ALEKSANDER KRZYMIŃSKI

Kronika Miasta Poznania 1957.01/06 R.25 Nr1/2

Czas czytania: ok. 14 min.

TARGI POZNAŃSKIE NA TLE INNYCH IMPREZ TARGOWYCH W ŚWIECIE

Celem niniejszego artykułu jest próba zarejestrowania problemów, których rozwiązanie w formie naukowo-monograficznych opracowań pozwoliłoby ustalić pozycję Targów Poznańskich na tle innych imprez targowych na świecie. Określenie miejsca naszej polskiej instytucji targów międzynarodowych jest konieczne dla ustalenia właściwej linii rozwojowej w naszym nowym modelu'gospodarczym, wykrycia funkcji ekonomicznych spełnianych dotychczas przez M. T. P. oraz ustalenia nowych, które winny wynikać z ogólnych założeń naszej polityki handlu zagranicznego, jak również z tendencji rozwojowych targów na rynku socjalistycznym i kapitalistycznym. W naszych rozważaniach opierać będziemy się przede wszystkim na danych statystycznych, wykazywanych przez instytucje targowe (31) należące do Związku Targów Międzynarodowych (Union des Foires Internationales - skrót U. F. 1.). Statut tego Związku dopuszcza do członkostwa tylko te instytucje, które m. in. posiadają własne urządzenia i obiekty wystawowe, imprezy targowe o zasięgu i charakterze międzynarodowym organizują regularnie, oraz zakazują bezpośredniej detalicznej sprzedaży towarów na terenach targowych. Członkowie nadzwyczajni U. F. I. (członkowie U. F. I. dzielą się na członków: założycieli, zwyczajnych i nadzwyczajnych) muszą poza zasadniczymi założeniami spełniać warunek posiadania co najmniej 1500 wystawców, z tego l U zagranicznych. Stąd też można stwierdzić, że do U. F. I. należą najpoważniejsze instytucje targowe całego świata, jak również mniejsze instytucje, których imprezy odpowiadają definicji targów międzynarodowych 1. M. T. P., będące członkiem założycielem U. F. 1., swoją koncepcją organizacyjną nadal odpowiadają wymaganiom statutu, jak i definicji targów międzynarodowych. Materiał statystyczny, jakim rozporządzamy do analizy i porównania najważniejszych instytucji targowych jest ograniczony zarówno jakościowo, jak i ilościowo. W niewielu oficjalnych rocznikach statystycznych znajdują się da

1 Ustaleniu definicji targów międzynarodowych oraz wystaw pOSWIęcono wiele kongresów, zjazdów i konferencji U. F. 1., Międzynarodowego Biura Wystaw (Bureau International des Expositions (BIE), Mieszanego Komitetu U. F. I. i Izby Handlu Międzynarodowego (Chambre de Commerce Internationale), Komisji Gospodarczej dla Europy (Economic Commision for Europę), jak również komitetów targowych w N. R. F., Francji i Włoszech. Dla naszych celów przyjmiemy definicję kongresu U. F. I. (29. 6. 1955 r.). która określa targami międzynarodowymi duże rynki, odbywające się w regularnych okresach i ustalonych tych samych miejscach, dostępne dla wszystkich gałęzi przemysłowych. Zadaniem targów międzynarodowych jest umożliwienie uczestnikom ze wszystkich krajów eksponowania swoich wzorów - próbek, jak również produktów dla zawarcia porozumień handlowych.

Aleksander Krzymiński

ne statystyczne pOswlęcone targom 2 , ograniczone są zresztą tylko do kilku rubryk. Zarządy i dyrekcje targów wahają się raczej z publikacją swoich statystyk, mniemając, że ich dane mogłyby wykazać sytuację mniej korzystną od sytuacji innych targów. Chociaż publikowane dane cyfrowe mogą dać pewien obraz określający znaczenie Targów, to jednakże zupełnie błędnym jest mierzyć to znaczenie powierzchnią terenów targowych lub liczbą zwiedzającychgdy chodzi o instytucje międzynarodowej wymiany gospodarczej. Dane statystyczne publikowane, są problematycznej wartości i mogą być jedynie środkiem pomocniczym, a to ze względu na niespełnianie warunków, które winny być zachowane dla efektywnego opracowania statystyk targowych tj. jednolitości terminologie rozmaitych wielkości targowych oraz metod (obliczeniowych) ustalania stosowanych danych, jednolitości w opracowaniu samych statystyk, jak wreszcie obiektywizmu i zastosowania środków naukowych, koniecznychdo opracowań. Stąd też obecnie dostępne statystyki ogłaszane przez poszczególne targi służą przede wszystkim jako "materiał pomocniczy" dla organizatorów danych targów oraz jako "materiał informacyjno-reklamowy" dla publiczności, wystawców targowych, rządu 4 . Zebranie materiałów statystycznych, koniecznych do teoretycznego porównania rozmaitych kwantytatywnych cech różnych targów jest bardzo utrudnione i wymaga ostrożnej analizy i dokładnego sprawdzenia zarówno metod obliczeniowych, jak również jednolitości terminologii. Dla celów porównawczych ma również duże znaczenie problematyka zawarta w statystykach. Opierając się na statystykach targów UFI (tabela nr 2) i analizując poszczególne wielkości można dokonać próby ustalenia pozycji Międzynarodowych Targów Poznańskich na tle 127 targów europejskich i 18 targów pozaeuropejskich (tabela nr l) według kryterium statystycznego. W tabeli statystycznej nr 2 podaje się zasadnicze dane publikowane przez większość targów i potwierdzone w najpoważniejszych czasopismach fachowych. Rubryka 2 podaje rok założenia instytucji targowej. Rubryka 3 tabeli nr 2 określa powierzchnię ogólną targów U. F. 1., czyli powierzchnię konieczną do urządzenia stoisk wraz z dostępem do nich (aleje, schody itd.). Pojęciem tym objęte są również parki (miejsca rekreacyjne), restauracje, bufety, budynki administracyjne itp.

· Np. "Statistisches Jahrbuch fur die Bundesrepublik Deutschland" 1954, 1955 i 1956, wyd. przez Statistisches Bundesamt w Wiesbaden podaje dane dot. targów we Frankfurcie nad Menem. Hannowerze, Kolonii za lata 1949-1955 zastrzegając się jednakże, że opublikowany przez zarządy targów materiał cyfrowy jedynie nadaje się do śledzenia rozwoju targów w ramach jednego miasta, lecz nie do porównywania różnych targów. Również np. wioski rocznik Statistica Mensile dei Commercio eon L'Estero - Rzym 1955 nie podaje żadnych danych dot. tak licznych targów we Włoszech. 3 Dla przykładu - w statystykach podaje się jako jedne z zasadniczych danych powierzchnię ekspozycyjną, przy czym bardzo rzadko dodaje się, czy chodzi o powierzchnię ekspozycyjną brutto (włącznie z drogami, budynkami gospodarczymi, pow. otwartą) czy też o powierzchnię netto (zajmowaną przez stoiska) wzgl. oowierzchnię użytkową (wydzierżawiona powierzchnia). Podobna sytuacja zachodzi przy obliczaniu'ilości wystawców (dzierżawy stoisk czy firmy, których wyroby biorą udział w targach). 4 Walne zgromadzenie U. F. I. obradujące w 1950 r. w Strasburgu domagało się ustalenia i stosowania jednolitej metody i schematu statystycznego. Uchwał nie udało sie wprowadzić w życie całkowicie.

