KHONIKA MIASTA POZNANIAkupieeką W Poznaniu i przez ogół Żydów polskich mowa będzie na innem miejscu 9). Przez Śląsk, przez \Vrocław prowadziły odwieczne szlaki handlowe z Poznania ku Zachodowi i ku Czechom, których stolica znalla była oddawna jako wielkie emperjum handlu międzynarDdowego i jako jedno z naj znamienitszych siedlisk żyda!<twa europejskiego. Taką wydawała <;ię Dna już Żydowi ze wschodu Ihrahimowi ihn Jakóbowi, któr w połowie X wieku Qdwiedził Pragę. Takę znajdował też stolicę Czech kronikarz czeski C:OSIllR, kt6rego uderzało bogactwo, dostatki zamieszluJłych na przedmieściu Żydów 10). Znane są stosunki kredytowe ydów praskich ze sChyłku średniowiecza 11), tudzież udział ich w handlu z Lipskiem 1') i Frankfurtem nad Menem 13) W okre

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1935 R.13 Nr1

U) Nie mogę na tem miejscu omówić różnych zatargów na pogranic.zu polsko-f>ląskif'm, które się zawsze niekorzystnie odbijaly na stosunkach handlowych między obu krajami. Zwracam tylko uwagę na niektóre materjały w Archiwum Państwowem we \Vrocławiu. Są to 1. "Acta betreffend die Einfiille der Polen uach Schlpsien" - z drugiej polowy' w. XVI (Sygn. A. A. I, 32, a, f, i, k, l, n, o, 1', s, oraz A. A. I, 31, c., - 1;)2-HH3 - tudzież A. A. I, 31. (] (1554--157(). 2. "Acta VOlll sehlesisehen Handel nach Polen und Russland" (,,1. 1:J5(), lIj()!J, 1671, lu9:!, 1740 (Sygn. A. A. VIII, 33, b) i Acta betreffend den ,"on Po!pn geSpPlTten russischen Verkehr und die polnisehe Munze", l. W87-1690 (Sygn. A. A. VIII, 33, c). 3. "Vorschlag der FUl'sten und SHinde an den Kaiscr deu Handel mit Polen ganzlich zu verbieten.

XVI m('c.". Sygn. A. A. I, 29, d) i "Ada betreffend dic gesperrten Strasseu aus und dcn Handel nach Polen (Sygn. A. A. I, 29, e, 2).

4. "Exactio gravamiuum mercatorum Vratislaviensium" (Sygn. A. A.

1,3;), b). - - Do tego w Arehiwum Państw. w Dreźnie księga: sygn. Cop.

1 t:i, fol. Ij(j h v. - 67v., 88 i \\ Archiwum }\1iejskiem we \Vrocławiu: Acta et compactata Polonorum.

10) "Ihi Judpi auro et argento plenissimi.. .... Cosmae Prago Chl'Ouica Boemol'um cd. n. Bretholz. Scr. reI'. Germ. n. s., t. II (1923), l. II, c. 4:>. a) Aut. Blaschka, Die judische Gemcindc zu Ausgang des Mittelaltcrs w flzicle zuiorowem: "Die Ju(]en in Prag, Festgabe der Loge Praga des Ordcns B'nai B'rith zum Ge(]enktage ihres 25-jahrigen Bestandps, Praga 1927, str. 84. 12) 1\1. Frcudcuthal, Leipziger Messegaste, Monatschrift, IX (45),

466.

U) Diptz, Frankfurtel' lIandelsgeschichte, I, 65 i n.

sie późniejszym H). W stuleciu XVI, jak o tem jeszcze będzie mowa. związki Żydów poznańskich ż kahałem w Pradze były bardzo bliskie. Pewnem jest, gdyż mamy na to liczne i- oczywiste świadectwa, że znaczna część ghetta praskiego po' prześladowaniach w pierwszej połowie wieku XVI przesiedliła się do Poznania, do którego w tpn czasie ciągnęli zresztą. Ży.dzi prześladowani i wypędzeni z illnyd) miast czeskich. Do Poznania uszli ci Żydzi jedynie z życiem, bez kapitałów, W czem ich odróżnić trzeba od Żydów z Niemiec zachodnich. Bogatych zatrzymał, zdaje się, Kraków 15). Żydowscy przybysze z Czech i Moraw nawią.zali stosunki handlowe z dawną ojczyzną, jak o tem świadczą liczne zapiski \\ księgach miejskich i celnych. \V celach handlowych przybyli też do Poznania za wypędzonymi ich współwyznawcy, którreh w okresie stulecia XVI liczyć możemy na dziesiątki 16), Żydzi prascy to w znacznej mierze drobni kupcy, raczej kramarze, którzy w Poznaniu pojawiają się w okresie jarmarków, aby się tu zaopatrzyć w futra, łój i sprzedać towar kramny. Dość często wymieniają poznańskie ksil:gi celne imię Żyda poznańskiego Barucha, wywożącego przez Poznail skóry ruskie, futra litewskie 17), są tpż tacy co przez Poznań handlują z 1'0rUlliem 16) albo z \Vilnianami 19), ale i ci należą do rzadkości. Nie

U) P.o pożarze Puznania w roku 1590, pożyczył 2yd, zdaje się, z Pragi, Mordechai Meissl gminie poznańskiej l krakowskiej sumę O noo tal. (Podiehrad, Altertiimer der Prager Josephstadt, Praga 1862, 32).

15) M. Bałaban (Dzieje 2ydów krakowskich, I, 216 powiada, ŻP Żydzi krakowscy łączyli się w spólki handlowe z Żydami praskimi.

18) Arch. Miejskie w Lipsku, Sch6ffenbuch, nr. VI. 271 a; r. 1336; Archiwum Skarbowe \"11 Warszawie, Dział Starop. XV, 18"; XII, 14 1 ; Aa. 1521-33, 78 V.; Aa. 1};(j-7, 138 "II.; Aa. 1542--6, 9 "II.; Aa. 1:>51-51, Z:?:3; Aa. 1:>54--8, 218, 241 "II., 422 "II.; Aa. 1549-15:>1, 128 "II.; Aa. 1562-G6, 4:> v.; Aa. 1575---7,405 v.; Libri ci\'. Posn. 1433, 612 (I'. 1560); Libri eiv.

Posn. 1435. 3 v. (r. 1596); A. j. 1534--41, 229-230.

. 17) Arch. Skarbowe w Warszawie, Dział Starop. XII, 112; XII, W'; XII, 8 (to jest "cum sociis"); r. 1534; XII, 7; r. 1533.

16) A. C. 1542-6, 173; r. 1544; Aa. 1630-1631, 12.').

19) A. C. 1582-4, 519, 23 v., 525 v., 529 V.; A. C. 1584--87, 622, 627.

4*