I';ROIKA MIASTA I'OZ:-\.\NIAs('hinsk' \Vorwoden Rafskr 2) hestelltf'n I\la'cr, seinf'I' gehunl VOII Zelle aus dem Lamie Brunschwig, Buehanł Gedichens.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1934 R.12 Nr4

f'ine's hii.rgel's daselhsten Ehlieher SOli. mit Jungfer Hedwiga, Cas}lat. Baums, hii.rgers uud Meuers alhir, Ehliche Tochter.

Diesp warPIl l'opuliret dell 27. Januan'''. - \V r. lIi03 (21 gl'Udnia) Ol'hl'z('zona została córka umIana. Anna; do ('hrztu trzymali ją "Cristof Lesskornit, ein goldschmid. Ba..t1 Maekells cines goldsl'hlllides und Gabrie,1 Kops Ehlichc Haussfrawen". (\Vymieniona ('órka żyła niet..;::pelna trzy lata; pochowano ją w r. ]liOfi, j Va.źdz.). - \V r. lIi05 (24 listopada) orhrzczony został s'n malarza, Henrrk; do chrztu trzrlllal go m. in. Sf'lmstjall Salldenhrii.dc (\Vpnienioll)' Hellryk pochowany został w l'. JljOH (2 lutego).

Chirurg pnznallski .Tan Rychter zobowiązuje się dostawić malarza Henrylm przed sąd, gdy tenże< zostanie pozwan}" przez .Tarlwig, żonę stolarza [arcularius], w sprawie 18 złp. (Adv.

Hi03-lIi04, r. lli04, fol. 347 v.).

\V r. I(jO;') pr'7.yjlllujo "Henricus Gedil,ell pietor de civitate Czell districtus Lune]w.rgensis" pra\\'o miejskie< w Pozllaniu.

\V ohe(,lIości halwierza Heuryka Madia oskarża "Henrych :\Ialiarz. IJtipszczallill }loznailski" Marcina Balwiel'czy:ka, rzehlllnil,a halhierza Piotra Fuzela, o zadallie mu ran. (Tekst polski) - AlIv. lIi05- Jlj07. r. WOli, fol. 1020 v.

\V t mże rOIku zeznaje ur. Aleksander Lucz'Iiilski, iż otrzymał od malarza Henryka ohraz i pozostawia mu wobec tego delję [pl'O veste, dplia vernaculo sermone dieta], któI'ą malarz .wego czasu otJ'Zr 111 a I od wuja wymienionego LuczyIińsldogo, Stanisława. Głem hol'ld ego. (Adv. 1 G05-1l107, r. lIiOH- fol. 1123).

:\Ialat'z Hell!')'k Gf'dichell umarł w l'. Hi 07 , jak to wYllika z lIastępuj:,l('ej zapi'ski (w aktach 'kośc. św. Krzyża): "Martinus Gedi('hell, IIeillridł' Gedi('hens, eiues mahlerss nachgclassen SohllIeill, ('in p.o s t h li III U s, wani getauffet dl'lI 7. Odoh.".

2) "a \\'sk i.

A L B E H T l' S [O n A Ł].

\V aktach kośc. św. Marcina czytam- (r. 1{j(}3): Ego pr.

Iartinus Viccar. haptbavi puerum Stanislamn patris .\ I II f' rt i p i c t o r i s a s. Martinu. Comprf's. Blasill'-: Grzehięnni.], de Gaskj et Hedvigis czesimiąska (rziesimiąska). POl'. Lihel' haptisatorum 1599--11i19, fol. 10 H. 1(j07: Ego idem ut sup'ra (SI'. AII)f'rtll \\'I'IJnf'l't'nsis) haptisavi Petrum et Heginam A l b e I' t i m a I a }' z O h a ł (?) .\llnaoqae matrjs a s. Martino. Patrini: Foltin ,Joanne<s et IIaplizahet Funtka et 11l'. Adamus et Anlla HZYlllska, OlIlJIt'S a s. 1\lal'tillO. (POl'. Liher haptisatonuH lJHH 1Ii19, fol. 3H v.).

M I KOŁ A J Ił A B I N I{ A.

"Nirolaus Rahinka, scułptor lapillum Glogoviensis", przyjnl1lje w 1'. W03 prawo miejskie w Pozmilliu.

* \V A W H Z Y N [ E C (z Czel'\vie}l-;ka).

Malarz \Vawrzyuie( z Czerwieilska, hf'1'lIard'n, lImarł w r. lIi05. (Por. ks. dl'. 1<. I\:antak, PrzTzynki do dzil'jów 13el'Ilal'dynów pozllailsldch, Kronika m. Poznania, HJ2Ii p. 115).

C II H I S T O P H B E D E L (Ibtell, Hetel, Heillell).

\V akta('h ew. kościola św. Krzyi:a znajduję. się nasll.'pująl'e wzmianki n tym snycerzu, l,tón' był ka.tolikiem (1'. WOJ): ,.Cln'istophorns Bedel eill JUllgergesell mult hilde-nhaue1', seillf'i' gl'hurt von \Viil'tzhurg aus dem Lande Frandwn, des Erha1'n IIans Reteb .1), hiirgf'rs undt auch hildenhauerss daselhstell nal'hgel,assener ehlicher S'ohn, mit frau Alln3, des El'harn G nh l' i e I I{ o p z weilandt hiil'gerss und bililenha.llel'S alhier zu I'o"en na('hgelasse.llf' wittih. Dielse waren l'o.pulil'e't den 21 Fe)n'lIn}'y". - \V r. Hi05 (fj list.) ochrzczona zostala. ich (,ól'kn, :\Iał