ROZMIESZCZENIEtargów, wystaw, salonów w świecie (1956 - szacunkowo)

Tabi. 1

Targi Targi Wystawy, Iune L.p. Państwa wielo - jedno- salony nieperiod.

branżowe branżowe period. l Austria 3 6 - 2 Belgia 2 l 5 32 3 Bułgaria l - - - 4 Czechosłowacja - - l - 5 Cypr l - - - 6 Dania l l 2 - 7 Finlandia l - - - 8 Francj a 8 - 21 44 9 Grecja l - - - 10 Hiszpania 3 l - - 11 Irlandia - 2 - - 12 Jugosławia 2 3 - - 13 Islandia - - - - 14 Luksemburg l - - - 15 Malta l - - - 16 N. R. D. l - - - 17 N. R. F. 2 13 - 18 Holandia l 5 5 - 19 Norwegia l - 20 Polska l - - - 21 Portugalia - - 2 - 22 Saary Zagłębie l - - - 23 Szwecja 4 4 3 - 24 Szwajcaria 4 - 10 - 25 Turcj a l - - - 26 Wielka Brytania 2 " 21 130 27 Włochy 8 20 60 - 28 Indie l - - - 29 Indonezja l - - - 30 Japonia 2 l - - 31 Pakistan - - - - 32 Filipiny l - - 33 Maroko l - - - - 34 Syria l - - - 35 Południowa AIryka l - 2 - 36 Tunis l - - - 37 Kanada - 5 4 - 38 Stany Zjedn. Am. Płn. ] 3.400 - - - 39 Argentyna l - 2 - 40 Brazylia l - - - 41 Kolumbia l - - - 42 Australia - - - 3

l Właściwą dla St. Zjedn. A. P. formą imprez rynkowych wystawienniczych są wystawy fachowe, na których prawie nie jest reprezentowana podaż zagr. tzw. "Trade Shows" odbywane głównie w wielkich miastach, przeważnie sporadycznie. Ilość ich stale wzrasta: 1910 1940 1850 200 900 1989 3400

Tab!. 2

Rok Fow, ekspo- KeprezentoZttło- Po w. zycyjna Wystawcy Zwiedzający wanych żcnia ogólna targów vaństw vrzez Uwagi tar- targów kiyta otwarta kraj. zagr. ogółem kraj. zagr. ogóiem wyst. zwiedz. gów tys. m 2 W t Y s. Earcelona 1920 160 0 6769 2231 9000 Gl 1500 23 Bari 1930 200 90 4320 2100 6120 800 51 1955 Bruksela 1920 ca3 CO 111 2180 2100 4280 11, l CJIOOO 28 63 Bordeaux 1916 155 60 95 331 ca3000 Gl 1500 20 1955 Casablanca 1915 150 30 lOCO 1500 2500 20 Frankfurt n. Menem 1919 325 100 2200 1250 3450 248,9 23,1 272 I półrocze Gandawa 1945 55 723 555 1278 460 31 1955 Hannover 1947 650 230 120 3561 385 3946 18 7 Izmir 1933 142 30 1222 1241 2463 1400 Kolonia · 1924 153 2103 178 2281 108,4 19,1 127,5 l półrocze Lille 1925 200 80 I 40 3500 300 1500 15 Li psIk 1917 271 8597 2 1266 9863 479,1 25.9 1 505 36 f 54" I półrocze Lyon 1916 371 127,9 58,5 3275 1288 4563 1200 33 7 Luksemburg 1948 350 25 10 285 1073 1358 250 1955 Marsylia 1924 160 70 90 500 3500 1600 1955 Mediolan 1920 400 198 8982 3756> 12738 4160 89,7; 4250 44 112 1955 Metz 1927 100 23 35 1400 700 2000 24 1955 Osaka 1954 269 434 17 Padwa 1919 96 37 15 2954 700 2654 15,0 1100 24 1955 Paryż 1904 450 160 140 2313 3 12900 3650 150,0 3800 Plovdiv 1932 380 lC5 800 «20CO a 790 1955 Saloniki 1926 122 28 12 6086 o 1420 7506 1955 Strasburg 1925 200 40 35 4COO 650 34 1955 Stockholm 1943 105 38 44 851 1081 1932 396,6 1955 Triest 1920 28,8 16,5 2,5 999 445 1144 190 10 200 27 1955 Utrecht 1917 160 45 19 1421 1833 3254 200 I półrocze Wialencj a 1917 30 18 2,5 2872 750 Werona 1898 270 47 5 152,5 727 2568 467 33 500 1955 Wiedeń 1921 58 7 9b 7 1650 1850 3500 600 Zagrzeb 1909 35,2 613 547 1160 33 i 21 I półrocze Poznań 1921 250 47,5 34,5 1246 689 1935 425 2,8 427,8 35 48l Z tego NRF 18400 zwiedzających. 2 Z tego NRF 1589 wystawców.

