KRONIKA MIASTA POZANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1936 R.14 Nr3

Dl' W Ł A D: N I E G O L E W S K I E M U za wykryrie zhrodni przeciw narodowi knmvanej w r. 18 fj O Z 10M K O W I E.

Na podstawie na lewo: Z r.vsunku Maryana Jal'oeyi1:-:kiego - lIa prawo: zrohił W. Below w Poznaniu r. 1861.

Pomniczek ten ofiarowano drowi Władyslawowi Niegolewski emu za jego IIieuhłagam walkę z Baerensprungiem i wykrycie słynnego spisku, przez który prezydent policji pOZllańskiej ('hl'iał o:prowokować ludność polską do nierozważnego kroku !{arwo\Vski w swej HistDrji \Vielkiego Księstwa PowaJ"Iskiego, opisując ohszernie spsek Baerensprunga, nie daje niestety żadnej wiadomości o doręezeniu Nie'olewskiemu opisanego wyżej upominku. Below jest również autorem licznych redukcyj pomnika Mieszka I i Boleslawa r:hrobrego z katedry poznańskiej. Istniej kilka forma'tów tyeh redukeyj. Największe z nich doehod7ą rIo półmetrowej wysokości. Inne znów oddawaj:;! grupę Ram'ha \Ii plaskorzeźbie, otoczoną bogat:;! ornamentyką. gotycką. i umieszezoną. w raIll<leh za szkłem. Redukcje są przez Belowa sygnowane. Nakolliec wykon'wał Below klisze do puhlikacyj. Znam eopra,wda t-Iko jedno wydawnictwo, zaopatrzone w jego drzeworyty. Je,.:t to opis wykopalis.k,a jarocińskiego, ogłoszony prze'/. \Yładys}awa Jażdżewskiego. Below rytował klisze do rztpred1 tahlic monet. Na tał;licy czwartej u dołu umieścił następują.cy (lopisek: ,.Z oryginałów rytował F. 'V. Below w Poznaniu" Rydny monet wypadh' wiernie i nie ustępują pod żadnym wzg'll;' " dem rycinom najlepszTh ówczesnych publikacyj numi7matycznych Niemiec czy Francji. Istnieją także rysunki ołówkowe Belowa, zllajdu.ią('( :-:ię obecnie w zbim'ze p. Stanisława Belowa. Są. to wzory na pipezęcie, potem minjatm'ki myśliwych. Ż<JlniPI'zy. rajtarów, żydów, kuglarzy, kobiet i głowy o zadęciu "atTTZnem, wreszcie weale udatne głowy portretowe n. p. papieża

]('Olla XIII, patrona .Jaelww:,.kiegu i i. Fr. \Vilh. Below mial hyć \\Tllalazcą ulepszonego stolu ry:-:unkowego. \V rzeezy samej zllalazłem w papiC'ra('h p. St. Belowa dwa lletaliezlle szkic'2 ta.kie!!,o przyrządu, sporządzoIle niewątpliwie przez jego Dziadka. Zakwestjotlo\\'a(hy możlla w t'm w'pa.dku tylkp, fakt, czy Frdl'l-yk \\'ilhelm jest wynalazcą, wohe(' tego, że innyeh do\\ odriw na to nip mamy. Rysunek mógł hy! zam6wifJtlY hyć przez Iwgo i II II ego. \Vszakże tD, co wiemy o zdolnośeiaeh i ruehliwoś('j Helowa, pn:emawia za rzeezywistością t0j WPł'sji.

Do pieezci, medali i dziel sztuki wyżej opisanyeh należy doląez'ć olbrzymią. ilc8ć illl1yeh prac, które nie pr£'telhluJą (lo mial1a arfystycznyeh. a które, odrobione jak ilajhardziej staral1l1ie i dokładnie, świadezą o dużej akuratnośri i taleneic Fr. Wilhelma Belowa. Pr3Jcami te mi są licznc napisy, monogramy, herby rvte l1a metalach, odznaki dla towarzystw l związków, żelaza do pieczenia opłatków kościelllyh, guziki herbowa do mundurów i liberyj, marki robocze dla majątków ziemskich i wiele innych im podobllych. Jako jeden z tak nieJ:icznych artystów PozllarIczyków 19-tego stulecia i jako gOl>ąey, mimo ol)('ego poelwdzenia, patrjota polski winiell Fryden'k \Vilhchu Below żyć w pamię('i potomnyeh. Nitliejszy rys jego życia, oparty na sumiennych badaniaeh pozostałego jeszcze matel"jalu aI'ehiwalnego, ma pI'z'pomnie(: jego pil,'kną. postać, tak IIlorIlO związaną. z polskiem spoleczelHtwem oliwiecznie polskiego grodu. l'oznauia.

Dodatek.

Praec picczl,'taJ'skip i nwdaljerskio S t e f a II a B e I {} w a.

1. P i e c z ę c i e.

WykollaI DII lIiewą.tpliwie wjl,'kszą ilość tłoków pieezQtnyrh, lecz nie udało mi się ich odnalcść. Poza dwiema pi{'('zl,'dami, przeehowauemi w zhiorach Archiwum Arrhidjeeezjalnego w Poznaniu, mogę opisać tylko jedllą, trzecią, którą sam niedawno otrzymałem \\. (Iarze od p. Stanila'wa Belowa. Wszystkie trzy pie