II POCZĄTKACH OBECNE.J OPIEKI 'LEKARSKIEJ

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1926.01.31 R.4 Nr1

" ['OCZĄTKACH OBECNEJ OPIEKI LEKAR:3KIEJ NAD PBOGIMI CHORYMI ZAINICJOWANEJ PRZEZ nRA KAHOLA l\IARCINKUWSKIEGO. Pisząc w mych "Przyczvnkach 0.0 działa.lnoKCi społeczno-Iekar,;kiPj Dra Karola M a r c i n k o w s k i e g o", Pozna1'l 1923, w J'ozllziale czwartym o l'rfJhie ulep3zenia posłngi lekarskiej dla ulHg-kh miasta Poznania w 1844 r., przedstawiłem projekt o ulepszeniu tejże opieki, podany przez komisj<; lekarską, zlożoną z Dr. Dr. 1\£ a r c i n k o w £ k i e g o, .M a t e c k i e g o i G ą s i ol' fi w : k i e g o. (lla użytku poznańskiej rady' miejskiej. ,.vskazał('m ;Ja Karola :M a l' c i n k o w s k i e g o jako autora tego projektu i stwieI"d'zilem, że projekt powyższy nie miał powodzenia. MatistTat uznał go za nicodpowiedni i zreferował sprawę dla rady mil'jskiej w sposób dIn projektodawców niekorzystny, wskutek czego nie doS'zlo do reorganizacji opieki leka,rskiej' nad ubogimi. Od 1837 r., jak wi:J.domo, zajmowało płntne posady lekarzy ubogich dwuch lekarzy i jeden chirurg. W projl'kcie z 1844 r. M a l' c i nk o w s k i i tow. proponują liczbę lekarzy ubogich podwyższyć do sześciu. iDopiero w 1850 1'. jednakże, a wiQc blisko w 4 lata po f-Jllierci Karola M a l' c i n k o w s k i e g o władza miejska def'Yduj!' się na reorganizację opieki lekarskiej nad ubogimi chorymi i dzj.eli miasto na sz,eść oihwod6w. którym przydziela po jednym płatnym lekarzu. System ten istnial conajmniej do 1856 r. Datr tej uokłndnie określić nie mogę, ponieważ nie znalazłem O(lnoiinych aktów po 1856 r. Opierając się na magist1"3ckieh aktach urzędowych, nie mog"łun zgodzić się z Z i e l e w i c z e m, który w swej pracy "Żywot i z1lisługi Dra Karola Marcinkowskieigo". Poznań 1891, pO'dał, że M a l' 'c i n k '(j w s k i już od 1841 r. organizował hezpłatną pomoc leka,rską dla hiednyoh miejskich i ochotnic'zą tę służ,bę przy pomocy' swych ko1ergów lekarzy w 1845 r. wcielił w organi'za.eję ., Towarzystwa, c:e1em wspiorania ubogich i biednyoh". D{)IC'z'ony przez Z i e l e w i o z a w dod:ł.tku do pra,oy bez podania źródła. .,Projekt d'o rozporzd;zenia w sprawie pom'()iCy leka<rskiej dla ubogich chorych w Poznaniu", zr-edagowany ;po niemiecku podO'bno przez M a r ,c i n k o w s k i e g o jak sądzi Z i e l e w i oC 'z' i praw;aopodobnoo też przyjlęty, nie '\vyd.awał mi się autentycznym, zwła.szcza, że w aktach nrzę{To'\\'Ych owych ezasów, prow3JcTzony.ch bądź ,co bąd'ź sumiennie, o nim nie znaJazł.e'm wzmianki. PrZ&clW niemu 'przemawiał również projekt z 1844 r." oficjaJlnie wniesiony

