ZE STUDIÓW NAD X. .J. GORCZYCZEWSKIM

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1938 R.16 Nr2

Po chlubnym ukoilczeniu szkoły jezuickiej przybywa Jan do Kmkowa i zapisuje się 10. IX. 17/)7 do Towarzystwa Jezusowego.

by poświQcić się wyłącznie służhie Bożej 11) (w tymże roku umierają rodzice). \V dwa lata pÓźniej (24. IX. 171i9) l;orczyczewski składa śluby proste; 12) przez następny rok przebywa jeszcze w Domu Nowicjatu w celu uzupełnienia i pogłębienia studiów gimnazjalnych. Słucha więc wykładÓw wymowy, prowadzonych przez prof. O. Jana Załuskowskiego, uczy siQ geogmfii, historii omz jQzyka h'ancuskiego pod kierunkiem O. Pawła Lacroix. Francuz tpn, przebywający w Krakowie od r. 17/)i aż do kasaty, odeg-rał jako znakomity nauczyciel rolQ niemałlJ" ,.kładąc wielk'e zasługi dla rozprzestr'zenienia wykładanych nauk w najmłodszym pokoleniu jezuickim",13) - on też w dużej mierze przyczynił sil,' do rozbudzenia w młodym Gorczyczewskim uznania i głębokiego podziwu dla literatury francuskiej, która odtą,d stanie siQ dla niego wzorem godnym naśladowania; jemu I'ównież zawdzięcza młody kleryk doskonałe opanowanie języka francuskiego. które pozwoli mu po kilkudziesięciu latach dokonywać poprawnych pI'zekładów. \\ r. 1770 Gorczyczewski zostaje wysłany przez przełożonych do Kalisza na 3 letni kurs nauk filozoficznych (rektorem zakładu w owym czasie jest X. Józef Przyłuski'. Po świetnie złożonym egzaminie młody nauczyciel przybywa do szkół wschowskich (r. 1773), aby wykładać poezjQ; w kr{)tkinl czasie dowiaduje siQ tutaj z niemałym smutkiem o kasacji Jezuitów. Na usilne pmśby l\Iiaskowskiego. proboszcza katedralnego poznailsldego, który przyjechał do \VscllOwy w celu ogłoszenia Bulli, GOl'czyczewski postanawia w dalszym ciągu, cho!; pod nowymi władzami, spełnia!; ohowilJ,zki nauczycielskie. \V szkole wschowskiej pozostaje jeszcze przez 5 kwartałÓw, wykładają,c w tym czasie przł'pisy retoryki, a nastl;'pnie w r. 1775 udaje się do Poznania, aby przygotowa!; siQ do przyjęcia święceil kapłaf1skich. Zwolniony od obowiązku koilczenia seminarium przebywa przez pÓł roku li krewnego swego, Józefa Gorczyczewskiego i uzupełnia w dal11) AT.J. t. 37.

1") ATJ. t. 37.

13) Bednarski - Upadek Kraków 1933 s. 492.

odrodzenie Rzkół jezuickich w PoIRf'e.

KRONIKA MIASTA POZNANIAszym ciągu swe wiadomości, dniami i nocami studiując teologię dogmatyczną spekulatywną Monschein'a oraz moralną O. Busenbaum'a. Święceń kapłallskich udziela mu biskup \Valknowski 23 sierpnia 1775 r. Bezpośrednio po tym fakcie Komisja Edukacyjna powołuje Gorczyczewskiego na stanowisko profesora do szkół "większych" kaliskich. Rozpoczyna się nowy okres w jego życiuw s z koł a c h k a li s k i c h. W latach 1775-1783 uczy Gorczyczewski w różnych klasach szkoły kaliskiej: logiki, hydrauliki, mechaniki, metafizyki, hydrostatyki i historii powszechnej; prawa: natury, narodów, politycznego i nauki mOl"alnej.H) Od roku 1783 przydano mu tytul prefekta z obowiązkiem pilnego dozoru nad dyrektorami i uczniami (w tymże roku 25 czerwca zostaje promowany na doktora filozofii P) a w dwa lata później, z chwilą wyjazdu dotychczasowego rektora, X. Przyłuskiego, do Ponania, otrzymuj£' nominację na prorektora szkół kaliskich. lo ) 27 maja 178(j r. "SzkoIa Główna Koronna, mając wzgląd na osobliwsze zasługi Xiędza GOI"czyczewskiego Prorektora, oddała sprawiedliwość gorliwm;ci jego ku dobru Edukacji wypłaceniem się Doktoryzacją Obojga Praw, który to stopień konferował mu wizytator Bogdanowicz w przytonmości JW. Łubieńskiego"P) Bok 1803 (czerwiec) przynosi Gorczyczewskiemu nominację na stanowisko najwyższe - rektorskie. Okres. w którym Gorczyczewski pełni pieczę nad szkołami kaliskimi, należy do bardzo świetnych w ich rozwoju. Rf'ktor całą duszą oddaje się pracy - zabiega niestmdzenie o dobro szkoły, nauczycieli i uczniów. O tym ciągłym staraniu świadczą najlepiej listy, którymi zasypuje władze naczelne: za

14) "Dzieje domowe..." R. 314.

1) Raporty Szkoły podwydziałowej kaliRkiej w latach 177S/9.

10) Protokóły posied7.eń Komisji Edukacji Narodowej, r. 17S5: ,.Ksiądz Gorc7.yczewski, prefekt szkół kaliskich, rekomendow,my .jest KomiR.ji przez Księcia Wojewodę P07.nańskiego imieniem obywatelów województw wielkopolskich, aby, gdy ks. Przyłuski, jako rektor wyd7.iałowy przeniesie się do Poznania, zastąpił urząd jego przy szkołach w Kaliszu". 17) AKG. oraz "Dzieje domowe" s. 322.