3) Rzeźhiarz \yiirzJJUl'ski Hans TIullIc (Hodll'), pl'II\\"lIojJollohnif' ojcif'c wyżej IVYIIlif'lliollCg"O Krzysztofa Hf'dla, wykonał W". 1;,74 J>lyt nagrobkową dla Fry(leryka VOII 'Yil'HhUl'g (zl1la d. \\' r. ni:,,) w koHł'iph' zamkowym (:\Ial'il'lIhp,'g) \V \Viil'zhul'g"u. - Zoh. nil' KUIIHtdf'ukmiilf'l' d. J(jnigl'. BnYI'1'II (1915), t. XII, p. HO)gOl'zata. - \V r. Hi08 (lH maja) ochrzezona. :została ich ról'lm, UI',..:zula; jako matka. chl"Zestna wystl,'powała Hegina, żOlla rzeźbial'ZH Sandenhl'11I'ka. - \\' I'. Hill (li stycZllia) występuje "Chrisi uf Hedf'll, ej n Hi Iden haup\, deI' hapstł khełl l'f'ligiołl" jako ojei('(' cł!l'zestlly'j. \Y lalach Hill IIi:!;! sprawuje Krzysztof Bedel kilknkrotnie urzętl stal'szego cechu [sellior stallnifusol'umJ. E-;ze\\(' [pathenIlik] I-If'łjasz Reder i snYI'('rz [snil'erz, lapicida] [(rzy,.;ztof RC'del ohlatują w 1'. Wit pr7ed sądem wójto\\'ski m międz' sohą. zawarty kOlItrakt lIastpującej trpśl'i: \Vmif'lIiołl)' Heder sprzedajf' sllycerzowi dom swój \V Gąskach "), JI(Jlożołl' między domami Ul'. Ałldrzeja !\'1ieszkowskiego i sze\\'ca Emałluela Szumka., za sumę 270 zlp. .JaIw, świadkowie wst<;puj:;t. Niki(',1 SZrPIH'J" staJ',..z)' ulicZl1 1)j'J:edmieśria .,Gąski", cTulik Henryk l\ladf'r, "snicerz" Sebastjan Sandenhruck oraz stolarz Bartosz Thippl. (Tf'I\.st kontraktu \V języku polskim) - (AdY. H;11-Hil4, r. liit:!, p. )30. Sl'ab. POSil. WOR Hi2, r. lfil4, fol. nu v.) W roku HiI-1 kwituje lIeljasz HE'dcl' 'słlY!'l'rza KJ'7ysztofa Hp<lla z odhioru 7:! złp., ostatniej raty zn sJlrzf'dany !ilU dom. (Adv. tlili lIi14, l'. HiH, pp. 141i3 i Hli4). \\" l'. 1Ii13 nadają burmistrz i rada m. Pozllania I(rz)'sztofuwi ,.Heilłell" gl'u nt, U 'Jlrt{,\\' długi i ta], SZf'l'Old jak jego dom na przedmieściu Gąski, za l'oezm,L opłatą jednego grosza. Grunt. ten otl"z)'H1uje r\l'zysztof HedE'1 \V lIagrodę za rzeź!>)' przy :<tmllliach na HYJ1ku pozJ1ailsJdm l,,- propler insigne specim011 al'tifieii sui, ({uod {'didit ct pxhihuit lIohis in confil'if'ndis statub. ppr ,..:p affahl'e s('ulpti, f'K quibus a({ua in eisterllas ci\'iles

'\ ..Chl'istop!)[)!'us SeulptOl' (\\'I,:-gl. nicenr.) de (;a;;ky" wystĘ,pujo \\" lalach tLi t t i lfil kilk:Ili:l'Olnie jako ojl'il'£" chl'zestll) \\". aktach 11:1rafji :=;\\'. :\!HITina, (pc)!", Libl'l' haplisalOI'II[1I 1;)!}f) tuH!, fol. 70 \'., l;). 77 \'., Ii i RI'). Tamże i'Z) lalll' (fol. 1"'0): U FPł)I'UHI'ii II'. iii t:!). 1<11'111 qui SUPI'H (sc. .Joal1l11'S I'odel1sis \ iCHl'ius) b;IJ)lisavi )Jol'othealll II!' (;aski rall'is CIII istnrhlTi Sn ('I'I'Z AllIlaNIlH' Jllatl'is Il'gitimo\'lllH cOllillg'UIII. I'all'illi: ,\ml!'I':!"" CYl'ulik dr ei\'ilall' 1'1 IIl'Iizahl't Kiklo\\':t !Jall'lIl1iClka de t;"ski.

') "t;ąslii". pr'zl'dlllirś..il' !'o.mallia, lIa!l'ż,\('l' (lo pal'afji iiw. 1\lal'('illa, \da('i\\ ir ,,(;;L,...ki",hil' ill eil'culo lIo\-iler ('r{'('tas defluit"]. - A. C. lIiO!:l-lIil5, r. 1Ii13, fol. ti5U Y. - Zob. J'achullki miejskie. Piwowar :\lal'if'j :\1 ixa, <III) watel chwaliszewski, jako opiekUli Tomasza, syna zm. krawca \Vawrzyńca l(ukwie.szki z J,,'zedmieśeia Gą,;ld, zeznaje, iż snycerz [statuarius, seułptor] Krn'...ątof Hedel i illIIi eg-zekutorowie testameJltu zm. Kukwieszki "'..ydali mu wszystkie w tpstan1f'lIcie wymiellione rzeczy oraz w)płacili mu;-,;! zIp. 3 T. i 2 ,.;zelą.gi. (.\tł\'. lIil;) -tu17, r. Hil7, pp. 13B3 i 13H9). Snycel'z l\:rz'sztof Hedf'l, rzeźnik Jan .\lichałowiez oraz stolarz [al'('ula.rius] Jall Schnief'r, w:spółwłaśeiciele grulltu [an"ae cert<H'J, kupionf"go OlI za.łwIlIlic św. Klar' przy Iwśeiele s, Salvatoris. III'z{'kazują gl'Ullt lIa Piaskach 6), rzeźnikowi Januwi Chullf'nlll, stolarzowi Leonaniowi Rundowi, stolarzowi .\Iaeiejowi, piwowarowi Woj('iechO\\ i Suskiemu i mydlarzowi .Ja(wwi Stoiekowi. (Scab. POSil. 1Ii()-Hi2:!, 1'. HilR, fol. 284 v.. ;!K). 2HIi).

