KRONIKA :\UASTL\ POZXANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1937 R.15 Nr1

nia Gazeta, że. powsta,nie jest "owocem młodzieży o czczych marzenia'ch", przeciwko przemożnemu przeciwnikowi Rosji. kt6\'fI ją wkr6tce zmiażdży" 26). Z syntezy powyższych \\"iadomosci wynika, że bezkrytyczne czerpanie wiadomości z gazet herlińkich i petersburskich, nieprzychylnych powsta,niu. a kł-ytyclne ustosunkowanie się do wiadomości czasopism war>'::7:aw"kich, będących wyrazem dążell powstańczych, ujawnia tendencje Gazety VY. Księstwa Poznańskiego, mającą na celu zniwelowanie do minimum zapału powstańczego Wielkopolan. ktÓI'' mimo wszystlw był dość znaczny 27). .Jakże odmienną tendeucję vusialla Gazeta \V. Księf>t\Va Poznallsklego \V roku IR63, wobp{' powstania st'('znio\Vego w Kr6lestwie. \Vyhlll'h l'fl\\.tallia, :-powodo\\'any br.a,uką warszaw..;ką, jak i :I.\\'hlZćwymi 'z nią okrucieltstwami i gwałtami żOłnim'z) rosyj,.;kieh, zllalazł swe odzwierciedlenie ". Gazecie W. Księstwa Po znaiiskiego, ktÓra pisząc o lliehywałej dotąd h'zwzględnośl'i i okrucieilstwach rządu rosyjskiego, czyni swą uw,ag'ę, ŻP mimo tego strasznego !Jl'ześladowH.nia duch narodowy nie upadnie, gdyż lULI ilOść. pobka aui na dnvilę nie za('hwiPje się, ani zboczy z drogi narodowej 2A). Następnie Gazeta VI. l\sięst\n\ Poznaliskiego ,.;lusznie ohuI'za się lIa hezczclne khnnstwa i potwarze organu l'Osyjskiego Dziennika Po\vszechncgo, ktÓry okrutną hrankę nazywa "poborem porządnie i spokojnie przeprowadzonym", a szydzi z bole.ki i cierpiell narodu polskiego, pisząc, że "spisowi (taik nazywa proskryhowallych) idą z radością i ochotą do wojska 2"), Dalej jeszcze \V związku z branką wa,rszawskl.] Gazeta czyni uwagę, iż rząd rosY.l:-ki tproryzmem i groźbą chee zastąpić \\" Sl)G) Gazeta W. I\:się,stwa Poznańskiego, l'. 18:U, III' tj.

27) O czym f'wiadczy chociażby ten fakt., że żydzi ])oznaij,;cy £10 robili się znaCZlWIm majątku, handlując w owym czasie portretami wybitnych PO\\ stariców oraz różnymi pieśniami namdowymi i mapami Królestwa Polf'kiego, Litwy, \Vołynia, Ukrainy i GalicJi, Gazeta \V. Księstwa Poznańskiego, r. 1831.

28) Gazeta \V. Księstwa Poznaiiskiego, l'. 1863. HI' 16 29) tamże, nr 22.

bie brak wzelkiej sił)' moralnej i zas.ady, to też term' wieje z każdego jego słowa i rvzkazu 30). \Vrhuch po\\' stania, ktÓlY na<;;tąpił w nocy z ;!:2 ,19. i?3 stycznia, Gazeta \V. KsiQtwa Poznal'.lskiego nazywa ,.krwawym protestem przeciwko hrance"; dalej pisze ona, że chociażhy powstanie pręrlko zostało stłumione, nie przyniesie to jednak ł'Z:Jdowi rosyjskiemu korzyści, jakich się spodziewał, albowiem nie zdoła stłumić ducha narodowego, przeciwnie, hardziej je8zczc pohudzi go do zaciętej walki, a ostatecznie naród polski rozdzieli od :L'ządu rzeką kIwi i łez. czego tell w zaślepieniu swym nie ..ło,.,tl'Z('ga 31). Gazeta \V. Księtwa. Pozlla.l'l::<kiego oSfl""o krytykuje wal'za\\'ki Dziennik Powszechny, o którym pisze: "Glówny organ moskiewski Dziennik Powszechn)o ogłasza w części urzędowej nieustanne zwycięstwa wojsk mokiewskkh, a. zahija krociami lJOwstallców. \Vyśmiany przez wszystkie dzienniki zagraniczne, ustal nieco w swych ogłoszeniach, lecz teraz za nadej-ściem. rozkazu z Petersburga, ahy skończyć powstanie w dni dziesięć, na IIOWO "rozpoczyna S\HJje hiuletyny zwy('i<skie, \\' których zaJJij8 krocie powstańców, whiera im furgony, konie. Sądzićhy można że już noga powstalIcÓW nie ujdzie spod miecza i hagneta zwycięskiego Ioskala., aż tu naraz 7\vycięstwa przemieniają się nagle w moskiewskie kll;'ski, tak dOlliósł Dziennik Pow,>zechn)o' I. dnia 27 lutego, że kolumny pułkownika CzelIgery, podpulkownika Dohrowolskiego i majora Gołuhiewa rozhiły w dniu 24 bm. Langiewicza w Małogoszczu i zabrały mu dwie armaty. Tymczasem w Małogoszczu doskonale przetrzepal Langiewil'z \1{)skali, jak się okazuj€' z naj świeższych wiadomości Czasu 2). Artykuł tp.n,krytykujący stanowisko Dziennika Powszechnego względem pow.stania, zarazem doskonale wyświetla, zagadnienie Gazety \V. Ksiestwa POZllallSkiego, jakie cza'sopisma ona toleruje, -a do jakich odnosi się z krytyką. Rozwiązanie tego problemu jest hardzo ważne z tego względu, że odsłania właściwe stanowisko Gazety względem powstania, pozha wionej własnyeh 30) Gazeta \V. !{sip,sł\\ a Poznańskipgo, r. 1>363, nr 20.

Ol) tamże. nr 25.

32) tamże, nr 51.