie można do wszystkich lat perspektywicznych zastosować poprawkę o owe 5 tys. Wreszcie dane w tab!. XIX oparte są na porządku wymierania z tablicy wymieralności z lat 1955/56 z poprawką na rzecz obniżającej się nadal śmiertelności niemowląt, podobnie jak w tablicach XVI-XVIII, natomiast przewidywane nowe urodzenia po roku 1963 oszacowano na podstawie obniżonych współczynników płodności z lat kryzysowych 1931/32, które podano w tab!. III. Szczegółowiej wyjaśniają skutki tej obniżki tab!. XIV i XV. Dla sald wynikających z ruchu wędrówkowego ludności przyjęto tylko wariant II (z tab!. XII), ażeby nie zaciemniać zbytnio obrazu rozwojowego nadmiarem alternatyw. Zresztą z danych tab!. XIX wyraźnie wynika, że to, co zyskuje Poznań na skutek zwiększonego napływu (tab!. XVIII), to dane tab!. XIX pokazują, iż salda napływu (II wariant) są całkowicie zrównoważone zmniejszonymi urodzeniami. Zatem liczby ogólne otrzymujemy na poziomie prognozy z I wariantem napływu (tab!. XVII). Porównawczo przedstawia się to zagadnienie następująco: J ak z tego zestawienia wynika, przewidywana liczba ludności Poznania na rok 1965 waha się w granicach 432 a 439 tys., średnio zaś wypaść może 435

5 Kronika Miasta Poznania 1-2

Stanislaw Waszakp r o g n o z y prognoza Rok biologiczna z I wariantem z II wariantem z II wariantem + 5 tys. napływu napływu napł. i obniżką + 5 tys. płodno + 5 tys.

w t Y s 1 ą C a c h .

1965 422,6 427,6 433,8 433,8 438,8 426.8 431,8 1970 441.5 446,5 471,5 487,7 492,7 470,1 475,1 1975 462.6 467,6 520,2 550,5 555,5 514.9 519,9 1980 485,1 490,1 574,0 620,4 625,4 562,9 567,9

436 tys. Liczba ogólna na rok 1970 zamyka się w granicach 470-488 tys., średnio wypaść może 475 tys. Na rok 1975 średnio wypaść może 530 tys., wreszcie na rok 1980 średnio wypaść może 570-580 tys., a więc nie całe 600 tys. Jeżeli jednak uświadomimy sobie postępujący napór demograficzny po roku 1965 szczególnie w grupie wieku 20-24 i następnych, można również przyjmować bez obawy o popełnienie większego błędu, że Poznań na rok 1980 może przekroczyć granicę pełnych 600 tys. mieszkańców. Będzie to jednak zależało od wielu czynników nie tylko o charakterze czysto demograficznym, ale przede wszystkim o charakterze społeczno-ekonomicznym, a zwłaszcza od rozbudowy urządzeń komunalnych, budownictwa mieszkaniowego itp. Tablice XX-XXII ujmują przewidywane liczby rozwoju ludnościowego miasta w układzie trzech podstawowych bilansów, jakimi posługujemy się w metodologii planowania, a mianowicie w układzie tzw. bilansu siły roboczej, bilansu młodzieżowego i bilansu urbanistycznego. Z tab!. XX wynika, że liczba dorosłych w wieku produkcyjnym wzrośnie w 5-leciu 1960-1965 o kilkanaście tysięcy osób (około 18 tys.). Nie znaczy to, że dla tylu trzeba przygotowywać zawczasu miejsca pracy, ponieważ między potencjałem siły roboczej a aktywnością zawodową zachodzą dość znaczne różnice. Dotyczy to zwłaszcza roczników młodzieżowych. O tych sprawach już mówiliśmy w części 2. Jeszcze wyższy wzrost roczników produkcyjnych zaznaczy się w okresie 1965-1970 r. Tak samo róść będą roczniki starsze w tzw. wieku poprodukcyjnym. W tab!. XXI zapoznajemy się z perspektywami rozwoju liczby młodzieży w Poznaniu. Otóż młodzież w wieku 7-13 lat wzrośnie między 1960 a 1965 r. o niecałe 3 tys. i następnie utrzyma się na poziomie 57-60 tys. Natomiast młodociani w wieku 14-17 lat zaznaczą się zwiększoną liczbą o przeszło 10 tys. w 5-leciu 1960-1965, gdy po 1965 r. ten wzrost nie będzie taki wysoki, ponieważ wyniesie około 3-5 tys. W tab!. XXII obserwujemy tzw. grupy urbanistyczne ludności poznańskiej w podziale na płeć. Wynika z niej, że w rocznikach najmłodszych wiekiem, czyli w wieku 0-2 lat, utrzyma się wyraźna stabilizacja liczb aż po rok 1970, po czym nastąpi albo niewielki wzrost, albo pewien spadek tych liczb, zależnie od tego, czy płodność kobiet utrzyma się niezmiennie na poziomie lat 1950

1955, czy też obniży się. Przewidujemy, że raczej obniży się. Roczniki przedszkolne, czyli w wieku od 3 lat do 6 lat, utrzymają się na poziomie 31-33 tys. do roku 1970, po którym nastąpi powolny wzrost do poziomu 36-39 tys.

Znając tendencję wzrastania lub obniżania się tych wielkości w różnych układach, możemy już dziś, a więc wiele lat naprzód, tak pokierować gospodarką naszego miasta, ażeby mogła ona na wszystkich swoich odcinkach sprostać dalszemu rozwojowi demograficznemu Poznania.