\V r. lłil ustallawia snycerz Erzysztof Bedel hiałoskórlli!m .Jalla Einf'l'a, ohywatela poznaliskiego, swym gpneralnym peł!łOlnOCllikif'1Il dla przepro\Vallzenia sprawy spadkowej (po Zlll.

rodzicach, .Janie i .\Jałgorzacif' Bedlach w \Vurzhurgu). Czwartą cz\,,"ć pl'Zypadającego mu majątku, ma \\''żej wymieniony pełnltlllol'lIik po wie('zn!' czasy ltarować szpitalowi ubogich \\' parafji św. Piotra \V WllrzhUJ'gu. (A. C. Hi1;,-1Ii22, r. Hi1, p. 702). a żądani!' Stanisława Zaleskiego nakazuje rada m. Poznania sn) cel'zowi Krz',;ztofo\Vi Hedłowi spłacić \\' przeciągu jednf'go miesiąca dlug \V \V'sokości 47t) złp., zaciągnięty prze7. snTel"Za dla zieeia swego Hpl\I') ka Ra.lIdelraka (?) u wymieIIiOlIego Zal{'skif'go. (,\. C. 1li31-11i34, r. lti31 , f.ol. 79 v.).

Testame,nt !(rzrsztofa Redla, zapi.sanr do księgi testamelltów W". W:H, Iwzmi następująco: T(lstamentulU Chri,sto})hori Redell.

Offil'iUIIL ><pedabi!is d. Stanislai Bosman, nd\'ol'ati civitatis Pu:onaniae, pe/'sollalitl'r al'l'('drllt('s spcctabiles domini GasIwI' SmitH rt .T'liłll!lf'S Xochowiez, seHbini iUl'ah I'i\'itatis I'lUs(\('m, in vim VCJ'ap ar' tiul'lis ('elationis suac J'I'IU!P/'Un! J'ecognovcl"untque, lJuia ip8i ex

., ..Piaski", przrdllliPś!'i1' III, Poznania.

manclato eillsdclil ,.,pectaJJilis d:Jluiui a!Jyol'ati a(/ instantialJl et offi('iosam J'f'quisitinnelll famati Chl'isto.phol'i He!!el!., ,;culptoris ch-is Posllan.iellsis, missi existentes fllel'tlJlt- pl'rsonalit!'r nUlIc prinLUlu in domo cillsdem Chl'istophori H('dl'lI ill vil'(,o (;asky cOllsistl'lIłl'S ihid('IIJque COl'al.l eisdpll1 dOlllinis scahillis I'l'sidl'ntihus ('OnIJJ;ln'lh IJPrsonaJiteJ' pl'aclIOIllinatu,; CJnist0-)!hol'US HI'([PlI, Jicct COI'IIGI'P oh 11100'hUIII phth;im dictum aeg'('.l'. nH'lItl' tanJf'1II sallus l'a I'ationis 1'0111I)Ps t'xistcns, ill 1f'l'Io al'!1Titudillis SI!UI' dl'l'llIuJwIIS. [I'stallll'ntlll'ialll ultillllle voJlllltatis sua(' disIJo.;-;itioll( III illfl'asrTil'HlIII in parala l'opia !JOJollico idiomate consCl'ilJtalll UHIIlUqUC l'ius(II'1II tl'slalori:; JJJ'oJl,'ia ibidl'm in prarselltia dom. scahillOl'ulI1 sul'scriptaJlI ad acta tl',.;talIwutorum r)ffiell pI'HI'Selltis.,.. (1) roIJol'is sl'eul'itatisl(lIe gratia illgrossandam pOl'l'exit in f'XI'CUtO)'l'lIIqIH' ]Jracllal'l'ati !e,stamrnti sui f. :\i('olaulIl SehJ'l'llI'r. crrpidariulII ei\'f'1łl l'osłlallil'lISl'łll, IIIJluillavit. Pl. assignavit.. Cuius quicll'lIl tpstalłlPlltariae dispositionis tenor dl' vl','ho ad \'l'I'IJUIII ::;pquitm' ta lis [uti retl'O sub sigllO XXX]: \V Ylllil' l'aI'l::;kic! AIIICII! POIueważ każd('go l'złowil'ka IW t'1ll wi('('il' ż iqczl'g"o il'st żywot luótł,i, a :::mipl'ci po:lll'!dy, <:0 każd- J!0winil'n upatl'Ować. [1l'zrto. ltpat!'uią<: ł)('\\-llOśĆ' "lIIipr"i, a nil'}J!'\\ IlO:"r('zasu zahiegaiąc tl'IILU. aby po ;;mip,'Ci moi<,' mirdzy potOlllstW<'1ll InoYIłl tru<lllOŚć pnnvlla iaka nil' umsla, <lob!'zl' si ua to rozllli::'liwszy pGrlług nayJep::;zpgo ;unllPllia y !'ozumu IlIPgO, tak żPby kn',\ wda Żadllf'IIlU nil' "-!a, takip zpo!'za<lzcnil' tl'starlll'llto\\'nr tJób,' IJłO ch \\'szy::;tkych cZYlli y po.-;tauowiqlll: i\"apl'zó<l tpdy of:wiad('(ljqc ::;i<.

