!)O

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony problematyce współczesnego Poznania 1958.07/09 R.26 Nr3

Bolesław Maroszek

Podział powyższy ma charakter wyłącznie roboczy i przeprowadzony został głównie z punktu widzenia wykształcenia przedstawicieli poszczególnych grup. Nie odpowiada on bynajmniej sytuacji materialnej, która np. u nauczycieli jest gorsza niż u przedstawicieli grupy pierwszej. Badania powyższe zostały dokonane na podstawie dokumentacji szkół podstawowych. N a terenie S t a r e g o M i a s t a przebadano pięć rejonów i stwierdzono następujące nasilenie występowania poszczególnych grup (w procentach) . W rejonie od Starego Rynku do Warty stwierdzono bardzo wyraźną . .

przewagę pIerWSZej grupy. Na ulicach: Garbary , Dominikańska, Grochowe Łąki, Piaskowa, Szyperska, Wielka, Woźna, Grobla itd. 1 grupa 2 grupa 3 grupa 72,5% 23,3% 4,2% Na ulicach: Strzelecka, Plac Bernardyński, Rybaki, Kopernika, Długa itd.

1 grupa 2 grupa 3 grupa 71,4% 23,0% 5,6% Trzeci zbadany rejon na Starym Mieście obejmuje między innymi następujące ulice: Czerwonej Armii, Chudoby, 27 Grudnia, Ratajczaka. 1 grupa 2 grupa 3 grupa rejon szkoły nr 43 58,8% 30,4% 10,8% rejon szkoły nr 30 57,9% 31,9% 10,2% Jeszcze inaczej kształtuje się struktura badanych grup w piątym zbadanym rejonie na terenie Starego Miasta. Obejmuje on ulice: Stalingradzką, Solną, N owowiejskiego, Chopina, Libelta, Kościuszki, plac Niepodległości.

1 grupa 2 grupa 3 grupa 50,3% 27,9% 21,8% Ogółem w dzielnicy Stare Miasto przebadano 3185 osób, które zaklasyfikowano do następujących grup: 1 grupa 2 grupa 3 grupa 62,4% 27,3% 10,3%

Z powyższych zestawień widzimy, że dzielnica Stare Miasto nie przedstawia jednolitej struktury społecznej w poszczególnych swych rejonach. Ogólnie jednak stwierdzamy dość znaczny procent przedstawicieli drugiej i trzeciej grupy. W dzielnicy N o w e M i a s t o zbadano 2538 osób, które zaklasyfikowano następująco: 1 grupa 81,9%

2 grupa 14,3%

3 grupa 3,8%

Zróżnicowanie pomiędzy zbadanymi rejonami jest o wiele mniejsze niż w dzielnicy Stare Miasto. 1 grupa 2 grupa 3 grupa Główna: 88,3% 10,1% 1,6% Sródka: 79,4% 16,6% 4,0% Rataje: 78,0% 16,2% 5,8% Na Wildzie zbadano 4238 osób, które zaklasyfikowano następuj ąco: 1 grupa 2 grupa 3 grupa 79,0% 16,5% 4,5%

Z zestawienia powyższego widzimy, że struktura społeczna Wildy jest bardzo zbliżona do struktury N owego Miasta. W poszczególnych rejonach stwierdzono następujące nasilenie przedstawicieli grup: Dębieć

Łącznie rej ony szkół 22, 49, 50 Rejony szkół od ulicy Chwiałkowskiego do Traugutta

1 grupa 82,4%

2 grupa 14,5%

3 grupa 3,1%

74,0%

19,7%

6,3%

W dzielnicy G r u n wal d zbadano 2998 osób, które zaklasyfikowano następująco:

1 grupa 55,6%

2 grupa 30,9%

3 grupa 13,5%

Między poszczególnymi zbadanymi rejonami stwierdzono jeszcze mnIeJsze różnice niż w wymienionych już rejonach innych dzielnic.

W dzielnicy Jeż y c e przebadano dopiero jeden rejon w okolicy ulic: Staszica, Jackowskiego, Szamarzewskiego, Polnej itd. (600 osób). Uzyskano następujące wyniki: 1 grupa 58,1%

2 grupa 33,8%

3 grupa 8,1%

Z dużym prawdopodobieństwem można jednak przypuszczać, że dzielnica Jeżyce należeć będzie podobnie jak Stare Miasto do mocno zróżnicowanych pod względem struktury społecznej. Z powyższych, niezupełnych jeszcze danych widzimy już dosyć wyraźnie, że stopień nasilenia przestępczości względnie alkoholizmu nie jest uzależniony od przewagi takiej lub innej grupy społecznej na terenie poszczególnych dzielnic. Np. struktura społeczna Wildy i N owego Miasta jest bardzo zbliżona do siebie, wyniki zaś dotyczące nasilenia przestępczości i alkoholizmu są zupełnie rozbieżne. Na Grunwaldzie gdzie procent drugiej i trzeciej grupy jest bardzo wysoki występuje większe nasilenie przestępczości niż na Wildzie, typowo robotniczej dzielnicy. Z drugiej jednak strony faktem jest, że w niektórych dzielnicach a ściślej w niektórych

7 Krunika Miasta Poznania

Bolesław Maroszek

rejonach dzielnic czynnik ten koreluje dodatnio z nasileniem przestępczości dorosłych np. w dzielnicy N owe Miasto i niektórych rejonach Starego Miasta. Faktem jest także występowanie wśród przestępców dorosłych i nałogowych alkoholików znacznego procentu osób grupy pierwszej. Np. wśród zbadanych 800 nałogowych alkoholików 76,6% zaklasyfikowano do pierwszej grupy, 19,8% do drugiej grupy, a 3,6% do trzeciej grupy. Dane uzyskane po przebadaniu 10% ogólnej liczby przestępców dorosłych są bardzo zbliżone do powyższych i wynoszą: 1 grupa - 77,5%, 2 grupa - 19,6%, 3 grupa - 3,5%.

W przeliczeniu na 1 ha gęstość zaludnienia na dzień 31 XII 1957 r. wynosiła: Stare Miasto - 40,8 mieszkańców, Nowe Miasto - 4,8 mieszkańców, Wilda - 47,8 mieszkańców, Grunwald - 32,1 mieszkańców oraz J eżyce - 15,8 mieszkańców.

Wyniki te nie są jednak wystarczająco szczegółowe, bowiem nie uwzględniają one olbrzymich różnic gęstości zaludnienia wewnątrz samych dzielnic. Można jednak przyjąć na "oko", że w znacznej mierze skupienia przestępczości względnie alkoholizmu występują w rejonach gęsto zaludnionych. Nie posiadamy niestety aktualnych danych odnośnie zagęszczenia izb mieszkalnych w poszczególnych dzielnicach względnie ulicach i dlatego też nie możemy zbadać wpływu na omawiane zjawiska tego naszym zdaniem dosyć istotnego czynnika. Badane zjawiska uzależnione są z pewnością także od funkcji społecznej jaką poszczególne dzielnice i ulice spełniają. Problem ten jest w chwili obecnej w trakcie opracowania. Podjęta na zakończenie próba wytłumaczenia występowania pewnych nasileń w rozmieszczeniu omawianych zjawisk rzuciła pewne światło na niektóre tylko czynniki sprzyjające powstawaniu tych zjawisk. Próba ta jest jednak jeszcze stanowczo niewystarczająca i wymaga przede wszystkim dalszych badań porównawczych w przyszłych latach. Wydaje się, że artykułem tym stworzyliśmy taką możliwość przeprowadzania badań porównawczych.