Stanisław Waszak

ROMAN KOZAK rektor Politechniki Poznańskiej

POLITECHNIKA POZNAŃSKA

Przeobrażenia polityczne, gospodarcze i kulturalne ostatnich piętnastu lat stanowią bezsprzecznie jedną z najchlubniejszych kart w dziejach naszego narodu. Nie trzeba być znawcą, by zrozumieć, że dzieło odbudowy kraju stało się możliwe m. in. dzięki stałemu rozwojowi techniki i postępu technicznego. Żyjemy w okresie niespotykanego dotychczas w dziejach ludzkości postępu techniki i stwierdzamy, że siłę narodu w dobie obecnej mierzy się nie tylko kulturą humanistyczną, ale również kulturą techniczną, która zapanowała niepodzielnie nad wszystkimi dziedzinami życia gospodarczego. Dobrobyt kraju oraz szybkie i pełne zaspokojenie potrzeb życiowych społeczeństwa zależy zatem w dużej mierze od właściwej rangi, jaką nadamy technice i postępowi technicznemu oraz od zrozumienia, że kształcenie wysoko kwalifikowanej kadry inżynierskiej jest nadal naszym pilnym obowiązkiem. Rola wyższych szkół technicznych, a zwłaszcza politechnik, nabrała w Polsce Ludowej szczególnego znaczenia, stały się bowiem one nie tylko kuźnią młodych inżynierów, ale również ważnymi ośrodkami naukowymi, dbającymi o rozwój nauki i kultury technicznej we wszystkich przejawach życia gospodarczego kraju. Omawiając te zagadnienia, pragnę jednocześnie podkreślić szczególną rolę Politechniki Poznańskiej, jaką odegrała ona dotychczas i spełnia nadal. Znaczenie tej jedynej wyższej uczelni technicznej Wielkopolski jest tym donioślejsze, że swoim zasięgiem znacznie wykracza poza województwo poznańskie. Rozwój uczelni związany jest nieodłącznie z rozwojem gospodarczym Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej. Mimo że region nasz zaliczał się do okręgów typowo rolniczych, nauki i studia techniczne cieszyły się już w okresie międzywojennym dużą popularnością. Przed II wojną światową zapotrzebowanie na kadrę techniczną zaspokajała Wyższa Szkoła Budowy Maszyn i Elektrotechniki w Poznaniu. Poziom nauczania w tej szkole był wysoki, a absolwenci jej, mimo że nie posiadali tytułu inżyniera, a jedynie tytuł technologa, byli poszukiwani w całym kraju, a szczególnie przez rozwijający się przemysł metalowy (H. Cegielski, Wiepofama) oraz rolno-spożywczy. Już wówczas widziano piękne perspektywy rozwojowe przemysłu miasta Poznania i województwa oraz związany z tym wzrost zapotrzebowania na kadry techniczne o wyższych kwalifikacjach zawodowych i dlatego wszczęto starania o przemianowanie Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki na Politechnikę. Dyskryminacyjna polityka ówczesnych

rządów przez dłuższy czas stała na przeszkodzie w urzeczywistnieniu słusznych żądań społeczeństwa poznańskiego. II wojna światowa przekreśliła na wiele dalszych lat awans uczelni. Bezpośrednio po wyzwoleniu w 1945 r. znalazło się w Poznaniu grono poważnych naukowców, którzy zawiązali Komitet Utworzenia Politechniki w Poznaniu. W skład Komitetu weszli rektorzy wyższych uczelni miasta Poznania: prof. dr J. Suszko, prof. dr J. Górski, prof. dr S1. Waschko, prof. L. Ballenstedt oraz inż. I. Kaczmarek, autor niniejszego artykułu i wielu innych, podejmując u władz centralnych energiczne kroki o utworzenie Politechniki w miejsce przedwojennej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki. Niestety z różnych przyczyn, głównie z powodu osobistych ambicji jednostek, sprawa stojąca już na dobrej drodze załatwiona została połowicznie, bowiem Ministerstwo Oświaty zdecydowało powołanie Szkoły Inżynierskiej, jako wyższej uczelni typu zawodowego. Fakt ten pociągnął za sobą odpływ wielu wybitnych naukowców. Tak więc tradycje Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki przejęła Szkoła Inżynierska w Poznaniu, w której dodatkowo utworzono Wydział Budownictwa z Oddziałem Budownictwa i Architektury. Wydziały te zorganizowałem i kierowałem nimi do 1952 r.

Na rektora Szkoły Inżynierskiej powołany został dyrektor byłej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki - prof. mgr inż. B. Orgelbrand.

Szkoła Inżynierska, której kadrę naukową stanowili liczni specjaliści z przemysłu, oddała nieocenione usługi w uzupełnieniu zdziesiątkowanej w okresie wojennym inteligencji technicznej. Omawiając dzieje Szkoły Inżynierskiej pragnę jednocześnie wspomnieć o jednym z najbardziej zasłużonych pracowników nauki i pedagogów związanych z naszą uczelnią, profesorze Lucjanie Ballenstedcie, który zmarł w 1958 r. W czasie swej 38-letniej pracy zawodowej, ten wybitny znawca dziedziny mechaniki budowli oraz budowy mostów, zaprojektował i stworzył na terenie naszego miasta oraz Wielkopolski szereg poważnych budowli: wieżę Ratusza Poznańskiego, 3 hale na Targach Poznańskich, Most Marchlewskiego i kilka innych obiektów. Był autorem szeregu publikacji naukowych. W osobie zmarłego profesora miasto nasze i uczelnia straciły oddanego pracownika i przyjaciela, znakomitego znawcę i opiekuna młodzieży. Dużą rolę w przygotowaniu pracującej kadry technicznej i podnoszeniu jej kwalifikacji zawodowych odegrała również powołana w 1950 r. Wieczorowa Szkoła Inżynierska z trzema wydziałami: Mechanicznym, Budownictwa i Elektrycznym, do dyspozycji której postawiono budynki Szkoły Inżynierskiej i laboratoria. Od początku w Wieczorowej Szkole Inżynierskiej wykładali pracownicy nauki Szkoły Inżynierskiej. Rektorem WSI od 1952 r. był prof. Jan Zaus znany w Poznaniu i doświadczony fachowiec z dziedziny budownictwa. Absolwensi WSI po odbyciu 3-letnich studiów, stojących na dobrym poziomie, otrzymywali tytuł inżyniera. W 1955 r. Wieczorowa Szkoła Inżynierska przekształcona została w Studium Wieczorowe przy odpowiednich wydziałach Politechniki. Wzmożony rozwój techniki i nie znanych w Polsce gałęzi przemysłu oraz rozbudowa zakładów przemysłowych sprawiły, że Szkoła Inżynierska mimo dużych osiągnięć i dobrego poziomu nauczania nie była w stanie zaspokoić zapotrzebowania na kadrę inżynierską. W tych warunkach odżyła myśl wzmóc

Roman Kozaknienia naszego ośrodka naukowego akademicką uczelnią techniczną. Zdawano sobie bowiem sprawę, że z przekształceniem Szkoły Inżynierskiej w Politechnikę wiąże się nie tylko podniesienie poziomu szkolenia inteligencji technicznej, ale również dobór odpowiedniej kadry samodzielnych i pomocniczych pracowników nauki, którzy stworzą silną placówkę naukową, coraz bardziej potrzebną dla naukowego opracowania szeregu nowych procesów i zjawisk zachodzących w przemyśle. Z chwilą objęcia przeze mnie stanowiska rektora, Szkoła Inżynierska na mocy uchwały Rady Ministrów z września 1955 r. została przemianowana na Politechnikę.

Wielki ośrodek gospodarczy jakim jest Poznań, Wielkopolska oraz pozostające w zasięgu naszych wpływów województwa: zielonogórskie, koszalińskie, częściowo szczecińskie i bydgoskie z silnie rozwiniętym przemysłem, wymagają stałego dopływu wysoko kwalifikowanej kadry inżynieryjno-technicznej. Politechnika Poznańska, w ciągu ubiegłych czterech lat .swojej działalności, całkowicie przeobraziła się i rozwinęła, dzięki czemu stała się bazą naukowobadawczą, wywierającą coraz większy wpływ na kształtowanie życia gospodarczego naszego województwa i regionów sąsiednich.