isz \\ świty Katholil'zk! \\ ipl'ze kościoła rZYlłłskil'go z tl":!;() świata za laskqm Pana HOlm wszcchmogaczpo w tróTi }Jl'zl'rwświętsz- jc(l ne.go y przycyną błogoslawiony a PI'J:CI'Zp;ty 1'. :\lm'y<,y - WS7.ystkych świętych. gdy jego woja wita. pod którą się doskolla;1' podIIaiię, }JI'z:;,t;\)Ji. ży?ć y Iłllłr'zć chcę, n (!IIJ:1' lLIoi(' \V ręce 1'. BGga wszechmogaczrgo w mylosierl!7i!' ipgo lla'::\Vi(:lsz III Ilfai,\l'. a cialo zipmy orldawą. :\'Ii<,ys!' I'o!:{rzehu Il"zn:,cz,\ u 00. BCl"lIardilllJw w kaI)lici Ś. Anny, o który małżonki moiry IJiJnir pl'Osz. ahy inko nay1)]'Z stoillY h ł wyprawiony od mle-scia ' zaplaczą t'lllżr 00, Brl' nal'dynom zIOt'l'll tJ'zydzieśei lIaznaCZ'lUI. POlym do dlugów zrznauia, któl'P llIąm u JlI!lz'. 7I'ZI13wq: ()'(O\dl' Panlllyiwi za trzy ultarcz-ki, którc iu;;z s:\ !:(ot f' \\'!'. rh\'lcście ' pi<;cdzirsiąt złotych \\'YIIII)', PIIU SalllurJ \\'aso\\'zk)' J:a ołtarz złotych sto y dwadzieścią, po który z::płacie olta,'z odhil'rze, }-'aIlO\dl' kociclny fan;('i lutl'czny. zostali my n'szty od czymhoriulII z!ot-ch rh\'id;cip. <lo 1,ló1'l'go cZ-Ulhol'iuHl miall'lll iescze zl'l'h cz ohmsz mylosil'n!zJił, ktc))'.'. J!dy dadzą \\' (dllt'lsku zrobyć, za,płaciwl'zy iako go staJ'guią. ostatl'!' oddadząm małżol\cc nlOir'. Pan Jakuh Zę.bowski, 1l1l1',;eall'1l flozllar"lsk'. został my dluż("1I ł!wi('ś('if' zł(Jt'eh ośmdzir::;ząth ' 0:<-111, ° ktOt.(' dzif'ci moif' wtÓI'PW nlałŻI'I-łstwa IJI'II\\'Ilil' czynić maiąlll. Pirrwszy lIIąSZ ('ól'ki

fIluipy p. łlelłr'k został 1Il \\'1 III en złot'ch piedzieszath }10lHkych. Łyżl'k s/'I'hrych hiał\ych if'st sierlm, któ/'e pO}1I'zedać, takżp y saty \wzyslkil' i to wszYHtko ]JoIJI'zedawzy, lak Iysky iaku y sa ty. na 110IUzf'h fIIóy mał'żonce moiey othlaię, n.iechay pamięta na duszl' m'oię.

Z st,k()/,I'h szat .\lIuie. pasiel'llici IIlOil'Y. odkazuię 11\\'a kopieniaky, ipdl'll ka rayio\Vy, a drugi fa la Ildh,;,zo\V) ,stary. Teyże .\nnie, pasil'l'bicy, 1IfJznacząm darowyzy złolych dwadzieścia, którf' iey powin110 oddać ZHI'a.-;z })O 'lłoiey Ślllil'lTi. A isz fili }lrzl'sz lat rlwadzipścia Jlosłlll-!i wyrządza la. za któl'( lIatlgrody żadny lIie wzif;la, }JI'zPto i..,y !Ja grllntach moydł wszystkyeh zapysuie pultora sta zlotych, \Ia!j'Jllkl: IIloię Alim: zostawicip Jlrzy \Vszystkych dobrach moych, tal, rl!I'hlJIII) I'h iakn nipł'uchoIII)Th. do ie' :=:IlIierci, a po il'Y śmit'ITi w>-yy.-;tko w rÓ\\ny podział l1Ia iść między dzieci moil' wtorego 1IIalŻpiłstwa, wPIli Ul-!" pl'oporty rówllY \\ zl-dęde/)l ktÓrp!!1J używania dohr IHlI!lif'lIioll ch jIO\\'illll:t hęllzif' Dorotf'. corkp moil" przy sobi!' c!Jnwa!' y żY\'.'IIośl'i" opO/trow:łI" }Juki postallowioll<l nip hędzil'; tf'Yż!' pO/llie1I;III'y DO/'ol'ip moi,'y z stych dłllg'Ó\\, klólT mi ojcowie l'al'adiHcy :v IHlIl Salllll!'1 \\'aszo\\'sky \\' lIi,'n. lIa w)'Iwawę, Iła Hzaty y na \\'l'S"'" U:Zllal'ząłłl zł"tyeh !t'zysta jJolskych. Co zasip zhędzil' osobliwie d\\'a,tzipś'Cia ztot)ch 1'01'1'1' .\lłlłif'. pasierhiei., r!arD-wizny, a te piecdzipsząt z!otydl Iłlałżol\cl' IlIoip)' oddaną IW po.gTzph. Zapisuię tl'SZ na grun1::1'11 J1]oyc!J \\'SZ) stkych, takżl' Iła l'Zpczach )'UI'holllych d!ugu tl'zysta złO'tych mUlidy, y ]jcby .)Jolsky, to iest sl:l\\ npnlU panu .Jęurzpiowi alJol'owil'zo\Vy, nlipscaninowy jJozn:tllskiI'IIIU. ]Jultora stu. złotyeh, a lIJiallo\Vall Domcip. ITITP J!Ioipy, takżp ]JUlto)'a sta złotych. a to wy..g!fdem t!'go. isz pan .Jan Byczek iusz wziął na interpsse swoi£' ])lIłtrnt sta złotych. Dzipciom IIF)ym pien\'szeo IIJalŻelishnl, iako (;:1lH"iplowy y Annie, po 'rlzipsząei grz.ywien orlkHzuię, czelarlzy w('dlu ral'llUnku, co IHL ktÓ)'pg'o .In'zydzie, ah' pO}Jłacuno })roszę, KtÓra ta ostatnia niniesza \\'ola, żehy moc prawa y tf'staJlleutu jJurządn,' lIIiał:1 .\ JlI'Zf'SZ ża(hll'go tak hliskipgo ioko y dalszego przyiacie!a alho 1 10 - willlll'go o{]mil'lIiona y hurzona nie h ła. alp raczy we \Vszystk'dl )'lIllktr.l'h do skutku S\\'Pgo hr.sz żadll)' zatal'gy fJrzys!':ła y }lrzl'i< mi10il')'(lzię ]1rosz. \\'sag'żp za żywota S \\'ejW, i6,Iihy mi go ipscze Pan BÓg z łaski y IlIylosipl'rJ.zia swego riali przedłllż ć uraczył, zostawię ,."hi.. zupełną 11101' y właclzę. tellżp t('stanll'nt odlllil'lIić alho ) wszy!'tl'k zepsować a!bu popn\\'ić wf'dlug \\'oli moipy.

