I\.H\ ZY:, W I'OZ:\.\:\Wzmian uja wni ł' ,;ił: po rO'ku Hł30 \\. \\ ipku nu\\ nŻt'lln'l\\. Otu nuniejszyła się i!oŚ(: Złl\\ i£'ran eh małżeł'lstw w gnlpie od 20 do 24 łat i poniże'j 20 lat. oraz ezęśeiowo w grupip od 2) do :!!I lal. \\'zrosła nieeo iloć małżenstw w gnlpip od 30 do 3!! lat. \\' illJłyeh grupach wieku ilośl: nowożeiH'Ów pozoslajl' lIa poziomie lat 1!}1' -HJ:W. Zatem wiżka ogÓlnej stopy śluh(1\\ z H na 7 wynlża \\ laśni zmniejszenif' --ił: udzialu grupy lIajml ll dszej. ktÓra zda sil? zajęła ohel'lIie stanowisko wyczekując!', (Hlkładaj<!{' stworzf'ni I'()(łrin' na okl'es pÓźnipjszy, kip.ly lIastalł<! ,.Il>lhZ rzas'''.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1934 R.12 Nr4

Szezególni poważne "-Ilłiall zaznal'ryh- sił.' \\. o,.,tałllim ('zasi \\' rudlu wędro\nl m ludności. .\Iianowil'ie \\ okl'p.sit' dohrej kOlljunktury Poznail h ł. ośrodkiem żYW('g'o ł'łłl'hu napł wowego. Do Poznania przybywała wtedy ludnośl- z (Ialszyrh i bliż"zTh stron kraju \\' lil'zhie kilkunastu t sil.'! (około :W oom ('o roku, Z drugiej jednak strony \\ prowadzała "ię 1'(')\\'ni(>,., pokaźna liczha, P07.0"tała dopiero .z tego Iladw"żka Pl'zy}U'O\\ adzek "talIowiła o \\Tsokośri pl'Z I'ostu IIH pjYWO\H'go, ()t{)Ż napływowy tell przyrost przekl'al'7.ał \\ latach l!!;W- 19:10 liczhę H 000 co l'Oku. To leż harlłzo silnie Ulll'l'za zllliana \\' ll'j dziedzinie. jeżeli od roku lH3'! ('rząd Stat"st ('7n Ul. Poznania notuj!' rO('Złh'W przp'ostu lIapł"wo\\'eł.!;O już t (ko l 1'20, ł 170, ,;,1: i. około OO na l'ok 19:H. Jezl'ze ,.,ilniej zmian te udPI'zajt.l, gdy rOl.patl ujem' je pod kąlelll podzialu na płł'(: i zawod', Iianowicie w latał'h W2łi-1929 mężcn źlli sttlllO\\ iii w prn"rościł' napły\\O\\'m około liO%. l\;atomia,..t w okl'psi!' lU;JII l!ł:!:ł JJl'o('ent ten spadł przerietni!' poniżej 10. a na\\ pl \\ l'oku l!!:t 7<1ZłHH'zył "iE.' uh.te,k lHł."Żl'Z'ZH. wynosz}l'' 1"2%, Ohl'cnif' wiec o IJl'r-ł'ośl'ie napły\\"O\\'ym dec'dują głó\\'Ilie kohi!'t" wśr{)(l kt{)l'ych grupa hez zawodu stanowi li2%, a slużą('p "27%, Bazl'1H lłaje tD 8H"1;, ('z'li znikolllą ł'e"zt uzujlełniają rohotnicp i inne zćl\n)dL z wyjątkiptII jNłn<1k urzędni( zek i za\\od()\\ wolnych. które lł1ają uh"tek, {' lł1żcz'zn w ostatnim cza--ip lIajsilniej,..zą grup napływową. stanowią ..hez zawodu" (!:!4 %). nastE.'pnie "\, ojko\Vi (20 %), oraz samollzielni pl'zeJII łO\n'' i halHllowl'Y (11)%). Razelł1 wyno",j to 130%. .\ zatelł1 inup gTUp mają poważn} lIh'tek, Należą llo nich rZPlllipśllli('' z rohotnikami