ORGANIZACJA I NAJBLIŻSZE ZADANIA ROZWOJOWE POLITECHNIKI POZNAŃSKIEJ

Politechnika Poznańska posiada obecnie 4 wydziały: Budowy Maszyn, Budownictwa Lądowego, Elektryczny i Mechanizacji Rolnictwa. Pierwsze trzy wydziały prowadzą prócz studiów stacjonarnych, również studia wieczorowe i zaoczne wg programu jednolitego oraz wieczorowe studia magisterskie. Kierunek naukowy wydziałów i ich profil specjalizacyjny odpowiadają w zasadzie aktualnym potrzebom przemysłu, w najbliższej przyszłości jednakże, wobec ciągłego rozwoju w Wielkopolsce i w województwach sąsiednich nowych gałęzi przemysłu jak: górnictwa (kopalnie węgla brunatnego w Koninie); energetyki, lekkiego, chemicznego i rolniczo-spożywczego, powstanie konieczność rozszerzenia działalności uczelni. Niezależne od tego gospodarka narodowa odczuwa brak fachowców w dziedzinie planowania przestrzennego miast i osiedli, urbanistyki i architektury. Reaktywowanie istniejącego w latach 1945-1952 Wydziału Architektury mogłoby w dużym stopniu zapobiec tym trudnościom.

Wydział Budowy Maszyn

Na Wydziale Budowy Maszyn wykrystalizowały się specjalności: 1. obrabiarki, narzędzia i technologia budowy maszyn: 2. maszyny i technologia przeróbki plastycznej; 3. metaloznawstwo i obróbka cieplna metali (w tym odlewnictwo, spawalnictwo) ; 4. pojazdy szynowe.

Zgodnie z zapotrzebowaniem przemysłu, profil specjalizacyjny Wydziału winien obejmować dodatkowo 4 dalsze specjalności jak: instalacje przemysłowe, gospodarka cieplna, tworzywa sztuczne oraz ekonomika i organizacja przed przy pi. Curie- Skłodowskiej

Roman Kozak

siębiorstw produkcyjnych. Odrębne zagadnienie stanowi kierunek rozwijającego się przemysłu rolno-spożywczego, który stwarza konieczność powołania Wydziału Urządzeń i Maszyn Rolno-Spożywczych i Wydziału Chemii Spożywczej, w celu szkolenia inżynierów specjalistów tych dziedzin. Do katedr Wydziału Budowy Maszyn, który jest aktualnie najliczebniejszym wydziałem uczelni, zaliczają się: 1. Katedra Technologii Metali i Metaloznawstwa z 3 zakładami naukowymi: a) technologii metali, b) metaloznawstwa, c) maszyn i. technologii obróbki plastycznej. Przewiduje się uruchomienie dalszego zakładu: odlewnictwa, jako zalążka przyszłej Katedry Odlewnictwa; 2. Katedra Obróbki Skrawaniem z 3 zakładami naukowymi: a) obróbki skrawaniem, b) technologii budowy maszyn, c) ekonomiki, organizacji i planowania w przemyśle budowy maszyn; 3. Katedra Obrabiarek z zakładem, 4. Katedra Pojazdów Szynowych z zakładem, " Katedra Spawalnictwa z zakładem, 6. Katedra Teorii Maszyn Cieplnych z zakładem, 7. Katedra Mechaniki Technicznej z 2 zakładami naukowymi: a) mechaniki technicznej, b) wytrzymałości materiałów; 8. Katedra Części Maszyn i Teorii Mechanizmów z 3 zakładami naukowymi: a) części maszyn, b) teorii mechanizmów, c) rysunku technicznego; 9. Katedra Chemii Ogólnej z zakładem, 10. Katedra Ekonomii Politycznej z zakładem.

Wydział Budownictwa Lądowego

Drugim z kolei co do wielkości jest zorganizowany od podstaw Wydział Budownictwa Lądowego powołany w naszej uczelni dopiero w Polsce Ludowej. N a wydziale tym reprezentowane są dwa zasadnicze kierunki: budownictwo lądowe i komunikacja. Profil specjalizacyjny wydziału kształtuje się następująco: budownictwo ogólne ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji budowlanych (prefabrykowanych, żelbetowych i stalowych); wodociągi i kanalizacje; budowa dróg kołowych; budowa dróg żelaznych; budownictwo wiejskie. Wydział ten nie zaspokaja potrzeb w zakresie kształcenia specjalistów z dziedziny urbanistyki oraz planowania przestrzennego i dlatego istnieje konieczność powołania odrębnego Wydziału Architektury i Urbanistyki bądź też wydzielonego Oddziału Architektury w obecnym Wydziale Budownictwa.

Do katedr Wydziału zaliczają się: 1. Katedra Budownictwa z 3 zakładami naukowymi: a) materiałoznawstwa, b) budownictwa ogólnego, c) betonu sprężonego, prefabrykacji i żelbetu; 2. Katedra Budownictwa Stalowego z zakładem, 3. Katedra Techniki Sanitarnej z zakładem, 4. Katedra Dróg i Ulic z zakładem, 5. Katedra Dróg Żelaznych z zakładem, 6. Katedra Technologii Wody i Ścieków z zakładem, 7. Katedra Budownictwa Wiejskiego z zakładem,

8. Katedra Mechaniki Budowli z zakładem, 9. Katedra Organizacji i Technologii Robót Budowlanych z zakładem, 10. Katedra Geometrii Wykreślnej z zakładem, 11. Katedra Geodezji z zakładem, 12. Katedra Mechaniki Gruntów z zakładem.

Wydział Elektryczny

Wydział Elektryczny posiada następujące specjalności: sieci i układy elektroenergetyczne, napędy elektryczne przemysłowe, elektroautomatyka i elektryfikacja rolnictwa. Uczelnia stara się o uruchomienie nowego kierunku - elektronika przemysłowa, która znajduje szerokie zastosowanie we wszystkich gałęziach przemysłu. Katedry Wydziału Elektrycznego to: 1. Katedra Sieci Elektrycznych z 3 zakładami naukowymi: a) sieci elektrycznych, b) urządzeń elektrycznych, c) techniki wysokich napięć. Przewiduje się powołanie dodatkowego zakładu naukowego "Elektrownie", który specjalizować będzie absolwentów dla silnie rozbudowujących się elektrowni opartych o poważne zasoby węgla brunatnego; 2. Katedra Napędów Elektrycznych z zakładem, 3. Katedra Elektroniki Przemysłowej i Automatyki z zakładem; w ramach tej katedry powstaną w najbliższej przyszłości 3 zakłady: a) elektroniki przemysłowej , b) łączności, c) elektroautomatyki; 4. Katedra Elektryfikacji Rolnictwa z zakładem, 5. Katedra Podstaw Elektrotechniki z zakładem, 6. Katedra Miernictwa Elektrycznego z zakładem, 7. Katedra Maszyn Elektrycznych z zakładem, 8. Katedra Fizyki z zakładem.