DzhJ/o się \\' Poznaniu \v prmif'działf'k przed ś. :UaeipiellJ hlysszy J'oku ł'ailskipgo tYSZ'lczuPgo sZI'SCZSZf'tuPgo tl'zyt!ziestego czwart(J!:o. Chryst.oph .\lIdl'ZP' aporowycz a rl P)' a ('111 i s s a v o (' :1 t II S !' t I' o g a t u s. Ja :\Iatysz Dolsky, micsczallyn Pozna(n)sky. iako '::wia,!Pk do \\')"ży uPysaJlI'gu testamentu, isz tal,a wola iego była.

(--) Christof<'ll Hf'dell 11111. (Test. 1oo7-1łil1).

* w o J C I E C II B O R Z Y :\, O W S I{ I.

\\'ojciech Borz'mowski. należą('' do grona malarzy dworu Zygmunta III i rtadworny malarz hiskupa gnieźllipilskip-go, czdohił 1'7ekomo ohrazami komna.t. zam.ku królew,skiego w V.'arszHwie, I'CZ,\ ({el\l'k a.rcyhiJ{llpÓW gnicźnieitskich i li('z"e kościoły. Dla kościoła \\' Lidzharku (w powiecie hrodnickim), Wstawionego kosztem mieszcza"ina \Vojciecha K05ka (kons£'knlwanego w r. WOli przez hiskupa Gęhil'ldego), malował BoJ'ZYmowski ohmz :\latki Boskiej w postawie stojącej z DzieriątIdem na rękach. Ohraz ten, umieszezony w wielkim ołtarzu, ,.znakomicie malowan''', "w żywych i szlachetnych kolorach ręką i pędzlem sławnpgo malarza Borzimowskiego, szla('heckiego rodu" (\\'iz tacja ks. Jana trzesza z r. 1(70), uległ zniszczeniu w latach wojen napoleoilskieh (w r. 1807). (Zoh. ks. D. I\Jako\\ ki, Sztuka !la PomoJ'Zu, Toru}1 1!:J:2 - wyd. Instytutu BałtTki('go - pp. UH 110).

Dla kośeioła pamfjalrwgo w Kozłowie (w zif'wi Kiell'ckiej) wykonał BoJ'Z mowski w r. W;!1i ołtal'z, z którego zaellOwała się jedyni€' Jlre(lella, ze sceną Zwiastowania. malowalHl na drzewie lipowem o kl'edowpn podkładzie, sygnowana i datowana. Prawdopodohni£' hył ołtarz ten przeznaczon' dla kaplicy zamkowej \\' Chęei"ach. Borz lllo\\'ski malował również liczne portrety.

\\1 r. 1Ii30 przehywał on \\. Gdailsku, gdzie malował pOł'trpt królewicza \Yh.1llysla\\a dla prymasa Luhieilskiego. jak to wynika z listu, pisalwgo przez prymasa dnia 2:> lutego r. 11;30 (w Bihl. OssoliIlskkh \\'e Lwo\vie).

POI'.: Hasta\\"ipcki. op. cit. t. H'. p. UU; Spraw. KOlii. !lbt. Szt., t. IX, p, CLXXVI; ,",opPI'a. 0]1. cit., t. II. ]I. ;2{,H; Fl'1lłlkidejski, L:tl'acolIP kORcio'Y (lawllPj d'pcPz i ChellllillSkil'.I; Thiemp-Becker (My£'ielski).

{O H B .\ N F O L K :\f .\ R.

Crhan Folkmar, "pictOl' de llittonia Prutenia" (=- BytÓw (lliitow), w Pomeranji), przehy\Vajc' chwilowo w Poznaniu, lIstanawia oh'watela poznaliskiego Jana Kausza swym pełllo

mocIliIdem \\. spm\\ ie odhioru ;)U złp. oraz 10 talarów jako pl'Ocelltu od Toma"za (('stadnl{'l'a, oh'watela. .\dmolltu w .\u"tl'ji. (.\. C. 1;'>9f\- lIi()H, 1'. lIiOl, fol. U90 v.).

UHB.\X{'S.

\V aktadl I\D". św. :\larcilla czytam' (I'. lIiUH) : Eg'o Adamus Szamo/'zillPlIsis Jlaptbavi Joanem l'rllalli :\1alarz A IIIl a e matl'is de platea Hihytw' '). Patl'illi: :\Iartinlls ,uloles/'ens Zu..;anna "irgo. alllho de eiwitate. (pOl'. Libel' baptisatOnlm I jl!)- IIi 19, fol. 30)ł C li. .\ S Z K H Z Y S Z T O F O \\' [ C Z (Chl'istofowk, I\:I''stophowiez) .