3 Rok 1955.

4 Interesantów - w tym "żSfiVt z Europy, 11,5% z Ameryki Półn. i Poł.

5 w 1956 r. 4034 wystawców zagranicznych.

6 W 1954 r.

, W 1955 r.

Rubryka 4 tabeli nr 2 podaje powierzchnię ekspozycyjną czyli powierzchnię zajmowaną przez stoiska z podziałem na powierzchnię ekspozycyjną krytą (czyli w budynkach stałych i prowizorycznych - półstałych) oraz otwartą (czyli place i tereny nie osłonięte dachem).

Do powierzchni ekspozycyjnej wlicza się również dojście do stoisk (aleje, przejścia, schody) stąd nazwać ją można powierzchnią ekspozycyjną brutto I. Największą powierzchnię ekspozycyjną spośród targów U. F. I. posiadają wielobranżowe targi wzorcowe i techniczne w Hannoverze (Deutsche Industrie- Messe). Powierzchnia ogólna targów, powstałych w 1947 r. na terenach dawnego zakładu produkcji aluminium (Hannover-Laatzen) doszła w 1956 r. do 650 tys.m 2 z czego powierzchnia ekspozycyjna brutto pow. krytej wyniosła 230 tys. m 2 (na pierwszym miejscu wśród targów UFI) z tego około 106 tys. m 2 pow. krytej hale lekkiej, przenośnej konstrukcji (Leichtbauhallen) lokalizowane co roku w innych miejscach. Ze względu na niemożność pokrycia zapotrzebowania na powierzchnię (powierzchnia faktycznie wydzierżawiona jest równa powierzchni ekspozycyjnej netto) na rok 1957 przewidziane jest dalsze powiększenie powierzchni krytej. Hale stałe są wyposażone w nowoczesne urządzenia przeładunkowe i należą do najlepiej wyposażonych obiektów targowych w Europie. Targi powołane na rozkaz dowódcy wojsk okupacyjnych, gen. Robertsona, w ówczesnej wiosce Laatzen pod Hannoverem posiadają olbrzymie możliwości planowej rozbudowy.

Między miastem a terenami targowymi powstały również dzięki olbrzymiej sieci komunikacyjnej nowe dzielnice mieszkaniowe, których powstanie jest przykładem ekonomicznego oddziaływania targów na organizm miejski. Dookoła terenów targowych umieszczone są parkingi samochodowe o łącznej powierzchni około 400 tys. m 2 6. Dużą powierzchnią ogólną dysponuje Paryż (450 tys. m 2 ) dzięki umieszczeniu terenów targowych w parku przy Porte de Versailles, przepołowionym aleją lecz połączonym podziemnymi tunelamC. Duża powierzchnia kryta (160 tys.m 2 )

5 Powierzchnię ekspozycyjną brutto należałoby dzielić na: - powierzchnię ekspozycyjną brutto budynków stałych - powierzchnię ekspozycyjną brutto budynków półstałych - powierzchnię ekspozycyjną brutto terenów (oddanych do dyspozycji wystawców).

