HISTORIA POLSKIEGO RUCHU NAUKOWO-PRZYRODNICZEGO

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1938 R.16 Nr4

5. W Y d z i a ł N a u k P r z y r o d z o n y c h (W. P r 7. y r o d n i c z y) przy Towarzystwie Przyjaciół Nauk w Poznaniu (1857 - 1920) *)

Najważniejszym ośrodkiem naukowo - przyrodniczego ruchu w Wielkopolsce był \Vydział Nauk Przyrodzonych, który powstał dn. 31. X. 1857 r. obok Wydziału Nauk Historycznych i Moralnych w obrębie dopiero co założonego (5. VII. 1857) Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu. Pierwszym prezesem tego Towarzystwa obrano Augusta hr.

Cieszkowskiego, który urząd ten piastował "na trzy zawody", a mianowicie w okresach od r. 1857-1858, od r. 1861-1868, a wreszcie od r. 1885-1894. Już samo przewodnictwo A. Cieszkowskiego, filozofa światowej sławy, prezesa Polskiego Koła w Berlinie oraz idealisty, czczonego i uważanego w całej Polsce za najwyższą powagę narodową W. Księstwa Poznańskiego, dodawało Towarzystwu powagi wobec krajowych i zagranicznych instytucyj naukowych. Istotnie nie zawiódł Cieszkowski pokładanych w nim nadziei. Nie tylko bowiem reprezentował Towarzystwo nazewnątrz w jak najbardziej godny i wytworny sposób, nie tylko kierował nim doskonale, doprowadzając je do szczytu rozwoju, lecz również niejednokrotnie wspierał je materialnie, podtrzymując jego byt w chwilach najbardziej groźnych i największego zwątpienia. Pierwszym wiceprezesem obrano dr. Hipolita Cegielskiego, a gdy ten złożył swój urząd już po 6 tygodniach z powodu choroby, wszedł w jego miejsce na krótki czas Roger hr. Raczyński, a wreszcie od 12. II, 1858 urząd ten powierzono profesorowi szkoły realnej w Poznaniu Julianowi Zaborowskiemu, którego znamy już z jego redaktorskich zdolności, jakie okazał w Przyrodzie i w Przemyśle, jak również z jego gorącego entuzjazmu

*) Wydział ten pqwstał pod nazwą "Wydział Nauk Przyrodzonych", jednak z biegiem lat utarła się nazwa "Wydział Nauk Przyrodniczych" lub "Wydział Przyrodniczy" i tą ostatnią nazwą w mej pracy będę się posługiwał. Przy zakładaniu tego Wydziału niektórzy uczestnicy zebrania z Wegnerem na czele domagali się nawet, by nadać mu nazwę "Wydział Nauk Przyrodnicznych", projekt ten jednak został przez Zarząd Tow. Przyj. Nauk odrzucony.