"LucH.s Christophowicz pil'tol' Lwowcensis Co"t0I1si,," (z Lwó\\'ka w \Yielkopolsce) IH'Z'jIlluje w 1'. Ui08 prawo llIiejkie w Poznaniu. \\' t'lIIże roku zapisują. sohie naz\\'ajC'm Łulwsz KI'zysztofowicz i żOlla jego Katar/.'lIa (ostatnia zastąpiolla prz!'z SW0g'o opiekuna .\llIl'l'ta Domillowskiego) cał' swój majątek !la W'I"ldek miel'('i, z tom zastrzeżeniem, że w razie, gd'hy llIipli d/.i('/'i. to olle otl"Zpnać mają 100 złp., nl'h' zaś dzieci lIi(' lIylo, tu lIajhliż"i Iwzyjariele otl'z'mać mają, 10 gTz'\Vipłl. Ponieważ J\atał"Zyna ma /'órkę z pienn:zego małżelistwa , Ełżhi€'tl,', t,) \\ razi!' śmierci jedłleg-o z małżonl,ów, wYlllieniona Elżhieta olł"Zyma/; ma 100 zlp, \\ calori, względnip (In podziału z inllpmi t1ziehlli. (.\<lV. WOli WIO. r. lliO, fol. 323). \\' latach Wll-1Ii2H spmwuje Lukasz Krz'sztof()wicz kilkakrotnie urząd stal'S7e.g-o l'edlU [sPlliol' "anll'ifusfll'ulll]. \V latarh lIil1-lIił:3 toczy się spór o zastaw luiędzy I\:a1arzYllą. p. v. żoną, zm. aptekarza pozllaJ1skiego :\latl'tlSZa :\IaJin'a rlalidi. :\Ialickiego], s. v. malarza łukasza I\:ł"Zysztofowi('Za, a Heginą, \\ dową po śłeliziar7u :\Iateuszu Piotraszu ).

"d.. plal('a Hib twy Hihit\\,y. Hihitwi)" = }Jlall'a pi"eatol'ul1l.

]Jj,,;catm'ia, Fi,,('h"I'('y, <, Hl'illa. 1', \'. ;iolla ś!l'I!zial'za 'złotllika '! Zob. T.. C. I'. IIjlll-t,j:I, l'. lIit:J. fol. ;!UIi \ ,) 'Iat('usza l'io\ł'a"za. s, \" żona Slalli"ław:\ C"apli('h.i..o,

(.\IIv. Hill lłi14, r. 1(111, pp. li5, H28 - A. C. 1(iOB -lIiI;). 1'. 1,/iI2, lol. )!)7 v. - L. C. P. 1(i04-1(;23, r. 1Ii12, fol. 221i i 237 V., 1'. 1I11:J, fol. ZlJli v,). I{onwbarz poznańl\i Danipl Szretpr kwituj o \\ imiplliu s\Vojem i \\ pÓldziedzi('ó\\' s\\ '('ll (ks. Jana SZ'J"Pthera, pl'obos/.('Za \V Sempolnie Y), i Elźbiet', ŻOIJ UJ'. .\Iberta Koziell\iego), malarza Łukaza l\:rzysztofowicza i żon<: jego KRtaJ'zyu<:, 'I 011hioJ'u cujej um' za sprzedalJ' malarzowi dom, położony Mi('dzy }Iostami. (Rontrakt sp1'7edażr z 1'. Hill). - Adv. Hill -liiI i, r. llil 1, p. 1H3. - S('ah. POSil. lIiOH -Hi22, 1'. lIil 2, fol. 153. Krawiec Stanisjaw H chlowski z przedmieścia Ładna '0) liwituje I(rzysztofowieza z odhioru Hi zlp., o-c1ziedzil'zoll dl przez Iliego po zm. l'iotl'e. (Adv. lIill-lIil4, I'. 1Ii13, p. 128Ii). FI'. Adam Kąkolewski, jako mąż Ul'. -\gnieszki Zal!or"kiej, Jiwiluje [(atarzYII U), żnIJ\, malarza Łukasza Krzysztofowieza, z odhim'u p e1'e.j , oddanych jej celem wykonallia przepa:-ki [ad elahorandam pmetextam]. - Adv. Wll-IIi14, r. 1/i13, p. 1401. Kupiel' po.znallki .Tan \Vinkler, spnior IJI'al't\\a N. P. l\1arjj.

1.\I,ituje Lukaza Krzysztofowicza z odbioru sumy 12 grzywien i I grzywn czynszu, zapisanej na rzecz wymienionego urHetwa lIa jego kami(-',nio' :\łidzy !\Instami. (Allv. WI:ltnI7, 1'. WE), p.405). Żona malarza l(l'zysztofowirza, KatH1'Z'lIa, ulluirła prawdopodobnie \\' 1'. WIli; z tego 1J0\\ iem roku poehodzi jej testalll<'nt, który tu pOlIajem':

T e s t a m e n t u m C u t h a r i II a e :\1 a I u l' z e \V '.

COI'Hm illdicio O]l}JOI'1UIH' lWI" spP"lahill's domillos ad yn eallll1l, <.;u'nlł'legatulJl l't seahilltJs ei\'itaiis Pmmallial' ad illslall1ia1ll hUIIl'"t:w Cathal'illHe, fHmati Lucae Chl'is10pho\\ ic )li<:10I'i8. civi" l'osnanif'lIsis, cOlIsol'tis, ill dOl1lo ipsol'llm. illtPl' pOlltes si1a, bannito <I t(}11 f' c(') I"J rai o e:\(łl'l1l Cath:il'iuH, l'1i COI'POl'p aegra ill ;eeto

") IHI Pomorzu.

10) ,.Miasteczko". .}Jl'zf'dlll I l'śei<' m. 1'0ztJ:mia. POl07011[, !Hl prawym IJl'Zegu \Y'al'l'. 11) .,(:athl'l'ina 11:\:01' 1.1Ic;,f' )Jidol'is <1.. ;\'it:tlzilllo>;['jf'" wyslt:plljf' W". 1()12 jako 111011).;::1 ehnwstllH \\" akladl )Jal'afji ,:.\\, "arcilllt (1'01'. Lihl'I' hap1i:-:a10l'uIII 1)9H-1IH9, fol. 1'8).

