W KWESTJI SĄDU KOMISAESK. 6 MIAST W POZNANIU. 53tur, coram ipsis in civitate Costea iudicialiter responderet. Sed predictus Cleoiens contra eoruni iurisdiccionem, que coram eis in huiusmodi causa ibi respondere non debet. excepit pro eo, quod est civis Poznaniensis et in civitate Poznaniensi residet ac ibi domicilium suum habet, unde solum in civitate Poznaniensi coram suo iudice, - asseruit. - se velle parti sue adverse respondere. Ipsi iudices, preconsul et consules in Costen non advertentes, quod predictus Clemens eorum iurisdicionem declinavit, ipsum ad ponendum coram ipsis fideiussorem in Costen compulerunt atque asTrinxerunt, ut concivi eorum predicto Johanni Negel in iudicio c ivitatLs Poznaniensis responderet. Quem fideiussorem dicti Clernentis civis Poznaniensis coram eis in Costen constitutum prefati preconsul et consules civitatis Co sten post recessum predicti Clernentis de civitate eorum ad instanciain prenominati J ohannis N egei couchis eorum iniuriose detinuerunt in sepedicti Clernentis ciyis de Poznania preiudicium maximumque gravamen- Quaro nos preconsules et consules sex civitatum prenominatarum auctoritate et vigore regie maiestatis nobis per magnificum dominum Petrum de Schamotuli capitanei Maioris polonie necnon castellani civitatis Poznaniensis dato atque facto in ciritatem Poznaniam, ut premissum est ac de partis urtiusque libero cousensu tam scilicet Clernentis civis Poznaniensis quam famosorum preconsulis et consulum civitatis Costen in locum pretorii, ubi universe cause seculares iudicari solent. convenimus atque ibidem in bannito iudicio liro tribunali sedentes causamąue predictam rite et racion;v biliter tractando deumque pre oculis habentes. decrevimus ac sentenciamus , quod fideiussuor Baltazar Głowa predicti Clernentis civis Poznaniensis debet a caueione fideiussoria liber dimitti, deinde sepe nominatus civis Poznaniensis parti sue adverse scilicet Johanni Negel concivi Costinensi coram iudice civftatis Poznaniensis, ubi predictus Clemens residet ac domicilium suum habet. in causa predicta debet respondere- In quorum omnium fidem ;tc testimonium sigilla sex civitatum prenominatarum presenti littere sunt subimpressa ').

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1923.03.31 R.1 Nr3

Kazimierz Kaczmarczyk.

1> Księga radjiecka poznańska 1449-1469 k. 119 - 120

KRONIKA MIASTA POZNANIA

STATUT PRAWA PORZĄDKOWEGO Z ROKU 1462.

Prawodawstwo jest w licznych swych rysach prostym obrazem prądów kulturalnych - w rozumieniu tak twierdzącem jak przeczącem - epoki, w której powstaje. Wzorowym zjawiska tego przykładem jest np- ustawodawstwo i postępowanie sądów w średniowieczu przeciw uowinkarzom religijnym i różnego rodzaju czarownictwu: zwierciadłem to zespołu ludzkiego walczącego w pierwszym rzędzie o panowanie jednego Boga na ziemi a równocześnie tak troskliwie bojącego się piekła, szatana i jego rzekomych sług na ziemiDla dziejów obyczajowości - naj słabiej bodaj dotąd badanych - rozwój prawodawstwa niepospolitą przedstawia wartość, obok - co wprawdzie ważniejsza stosowania praw i sposobów ich sankcji.

:-:

Prawo miejskie magdeburskie, którem rządził się Poznań od lokacji na prawie samorządowem w r- 1253, w zasadach swych ustaliło się do wieku XIV bardzo wyraźnie. Gdzie zachodziły wątpliwości, odwoływano śię do rozstrzygnięcia u źródła, względnie do wyższych sądów prawa magdeburskiego w kraju. Prawo to jednakże - zwłaszcza że mało lub późno spisywane - w niektórych postanowieniach ulegało zmianom miejscowym lub krajowym, skutkiem czego wytworzyły się z czasem wyraźne odmiany niemieckiego prawa miejskieg-o ('chełmińskie, średzkie itd.) 1). Poznań, cieszący się w późnem średniowieczu uczonymi sędziami miejskimi, preponderujący zresztą w Wielkopolsce i wykładający prawo miejskie dla niektórych miast, mógł i poczynił również pewne właściwe sobie zmiany. Nie sprzeciwiały sie one jednak - jak i inne odmiany - na ogól w zasadach prawu saskiemu, a uzupełniały je raczej tam, gdzie panowała pewna dowolność. Prawodawstwo lokalne miało przeto- głównie znaczenie uzr.

pelniające lub wyjaśniające. Zresztą książę nadający miastu prawo teutońskie częstokroć zmieniał z góry. przy nadaniu przywileju lub wręczeniu ko

1) Teksty: O A. Wallher. Das S&fusische od er Magdeburgische Weichbild- Reclil. Leipzig 1871. Dr. Paul Laband. Magdeburgor ReehtsqurJl,-n, Konigsberg 1869. Tetiże. Das Magdeburg- Bresbuier Systemalische Schoffenrocht. Berlin 1863. O. K. Leman. Das alte Kulmische Reeht Berlin 1838.