BRACTWO KRAWIECKIE POZNANSKIE PRZED R. 1793 145

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1927 R.5 Nr2

Czas czytania: ok. 3 min.

11) O r g a n i z a c jak D Ś ci e l n a.

Cechy po wsze czasy miały dawniej charakter podwójn;: były świecką korporacją zawodową i bractwem kościelnem. Sprawy religji i kościoła żywo cechy obchodziły. W pierwszym rzędzie występowała wspólność bracka przy pogrzebach tak braci zmarłych jak członków ich rodzin. Pogrzeb wyprawiał cech: młodzi kopali grób, nieśli trumnę, narzucali całun, bractwo całe musiało - pod groźbą kary - wziąć udział w nabożeństwie żałobnem i w kondukcie p ogrzeb Dwym. To obowiązywało zawsze m). Od 1489 bractwo co roku zpmawiało dwie msze ałobne we wszystkie święta brackie, t. j. w suche dni przed schadzkami cechowemi. Od 15. wieku wymagano ponadto w sprawach kaścielnY'ch od braci, aby idąc do kościoła odkrywali głowy i aby w niedziele i dni świąteczne nie stępDwali ani wywieszali sukna (a więc nie pełnili robót widocznych na zewnątrz). Później statuty zabraniały wyraźnie pracy w dni świąteczne, zachowując przepis o stępowaniu sukna, i nakazywały uczęszczanie nietylko na żałomsze, ale także na nabożeństwa niedzielnej nakaz ten stosowanO' tutaj jedynie do braci 116). Służbę kościelną pełnili mistrzowie młodzi. Faktycznie przestrzegano bardzo surOIWo obowiązków w01bec kośdoła, i we wszystkich wiekach karano za przekroczenia Ddnośnych postanowień statutowych. Cech krawiecki zawsze zajmował się wyłącznie sprawami kościoła katolickiego, dopiero Komisja Dobrego Porządku wypowiedziała wyraźnie zasadę tDlerancji religijnej w praktyce niewątpliwie już dawniej stosowaną. Na pogrzeb brata musieli stanąć wszyscy członkowie cechu, bez względu na wyznanie. K a p I i c a. HistDrja stosunku poznańskiego bractwa krawieckiego do spraw kościelnych jest o tyle szczególnie ważna, że bractwo to posiadało własną piękną kaplicę w nieistniejącym dzisiaj kościele farnym św. Marji Magdaleny i bardzo bogaty sprzęt kościelny. Opis początków tej kaplicy Draz liczne inwentarze kapliczne zachowały nam akta cechowe 111. Po

115) Projekt 1427 nr. 37. - St. 1429 nr. 44-1553 nr. 29-1577 nr.

34-1581 nr. 34-1658 nr. 35. 36, 37-1779 nr. 9-1489 nr. 11.

116) Statut 1429 nr. 6, 45-1553 nr. 9, 30-1577 nr. 16, 29-1581 nr.

18-1658 35-37. - Protokólarz 1427-89, rok 1450, f. 5 v. - 1779 nr.39. 117) Gł6wnie "Księga Panów Braci". - Arch. cechowe.

KRONiKA MIASTA POZNANIA.

cząfek funduszu na budowę kaplicy był następujący. Na jednym z sejmów około r. 1590 uchwalono nadzwyczajny podatek, ściągany tak od majstrów, jak od czeladzi. Podatek ten bractwo zebrało i oddało na ratusz. Później podatek cofnięto i sumę wpłaconą zwrócono bractwu. W tej drodze uzyskano 260 złDtych, które bractwo oddało na kaplicę razem z kapitałem w skrzynce, ogółem 300 zł. Cech uchwalił dobudować kaplicę w kościele Farnym "po lewej stronie idąc do kościoła w rogu ołtarza wielkiegD", uzyskał pozwolenie biskupie i radzieckie (1592). Budowę rozpoczęto w r. 1591, przebijając ścianę tam, gdzie stał ołtarz św. Krzyża, w r. 1593 wstawiono okna i umieszczono na nich herb bractwa i napisy. Magistrat darował grunt, biskup oddał ołtarz św. Krzyża i niektóre rzeczy kościelne, odebrane zherctyczałym Wschowianom, na własnośĆ bractwa. Później budowa szła zwolna, zasilana dobrowolnemi darami majstrów krawieckich. Ołtarz św. Krzyża umieszczono w środku. Nieco później kapelan bractwa ks. Suchorda sprawił nowy ołtarz św. Sebastjana, który, że Dzdobniejszy, stawiono w środku, a malowany ołtarz św. Krzyża z boku. Poświęcenia kaplicy dDkonał ks. Jan Zalesza Baykowski, biskup-sufragan poznański, we wrześniu 1628. Bractwo opiekDwało się bardzo sumiennie kaplicą, własnym sumptem i ofiarami braci sprawiło sprzęt kościelny i utrzymywało własnelgo kapelana.

Oto inwentarz kaplicy ok. r. 1650: dwa kielichy srebrne pozłociste jeden mniejszy srebrny, krzyż srebrny pozłocisty z relikwiami, dwa pacyfikały z relikwiami, para srebrnych ampułek, dwie pary cynowych ampułek, miseczkół mosiężna, krzyż srebrny na hebanie, S srebrnych tabliczek, 7 ornatów, 6 alb, 6 humerałów, 3 pasy, 4 antepedja, 3 przykryciII, dalsze 2 antepedja, 2 "szerzenki", 8 kobiercy, 6 kilimów, 7 obrusów, 2 ręczniki, 2 podwiki na obrus wiplkiego ołtarza Fary, 4 palla, 4 bursy, 6 korporałów, 2 !lub. korporalja, 4 wella, 2 mieszki, 3 mszały, w czem jeden w oprawie srebrnej wagi srebra przeszło 4 grzywien, 4 lichtarze, kociołek do wody święconej, dzwonek. - Inwentarz prowadzono prawie regularnie, liczne przedmioty odnawiano później, w ogólności inwentarz kapliczny wzrastał.

W r. 1657 Szwedzi złupili i spalili kościół Farny. Zginęły wówczas i dokumenty i cenniejsze aparaty Bractwa. Bractwo wszakże odbudowało kaplicę i wyposażyło ją ponownie bardzo bogato. Kaplica krawiecka uchodziła za "znamienitą" i piękną. W wspaniałej tej świątyni schodziły się pokolenia mistrzów krawieckich, od r. 1681 także czeladź krawiecka, do

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1927 R.5 Nr2 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry