KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1935 R.13 Nr2/3

nym z zachodu kapitałom liS). Pieniądze roie<li tallde mies.zczanie i kup.cy chrz.eścijańSicy, u kt6ry,ch na sejmi'e warszalwskim w roku 1634 nałożono donatywę w wysoi}{.ośd 60,000 złip.97). Z tego hurtOlw:ruicy poznańs.cy spłacić musi,eH 5000 złp., a więc l/U c.zęść ogólnej daniny liS). POIWtórzylo się to w rOIku następnym, z tern, że donativum zniżono do 40.000 zlp., z czego. kupcy poznailscy pokrywali znowu 3.500 zlp.lili). Z t,em zesta,wić trzeb.aby wysokość pogłównego żydOlWskiego, które na tymże, sejmie roku 163E. uchwalono 100). Wynosiło ono dla Żydów koronnych 60.0CiO złp., z t,em, że wolni maję być od wszelkich innych świadczeń na rzecz pańtw,a aż do przyszłego sejmu walnego. Szkoda, że nie wiemy, jaką część sumy 60.000 zlp. pogłównego pokryć musieli Żydzi województwa poznańskiego lub ziem wielkopolskich wogóI,e. Moglibyśmy bowiem zestawić je z wysokością spł,aconego prze,z kup.c6w donaUvum i porów:n:ać siłę płatniczą gminy żydowskiej z konfraternią kupiecką. Donativum nałożono znowu na sejmie wars,z,awskim !Z roku 1650101) na wszystkich kupców jakim!kolw.iek hrum:llem bawią.cy'ch się w WYi'Okości 120.000 zlp., z czego .salmo województwo poznańskie płacHo 27.250 zlp, z tego zaś s,aIIl1 Poznań 8.000 złip,102), Na tymże liS) Por. jeszcze: Aa. 1641, 959 (14.000 zlp.); A. C. 1623-5, 434 (12.000 zlp.); Aa. 1621-2, 333 (12,000 .złp.) ; A. C, 1609-15, 707, 6470; A. C. 1626-30, 446 v. (7000 złp.); ReL Pasn. nr. lQ9, 519 (2483 złp.); A. C. 1626-5, 434 (12.000 zlp.) A. C. 1626-30, 369 v. (7000 'złlp'.); A. C.

1556--1571, 38 (7976 zlp.); Aa. 1567----9, 72 (4000 złp.); Aa. 1594-6, 501 (2189 złp.); Aa, 1641, 959 (14.000 złp,.); Aa. 1585-7, 40 v. (7976 z1p..); Aa. 1567-9, 72 (4000 zlp.); Aa. 1594-6, 5O1 (2189 złp.); Aa. 1641, 959 (14.000 złpl.); Aa. 1585-7, 40 v. 1243% złp).

li7) Vol. leg. III., 4oo. liS) L. C. P. 1438, 930 v. lili) L. C. P. 1438, 931 v. Warto nadmienić, e miasta. woj. poznańskiego zapłaciły w r. 1634 sumę 6410 zIp. Z tego- Wschowa 6000, Walcz 300, Ujście loo, Piła 10. Razem z Poznaniem 11.410 złp. (L, C. P. H38, 930 v.).

100) Vol, leg. III, 414.

101) Val. leg. IV, 154.

102) A. O. 1(;49-50, 49. In specie płacili kupcy różnych miast następujl"lice sumy: Po-znań 8000, Wschowa 6000, Kościan 1000, Leszno 1200, Międzyrzecz 1000, Ujście i Piła. Resztę ofiary ponmdły 53 miasteczka tego województwa, ju ponHej 1000 zlpsejmie warszawskim nałożono na Żydów wszystkich kmlOnnych mia,st pogłówne na sumę 70.000 z.łp., z'walnialją.c i'ch rÓiwnocześnie od wszelkich inn)'ch danin: na rzecz slkarbu państwa 1U3). Obj.alŚnienia do przytlOczon)'ch tu cyfr są z:będne, Przekonują one nas 'O z.da.tnośCii płatnicz.ej ku;piedwa .chrz,eścijańsJdeg>o (szczególnie z Iw()jewództw:a p'o.znański,ego, .o CIO nam tu naJbardziej ChlOdzi), które w latach 1631-2 płaciłQ równie tyle, a w l'Olm 1650 praM'ie d'Wuikroć tyle co cały lud żyd()łWski w Polsce z.am'ieszkały 10). Jakże w śW'i,eUe tych cyfr wygląda przytoczone poprzednio. źródło żydowskie z XVI wieJku (wtedy stosunki przedstawialy się jeszcze niekorzystniej dla 2;ydów), wedle którego w PIOIs.ce w tym cza,sie było na 3200 hurtowników żydowskich tylko 500 chrześcijańsłdch kup.ców 105). Mogliśmy s'ię pre!konać, że zna,czna iloŚć Żydów poznańskich zajęta była od połQwy wieiku XVI w wielkim handlu stanowiąc w tej dziedzinie poważnych konlkurent6lw kupi'ectwa chrześcijańskiego z Poznania. Przedsta,wić udział Żydów PlOzna11skkh w polskim wywozie i przywozie w cyfrach i statystyce i porówna.ć go odpowiednio jest rz,eczę. niemożUiwę. ze względu na brak danych. Zbi,e,rają,c sumy obrotowe 2;ydów poznańskich z różnemi krajami i środowiskami doliczyliśmy się na Gdańsk 309.197 z.łp., na Hamburg z Lubelką 55.851 zlp., 21.738 ta.!., na Wrocław 39.284 zlp. 91;2 .gr. 9558 tal. 15 gr., na inne miasta śląs!kie 37855 złp. 5 gr. i 1348 tal. 16 gr" na miasta na zachodz:iel 147.939 zł. 7613 taJ, Cyfry te stanowią tylko pawień ni,edaję.cy się określić ods.etek rzeczywistych obTDtów między Żydami z Poznania a zagrani.cą. Można je zesta,wić wsz,e,lruko z inneoo rozporządz,alnemi cyframi pOls'kiego etks.portu ;1 importu w XVI i XVII wieku.

103) Vol. leg. IV, 154.

10) '\Tarto nadmienić, e nawet w roku 1658 Po znacmem kraju wyczerp.aniu niektórzy ()bywatele poyczają "pro. urgente necessitate Reipublicae" 20.000 zap. (A. C. 1657-9, 279).

105) Czacki, Rozprawa o Żydach, 84; H. Graetz, GesClh. d Juden, IX', str. 60.