PLAN 1\I. POZNAIA Z CZASO\Y SEBW CZTEROLETNIEGO

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1936 R.14 Nr4

wcześniejszymi ehnćhy pJan.ami z XIX W., datowanymi po 1'0'ku 1803. \V chodzą tu \V rachubę: plan Hzepeck iego z r. 1728°); swieźo opisane przez .T. Kothpgo dwa p]a,ny z l. L730-1745 w poclziałee około 1 : 5000, trzf'd z przed r. 170 i czwarty I. G. Daumanna z r. 17G1 1O ); pIali ,L Krzewskiego z r. L785 11); plan GriitzJ1l.aehe1'a z 1'. lR01 z \\Ty!-;owanym późnicj za3ięgiem pożaru z r. 1803 12 ), skopiowany w niecO' \vięks'zej pO'działce przez Kniippelna w r. 1805 13 ). Oczywiście, przy rysowaniu trzeba się też hędzie p'ulugiwać szeregiem planów zc7ególo\Vy('h H).

) \V herliillkicj Staatshibliothek pOl'. A. Bl'Osig, Poznali i miaf'ta Pobki Zachodnicj w grafice, Rtr. 31. 10) J. Kothe: Ei)) Plan und ciue Anicht. ller Stadt Pascn um 17i,o. Ili('rzu Ahhi1dun: VlII. Ilis!. GeiSl'lIsehaft fUl' Po.scn, M'ltteilungru hgb. v. dcl' V cJ'einigung- 1[1'" Heicb.;;dC'utschen l\1itglieder, III. flef!, BeJ'lin HJ35, i'>tr. a. Jeden z dwóch ])ierwszych jest \V Offentliclw Hihliothck \\. DI'pźnie, }'f'szla w IJPd iJi:-:kil'j Slaatshibliothek. 11) \V Arel.. Al'chillieeezjalnym \V Pozmmiu; 1)01'. A. Bl'osig, L c., str. 3'1.

12) Zaznacza w legendziI', że spłonl;ło wO\VCZłJS 276 domów.

z których tylko 144 odbuduje się na tych samych ulicach, a 1G2 przenif'sie się na no w£' miasto (\Vilhelmstadt), Arch. P1Ui.stW. \V Pozn., nr, 275. 13) .\J'ch. Państw w Pozn., m'. 11'\01; por. tamże opis inż. \Vł.

Czarneckiego.

H) Z por()d dużej ich ilości nadają się następujące: War t a : plan Rzrpeckiego z r. 171,:!. (An'h. Państw., nr. 13(4), hicg \V. od Po. znania do Obornik, I'Y". w r. l7(JG przez I(noblaucha (Arch. P. w P., m'. 8:1) i ..Plan von !lem 'Varthe f;'troJlm lwi Posrn Spccial venncssen . . . 181G durch. . Wentscher" (,\rch. P. \V p, nr. 1127, por. tamże opis jnż. \Vł. Czarneckiego. G a l' b a I' y : plan z r. 1803 w podziałcł 1 : 1000 (nr. fJH, j. w). (; r o h l a: IJlan \Vcrntsche'g-D z r. 1804 z zaznaczenicm spustoszeń przcz pożar z r. 11\03, \V podz: 1 : 1000 (nr. 210, j. w.). G Ó l' a Z a m k o \\ a : p1any Brauna z r. 17\)7: nr. 9G5a i 965b, w podz. 1 : 250; III'. (j,)C, \V pOllz. 1: 500, (j. w.). K u n d o r f: plan Gal'tsclwcka z ok. lbDO 1'. w ]JQ(lz. Ll00n, (62G, j. w.); plan z r. 1801-2 \"\ podz. 1: 2000 (nr. 1062, j. w.); obejmujący i w. \VO j c i c c h: plan Bauma z r. 1801 \V podz. 1 :r,ooo (nr. 4,87, j. w.). P o ł u d n. i w s e h o dIIi e części miast a i I))'zedmipść: plan anonimo\\y z ok.

r. 180n w podz, 1 : 25LU (nr, /11, j. w.); plan anonimowy z ok. r. 1795 w podz. 1: 27:J0 (nr. 341, j. w.); plan ToUldmitta z r. 1795 w podz. 1 : 625 (111'. 342, j. w.); plan SchuH7ego z r. 17!H w podz. 1: 1575 (nr.

1301, j. w,,) i Spaldinga z r. 17!H w podz. 1 : 27:10 (nr. 1302, j. w.). Pół n.

Jak wspomnieliśmy, niemożliwe jest ze względów technicznych umieszczenie na jednym planie także tak charakterybtycznego dla PDznania wieilca ówczesnych w"i miejskich, a więc "VjJd', Dęhca, Jeżrc, Górczyna, Sołacza, Golęcina. Winiar, Luhoni,al, Rataj i Zegl'za. Powiększrło by to do nierealnych rozmiarów cały plan, cO jest ni.eee]owe i z tegD punktu widzenia, że dla "si tak duża podzialka jest zupełnie niepotrzebIla. Zaradzić by temu można przez wykonanie karty dodatkowej. Narysowany już plan w podziałce 1 2 500 można hy zredukować do podziałki 1 : 5000, a nawet 1 : 10000, generalizując elementy urbanistyczne , a uzupełnić gO' wsiami na podstawie mapy ogólnej Komisji Dobl'cgO Porządku i rozmaitych map szczegółowych 15). Sam materiał kartograficzny nie może wy.,tarczyć do f'akreślenia tak szezegółowegD planu historycznego. Oprócz tego musi być U\vzględniony olbrzymi lllaterial zródlO'wy w pO"ita<.:i aktów kościelnych, pallstwO'wych i miejskich. Z dwóch pierwszych kategorii źródeł zuż:"tkowałD się także dla Poznania wszystkie akta, wyzyskiwane dla ogółu miejs'cO'w-ości dawnego województwa poznail'-\kiego, wymieni.one w sprawozdaniu z 1.'.0lm 1933. Z lwście]llyeh, bardzo cennych wiadomości dostarczyły "Opisy parafij" z lat 1781,--87, podające dokładny opis miasta i okolicy parafiami, z wyjątkiem parafii św. Jana nai z a c h o u n i c c z ę Ś c i m. i p r z c d m. : plan Knii.ppelna 1)0 pożarze z 11)U3 w pouz. 1 : 1000 (nr. tJ03, j. w.) i Knuppclna i I-IUrchego z r. 1803 w podz. 1 : 1000 (m. 13(1), j. w.). Z a wad y plan El'manna i Steffany'cgo, w poch. 1 : 10000 (nr 504, j, w.). 15) Z planów w Archiwum Pm1st\nJ\vyrn w Poznaniu IllOŻWI by użyć: Ż e g l' Z e, H a t a j e. Gór c z y n; specjalne plany Komisji Dobrego Porząuku z r, 17O w podz. l: :Ht'O (lII'. 1301:1 i 13m;,:, L u h o ił, lJ ę b i e c: plany 'Yislllal'a Z J'. 180; w pOllz. 1 : jO()Q (nr. l3\13, 1370 i rewizja jego z J'. 180:1 pOfI m'. 131j). J f' Ż y C c, S o l a c z, " i n i a - 1" y, G o l ę c i li: plan' Bauma z r. 1801 w poclz. 1: 10 000 nr. 44m i 1: 5000 (nr. 487). Z planów przechowanych w j\[iejskim LJrzęLlzic Pomiarów: .J e Ż y c c, lllHpa separacyjna 1HW w podz. 1 : 5000 i takaż mapa K o m a n d o l' i i z r. 182;). Plany \nldy są już zbyt późne - trzebaby ją odtwOl'zyć tylkf' na podstawie mapy ogólnej I\: Oll1 , Dnbl'. Porządku.

SU}