KRONIKA MIASTA POZNANIAdo przekonania, że naukowo-przyrodniczy dorobek Niemców traci wtedy na swym "gatunkowym ciężarze". \Vszelkie bowiem naukowe poczynania mają tym większą wartość duchową, im z szlachetniejszych one pochodzą źródeł ducha Ludzkiego, im bardziej pozbawione są one cech tendencyjności społecznej, a cóż dopiero politycznej, słowem, im silniejsze mają one znamię bezinteresowności. Jeśli chodzi o charakter prac, to stwierdzamy, że w wielkopolskim piśmiennictwie przyrodniczym w okresie zaborczym nie wiele znajdujemy rozpraw czy artykułów o szczegółowym badawczym Lub teoretycznym charakterze, większość prac i artykułów wiąże się natomiast pośrednio lub bezpośrednio z różnymi dr.iedzinami nauk gospodarczych, jak z hodowlą, uprawą, leśnictwem, weterynarią, łowiectwem, sadownictwem, pszczelarstwem, rybołówstwem itd. Zjawisko to świadczy, że w Wielkopolsce, jak w żadnej innej dzielnicy zaborczej, istniał od dawna ścisły związek pomiędzy nauką przyrody a racjonalną gospodarką rolną. Możliwe, że dzięki właśnie takiemu realnemu traktowaniu naukowych zagadnień przez Wielkopolan potrafili oni podnipść u siebie stan rolnictwa w czasach zaborczych do najwyższego poziomu i że temu właśnie zawdzięczają zwycięstwo w ekonomicznej konkurencji z Niemcami, jaka rozpoczęła się od lat 70-tych ub. w. Jedynie pod względem szczegółowych prac przyrodniczych i dociekań o charakterze ścisłym, badawczym, lub fizjograficznym, dystansowana była Wielkopolska do lat 50-tych ub. w. przez h. zabór rosyjski (Królestwo Polskie), po latach zaś fJO-tych aż do wojny światowej prym pod tym względem wiódł b. zabór austriacki, gdzie dwa uniwersytety, Akademia Umiejętności, Komisja Fizjograficzna, Muzeum im. Dzieduszyckich i inne instytucje rozwijały w tym kierunku bardzo ożywioną działalność. W dziejach rozwoju każdej nauki daje się zwykle zaobserwować ścisła zależność pomiędzy produkcją piśmienniczą a społecznymi czy politycznymi okolicznościami, jakie jej towarzyszą. Zależność tych dwu. czynników dobitnie przedstawia prof. dr A.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1938 R.16 Nr4

Jakubski w słowach (Kosmos A, T. 53, z 1, str. 152): Każda nauka... "jest w swym rozwoju niezmiernie wrażliwa na sytuację, w jakiej musi się rozwijać; staje się .do pewnego stopnia barometrem