Powierzchnia ekspozycyjna netto (tzn. pow. stoisk - wyłączając dojścia) jest bardzo rzadko podawana w statystykach targów. We wzorowo opracowanych statystykach targów pow. ekspozycyjna netto winna być podzielona jak pow. brutto na trzy kategorie. Tego rodzaju podział doprowadziłby do konkretnego ustalenia użytkowej zdatności architekturyobiektów targowych, jak również rozwiązań urbanistycznych placów - poprzez dokonanie porównania pow. brutto i netto. Mogłoby to również pomóc do ustalenia najbardziej ekonomicznej koncepcji danych targów tzn. koncepcji, która daje maximum powierzchni ekspozycyjnej - użytkowej. Również bardzo rzadko podawana jest "powierzchnia faktycznie wydzierżawiona" .

W okresie wysokiej "koniunktury targowej", jaka nastąpiła po drugiej wojnie światowej utożsamiano pow. wystawową netto z pow. faktycznie wydzierżawiona. Stosunek tych dwóch wielkości świadczy o "popycie na udział" w danych targach. Tych szczegółowych danych nie udało się autorowi wprowadzić do tabeli nr 2. 6 W 1947 r. przeciętnie 8 tys. pojazdów mech. dziennie, w 1955 - przeciętnie około 33 ty$.

7 Długość ulic targowych 200 km.

Aleksander Krzymińskistawia Paryż na drugim miejscu wśród targów U. F. I. Ostatnio w 1955 r. pow. wystawową powiększono o 15 tys. m 2 . Hale i pawilony w dużej mierze przestarzałe. Targi w Mediolanie (500 tys. m 2 pow. ogólna) w 1955 r ' . wykazywały 198 tys. m 2 pow. faktycznie wydzierżawionej, powierzchni krytej. Urządzenia nowoczesne, lokalizacja w mieście dogodna. Ostatnio wybudowano nową stację kolejową z specjalnymi urządzeniami do obsługi targów. Na czwartym miejscu co do powierzchni ogólnej stoi PIovdiv (380 tys. m 2 ) z tego jednakże powierzchnia użytkowa (kryta i otwarta) wynosi 105 tys. m 2 , (14 pawilonów o pow. 40 tys. m 2 ). Możliwości rozbudowy duże. Duże tereny wystawowe (pow. ogólna) posiadają targi w Lyonie (371 tys. m 2 ) o pow. wystawowej krytej 127 tys. m 2 . Możliwości rozbudowy minimalne, zagadnienie parkingu samochodowego w okolicach targów rozwiązano przez wybudowanie garaży o łącznej pow. 21 tys. m 2 . Na tym tle Targi Poznańskie swoją globalną powierzchnią zajmują, wśród 31 targów U.F.I., dziewiąte miejsce, powierzchnią krytą przewyższając takie poważne targi jak Utrecht, Strassburg, Izmir, Zagrzeb, PIovdiv. Hale i pawilony odpowiadają wymaganiom wystawców zagranicznych, lokalizacja w mieście oraz zazielenienie należy do najlepszych w Europie. Centralność lokalizacji stwarza trudności w rozwiązaniu zagadnienia miejsc postojów samochodów. Ciekawymi danymi, pozwalającymi na dokonanie porównań bardziej ścisłych, a nawet na ustalenie charakteru "międzynarodowości" targów są cyfry dotyczące wystawców zagranicznych oraz zwiedzających z zagranicy. Rubryka 7 tabeli nr 2 wykazuje ilość wystawców zagranicznych wg danych publikowanych przez poszczególne dyrekcje targów. W przeważające ilości targi wykazują tutaj ilość łączną wystawców bezpośrednich (tzn. zawierających bezpośrednio umowy) jak również pośrednich (tzn. których wyroby były wystawiane przez pośredników) - mimo, że konieczny byłby tu podział ścisły na obie kategorie wystawców, jak nawet podział z rozróżnieniem producentów, hurtowników, importerów wzgl. podział na wystawców wg kategorii przemysłu czy też branż (co pozwalałoby na wnioski odnośnie charakteru branżowego targów). Zupełnie mylny obraz powstaje, gdy sumuje się liczbę wystawców targów odbywanych dwukrotnie w ciągu roku - ze względu na udział tych samych wystawców dwukrotnie. Stąd też w tabeli podaje się w uwagach czasokres odbywania targów. Odsetek wystawców zagranicznych od ogólnej liczby wystawców może być przyczynkiem do określenia charakteru "międzynarodowości" targów. Liczba wystawców, podobnie zresztą jak powierzchnia faktycznie wydzierżawiona, często jest wskaźnikiem wpływu koniunktury gospodarczej na ewolucję targów. Największą ilością wystawców zagranicznych wykazuje się MedioIan 8 , reprezentujących w 1955 r. 44 państwa, tym samym wysuwając się na czcło wielkich imprez rynkowych świata. Targi w Brukseli należące - co do znaczenia - do największych targów europejskich, zajmują drugie miejsce wg ilości wystawców zagranicznych, wykazując ustawiczny wzrost zapotrzebowań na powierzchnię wystawową9. Paryż, czy Barcelona podają w swych statystykach

8 1920 - 265, 1925 - 772, 1939 - 1003, 1946 - 309, 1950 - 3093, 1954 - 3585.

" Mimo znacznego powiększenia powierzchni w 1955 r. odmówiono zgłoszeń na przeszło 8 tys. m 2 powierzchni wystawowejudział wystawców zagranicznych sięgający ponad liczbę 2100. Jednakże trzeba stwierdzić, że np. w Paryżu udział firm zagranicznych wystawiających bezpośrednio był minimalnylo. Firmy zagraniczne reprezentowane były przez przedstawicieli francuskich. Analogiczne zjawisko zauważa się w LyonielI. Barcelona posiada olbrzymią liczbę wystawców zagranicznych, dla których targi dzięki kontyngentom - są jedyną możliwością ominięcia surowych restrykcji importowych. Duża ilość wystawców zagranicznych (ponad 1200) na targach w Salonikach, Casablance czy Izmirze świadczy o docenianiu roli targów przy ekspansji kapitału zagranicznego na rynki krajów nierozwiniętych gospodarczo. Poznań nie zajmuje czołowej pozycji na liście ilości wystawców zagranicznych, jednakże przewyższa takie poważne targi, jak Hannover, Kolonia. Dokładna analiza tej rubryki (rozszerzonej o podział wystawców zagr. wg krajów pochodzenia) jak również procentowego udziału powierzchni zajętej przez wystawców zagranicznych do krajowych, pozwala na wyciągnięcie wniosków odnośnie charakteru targów w aspekcie geograficznym (tj. "międzynarodowości" i zasięgu), politycznym (ekspansja danych państw - uprzywilejowanych). Jeżeli chodzi o zwiedzających (rubryka 8 tabeli nr l) to dla oceny charakteru międzynarodowego targów, przydatną jest tylko ilość zwiedzających z zagranicy; ilość zwiedzających z kraju jest wówczas użyteczna dla oceny charakteru handlowego targów o ile uda się określić ilość kupujących wzgl. interesantów (dotyczy to również zwiedzających z zagranicy, chociaż tutaj można przyjąć, że wszyscy są interesantami - z małymi wyjątkami). Klasyfikacja zwiedzających z zagranicy winna być przeprowadzona według ich krajów pochodzenia. Ilość krajów pochodzenia wystawców jest miarą zasięgu targów. Dla celów porównawczych ogólna ilość (niewyselekcjonowanych) zwiedzających dane targi nie daje dokładnego obrazu, pozwalającego na wyciągnięcie wniosków o tendencjach rozwojowych, bowiem niektóre targi dbając o charakter handlowy imprezy ograniczają ilość zwiedzających (Utrecht, Hannover, Poznań), inne znowu ułatwiają szerokiej publiczności (Paryż, Mediolan), czy też wręcz zabiegają (szeroką akcją reklamowo-werbunkową) o jak najbardziej masowe zwiedzanie (w sensie nieselekcjonowanych grup) kierując się zasadą zbliżenia producenta do konsumenta (Wiedeń, Lille, Lyon). Największą cyfrą zwiedzających z zagranicy wśród targów U. F. I. wykazuje się Lille (głównie z Belgii, Holandii, Anglii, Luksemburga i N. R. F.), dogodność położenia ściąga licznych zwiedzających. Lille jak również Paryż stwierdza jednakże stosunkową małą ilość kupujących, w odróżnieniu np. od Mediolanu (z 112 państw), czy Brukseli (z 63 państw). Na małą ilość zwiedzających z zagranicy (tzn. interesantów) na targach w Poznaniu, Plovdivie, Zagrzebiu 12 , czy nawet w Lipsku wpływ miało przede wszystkim sztuczne odcięcie od Europy

