KATEDRA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym miasta Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1950.09 R.23 Nr3

Ukończono pokrywanie dachu blachą miedzianą i rozpoczęto szklenie nawy głównej (prowizoryczne) by zamknąć budowlę na zimę. Wymurowano latarnie południową i wschodnią. Brak cegły profilowanej uniemożliwia odbudowanie latarni północnej. Odbudowa wnętrza kościoła postąpiła duży krok naprzód przez wybudowanie sklepienia nawy głównej. Sklepienie to jest bogatsze w formie od sklepienia prezbiterium, bo gwiaździste. Obecnie odbywa się tynkowanie żagli, po czym rozpocznie się spoinowanie, poczynając od sklepienia w dół. W miarę postępu robót nastąpi rozbiórka rusztowania. W nawie północnej ustawia się szalowanie pod budowę sklepienia. Otynkowano sC1any i sklepienia kaplic Górków i Szołdrskich. N a polichromię trzeba będzie zaczekać. Przęsłom prowadzącym do tych naw przywrócono kształt gotycki przez usunięcie barokowej obudowy otworów wejściowych. Wnętrzu kaplic pozostawiono kształt i wystrój barokowy. W taki sam sposób potraktowane zostaną wszystkie kaplice. W kapUcy Górków nastąpi obniżenie poziomu posadzki, celem odsłonięcia dolnej partii nagrobka Górków. Przystąpiono też do obniżenia poziomu posadzki w obejściu chóru do poziomu posadzki nawy głównej. Dzięki temu odsłonią się ukryte, poniżej obecnego poziomu posadzki, części znajdujących się w ambicie nagrobków. W prezbiterium ukończono budowę płyty betonowej, nakrywającej fcryptę, w której mieszczą się resztki katedry przedromańskiej. Umieszczone pod chórem muzycznym nagrobki PrzjHSraft&feh z Choj

(??M03 Tl

nic poddano zabiegom konserwatorskim celem usunięcia braków. Kierownictwo odbudowy katedry przygotowuje dokumentację te ch - niczną dla centralnego ogrzewania katedry.

KOŚCIÓŁ ŚW. WOJCIECHA

Po uporządkowaniu elewacji frontowej przystąpiono do robót konseiwatorsikch przy dalszych elewacjach kościoła. Jako zasadę przyjęto odsłanianie murów gotyckich spod tynku i tynkowanie partii pochodzących z późniejszych epok (obydwa szczyty, kaplica, zakrystia) podobnie jak to uczyniono w kościołach Katarzynek, Bożego Ciała, św. Jana i jak to się dzieje obecnie w katedrze. Odbicie tynków na ścianach zewnętrznych kościoła św . Wojciecha przyniosło rewelacyjne wyniki. W elewacjach bowiem północnej i południowej ukazały się zamurowane gotyckie portale boczne, wykazujące bogate profilowanie. W odróżnieniu od portali katedry i kościołów Panny Marii i Bożego ciała, brak tu śladów cegieł glazurowanych. W pierwszym od wschodu oknie elewacji południowej odnaleziono resztki dwóch profilowanych lasek, wbudowanych tam później, gdyż nie związanych z murem. Po odbiciu tynku oczyszcza się lico murów z resztek zaprawy przez pocieranie piaskowcem, mycie wodą i spoinowanie wapnem, wskutek czego mury odzyskują piękne różowawe zabarwienie. Zachowuj e ' się bez zmian odnalezione pod tynkiem wnęki, otwory, cokoły. Przemurowuje się zniszczone dolne partie skarp, w których widoczne są duże głazy narzutowe, dające swą obecnością świadectwo dawnej technice budowlanej. oprócz wspomnianego już portalu, odnaleziono pod istniejącymi oknami dwa ostrołukowe okienka o grubo profilowanych obramowaniach. Stojąca p'rzed kościołem dzwonnica drewniana zostanie odeskowana i pokryta gontem w przyszłym roku. Po spaleniu w roku 1945 kościółka św. Rocha jest to ostatni zabytek budownictwa drewnianego na terenie Poznania i dlatego zachowanie go jest sprawą dużej wagi. Dla zespołu zabytków znajdujących się na szczycie wzgórza św . Wojciecha stanowi dzwonnica element niezwykle charakterystyczny. Daje ona w zestawieniu z sąsiednimi obiektami, dzięki kontrastowości materiałów budowlanych i różnorodności brył, efekty zupełnie niecodzienne. Jedynym minusem do zanotowania to fakt dalszego pozostawania w posadzce kościoła płyty nagrobkowej nieznanego Herburta, która niszczeje z każdym dniem, ścierana stopami odwiedzających kościół. Nie można dopuścić do całkowitego zniszczenia tego jedynego w swoim rodzaju obiektu naszej sztuki sepulkralnej.

KOŚCIÓŁ KARMELITÓW BOSYCH

Fasada kościoła nie dotrwała do naszych czasów w stanie pierwotnym. Przebudowano ją w trakcie robót wykonywanych w latach 1830-31 względnie najpóźniej w r. 1865, kiedy to nasadzono na sączycie gloriet - kę. W wyniku dokonanych zmian elewacja otrzymała wygląd, któryrazi ł swoją oschłością, sztywnością i brakiem wyczucia form barokowych u projektującego. Pociski artyleryjskie, które ją w czasie walk o pobliską Cytadelę, w kilku miejscach uszkodziły, ujawniły istnienie zamurowanych nisz, ozdobionych na sklepieniach w plastycznie opracowane ozdoby kształtu muszli (rocaille). W oparciu o te odkrycia przystąpiono do odbicia tynków i usunięcia późniejszych zmian z fasady. Projekt rekonstrukcji fasady przygotowała Państwowa Pracownia Konserwacji Zabytków Architektury w Poznaniu, biorąc za podstawę, pochodzący z XVIII wieku sztych Wernera. Po zrealizowaniu projektu, elewacja frontowa zachwyca wspaniałą plastyką systemu nisz i plastrów podzielonych gzymsami na kondygnacje oraz niemal gotyckim pędem ku górze jaki dają jej umieszczone na krawędziach obeliski w połączeniu ze smukłymi pasami pilastrów i umieszczonymi na szczycie nasadkami. Dzięki przywróceniu fasadzie pierwotnego wyglądu, kościół Karmeli - tów Bosych stał się prawdziwą ozdobą barokowego Poznania.

FARA

Ukończono całkowicie renowację malowideł i stiuków zdobiących sklepienie kościoła. Rozebrano i usunięto rusztowanie. Tym samym ukończona jest odbudowa wnętrza Fary. Witold Maisel