i zawody wolne. InaC7ej układ zawodowy pl'zyhywająryeh W)glądał w latarh 192(i 1929, ponieważ wśród mężczyzJl o przyroście napływowym derydowali właśuie rzemieślnicy z robotnikami (5fj%). \"śród kohiet natomiat służą('e stanowiły 37%. a bez zawodu 41%. W odnie:-:ieniu do 1000 miezkaiH'ów pJ'Zyrost napIY\\'O\\T w l'kresie In;!(j- -HI;!!:! wynosił 2[) o:"Óh, oheenie w lłOsi 7alpdwie 3 i 2 oohPI"ZTost naturalny łącznie z przyrostem lIaJlływow III s1alIowię. o przyroście cajkowitym. który daj!' ostatel'zny prekt wszy:<tkich l'lu'hów i zmian demografirznych. Całkowity przyJ'ost Judnośd w Pozllaniu bardzo poważnie zaehwiał się w swej dotyehezasowej linji rozwojowej po roku 1931. (;dy przedtpJU w'nosił roeznie 30 i 3;') Ha 1000. to ostatnie 3 lata dały P07uaniowi przTostu ogólllego zaledwie 12 -lU-9 lIa 1000 mipszkaileów. \V liez/)a('!l .'ił)solutn7rh przed:<tawia się to lIatpują,eo: \V lataeh 192(5-1931 przyrastało ro roku około H 000 mieszl,aII('(JW; od rok u 1931 lud ność pozuaf1ska zwiększa :-:ię pJ'Zedę( nie najwyżej o 2 i pój tysiąca. Warto również w;pomllieć o ruchu prz'jezdllyeh, zamieszk ująeyeh hotele i pellsjonat'. \V łata<'h 1927 i 1928 li('zha PJ'ZYje7flnyeh w'llOsiła fili i pój tysiąl'a dla każdego roku. \V r. 192!ł wzrosła do (i3 t-:<i-t'Y. Był to nas P. \Y. K \Vre,szl'ie od ... HJ:m uastępuje spadele 49305 - .1.2327 - 29528 - - ;W 504. A więc \V r. 1933 Iinlm ]))'Z jezdnyrh spadja poniżej poj()W rudlU z I'Ok u 1927 i 19:!8.

II. Zahamowanie sil; w lym stopniu rozwoju ludności Poznania znajduje swe \\- tlumaczellie w pogor;;zelliu ;;ię jej wal'l1lłków żydow'dl z powodu trudnośei gospodarrzYl'h. LudIlOŚć ż'je o!Jel'lJie pod hasłem najdalej posuniętego ogralIiezallia się i oszezdzallia. Oszezędza si' (łziś prawie na \vszystldem. Stąd nie dziw, że poziom żyria szerokich wa.rstw wyhitllie się ohniża. POllieważ jednak nie rozpoł'Ządzamy w:-:zy:-;tkiellli da n elll i lil'zhowemi, potrzebnemi do wykazania \\' ja k kh rozmw.ral'Jl warunki żr('iowe ludności poznIIkiej ulpg!y zmianie lIa. gorsze - podajemy przeto dla pI'7ykładutyłkn najbanłziej dostępllf' dat- Bardzo w JJIO\\-lIY np. obraz daje zużycie- gazu, prądu i wody na głowI.' llIipszkai)('a. Ilustruje to poniższe ze:.:fawicnif'-, pOl'()wnująn' Zf' sohą lata od 192 do 1933.

Hnk (a.z Prąd \Y o d a In: 1 kw/-! III" I9:!X 9'1,0 74.2 :!8,3 In:!9 97,2 lIH,!) :IO,H 11:130 X9,2 99,0 28,0 1931 80,3 94.9 27,2 1932 7(j, X8,5 :!5.X 1933 49,7 H7.0 25,0