Przy Wydziale Elektrycznym przewiduje się powołanie Katedry Zastosowań Izotopów w Przemyśle, na której początkowo prowadzone będą wykłady z wybranych działów fizyki jądrowej i chemii współczesnej ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania izotopów promieniotwórczych w przemyśle.

Wydział Mechanizacji Rolnictwa

Najmłodszym wydziałem Politechniki (1953 r.) jest Wydział Mechanizacji Rolnictwa. Wydział ten ma wyjątkowo obiecujące perspektywy rozwojowe oraz nabrał szczególnego znaczenia w 1958 r. z chwilą "'przejęcia podobnego wydziału z Politechniki Wrocławskiej. Do katedr Wydziału zaliczają się: 1. Katedra Maszyn Rolniczych z zakładem. Zgodnie z zapotrzebowaniem przemysłu, Katedra rozpoczęła specjalizację również w zakresie konstrukcji maszyn i urządzeń dla przemysłu rolno-spożywczego jako zalążka przyszłej katedry; 2. Katedra Motoryzacji Rolnictwa z zakładem; przewiduje się powołanie w ramach tej katedry drugiego zakładu silników spalinowych; 3. Katedra Eksploatacji Maszyn Rolniczych i Ciągników z zakładem,

Roman Kozak

4. Katedra Napraw Maszyn Rolniczych i Ciągników z zakładem, 5. Katedra Ekonomiki Rolnictwa i Organizacji Przedsiębiorstw Rolnych z zakładem, 6. Katedra Podstaw Rolnictwa z zakładem, 7. Katedra Maszyn Elektrycznych z zakładem, 8. Katedra Matematyki z zakładem.

Dla pogłębienia wiedzy studentów w dziedzinie postępu technicznego w rolnictwie przewiduje się wprowadzenie wykładów z historii techniki w rolnictwie i utworzenie przy Katedrze Ekonomiki dodatkowego zakładu naukowego, w którym prowadzić się będzie specjalne badania naukowe z zakresu historii postępu technicznego w rolnictwie. Na uwagę zasługuje praca naszej uczelni w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych kadr technicznych pracujących już w przemyśle, w drodze uruchomienia kursów magisterskich dla inżynierów I stopnia. W okresie od 1945 r. do września 1955 r. Szkoła Inżynierska w Poznaniu wydała 1898 dyplomów inżynierskich, w tym:

Wydział Budownictwa Elektryczny Budowy Maszyn

410 dyplomów 578 910

Na Politechnice Poznańskiej kształci się obecnie 3 226 studentów, w tym na studium dziennym - 1819, studium wieczorowym - 821 i zaocznym - 586. W okresie swego istnienia Politechnika Poznańska wydała dyplomy:

1955 r. 1956 r. 1957 r. 1958 r. 1959 r.

Studium dzienne I II I II I II I II absolw.

sL sL sL St. sL sL sL sL I I sL Wydz. Budowy Maszyn 135 - 59 16 51 32 29 24 76 " Budownictwa 108 - 81 26 42 50 65 50 107 " Elektryczny 116 - 46 - 18 4 23 15 68 " Mechanizacji Rolnictwa - - 37 - 22 5 9 10 93 Razem 359 - 223 42 133 91 126 99 344

Komisja Weryfikacyjno-Egzaminacyjna przy Wydziale Budownictwa nadała 268 tytułów inżynierskich.

1955 r. 1956 r. 1957 r. 1958 r. 1959 r.

Studium wieczorowe I 1 II I II I II I II absolw.

st. 1st. sL sL sL sL sL sL II sL Wydział Budowy Maszyn 100 96 112 " Budownictwa - - 93 - 90 78 - " Elektryczny 48 66 27 41 Razem - - 241 - 252 - 217 - 41

W roku akademickim 1959/60 opuści po raz pierwszy mury uczelni kilkunastu absolwentów Studium Zaocznego Wydziału Budowy Maszyn.

WAŻNIEJSZE OSIĄGNIĘCIA NAUKOWE NIEKTÓRYCH KATEDR POLITECHNIKI

Katedry Wydziału Budownictwa Lądowego

W okresie 15 lat odbudowy kraju, budownictwo przemysłowe i mieszkaniowe w Poznaniu, Wielkopolsce i na Ziemiach Zachodnich stanowiło główny wysiłek naszych władz, uwieńczony mimo wielu przeszkód dużymi osiągnięciami. Istniejące jeszcze trudności sprowadzić można do kilku zasadniczych, m. in.: brak siły roboczej, fachowej kadry kierowniczej, niewystarczającej produkcji materiałów i maszyn budowlanych. Na pytanie w jaki sposób trudności te przezwyciężyć, stwierdzić należy: budujmy taniej i nadążajmy za aktualnymi potrzebami. Stosujmy inne materiały budowlane, a nie tylko tradycyjne cegły. W tej dziedzinie musimy sięgnąć do przykładów w innych krajach. Realizacja zasady "budujemy szybciej, taniej i lepiej" stała się u naszych sąsiadów możliwa dzięki szerokiemu zastosowaniu mechanizacji budowy, nowym rozwiązaniom konstrukcyjnym oraz wykorzystaniu materiałów zastępczych, równie wartościowych przy produkcji elementów budowlanych. Katedra Budownictwa (prof. dr inż. Roman Kozak) jest jedną z najlepiej wyposażonych katedr tego typu w kraju, rozwija żywą działalność naukowobadawczą w następujących dziedzinach techniki budowlanej: 1) prefabrykacji i betonów sprężonych, 2) technologii betonów wysokiej wytrzymałości, 3) materiałoznawstwa budowlanego ze szczególnym uwzględnieniem materiałów zastępczych, 4) budownictwa ogólnego i konstrukcji drewnianych, 5) fundamentowania. Wydano pierwsze podręczniki i skrypty z dziedziny strunobetonów, kablobetonów i konstrukcji drewnianych. Oto kilka ważniejszych osiągnięć w pracach naukowo-badawczych katedry: Pionierskie prace w dziedzinie konstrukcji sprężonych, ze szczególnym uwzględnieniem podkładów kolejowych, belek stropowych, wkładek zbrojeniowych, stropów wielkopłytowych - za prace w tej dziedzinie kierownik Katedry uzyskał Nagrodę Państwową I stopnia. Zagęszczanie gruntu metodą wibrowania, wzmacnianie gruntów słabych i nasypowych. Metoda ta znalazła zastosowanie m. in. przy budowie gmachu Politechniki za Wartą oraz przy budowie Stadionu X-lecia w Warszawie. Dalej opracowanie naukowe zagadnienia użycia zarobionego betonu w całym okresie wiązania. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi normami, nie wykorzystany beton po 1 godzinie od chwili zarobienia należało usunąć jako nieużyteczny. Opracowano również technologię betonów lekkich z wykorzystaniem jako kruszywa żużla paleniskowego. Betony te znajdują szerokie zastosowanie przy budowie domów wielkopłytowych i jednorodzinnych. W fazie doświadczalnej znajdują się stropy wielkopłytowe żużlo- i -strunobetonowe, które zostały objęte planem Ministerstwa Budownictwa. Skonstruowano również nowe typy okien drewnianych dwukierunkowo otwieranych. Okna tego typu stanowić będą znaczne udogodnienie w budownictwie przede wszystkim w zakładach leczniczych.

Roman Kozak

Do wielu tych prac zaprojektowano i skonstruowano aparaturę naukowobadawczą. Mając doskonałe wyposażenie laboratoryjne, Katedra prowadzi intensywną współpracę z przemysłem poprzez istniejący przy niej Zakład Badawczy Budownictwa. Szczególnie dużą wagę przywiązuje Katedra do zadań uprzemysłowienia budownictwa oraz betonów sprężonych. Warto podkreślić również duży udział Katedry w pracach nad rozwojem budownictwa wiejskiego. Katedra Dróg i Ulic (zastępca - prof. mgr inż. Wł. Stefański) współpracuje z Wojewódzkim Zarządem Dróg Publicznych w Poznaniu, Centralnym Zarządem Dróg Publicznych przy Ministerstwie Komunikacji i innymi instytucjami. Katedra prowadzi badania zmierzające do poprawy istniejącego stanu szlaków komunikacyjnych w Wielkopolsce przez zastosowanie nowoczesnych metod budownictwa dróg kołowych i ulic, mostów i tuneli, nowych materiałów do wykonania nawierzchni, a także mechanizowania robót drogowych. Katedra bierze też żywy udział w pracach nad rozwiązaniem problemu komunikacyjnego w samym Poznaniu, m. in. trasy Wschód-Zachód, która jest przedmiotem projektów i dyskusji prowadzonej przez nasze władze terenowe. Katedra specjalizuje również inżynierów w dziedzinie budowy lotnisk dla różnego typu samolotów. Katedra Technologii Wody i Ścieków (doc. dr S1. Kołaczkowski) w ścisłym powiązaniu z Instytutem Gospodarki Komunalnej w Poznaniu prowadzi prace naukowe szczególnie ważne dla naszego ośrodka w dziedzinie poprawy warunków sanitarnych mieszkańców miast i osiedli, budowy oraz unowocześnienia wodociągów i kanalizacji, nowych metod oczyszczania ścieków miejskich i przemysłowych oraz oczyszczania wód powierzchniowych i podziemnych, odbarwiania wód brunatnych itp. Dokonano szeregu badań na temat wpływu ścieków na wody rzek, np. Wełny, Noteci, Odry, Nysy, Warty, dzięki którym można będzie zabezpieczyć nasze rzeki przed ujemnymi skutkami ścieków.

Katedry Wydziału Mechanizacji Rolnictwa

Katedry Wydziału Mechanizacji Rolnictwa Politechniki Poznańskiej od chwili swego powstania w 1953 r. rozwinęły szeroką działalność w celu spopularyzowania istotnych zagadnień mechanizacji rolnictwa, eksploatacji maszyn rolniczych oraz znaczenia postępu technicznego w rolnictwie, wydając szereg książek i publikacji naukowych, "Zeszyty Naukowe" oraz prowadząc badania nad historią techniki rolniczej. Wydział Mechanizacji Rolnictwa zamierza zorganizować specjalne muzeum, poświęcone tym właśnie zagadnieniom. N awiązano ścisłą współpracę z ośrodkami rolniczymi i maszynowymi naszego województwa i Ziemi Lubuskiej, pomagając im w rozwiązywaniu problemów związanych z postępem technicznym w rolnictwie. Województwo Poznańskie i Ziemie Zachodnie mają dobre warunki rozwoju hodowli zwierząt i dlatego przywiązujemy do jej mechanizacji dużą wagę. Wydatną pomocą w tej dziedzinie służy Katedra Mechanizacji Hodowli (doc.

mgr inż. Michał Sołtan), która prowadzi prace naukowo-badawcze, a także udziela bezpośredniej pomocy w zakresie mechanizacji hodowli. Drugim ważnym zagadnieniem jest przetwórstwo rolno-spożywcze. Pojęcie produkcji rolnej jest bardzo szerokie i obejmuje cały szereg asortymen

TJtów jak: płody rolne dla celów konsumpcyjnych i przemysłowych, sadownictwo i warzywnictwo, hodowla zwierząt, a wreszcie produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Opłacalność produkcji rolnej uzależniona jest nie tylko od rozwoju postępu technicznego w rolnictwie, ale również w dużej mierze od pełnego wykorzystania dóbr, które przynosi gospodarka rolna. Radykalne zmiany w omawianej dziedzinie przemysłu może przynieść przede wszystkim wprowadzenie postępu technicznego na każdym odcinku produkcji. Wydziałowi Mechanizacji Rolnictwa zagadnienia te są szczególnie bliskie i dlatego m. in. wprowadzono specjalność: konstrukcja maszyn przemysłu rolno-spożywczego. Jest ona prowadzona przez Katedrę Maszyn Rolniczych (prof. dr inż. Zb. Martini). Zagadnienia ekonomiki rolnej rozwiązywane są przez doc. dra F. Bogusławskiego.

Katedry Wydziału Budowy Maszyn i Elektrycznego

Katedra Technologii Metali i Metaloznawstwa (prof. mgr inż. F. Tychowski) prowadzi specjalizację studentów z obróbki plastycznej metali, obróbki cieplnej oraz odlewnictwa. Jej działalność naukowa obejmuje te same dyscypliny. Prace nad teorią i technologią obróbki plastycznej były publikowane w "Archiwum Hutnictwa" Polskiej Akademii Nauk, w pracach Instytutu Mechaniki, "Obróbce Plastycznej" oraz czasopismach technicznych N OT.

