KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1936 R.14 Nr4

Także starszy hra t Teofila, .1 ózef, zlllall' przed r. 1832, i jego siostra Ju]ia posiadali talent i zamiłowuJlif' do sztuki graficznej. Julia .Mielcurzewicz, która. jak się zdaje. pomaga la bratu w prowaJzcniu połączonego z drul<aruią ]Hogmficzną składu materiałów piśmiennych, wykonala np. litografię, przedstawiającą Emilię Plater (w zhiorze graf. Tow. Przyj. Nauk w Poznaniu). Prawdopodo]mie nie długo pl'O,wadził Teofil Mielcarzewicz swoją drukarnię litograficzną; Jlo zlikwidowaniu d l'llkarll i i składu mieszkał później razem z matką, Agnieszką z MęcIewskich, przy ul. Półwiejskiej pod. nr 9. Teofil l\fie]cal'-zewicz umarl w Poznaniu dnia 20 malTa 1'.

1879, w 72-im roku życia, Bez zn.alczenia dla I'OZWOjU sztuki litograficznej w PoOznaniu jest postać E d war d a C z a l' n i k a u a vel S t a II i s ł awa C z.a l' II i k o w a, przechrzty. W 1'. 18Hi ur,odzony w Poznaniu, uczył się początkowo (od r, 1832) sztuki litograficznej w zakłaozie Baermanua (zoli. w'żej) i llkOliczywsz- zkołę 1'zel11ieś]niczą (Gewerheschu]e) w Poznaniu, zamipl'zał w 1'. 1833 założyć własną drukarnię ]itograficzną. w swojem mieszkaniu przy ul. Szewskiej pod nr 128, Wniosek o udzielellie mu POZ\\Olenia oddalił hurmistrz poznański Behm, ponieważ petent - ;.in der wider ihn gefiihrten Crimillal - Ulltersuchung von dei' AllSchuldigung in betrliglicher Ahsicht Poseuer Pfandhriefe I1achzumachen venmcht zu hahen, lIach !lpm vOl'liegendcn rechtskraftigen Erkenntnisse nur vor]aufig freigespł'ochen worden ist". Zażalenie, które wtedy Czarnikau skierował 110 rejencji, nie potrafiło zmienić decyzji władz miejskkh: rf'jpncja umotywowała odmowę tym, że \V razie udzielenia }loz'Woleuia należałoby się z tym liczyć, że samodziehll' uprawiali ie ] i tografii mogłoby z łatwością petenta pokusić .lo fałszowania papie,rów wartościowych. - Czarnikau wypłynął później (około 1'. 1858) w Poznaniu jako pOl'treeista i restaurator ohrazów,18)

18) P. Archiwum w Poznaniu: Poznall C. XIII. h. 1; i\ Kronthal.

\Verke deI' l'Gsener Bildemlen h:unst, Berlin 191, sil'. 25; IIist. MonatsbHi:tter f. d. Prov. Pos.m. t. V, sil'. 186; tamże, t. XXI, str. 118-125.

Dopiero w r. 1837 powstał w Poznaniu nowy zakład litograficzny, założony przez 1\1. Bussego. M i c h a ł B u s s e, urodzony w r. 1Hl1 \V Blaiejewie w pow.

śremskim jako najstarsz syn rolnika (okupnika, "F'reigut8hesitzer") Michała i Ann" Marii z Lindnerów, ewangelik, po uczęszczaniu do szkoły \V Bninie ucz"ł się od czerwca r. 1828 przez trz' lata sztuki litograficznej \" drukarni Beutha, równocześnie uczęszczając do szkoly rzemieślniczej w PoznalIlu ; od r. 1831 zaś pracował u Beutha ja:ko czeladnik. Po odhyciu służby wojskowej był czeladnikiem w drukarni litograficznej E. Montign 'egoO w Trewirze (od 1'. 1835 do maja r. 1836), Ilastępnie podróżował, zwierlzając kilka stolic Eur'op". Dziewięcio]etni okres praktyki h l dostatpczną rQkojmią, że Busse po!-d3(la wymagalIP kwalifikacje, by jako litograf samodzielnie prowadzić z,akład, i władze pOZłlańskie Chętlie mu też udzieliły pozwolenia na otwal'cie w Pozna,niv drukarni Iitograficzlle.i.O) Najważniejszą pozycją w dorohku artyst'cznym Bussego są dobrze Jlam zllane ilustracje do dzieła Józefa Łukaszewicza: Obraz Histor)TZllO - Stat'styczny l\1iasta Poznania w uił,wniejszych czasach, drukowanego w 1'. 183 u Karola Augusta PoOmpejusa w POZllaniu 20). - Da]ej w'm!eniam' litografię: "Bazar i Hotel \V Poznaniu przy Nowej ulic''', wkonaną wedlug rysunku H, Tiedego I pochodzącą może z czasów hezpośrednio po w'ł)Udmvaniu Bazaru (r. 1839), dalej litografię, przedstawiającą kościół \V Trzemesznie, według rysunku Długosza, oraz plan m. PozJlallia z 1'. 1847."1) - Porh'et !\Iherta Stanisława ks. Radziwiłła, w owalu, litograIowan' wel1ług medalu, wymienia Hutten-Czapski 22); in ną I itogTafir;> porlpis31llą: ..Corps de garde du tems (!) de Stan Auguste", oZllaczoną: Po",en \V. ł-iede deL. podaje J. L Kraszewski. 2 . , ) - Poza tym r.achowały się litografo

10) P. Archiwum \\' Poznaniu: Frez. Pol. n. D. 2.

20) Brobig, op, cit., m. 1:J7-W3.

2J) Jak wyżej, nr. l C ,j-,15u, 170.

22) Hutten-Czapski, pis rycin - de.. ll'ako\\' 1\J01, nr. Uf!O; h.m oznaczony jako miedzioryt. J,IJ J. I. Jrasz('\Vski, Catalogue d'Ull collection iconogr. ]J1J1., str. 64.