10 W 1955 r. wg statystyk targów paryskich wystawiało z NRF 540 wystawców - jednakże z tego tylko 4 wydzierżawiało własne stoiska bezpośrednio. 11 Z NRF wystawców w 1955 r. 480 (wg statystyk Lyonu) z tego 20 tirm bezpośrednio.

W Lille natomiast trzeba osobnego zezwolenia dyrekcji targów na bezpośredni udział w targach. 12 Chodzi o targi wiosenne - eksportowe w odróżnieniu od jesiennych - importoWYCh' .

Aleksander Krzymiński

Zachodniej, lecz równIe z koncepcja targów eksportowych, eliminująca zainteresowanych z zagranicy nie tylko w imporcie i transakcjach kompensacyjnych. Targi w krajach socjalistycznych nie spełniają nadal poza tym - w takiej mierze, jak targi kapitalistyczne - wymogów zorganizowanego rynku - nawet dla wymiany Wschód-Zachód. Mało, które targi (zwłaszcza w krajach kapitalistycznych) publikują dane określające wysokość obrotów wzgl. transakcji danego państwa lub wystawców dokonanych na targach, mimo że te cyfry pozwoliłyby na najlepszą ocenę roli ekonomicznej targów w handlu zagranicznym lub wewnętrznym wzgl. gospodarce danego kraju. (Zwłaszcza ciekawy jest tutaj stosunek obrotów wzgl. transakcji dokonanych na targach do rocznego wolumenu obrotów handlu zagranicznego wzgl. wartości wywozu czy przywozu). Jeżeli chodzi o badania statystyczne tego odcinka to dyrekcje i zarządy targów kapitalistycznych ograniczają się tylko do przeprowadzenia tzw. testów targowych, jako, że dane dot. wysokości zawarytch transakcji niechętnie są podawane przez wystawców 13 . Również nie podawane są dane dotyczące dochodów dla miast z okazji targów. Targi w Osaka podają wysokość obrotów zawartych na targach w 1954 r. przez japońskich kupców na przeszło 3 min. dolarów USA (około 0,8% obrotów rocznych Japonii); w Hannoverze w 1947 r zawarto kontraktów eksportowych na sumę 31 min. dolarów USA (wartość wywozu artykułów gotowych Bizonii wynosiła 36 min. dolarów USA), w Zagrzebiu w 1955 r. (jesień) wykazano obroty jugosłowiańskich przedsiębiorstw handlu zagranicznego wartości 330 min. dolarów USA (48,7% wolumenu rocznego obrotów towarowych z zagranicą w 1955 r.), w Lipsku w 1956 r. około 48,9% obrotów rocznych. Obroty polskich central handlu zagranicznego na M. T. P. w 1955 r. stanowiły zaś około 6,61% wolumenu rocznego naszych o brotów 14 . Dla określenia pozycji Targów Poznańskich na tle targów europejskich wg kryteriów monograficzno-opisowych należy poruszyć takie zagadnienia, jak położenie geograficzne wobec ośrodków przemysłowych (Mediolan, Lille, Lyon), szlaków komunikacji kolejowej (Kolonia, Lille), lotniczej (Frankfurt n/Menem), czy morskiej (Izmir, Saloniki), tradycje handlowe i targowe (np. tradycja targów lipskich, czy też targów włoskich lub francuskich), znaczenie targów dla gospodarki krajowej oraz w światowym handlu międzynarodowym (geograficzno-gospodarcza strefa wpływów; np. targi w Bazylei posiadają wyłącznie znaczenie wewnętrzno-krajowe koncentrując około 85% krajowej podaży, zaś np. targi w Mediolanie czy Brukseli stanowią ważny rynek targowy w Europie, targi w Osaka próbują osiągnąć to samo znaczenie dla całego Dalekiego Wschodu), targi w organizmie miejskim (przygotowanie miast do wchłonięcia gości targowych), podział branżowy eksponatów stosowany na targach, wreszcie tendencje rozwojowe (np. Mediolan - mimo wzorowej organizacji osiągnął - wg opinii fachowców punkt optimum swego rozwoju, Paryż - narzeka na