KRONIKA MIASTA POZNANIA

do Rady miejskiej iP'l'z,ez Dr. Dr. :M a l' ,c i n k o w s k i e g o. l\I at e k i e g o i G ą. 'S i o l' o W s k i e g o. Projekt ten, jnk wykazałem powyżej, mówił o sześciu lekarzadł. był wię(' >',goła odmipnny od! opieki leka.rskiej', podanej przez Zielewicza, podobnej w zasadniczych punktach do dzisiejs7}ej organiza,cji opi,eki I:ekarskiej na,d ubogimi chorymi. Sądziłem więc. 'że Z i e] e w i c z się mylił: t,ymczasem okaza,ło się, że za,:;zlo tu nieporozumitmie. Przy pOSZlI kiwaniu materjałów do hist;:Jrji .,Towarzystwo ce.. lem w:5pierania ubogich i bicdnycł! w mie,;cie Poznaniu". natrafiłem na blad organizowanej przez Karola :M a l' c i n k II W s k i e g o qpieki lekarskie.j nad uhogimi chorymi. 'W łąe:zności z tem towarzystwem dobroczynności zaprowadzono za porozumieniem się 'z Magistratem mi1sta Poznania opiekę nad ubogimi ehorymi. Odn0ne obwieszczenie 1) magist.ratu oraz wykaz obwo(lów i przełożonych resp. idł zastępec.w, [pkarzy obwodowych i aptek podaję poniżej w całości.

O b w i e ,s z c z e n i e.

\V celu skuteclZniejszego udzlelanh lekarskiej pomocy t'horym ubogim tutejszpgo miasta toż z swemi, przedmieśdami odpowiednio istniejącym (Ila tut.t'zegG to'\varzy"twa wspaTcia. lllx>g-kh obwo;lom na :-?O rewirów l'0'zd ' 7,ielone zostało. Rozległość każdego rewiru jet w dolączonym _ tu wykazie określona. IJW'udziestu lekarzy podjęło się pod oznajmionemi im warun'kami nieść pomoc lekars,ką llliejsco;wym Ch0l1'lIl ubogim, w którym to cdu ka:żt1emn lekarwWli jeden rewir p'zekazanym został. Lekarz kar,drgo rewiru otrzyma słós'owną ilo,ść formularzy do recept dla ubogich pl'1cZJlaczonych () 1 Dyrektoryum Ubogi oh do potrzebnego użytku pr:lY leczeniu CTIOI'ych ubogicl>. Odtqd tylko recepty na owych fnmll1larzach zapianp w :1pteka'ł'h na rachu, nek kas8Y ubcgich, przyjmowane być mogą. lekarstwa wydawać bt;dzie najbliższa apteka lla rachunek Dyrekcji ubogich. recepty 'zaś służyć będą apte,Jwrzowi za dowód. ra,chunku, który mu podług taxy medycynalnej po odciągni1lI11 Tabatów wypłacJany zostanie. Apteka dla każdego rewiL"ll przeznaczona w ,1ołąc.zonym tu wykazie również jest oznaczona. Powyższe I'Ozporządzenie naltyrhmiast zostanie wykonane. Poznań, dnia 11 Maja 1846. M a g i s t r a t.

Wykaz ohwot1ów i pEzelo'żonyCh resp. ich zastępeów, lekarzy obwodowych i aptek, z których lekalrstwa się brać mają. I. obwód. Zac.hodnia strona Rynku, wszystkie uHce w środku Rynku, ow.J, ulica, ulica! p.rzed kociołem św. Teresy, ulica ku Franciszkanom. uHca

1) Dodatek do, Gaze:ty Wiielkieg'IJ Xięstwa Poznańiskiego Nr. 130, 8tr. 52H, z dnia 8. VI. 1846.

'Id Korzeniewskiego i\i:1.słowskiego i }/arIbUl'mi.strza :Na;umanna ztąd całe Podg6rze i Góra "WIu Ziemiańskiego: a) pr7,rło1l)n ksiądz p. Gramlke. zastt;pca apt'3ka'z p. Koll,i: b) lekarz obwodowy, sztabowy lekarz miejskiego garnizonu p. Dr. Truen; c) (lo I)ohierania Ipkartw jest aptc.1.:a pana, K,o:skiego przeznzoną. II. obwód. Pólnocna strona Rynku, ulica pomiQlIzy Seidemanem i Kon.eniewskim, stara Fryderykowka ulica i pl:1C Sapieżyński, ulica przeli [,lacern Kamelaryjnym, ulica Wrol1icchr. :1Ż do bramy i wszystkie ulice boczne a7. do ulicy Żydowskiej wy!ącZllie tejże: a-) przełożony p. Dr. Freu:lPnreich, 1:I!Otępca kupiec p. Moritz; b) lekarz obwodowy p. Radzca medycyn) Dr. uttmger: c) lekarstwa. powyższy ohwód p,)bierać będzie z apteki p.

Kol!;kiegv.

In. obwórI. \V:;:chodl1ia f\tr,Hlli Hynku, 8Zf'rokt i Butt'l:;:;m ulka z poprzecznemi ulicami wyłącznie Gr,rbarskiej ulicy: a) przełożony p. Veit, - l,a,stł.pca aptekarz P. Wagner; b) leka1z obwodowy p. Dr. Kunow: c) lekarstwa ('bwód en pobierać będzie z apteki p. KijrbHa.

IY. obwód. Pcłudniowa cZQŚć Ryr.ku. ulica "7holna. ilVrodawska i Jezu;cka z ulicami poprzecznemi: a:: przelożony kal1mlator generalncgo zicmstwa Kredytowego p. 'Iicl('al'Ze'Wicz, zasęp('a ekretar7 regencyjny p. leh:mer: b) lekarz obworlowy p. R'ldzc.a mef1ycyny Dl'. Herzog'; c) dla teg'o nhwodu wyłączme ulky Wrocławskiej, prZe1H:H'zon:! jest apteka p. 'Wagnera. \'. ohwód. Nowy Rynck, ulka od c,jelllnej lu'amld ku Ryhakom, ulic:! ud WSl.ystkich Świętyc"n ku Garb:uom, ulica Gułęhia aż do Wrocła.wskiej. ruvnież Wodna ulica: a) przeł:)żony Rektor p. Dr. H:1l'th, zaf>tępca p. Dr. Mott y; li) łekarz obwodowy p. Dr. Nioszczot.a: c) aI?tek:t przeznac'zona dla teg'o ubwodu p. Wag!)er:!... \' 1. ohwód. Nowa. Garhalska ulica Dcl Butełskiej P(iC,Ząwszy i Ko,10m1:ii:1 'l małą uliczką ku grobli: a) przcłożony p. Dr. Kunow, zastępcy nie m.a rJotąd; b) lekarz obwodowy p. Dl'. Xpustaclt; c) apteka p. Waf('llera. VII. ohwÓll. Stara. GartJ:uska ulica od BlItełskiej, aż do Rei(jha młyna.

chifferhaus, również ulic:1 przy Schniersteinie ku Grobli i ku mostu Ch,wa\iszewsidcmu' a) przelażony ci{l{:la p. Klzyż'mowski, zastępca Sekretarz re, gencyjny BIasche; b) lt'k:t1'Z ohwodowy. batalionowy lekarz Dr. Ossner; c) apteka p. Kfil'ber. VTU. o\:)Wó,1. Ulic:1 Zydl)w!m z w-('hodnio przyległemi ulicami aż do Garbar wyjąwszy ostatniej, uliea Stawna i ulica ocl Gerharda. ku fortecznej dr.)(1zo pl'owa,izca: a) przełożony p. Dr. H:mtke, zatępca kupiec p. E1wan! Mamroth: b) lekarz vbwoc!owy p. Dr. Hantke; c) aptek:1 p. Korbel'.

IX. obwód. Św. Wojciech aż do rou rnntu mułarza Stern, z pla,cem działowym wyjąwszy ulicy od Gerhanta: a) przełożony Dr. pułkowy p. Dr. OnIeliII, zastępca kaznodzieja. dy\vizyjny p. Simon: b) lekar7 obwodowy.

lekarz pułkowy p. Dr. Ordelin; c) apteka pana naehne. X. obwód. Nowom1ejski rynek, ulica Wilhelmowska, przed KramarkiewicLa kamienicami, ulica MagazYIJOwa, Gl'lldzieniec, młyńska ulica, Kuhndon, nowa Flyderykowska liłica i Lipo,wa ulica: a) przełożony Radzca re(!encyjny p. Friese 1astępca Assessor regencyjny p. Besser; b) lekarz o,bwod?wy, leu'z pułkowy p. Dr. .upp; c) apteka p. Daehne.

- .... - ,. -;.._---..