Z powyższej tahliezki \\ idonrta jest stopni()\\'a ohniżka kOllsumcji w każ(ł'l1ł z podanyd1 s7('regÓw dla g'azu, prądu i wody, en po('iąga znów z;a sobą stal- spadek }Jrodnl{('ji tyeh d6hr \V przedsiębiorstwaeh miejskich. Z pośród srodków ż'\VlIo:śeiowyeh posiallalll t'lko dane, dotyezące spo7.ycia mięsa IJa głowę mieszkaiu'a. lianowieie s}lO'żywa no na glowę w I'. HI:!!) - 78,3 l,g; \\ r. 19:10 - /;).0 kg; \V r. 1931 - 71.7 l,g; a od r. 1932 Z,ll'ZYlla się ohniżka lIa li7 i li;) kg. Buch paażcn;ld w tramwajach ulpgl równicż ograni('zeniu z 34500 osóL \V r. 1930 i 31200 w 1'. 1931 na 2filiOO w r. 1!):3:! i 21300 \V r. 1933. To samo. zjawisIw ohserwujemy na kolcjuc'll. Buch osób na dWOI'I'aeh kolejowych \\ Poznaniu \\-'nosil w łatach 1927 do 1929 - 3 1 milj. ('O roku. ,y latal'll 1930 do 1932 spadl na 21j2 mi,Ij., a w roku 19:3 wynosił t'lko 1900500. Poważnemu osłabieniu uległo w ostatnim ezasie puhliczne życie kulturalno - towarzy:-,kic, którc ('haraktelTzO\vało się w okresie przed rokiem 1!)30 wielką liezhą IH'zelIstawiell teatralnyeh, koncertów, zabaw tanecznych i innych rozrywek kulturałnych. Ponieważ I)('zpośrednil'h danych porów!lalnyc!t nie posiadam, orjentujeIl1Y się tu lIa podstawie wpływów podatkowych. Tak więc przedstawienia teatralne pl'Zynosil' miastu podatku w r. 1927 - 29 tys. zł, w r. 19:!9 -- li7 t-s. zl, a \\' lataeh 1930 i 1931 już t'lko po 2, tys. Znaezy to, że zmalała ilość przedstawieiJ. frekwen('ja widzów, oraz ohniżył' się ceny hiletów. Kabal'et i kOllcert IH'ZYllosil rocznego podatku \\' r. 19:.!7 - 179 tys. zł, W". 1929 - 1971' tys. zł i od r. 1930 kołejno: 153 tys. 134 1 tys. - !H tys. - 70 tys. Lh'ząc się z trudną s'tua('ją, ostatnio obniżono stawki podatkowe. Inne rozrywki, jak zahawy taneczne, hałe reprezentacyjnf', odczyty, przedsta\\'ienia ryrkowe itp. dawał łącznie podatku w Jatach 1!,27 do 1934 uastępują('e sumy: 131UOO - 114 130 - J9 200 - 118400 - 71 fi50 - 48J/ tys. - 394UO zł. Liezhy te, ('hoeiaż w sposóh pośredni. lerz nienmiej dosadny podkreślają ogranicZf'nia \\' dziedzinie towar7.ysko-oh czajowej ludnośd POZUa.ilsliiej. Ludność }loznaiJska og'l'anieza się nawet \y takiej dziedzi.. uie, jak uczęszczanif' cło kąpieli \\' łaJ'ienkach miejskich. Gd) howielH \\' lata!'!l l!J7, 1929 i 19;30 fl'ek\\encja roczna \V'nosiła przesz lo 190 t's. osóh, to po mim HJ31 I'padła do l1H t sięcy i L03 500 osóh. atomiast I'oczna fl'ekwencja \\' kinoteatrach utrzymuje się od 3 lat na poziomie l HOO 000 osóh. a. nawet w 1'. 1933 podniosła si do 1930200. ,Zaważyła na tem niemało poważna ohniżka cen hiletów. Przed r. HJ3U frekwen('ja w kinach prze]o'aczała poważnie 2 milj. FI'f'kwencja \\ Teatrze Polskim zmniejszyła się z lH 500 w l'. 1930 na 108500 w r. 1933. KITZ' gospodm'('z' zaważył hardzo silnie na dochodzif' ogól 11\'111, jakiu\ rozporząllza !\J(ltlOŚI: poznailska. Orjentujenl' sif.' także na podstawie statystyki podatl\Owej. St\\ierdzamy zatem, że lip. opodatkowan' łąc/.l)\' dochód w przemyśle, handlu, rzemiośle i zawodach \\'o]nych \\''\lOsil lH'zc(1 r. 1931 - RP milj. J'!oly('h. \Y 1'. 193:? wykazywał już 72 1 ruilj. zl, a w roku 19J; spadł do 5H JOO 000 zł. Na pobtawi0 podatku od uposażeil elllel..t.Uł' i za }lra('!; l!ajemną wniosknjem' znów ozuhożenin \nu'st\\ ul'Zędnicz} rh. \\' r. 1930 plariło 20 tys. osób przeszło lIIilj. zł podatku. t mcza:-.elll \\' r. l!J3 pjatuikó\V było już ty I ko U; 400, a suma }Jodatk()\\ a od dOC'!lOlll'iW \\ ykazywała l 700000 zł. Do\Yó(1 to lIaj]epsz', jak w ZJJaCZ\l'm stopniu uległ ohniżce pellsje i zarobki. a zarazem Ii{'zha pra('owników.