Wyniki badań zostały w dużej mierze wykorzystane przez przemysł i przyniosły kierownictwu Katedry Nagrodę Państwową II i III stopnia. Prace doświadczalne z obróbki cieplnej obejmują zagadnienia hartowania powierzchniowego, obróbki cieplnej stali specjalnych oraz atmosfer regulowanych. Z zakresu odlewnictwa opracowywano zagadnienie naprężeń własnych w odlewach. Prace te były publikowane, głównie w "Zeszytach N aukowych" Politechniki Poznańskiej i czasopismach NOT. Do działalności Katedry należy zaliczyć także pomoc, udzielaną przemysłowi w postaci opracowań technologicznych i konstrukcji produktów maszyn, jak np. walcarki duo-quarto, automatów do hartowania powierzchniowego, elektropolerki itp. Katedra Obróbki Skrawaniem (doc. «ngr inż. B. Kiepuszewski) współpracuje z większymi zakładami produkcyjnymi w Poznaniu w dziedzinie technologii budowy maszyn. Kierownik Katedry opracował książkę pt. "Technologia budowy maszyn" opartą na najnowszych zdobyczach wiedzy technicznej. Badania Katedry na temat wytrwałości i zużycia narzędzi do obróbki metali, a także podjęte prace naukowe z dziedziny oporów skrawania przy frezowaniu, wniosły wiele do nauki polskiej. Badania w omawianych kierunkach są tym cenniejsze, że Katedra prowadziła je na aparatach i przyrządach pomiarowych własnej konstrukcji. Katedra opracowała również wiele prototypów maszyn, jak np. walcarkę do blach cienkich, a wspólnie z Katedrą Obrabiarek wykonała wtryskarkę do tworzyw sztucznych. Katedra Sieci Elektrycznych (doc. dr inż. Stefan Seidel) rozwija działalność naukowo-techniczną w kierunku zastosowań kondensatorów w sieciach energoelektrycznych i w zakładach przemysłowych. Dzięki jej pracom badawczym powstała pierwsza w kraju A JEsł A M ua kondensatorów szeregowych

Roman Kozakdla regulacji napięcia w sieci 30 kV. Katedra opracowała bowiem i wykonała najważniejszy element ochronny dla tego "rodzaju urządzeń. Katedra Sieci opracowuje pod względem naukowym i technicznym laboratoria, przyrządy i metody pomiarowe dla zakładów wytwórczych elektrycznych źródeł światła i opraw oświetleniowych. Od kilkunastu miesięcy Katedra prowadzi zakrojone na szeroką skalę badania i konstruowanie prototypów łączników specjalnych, które w razie dodatnich wyników dokonają przewrotu w zagadnieniach łącznikowych. Katedra Elektroniki Przemysłowej i Automatyki (doc. mgr inż. Wł. Szubert) koncentruje swe wysiłki w kierunku zastosowań takich elementów elektroniki, jak lampy elektronowe, tyratrony, tranzystory, termistory i wzmacniacze magnetyczne do celów pomiarowych i regulacyjnych. Do ważniejszych osiągnięć Katedry należy skonstruowanie defektoskopów do badania konstrukcji betonowych oraz liniowych wzmacniaczy impulsowych. Defektoskopami, poza odbiorcami krajowymi, zainteresowały się zagraniczne instytuty badawcze. Wzmacniacze impulsowe przeznaczone dla celów neutrono-graficznych wykonano dla Instytutu Badań Jądrowych w Warszawie. Z prac obecnie prowadzonych należy wymienić: układy lampowe w zastosowaniu do atomistyki, wzmacniacze magnetyczne małej mocy, układ lampowy do statystycznego badania rozchodzenia się fal ultrakrótkich, konstrukcja czujników i układów do pomiarów wielkości nieelekrycznych. W ostatnim okresie uruchomiono 2 nowe pracownie dydaktyczne, a mianowicie pracownię pomiarów nieelektrycznych i pracownię zakładów tranzystorowych. Ta ostatnia jest wynikiem cennej pracy magisterskiej. Uczelnia nasza współpracuje z wszystkimi ośrodkami naukowymi w kraju oraz zdołała nawiązać szereg cennych kontaktów z naukowcami i ośrodkami naukowymi za granicą. Wielu pracowników nauki uczestniczy corocznie w różnego rodzaju konferencjach i zjazdach naukowych organizowanych w kraju i za granicą, wygłaszając referaty naukowe i publikując inne prace. Ożywiono znacznie współpracę naukową z innymi państwami na warunkach wymiany bezdewizowej. Do ważniejszych konferencji ostatnich lat organizowanych przez Politechnikę zaliczyć należy: konferencję Sekcji Betonów PAN zorganizowaną przez Katedrę Budownictwa w czerwcu 1958 r., sesję naukową "Nowe drogi w tłocznictwie" w grudniu 1957 r. z udziałem naukowców krajowych i specjalistów zagranicznych, konferencję katedr geometrii wykreślnej we wrześniu 1958 r., konferencję katedr dyplomujących wydziałów mechanicznych wszystkich politechnik we wrześniu 1958 r., sesję naukową "Teoria obróbki plastycznej", zorganizowanej przez Katedrę Technologii Metali i Metaloznawstwa w 1959 r. Politechnika Poznańska posiada ponad 40 katedr i 53 zakłady naukowe, dysponujące najnowocześniejszym wyposażeniem w aparaturę, maszyny i urządzenia oraz pomoce naukowe. W ciągu czterech lat swego istnienia Politechnika Poznańska zorganizowała własną drukarnię skryptów. Wydała książki naukowe, zeszyty naukowe, skrypty i podręczniki oraz opracowała poważną ilość publikacji i referatów naukowych. W znacznej mierze zrealizowane zostały plany kierownictwa uczelni, zmierzające do liczebnego powiększana»samodzielnych pracowników nauki i pods't i »'Jniesienia kwalifikacji zawodowych pomocniczych pracowników nauki, oraz do rozwoju młodej kadry naukowej. W ciągu ostatnich czterech lat uczelnia uzyskała 24 samodzielnych pracowników nauki. Poważny procent pomocniczych pracowników nauki posiada otwarte przewody doktorskie. Zakłady naukowo-badawcze uczelni, prowadząc szereg prac naukowych i badawczych umożliwiają zakładom produkcyjnym rozwiązywanie bieżących problemów technicznych, technologicznych i organizacyjno-ekonomicznych, związanych z postępem technicznym.