13 Stosuje się również badania wysokości obrotów za pomocą najróżniejszych metod.

Najbardziej znane to "system mediolański" oraz "system lipski".

14 Szczególnie doniosła rola targów uwidacznia się w momencie nawiązywania utraconych kontaktów handlowych np. Zagrzeb w 1955 w stosunku do krajów demokracji ludowejsłabnące zainteresowanie zagranicznych kupców, Lipsk - występują pewne symptomy świadczące o przekroczeniu punktu optimum swego rozwoju - z drugiej strony dynamiczne nadal w swoim rozwoju targi w Brukseli, Hannoverze czy Utrechcie). Omówienie tych wszystkich kryteriów przekracza ramy naszego artykułu, chodzi zresztą tylko o zarejestrowanie problemów. Kończąc nasze rozważania można zaryzykować twierdzenie, że Targi Poznańskie, przy odpowiednio wytyczonej polityce swego rozwoju, mogące wykazać się nie młodszą tradycją niż większość znacznych i poważnych targów europejskich, usytuowane na ważnym szlaku komunikacyjnym, posiadając możliwości rozwoju terenowego i predyspozycje organizmu miejskiego do wzorowej obsługi gości zagranicznych, mogą stać się poważnym środkiem organizacji wymiany rynkowej w stosunkach Wschód-Zachód.

LITERATURA I ŹRÓDŁA

Czasopisma targowe Deutsche Messe, Zeitung fur Ausstellungen u. Messen, Frankfurt/Main 1955-56 Messe- Kurier, Hannover 1956 CebeIexfo, BruxeIIes 1955, 1956 Fiere e Mostre, Milano 1955, 1956 Handel Zagraniczny, Warszawa 1956 Les Foires Internationales, Bruxelles 1955, 1956 International Fair News, Zagrzeb 1956 La Revue de l'Exposant, Paris 1956 Leipziger Messe Information, Leipzig 1954-56

Wydawnictwa książkowe InternationaIe Frankfurter Messen und Ausstellungen 1948-53, Frankfurt a.M.

1953 Federation des Foires Francais, Paris 1955 D6ring W., Handbuch der Messen und Ausstellungen, Darmstadt 1956 Statistisches J ahrbuch fur die Bundesrepublik DeutschIand, Wiesbaden 1954, 1955, 1956

Artykuły M. T. w Utrechcie, "Statystyki Targów", memoriał oprać, dla walnego zgromadzenia U. F. I. w Strasburgu w 1950 r. Schwenzner J. E., Der Messe Test Allgemeines Statistisches Archiv 39 Band, Munchen 1955 Krzymiński A., XXIV i XXV Międzynarodowe Targi Poznańskie, "Kronika Miasta Poznania", rocznik XXIV (1951-1956) Tigges W., Die Deutsche Messe, "Deutsche Messe-Zeitung" Frankfurt a. M.

Nr 9/1953.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania 1957.01/06 R.25 Nr1/2 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry