KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1936 R.14 Nr4

1930 mapie wojewÓdztwa krakowskiego 2). Na nlln wZDrowal się dr A. Br.osig, rysując szkic planu Poznania z ozasów Sejmu Czteroletniego, dołączony do artykułu poprzedniego kiero,wuika poznal11skih prac atlasowych dr F. Pohorerkiego, a llłająy slużyć za podstawę dalszej pracy 3). Dzieki jednak żYl',zliwemu zainteresowaniu się tą sprawI}. Zarządu miasta, a \V szczególności radcy Z. Za]esldego. - poznaiIska komisja atl<Jsowa będzie mogła planowi m. Poznania z czasów Sejmu Cztero]etniego dać ramy znacznie szersze. Przewidywania te oparte są. nie t'lko na uzyska.nych do tej chwili rezultatach, ale i na nadziei, że miasto nadal i1IP cofnie uiezh('dnej dla tak szeroko zakl'ojoll'('h prac nauknwYl'h pomocy finansO\\ ej, udzielanej ja], rlotd od 1. VII. 1935 (loLX. 193(j l'. \V postaci pensji pracownika. \\''Iczuip {)(.1Llan€'go zIJieraniu materialów do planu.

\V m'ś! intencyj Zarządu miasta, ahy plan h'1 możliwip lla.jpełniej'-7Y i najszczegółow,.;zy. u"ta]ono - po rozpatrzeniu żródel - jakie c]ementy i w jakim zakrpo.;ie znaj,lą SIę na planie i ułDżono program prac'; wykonanie jego \\' chwil i ohec,nej jest już posunięte doś(; daleko.. Plan obejmie samo miasto i okolicę L Zll. przedmieścia, osohne jurysdykcje (n. p. św. \Voj( iecha) i pI'zylegajęcl' do mia,:ta miasteczka (np. Śró<lka, Chwaliszewo). Ze względów tech

2) 'llIpa \\'ojcwódzhnt !{rako\\'skiego w dobi.' SI'JlllU Czlcl'l)letnieg'o (17 17f1?). Seria A (mapy szczegółowe) ;>.ir. 1 i Żl'ódla i metoda oprac. K. Uuczek. \V dodatku Plan 111. Krakowa. z lat 17SR--!J? z objaśnieniami Tarleusza Czorta; por. str, J Ul. Plfł)\ ten \V podz,i1lcl' l : 10 800 odtwarza miasto i jego okolice, porlająr bardzo dokłarlnie stosunki h:plrograficznl', p( lną sipć ulie i dróg, ,to;;unck powicrzchlli zf<bwlowallej 'lo lliezaJJudowanej, przy czym powierzchnię niezabudowaną dzieli siQ na place, ulice, opatrzone nazwami, role, Iąki. ogrody i cmentarze, a zwarte s.kupienia budynKów generalizuje w bloki, wy odrębniając I'ZutPlll poziomym i barwą czerwoną nbwaro'.vania, kościoły, klasztory, sZkoly, bursy, palncc oraz Dudo\\ Ic pub1iczne; poza tym wyróżnia napisami miasta, przcdmic<icia i jurydyki. oznacza,jąc też bar\"nym podkreśleniem wIaosność tych ostatnich. ") Krcnika Miasta Poznania. r. 193. 111'. 1. sltr. 12-38, Dr PolIo, l'ccki omawia materiały do planu, dodając pełny tekst opisu miasta z r. 1787, t. j. ściślej parafii św. :\'Ial'ii J\lagrlaleny z Opisów Parafijnicznych nielllDżliwe jest Dbjęcie przez vIa", ówczesnych wsi miejskich. T e r e n nip będzie uwzględniony z wyjątkiem \vzgórz, natomiast dok]a,dnie hędzie można przedstawić s t.o - s u n k i h Y d l' o g r a f i c z n f" nawet rozprowadzenie ruroci/}gÓw. Z g I' a n i c dadzą się wykreślić przede wszystkim granico samego miasta, otoczonego murami, następnie granice parafiI i podmiej:-;kieh miasteczek; przy dzisiejszym htanie materiałów możnahy ot{)CZ) ć granicami niektóre tylkD jurydyki (do nich \\ ogóle jest hardzo małD źródeł) i niektóre przedmieścia - być może, daJ:.:ze p-o.zuki\\'ania dostarczą potI'Ze]HlTh uzupełnieil; nie l'OZstl'l.ygnięto jeszcze, cz' uda się wykreślić gl'anice pięciu "kwater" miasta. Z po w i e r z c II n i n i e z a h u ci -o \V a n ej " pełnym komplecie znajdą się na planie ulice i drogi, place pod hudo"ę, I'lnental'ze i podwol'ce \\'iększ ch ImdowJi; nie będą u\Vzględuio-np podwórza z\V kłych kamienic; przeprowadzi f;ię po(lział na ralo, łąki i ogrody, nie wiadcmo jeduak jes.zeze, czy \Vszędzip uda się oznaczyć na nich własność. Natomiast p Q W i e r z c h n i a z a b u cI o w a n a da pełnT przegląd własnośei królewskiej, miEjskiej, duchownej, s,zla'heckiej, mieszczańkiej i żydowskiej; nietrudno tO' przeprowadzić, wobec tego, że na planie hędzie każdy dom, z zaznaczeniem na\Yet, czy hTł mUJ'o\\"an', drewniany, czy budowany sposohem pruskim. Rzecz jasna, że nie zahraknie wyo!1l'ębnienia napisem lub rzutem poziomym budowli publicznych (obwarowania, ratusz, zamek, waga, ko£cioły, k!a:-ztory, bóżnice, arsenał itp',), większych zakładów przclllp,łowych (mlynT, tartaki, rzeźnie, itp.) Uwidoczni się też na planie n o m e n k I a t u r ę wód. miastec.zek, przedmieść, juryd'k, ulic, oraz innych obiektów, o ile źródła podają ich nazwę, wreszclp n u 111 €, l' a c j ę budynków i parcel z czasu 1787--1793. Wobec uwzględnienia tylu elementów i w tak szero-kim zakresie, podziałka mUisi być duża. Na kanwę naszego planu wybraliśmy więc plan Gotzheina) D podziałce 1: 1 250, rYSD

) "Plan clel' tadt l'Of,en aufgcnoInmen u, gezeichllct.,. dm'ch Gotzhein"; XI s!c'kcji datowanych \V obrębic lat lRGO6-1. ,Vlasność \Vyr1zialtl R(1zhurlowy m. Poznania.