NAUKA I POSTĘP TECHNICZNY W SŁUŻBIE GOSPODARKI NARODOWEJ

Od zarania swych dziejów ludzkość dążyła nieustannie do poznania i opanowania zjawisk zachodzących w otaczającym nas wszechświecie. Bliższe poznanie historii rozwoju techniki i postępu technicznego pozwala nam stwierdzić, że początki oraz podstawy naukowe techniki sięgają czasów dalekiej starożytności i ludzkość poniosła olbrzymie ofiary zanim zdołała opanować przyrodę, przebudować życie społeczne i gospodarcze oraz rozwinąć technikę na miarę dzisiejszych czasów. Podziwiając z zapartym tchem "cuda dzisiejszej techniki" i śledząc śmiałe próby wybitnych uczonych podboju kosmosu, uświadamiamy sobie, że technika zawładnęła światem, ale mało kiedy zastanawiamy się jak wiele czasu potrzeba było" by wzniosła się ona na wyżyny, które zdobyła dzisiaj. Współczesnemu człowiekowi trudno dziś obejść się bez urządzeń, które przyniósł nam postęp techniczny. Nie sposób również wyobrazić sobie w dobie obecnej abyśmy mogli powrócić do trybu życia i środków technicznych jakimi dysponowali nasi przodkowie. W ostatnich latach po wojnie dokonaliśmy olbrzymiego wysiłku by dźwignąć kraj ze zniszczeń wojennych i zacofania gospodarczego. Poważną rolę w tej doniosłej pracy odegrała inteligencja techniczna, a zwłaszcza pracownicy nauki, którzy swoim dorobkiem naukowym przyczynili się w dużej mierze do rozwoju techniki i postępu technicznego oraz podniesienia na wyższy poziom naszej gospodarki narodowej. Osiągnięcia nasze w niektórych dziedzinach nauki i produkcji budzą podziw całego świata i dzięki nim jako równi partnerzy zdołaliśmy nawiązać ożywioną i korzystną współpracę handlową z innymi krajami. Jakie miejsce w tych sprawach zajmuje Politechnika Poznańska? Bezsporny jest fakt, że zakłady naukowe Politechniki, prowadząc szeroką współpracę naukową z instytucjami naukowymi, zarówno państw demokracji ludowej jak i zachodnich, mają większe niż zakłady przemysłowe możliwości śledzenia na bieżąco wszystkich naj nowszych zdobyczy techniki i naukowego opracowania problemów związanych z unowocześnieniem zakładów produkcyjnych. W tych sprawach Politechnika wykazuje bardzo dużo inicjatywy, nie zawsze jednak spotyka się z właściwym zrozumieniem swych poczynań, a szczególnie wdrażania osiągnięć naukowych. Przeglądając kartki historii naszej uczelni stwierdzimy, że rozwój jej związany jest ściśle z gospodarką i przemysłem naszych regionów. W okresie istnienia Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki -

Roman Kozak

a po wyzwoleniu, Szkoły Inżynierskiej, rola uczelni polegała głównie na dostarczaniu nowych kadr inżynierskich, których zapotrzebowanie wzrastało w miarę rozwoju gospodarczego terenu. Zagadnienie współpracy z przemysłem znacznie się rozszerzyło z chwilą przemianowania Szkoły Inżynierskiej na Politechnikę w roku 1955. Województwo poznańskie i Ziemie Zachodnie przeobraziły się w ostatnich latach w poważny ośrodek przemysłowy w kraju i w związku z tym wzrosła jednocześnie waga problemów technicznych, występujących w naszej gospodarce. Wynikła więc pilna potrzeba ściślejszego powiązania nauki z przemysłem oraz konieczność naukowego opracowania szeregu procesów technologicznych, produkcyjnych, organizacyjnych, a przede wszystkim systematycznego powiększania kwalifikacji zawodowych pracującej kadry technicznej. W świetle tych faktów trudno sobie wyobrazić istnienie Politechniki, która zrealizowałaby swoje zadania i plany w oderwaniu od istotnych zagadnień gospodarczych kraju, jak też wydaje się niemożliwe w dobie wzmożonego rozwoju techniki, działanie przemysłu bez naukowego powiązania z Politechniką. Nawiązanie więc ścisłej współpracy leży nie tylko w interesie i zadaniach naszej uczelni, ale także naszego przemysłu. Mimo tak ważnych aspektów pod względem gospodarczym i kulturalnym, droga zdobycia właściwej pozycji Politechniki Poznańskiej w przemyśle była długa i trudna. Z jednej strony stworzenie Politechniki w Poznaniu zostało przyjęte przez ogół z entuzjazmem, z drugiej zaś - nie zdawano sobie dostatecznie sprawy z tego, jaka zasadnicza różnica dzieli Szkołę Inżynierską od Politechniki.

Przez dłuższy okres Politechnikę traktowano jako kuźnię młodej kadry inżynierskiej potrzebnej przemysłowi, natomiast nie interesowano się uczelnią bliżej jako placówką naukowo-badawczą. Z inicjatywą bliskiego powiązania Politechniki z przemysłem m. Poznania i województwa poznańskiego wystąpiło kierownictwo naszej uczelni już w początkach działalności Politechniki, organizując spotkania z przedstawicielami większych zakładów produkcyjnych, na których omówiono plany współpracy i zamierzenia. Pierwsze narady nie przyniosły wprawdzie od razu większych rezultatów, ale pozwoliły uczelni zorientować się w istotnych zagadnieniach technicznych przemysłu oraz ustalić potrzeby kadrowe według kierunków i specjalności. Znając już dobrze te sprawy, Politechnika przystąpiła do kształtowania swego profilu nauczania w gałęziach wiedzy, w których najbardziej odczuwano brak odpowiedniej liczby fachowców. Wprowadzono więc nowe specjalności, jak np. wodociągi i kanalizację, odlewnictwo, konstrukcję maszyn przemysłu rolno-spożywczego itp. Następnie przystąpiono do podniesienia kwalifikacji zawodowych pracujących inżynierów, organizując wieczorowe kursy magisterskie ze specjalnościami, które potrzebne są przemysłowi w związku z rozwojem nowych gałęzi produkcji względnie zmianą profilów produkcyjnych nowych zakładów, jak np. silniki spalinowe w Zakładach Metalowych H. Cegielski w Poznaniu. W zamian, niektóre zakłady przemysłowe na terenie m. Poznania jak: "Pomet", H. Cegielski, "Wiepofama", Fabryka Maszyn Żniwnych umożliwiły Politechnice prowadzenie ćwiczeń specjalistycznych oraz praktyk, co przynosi duży

Politechnika Poznańska. Budynek Wydziału Budownictwa Lądowego przy ul. Kórnickiej

pożytek, bowiem studiująca młodzież uzyskała możność praktycznego zapoznania się z procesami produkcyjnymi i zagadnieniami technicznymi występującymi bezpośrednio w produkcji. Przemysł stał się też bogatym źródłem tematyki prac dyplomowych naszych absolwentów. W wyniku współpracy Politechniki z przemysłem, zagadnienie praktyk studenckich uległo w ostatnich latach znacznej poprawie; zakłady przemysłowe otoczyły studentów-praktykantów lepszą niż dotychczas opieką, zapewniając im zapoznanie się z całokształtem struktury organizacyjnej przedsiębiorstw, z poszczególnymi działami produkcyjnymi i technologią oraz innymi problemami technicznymi. Politechnika, pragnąc przyjść przemysłowi z pomocą szczególnie na polu naukowo-badawczym, podjęła się opracowania szeregu tematów z dziedziny techniki i postępu technicznego o dużym znaczeniu gospodarczym; wykonała wiele prototypów maszyn, aparatów i urządzeń. W dniu 5 marca 1959 r. odbyła się w Poznaniu narada przedstawicieli zakładów produkcyjnych m. Poznania i Wielkopolski z pracownikami nauki naszej uczelni oraz w dniu 26 maja 1959 r. konferencja w Zielonej Górze z udziałem przedstawicieli przemysłu miasta i województwa zielonogórskiego, na których omówiono postulaty wzajemnej współpracy na przyszłość. Narady te połączone z wystawą dorobku naukowego katedr Politechniki Poznańskiej przyniosły dobre rezultaty i wykazały, że nawiązanie kontaktów naszej uczelni

6 Kronika Miasta Poznania 1-2

Roman Kozakz przemysłem jest sprawą pierwszorzędnej wagi. Ogólne wyniki dyskusji tych spotkań sprowadzić można od kilku zasadniczych punktów, a mianowicie: Politechnika: dopomoże przemysłowi naszych regionów przy układaniu perspektywicznych planów rozbudowy, zmian profilu produkcyjnego itp., dołoży starań by profil specjalizacyjny uczelni uwzględnił w miarę możliwości aktualne potrzeby przemysłu w zakresie wysoko kwalifikowanej kadry inżynierskiej, w miarę potrzeby udzieli pomocy zakładom produkcyjnym w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych pracującej kadry technicznej (w formie opracowania programu szkoleniowego ewentualnie kursów doszkalających organizowanych w przedsiębiorstwach, a następnie wygłoszenia odczytów, referatów, wykładów na zjazdach absolwentów, seminariach itp.), wykorzysta zagadnienia techniczne i organizacyjne zakładów produkcyjnych jako tematykę prac dyplomowych, służyć będzie radą i pomocą w rozwiązaniu aktualnych problemów technicznych zachodzących w przemyśle, m. in. w drodze udziału pracowników nauki w radach technicznych przedsiębiorstw, w swoich planach prac naukowo-badawczych uwzględni szeroko zagadnienia rozwoju techniki i postępu technicznego w przemyśle, wykorzysta Międzynarodowe Targi Poznańskie dla szkolenia studentów, w drodze publikacji naukowych, artykułów popularnonaukowych, odczytów i referatów, współpracować będzie z przemysłem nad podniesieniem kultury technicznej i politechnizacją życia, dla zakładów produkcyjnych Ziem Zachodnich uruchomi na terenie Zielonej Góry punkt poradnictwa technicznego, który będzie stałym łącznikiem między przemysłem a uczelnią, pomoże przemysłowi w badaniu prototypów maszyn i urządzeń, pomysłów nowatorskich; w wydawaniu orzeczeń i ekspertyz technicznych itp.; Przemysł: będzie bieżąco informował kierownictwo uczelni o potrzebach kadrowych oraz udostępni jej laboratoria i działy produkcyjne dla szkolenia studentów, będzie współpracować z uczelnią nad doskonaleniem procesu dydaktycznego, a zwłaszcza w dziedzinie praktyk studenckich i dyplomowych poprzez otoczenie wszechstronną opieką praktykantów, umożliwienie im poznania cykli produkcyjnych i spraw organizacyjnych w przedsiębiorstwie, przestrzeganie dyscypliny pracy studentów itp., zatrudniać będzie absolwentów Politechniki i umożliwi im odbycie w jak najlepszych warunkach oraz z dobrym pożytkiem wstępnego stażu pracy, przekazywać będzie uczelni do badania wszelkie prototypy maszyn, aparatów i urządzeń, informować o pomysłach racjonalizatorskich, korzystać będzie z doświadczenia i porad technicznych pracowników nauki w rozwiązywaniu problemów technicznych i ekonomicznych przedsiębiorstw, postara się dopomóc studiującej młodzieży w formie stypendiów fundowanych,

dopomoże Politechnice w miarę możliwości w urządzeniu zakładów i laboratoriów naukowych w drodze finansowej bądź też nieodpłatnego przekazania aparatury, maszyn, prototypów, modeli, wyrobów zbędnych w przemyśle, współpracować będzie z uczelnią w dziedzinie rozwijania techniki i postępu technicznego w produkcji, podniesienia kultury technicznej społeczeństwa i politechnizacji życia, wykorzystywać będzie w jak najszerszym zakresie osiągnięcia i zdobycze naukowe naszej uczelni oraz możliwości Politechniki w dziedzinie badań naukowych, ekspertyz i usług naukowo-badawczych. J ak widać z powyższego, zakres współpracy olitechniki z przemysłem jest bardzo szeroki i przy wzajemnym zrozumieniu może przynieść wiele pożytku i korzyści dla naszej gospodarki narodowej. U progu nowego planu 5-letniego na lata 1961-1965 zamierzenia kierownictwa naszej uczelni przedstawiają się następująco: rozwój kierunku naukowego "elektronika przemysłowa" na Wydziale Elektrycznym, utworzenie Katedry Zastosowań Izotopów Promieniotwórczych w Przemyśle, wzmocnienie obsady personalnej niektórych katedr przez pozyskanie dla uczelni samodzielnych pracowników nauki z innych ośrodków naukowych, włączenie jak największej ilości katedr do prac naukowych, dalsze rozszerzenie ścisłej współpracy uczelni z przemysłem, zwłaszcza ośrodka zielonogórskiego. Ponadto organizacje zawodowe oraz władze terenowe zabiegają: o utworzenie wydziału Urbanistyki i Architektury, bez którego nie można wykonać zadań, wynikających z potrzeb środowiska i Ziem Zachodnich, o utworzenie specjalności: melioracje rolne. Dalsze perspektywy rozwojowe Politechniki Poznańskiej zależą od wielu czynników, a przede wszystkim od tempa rozbudowy uczelni na terenach za Wartą, od budowy domów studenckich i mieszkań dla kadry naukowej. Politechnika mieści się w kilku budynkach rozrzuconych po całym Poznaniu, które w sumie nie zaspokajają potrzeb lokalowych. Brak dostatecznej ilości pomieszczeń dla katedr i zakładów naukowych oraz sal wykładowych, utrudnia w poważnym stopniu i wpływa hamująco na realizację stojących przed nami zadań. Dużo nadziei wiążemy ze współpracą z Prezydium Rady Narodowej m. Poznania, które dało już dowody, że sprawy naszej uczelni traktuje poważnie. Liczymy również na pomoc ze strony Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, w której interesie leży niewątpliwie m. in. rozwój naszej uczelni, a zwłaszcza Wydziału Mechanizacji Rolnictwa. Politechnika Poznańska w okresie piętnastolecia przeobraziła się w poważny ośrodek myśli naukowo-technicznej, kształcenia wysoko kwalifikowanych inżynierów i działalność swoją rozwija dla dobra ogółu i z pożytkiem dla naszej gospodarki narodowej. Pragniemy poświęcić wszystkie swe siły i zdolności, by uczelnia stała się chlubą Poznania, Wielkopolski i Ziem Zachodnich.

Roman Kozake*

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1960.01/06 R.28 Nr1/2 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry