RYSZARDA BERWIŃSKIEGO: "BOGUNKA NA GOPLE"

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1935 R.13 Nr2/3

i-kiego, .\utor "Pani Jeziora" dal oki był od wprowadzania Jlł"Oblematyki do konstrukcji powieseIowej poza tem jedllem w "Bogunce" z,astosowana zostanie cała praktyka powie'ści walterskotowskiej. Znajdzie się w niej obok malmvnil'zego dekoratywizmu i chaJ'akterystyki obyczajowej także tak l'hętllie używana i nadużywana przez Scotta niezwykłość wypadków, moż.)iwych tylko na tle dawnego czasu, komplikowanie fabuły przy prostocie psychologicznej, wypróbowane sposoby działania na wyobraźnię (tajemniczość, przeczucia, znaki wróżebne itd,), przeplatanie prozy poe.zją, łączenie narracji epickiej i pieśni, baśni fantastycznej i fa:ktu dziejowego. Obok balladowośd, obok malowidła historycznego a la Walter Scott stawała j,eszcze jedna postawa twórcza i koncelpcja artystyczna: bajronizm. Konflikt zasadniczy utworu miał być ukazany w >duszy jednostki po bajrońsku napiętnowanej znamieniem tr:ngicznem. Sokół zespalający w charakterze rysy Litawora m) i Wallenroda 14G ) - zespalał j,e 'Podobnie Mindmve - jest renegatem, jak liczni bohaterowie bajronOlwlScy. Jego wina osobista zgodnie z problematyką utworu otrzyma wymiar pDzaosobisty, jak w "Irydjonie" stanie się winą narodową, nawet pIemiennę" rasową. Obok Sokoła wystąpi stary sługa, noszący słowiańskie imię Kiryło lO), w którym podobnie złączę. się w jedno dwie postaC'ie: Rymwida z ..Grażyny" 151) i HaIbana z ,,\Vallenr'Oda" 152).

149) Por. heroizację w opiie postaci Sokola. "Pow;pśd wie!ko}Job,kie", str. 65-6.

14G) Sokół np, jak \Valienrod "gęste puhary mio.nll wychyla, czasami wpada w szał, czasami w zadum!;", ih. str. H. lO) Zawdzięczał je, jak się zdaje, drugi('j części "Wypisów" Popliriskiego (wyd. H-t38) , gdzie we wstępie wSllomniano ,.picl'\vszych słowiailskich apostolów Cyrylusa i fetodiusa (K i l' Y ł a i S t l' achotę)...". Il) "Powieści wielkopolskie", op. cit, str. 84-5 jf)go rozrr,Qwa z Sokołem przypomina rozmowę Rymwida z Litaworem 152) \Vychowujp Sokoła podoibnie, jak Ha.lhau 'Waaera.