KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1926.12.31 R.4 Nr12

MIESIĘCZNIK POŚ\VIĘUONY SPRA \VOM KULTURALNYM STOŁ. M. POZNANIA.

(ORGAN TOWARZYTWA MIŁORNIRÓW MIASTA POZNANIA.) ZYGIUNT ZAI.ESKI - KAZUHERZ IWCiŃ"KI - DR. KAZIMIERZ KACZMARCZYK

Rok IV.

Poznań, dnia 31. grudnia 1926.

Nr. 12.

DZIAŁ H[RTOH,YCZNY.

K08l'l(H 8\V. llK()LA.JA W l'OZN ANn' Sw. \likołaj, zwany Wiplkim, biskup )Iyry, jPRt j('(lnym ZI' wiQtycl" "zczollych już od bardzo dawnego czmm. Po RlIIierci jego, ktÓra na:-ną,piła. w połowi,' IV wieku, rychło kult jego rozszerzył Rię w Hizancjum; cesarz .Justynjan pOHwięcił tpnm święteIIlU, który w{nvczas uchodził już za narodowego patrona pai"lstwa wschodnieg'o, kaplicę w KonstantynolIolu. 'V pismach teologicz" 1I'ch bizantyjskich cZQsto znajdują się wzmianki o HW. nkołaju.

I'ouol' już (lzicI'kipm hdą.(', odznaczał :-\ię :-\zczpg-lIlnif'jszą pohożrH,' Hcią i h,Jg'oLojnośt:ią. Wybrany LiskupeIll w lVIyrze, mula l prowadził życip ascetycznCi i poLożne i liczllp z,lziałał clIIla. Czczono go jako patrona. dzipci, gdyż jedno z nich wi'ikrzPi'iił. jako patron;t pipkarzy, IlziQki cudownemu pomnożpniu chleba w zagrożonern głOtlf'1Il mieśeie, jako pat.rona żpgL'uzy i q'baków, ho uśmierzai hurze morskie i jako patrona panien na w,vdaniu, ho trzy uhogie panienki ohdarzył posagami. KościM wschodni i dziH jei'izl'zP czei go jako winlkip'g'o świt.p,go.

'1.1' WHl'hotlll kult. HW. 1Tikołaja ry('hło prZf'I1ill:-\ł i'iię tlo p:\.1"lsl \\' Z;I.I'hOIIIlidl. pra".tlopotlohIlie za 1)(Irl'tlIIi('t wpm gTP('kiPj żOllY CJttOIla. II. .Już I1a kor'lell X ",ip'ku mamy ślad jego kultu w wi"r.

HZOW;ln'm Ż'wo(:ip HW. :Mikołaja. ktlm'g-o autor('m h.d hiskup HI'.

g'il1ald z Eil'hi'itiHt (zm. !1!11) 1). TraIlslal"ja l'iaJa świl:tpgo (lo BaRI wp'V\rIO,f;ZI'ch w r. 1087 i lic znp mula tamżp zdziałane, nil'wątpliwil' I'l'zyczynił' si do rozRzerzenia i unrocnicluia jog'o kultu. W wiekil XI Hłyszymy już () licznych kościołach pod wezwaniem f;W. :.\Iik\)łaja, np. w t. VamwR, Zwifa ltpu, 13f'nprliktłwrwsu, K wf'dlin hllrg"u

I) HI':łlpll(':--kloliidif> ł. pwt. 1'łwolog'il'. Ll'il'1.i 1!J04, t. H. tł. :I- -R4,

KRONIKA ML\STA POZNANIA,i t. d. 2 ). .szczpgMnie północno-niemif'ckif' i skandynawRkif' miasta wif'lką tf'1I1U więtenlU okazywały cześe. o CZCIlI świaclczą licznp i Logate kościoly św. Mikołaja. Święty ten witlocznie ogÓlnie byl uważany za patrona miast i kupców. tąfl więc może wiadornoś(', że miasta. hildując kościoły miejskic poza już i1'itniejącemi grodowemi i klai'iztorIWll1i, poświęcały jc bardzo często św. .Mikołajowi .1). .Jako patJ'omt kupcÓw, a zaraZf'Ul żf'glarzy, c.zciły go i'iJlPcjalnil' miai'ita Hanzy. Kult. św. .Mikołaja prz'eliÓRł się wrychlf' i do Polski. NajwczpśJ.ieji'izą wia"ollIol' II kDścielp H\\. Mikołaja w Wiplkopolscc' mamy właśnip z l'oznania, gdzie już w połowie XII wieku stał kościM KW. Mikołaja. (I'ozatem mamy np. w andomierzu. Inownll'ła\\rl\l i KaliRzu dawJw kw'c:ioły pod wezwanif'I1l jf'gll ł). \Viadollloś,', o nim zawdzięczamy kronicp Wielkopols'kif'j, ktÓra przy opisip oblężenia Poznania w r. 114(j. gdy 'Vłaof1ysła w II pr:zy pOllło,y po"iłk{l\\ ruskich usiłował zd0być gród, w ktÓrym schronili. się oporni hracia jPgo rnłodi'ii. Posłuchajmy, co kronika \Vidkopolska 0l'0,,-ia(la o tf'm ohlężeniu 5): .. . . . około ktÓngo to miasta (Poznania) WładYKław rozłożył Wsz,vstkie swe Hiły woiSlko\Ve i przygotowywał ż'wo plan hit.wy. saUl tf'IU bezpiecznif'jRzy, że w woj:-\ka. hogatszy" J}o ohozującego pod PoznanipUl księcia przybyl z duchowicllstWf'HI i'i\\PIII aJ"(''hi:-\kul' .JakÓb, zaklinając go. hy wojny hratoh6jczf'j naIbl nip prowadził, i lIa chrz€!:<cijan ni.f" rmi'iyłał schizmatyekil-Il i'iwye.h i pogallskich :-\]H"zymierzelw{nv (a więc RUKin{nv i T'obwciiw). Lcez \Vład'sła w w za twardziałplIl sercu lf'kce Robie ważył na

2) Hanek. Kiłl'heng-el'hil'htl' [)(mtd}lantls, LeijJ'zig 1902, t. IV, i tr. 7L 3) '\tatł.lpr n. Heim, HeiligenleJCikon, AIItshurg 1875, IV, 547-5511 c.yj.uję 11,0 teg'o: Heatlillo., Storia Jella vit.1I (li s N.icnło i1 Mag-no areivescovn <Ii J[iJ a, N"'lJ}o.li 1'645, Hi5::>, .) ,) wezpśni" rozwiniętym kuIeie św. Mik;)łaja IV Pnl!i(:.p światlczyf ttl,żP 1II0'ŻP }Ja'ten:! t. 1.,,', kaliska. na 'kt{Hej prze(l>;ta wiono postać św. 1JikoIII ja, l k,.;ięeia MieszkR" i ,.opata zymonR". Historja ,.;ztllki nie,.;tety nit-;t.wjpnlzib (Iotyel!t-z,'s d'Okhldnie, ezy wizl'runek en }Jrzedstawia istotui£> ks. M ieszka (a\'''go, jl1 k iQ ogólnie ]Jl"zYJlu.zez:\, i coZy opata Szymon:\ nalp;;.y 1110;;'" pulkzyć w I,OI['Zft 0PRtów klRszt,or-U w Lądzie, fundacji Miesz.ka tlI'Pgo, I'Z,V tpż jeM to może h;. Mieszko IIpobki, a patena wyro hem śląskim Kilka uwag o tej patf'uie 7amił'ścimv w pracy o miejskich początkail'h Kaiisza, hęrląeej na ukończeniu. W każdym razie istnienie tej patmy świ:d'l'zy II kuklp w. M:ikołaja w Polsce w XIII, czy może już w XIT wipku.

5) l\IP II, 521.

I...