:-uo ripCUHlhcll:;, !lIPIlI/' talllPII HC I'ationl' lWI' olllll'ia :;alla exi:;tplls. ill lHIIlli 1lIl'liori f 01'111 a iuri" ,1»SlIIOpsit sibi ad actulII illfrascl'ijJtlllll in 1utorrm fil' COIlS('IlSU mal'iti sui honcstullI Joalllll'1l1 Slowikowic. V'1pns PUIII sibi a iUI'c appro1J.ari. Quod IIlUIIUS tutoriap, CUIII idl'lll ./oaulli:; Slo\\ i'kowic IWII\'oll' :;lIsce.pel'it, iUf!il'iullI IJl'apspn eUlldclI1 tutOl'PIII 'lpllI'oha"it atllu/' cOllfjl'nHlviŁ. PPl' qUl'lIIlutoreIII fi iur!' appl'ohalIiIII dOllatiolll'lI1 1'l'eiprOl"t1ł1l h()1I01'JlII olJllliullI, tam IIIOhi1iu11I lIlIaIII IIlIlIIf,hiliulll COI'1I1I1 offic!o "pl'tabilis fi. Hrlvocati l'o:-;uallil'sis allno JJOrllilli 1Iif) fł'ria alIft' fl'sllllll lIalalis s. Joallllis Bavtistap. Cli III lila l'ito SI!O ,.,illI i IIvil'l'I11 facta m a vpr01l:11 etqul' I'a t i fica t, H('1 US P/'H(,""Pllti" \'igr-rl'. n..illdf' rccog'llodt, qui a horlf's1ac IlplizalJl'lhae, filjal' SIWI' Pl'lIlIi IIlatrillllJoldi n's illfrascriptHs assiIHlvit assigllatljllc po<.;t rllol'll'!Il sualll vidPljcet pieJ'sciGllkÓw C7tl'I'. pa" s7.rl'bl'IIY pn7.lol'isty, Bf,ż('lIki S7.1 ellI'llI', koralil'i \\ it:kszych dWHrl7.iesria 7. mllipiszyllli OS1II, uknią hl'OlIHthllą r lh\"i(' l'7.Hi'lW, s7.ubkę czalłllialho\\ą, lIIęthlik IwllafaCO\\T 7. 1,lIrwllJi y irulprak, 'hiailp szath, koszulki, ręezniki trzy, (,llI'u,,;ow rlwa, po('icli dwil' piel'z'ni(', "'podllią y wiel'zchllią. ktłllll'Y lIżywa lIal:;zlw a do 1Iwgo rlwie pOf!USCC '/ powloką y ,.; pl'ZI'ei/'I'a(111'111. \telll Cl'uy mi,.; wil'lgil'h cztery, Plllmisków większ cli cztf'IT, 1'1"7.:<",la\\,ek mal eh 7. wiclgimi dziesięllc, kOllpwek rlwil' po pllllhoJ'Y !jIHII'lhy. puh[Ual'towH il'dlla, \trll' 1łI0H'iądzlJ',\'a nlipdniea. lil'htaI7ó\\ (1'7.", llall"wka i..dlla, ltnll ,.;kl"z lIia r dwip Sk"ZYllil'. 1\lllÓI"p \\" kOlllorzl' ,.;ą, Tp Y illsze w"'7.",.,tkip I'Zpcz'. kthÓl"p się l1IiaIlO\\'ał lłPlsezp. ('ÓI'CP ,.;woil'', ('dkazuil'.

1\:1.1101'" I"ZI'I"/ IlIiall/J\\'alJ('. ieżelihy lłIąŻ moi LlIka,.;z ()[[kupil; chciał. do tlll"g'1J il'llJl! hplldzil' wolna. (!ł'Oga pł'7.l'd ill"7.ymi w";7.y"lkiIlli. \Jo thl',!w co się 1'C7.Y "t\1a zlot'('h IJobkicll... (1) ktllól'l'!U Ei7.hil'ci,' zaelwwała 1Iwiżl' córce swoipy IJł'7. dOllatier 7.o/)opołrll'.i, l;.1hol:\l1I. lIe7. lIi!a 7. IIH;ŻPIII ";\\' lIł pl'ZI'I"/PCZOII III fi p a c t u r "I' i a I' :\ I a a II t I' f l' ,.; I U III Ił a t a I i,.; ,.;" .J o a II II i s B a fJ t. a II II /I JJ (I ",, III i I I 1'''; i III o S l' X (' P II t I' S i III o o r' I a v o, llwclr Ihl'' S"IIIIII) p;I:IIi!:ŻII III'Ż 11I,'li iako lIaihliższy (klhor" tlll: etJl'pl'zkl: rlloil; pl"/y ,.;ohip chowaf' IJl'll'rł;7.ip aż rio postanowięnia iey lubo dllc\1()\\"pf.!,'o luh!) tP1: s'/wi,'('kipgo ,.;(lIall") UŻ wać ma. :\a 0,.;1 ha 1111'1-. co "II' thklli(' l'zPczy illszyeh WS7.) ,.;t l\i ch rllelloIII/'h, klhÓ/'p sil: tllu liiI' IlliallOWal) . 1111' \\'s7..n<tkil' PI'7.I'I"Z('I'7.OłWIIIU Lllkas'/owi, IIII:żowi :--\\'I'IIIU. o.\lkazuię.

i\elulIl rp/'ia "I':\la ipso (]je fe!" t. i nalali,.; sallcti .Joallllis Baplast.af' allIlO \JolIlilIi Ilrilłf'"ilł1o ,..:pxcentcsilllo rlpcilllO SPxtfJ. - ('1'1'''1. 1/iO;' W1.1).

Apolollja Hoeisze"n<ka pozywa Rl'zysztofowiez<1 o hezprawne usunit:eie kallału [eanale seu impluvium], który octPl'Owadzał wodę z domu zmarł. konwisarza Daniela (Zrf"10ra ?) biegł kolo ścian' jej domu. (.\dY. 1I!:W. pp. 4><,j, ;-)Ol, ;-,;t ;-)HR i ;)\)9). \V r. lti5 zapisuje Krzysztofowicz na domu swym ;\fiędzy :\Io,,",tami 12) n-lIsz rot'zuy 3 złp. od SUlll' głównej ;-}O zlp. na J'Y.f'CZ ołtarzystów ołtarza \VlIif"bowzięcia 1\. P. :\Iarji w km,del(' ŚW. Marcina z obowiązkiem odprawiania raz w mi('sięnł jednpj mszy za uUlarłydl. (Srab. Posn. Hi21-1(j33, l'. 11!5. fol. 139 v.). \V r. 1II:21i \\'ystępuje Łukasz I<:rzysztofowit'z jako ('konom )<ośrioła ŚW. \Iarrina (A. C. 1t)23-1l)li, r. Hi:W, fol. ;-)90). W t'mże roku k\\ itują :\Iikołaj Szrener i \Yawnyniee Garbie. ekonomowie kościoja św. :\Iareiua, swego kolegę lHałarza Kl'zysztofowil'za, z odhioru ;-)0 złp. wraz z ezynszem rOt'zllym \V wysokości 3 zł p., która to suma \V r. HU, zapiana by ja na rzecz kościoła św. Marcina [pro roemendo vino ad sa(')'a missae offieia ('elehl'an(la] na tłulllu jego :\liędzy :\1ostami (położollYII1 mit.'tłzy domem zm. Klemem:a Szczelnickiego a stajnią wdow Polczy. ny). -- Scah. PO'Sll. HiOH. -W1:2. r. Hil7, fol. i8 v. - .\dy. 1li: -Jli2{i, r. 1 {i:2H, ]J, lOlIi. \V r. W:29 kwituje l{rzysztof(H\ in' plwnomów kości oj a św. rareiłla. z odbiol'u ;-'0 zlp.; SUlll\, 1t.' :lapisuje on lIa swym domu. położonym mit.'dzy kalllh'lIi(' \Hlowy Ho;-,oł!<o\Vpj a stajnią Marcina \Volphowieza, 7obo\\'iąlIjC ...il: do 'zapłacellia rocznego czynszu \V wp:okośei 3 :lIp. iAdv. 1{i:28- lIi29, r. lIi29, p. 729).

Ialm'z Łukasz I<:rzysztofowil'z umarł pnl\\'llopodohllie w I'. W31. T0stamellt jego brzmi nastt.'pujqCo:

T e s t a 111 e II t u m L u c a e P i f' t o I' i s.

COl'1I111 :-'peetahilihl1s dominis JmUlTI1' Hofflllan 1'1 Nil'olao \\,PIIcll'\\'it', seahillis illratis ci\'itatir< Posnallial' 1'01llpal'I'Ils l!1'1':-,ollalilt". farllatus LUl'as Krysztophowil'. pil'toI', ci\'is l'osllallil'lISis, 1'01 po/'(' (IUalllvis :H'gl'l', )J)1'1!1l' 1aJ/l1'1l sallus al' rationi,,; CO/llpns I'Xislt'lIs, in Il'do al'g"ritudilll' sllal' dl'cuB/hen,; dOl1li sual' i/ltl'l' POllt.." intel' ł-amali Mal'tilli \Yulffowic, pannicidal', ch-i" PoslHł/lil'llsis dOlIHIS l1aI'{" :tli uln\l]ue vil'inalitl'l' sita£' in ]Jer,;onali assisfl'lItia famali Joannis B:'TZkowic, pl'Ilionis, ci,is Posnanil'nsis. affinis ui, te,,;tallll'ntariam

12) położonym między kam.ienicą no'żo\\ lIika 1alłi'sła\\'a 11080łka a stajnią :\polonji, żony Andrzeja Rosciszewskicg"o,

!J0I10rUm SUOl'Um liispositiOllf'J1I contlitiit ac ultiwalll SIWili yolulltah'llI dl'lIU1lciavit ],f'co.(IlOdtqul' tali 111odo et. spril': ;'\:qll'zód OPO\\ iulzif'l :<UlIlllIY trzy, cavitahll'. k/o)'(' sq lIa tyrn to don m ; pil'l'wsza do H. .\la l'cilla, k/óI'a 011 S'llllŻI' fUlldtm-a I p r o II r f II II C t. i S pil'ćlhjcsiąt złlJt ch IJolsk ich z I' IISZI1 1'0l'ZIH'I_W tl'zPl'h zlotch. \V/OI'a łażf' do kOHciola s. .\1.II'Ciua, zapis:ma takżl' ]1:1 t-lII 110lilII s/oil' piećdzi(siąt zlot'ch z CZYlISZU J'orzrH'go takżl' /rzl'ch złotych. T"zf'cia s U III m 'L i II d l' do s, .\laJ'ciJHl altariscil' tPIlIU, k/ón'mu Oli tl'SZ fundował (ialw wyży stoy zlo/ych pilcdzipsiąt p l' o II p f II II C /. i s) sto złotych z I'Z'II:--LU rnl'ZIlI'/W sZPHci złot ch, \)0 tpgo dług S\\ó:i (1)owiada, llliaJJO\yi!-il', ŻI' (H'ZI'iwy CatarzylIie \Villl'zarcc winien hpl cztpn sta zlo/reh. zpłal'il a (I l' a t i o /I l' 111 tl'Zysta y t I'z'naHcif' złot'ch, ostai" ieszczf' l!łnżPII l'Pszt osmdzif'siąt złoI )'I'h ) siedm, k tóJ'P }Jf'WiIlIlH 11. lila ł20nka 1.ł) zllla ci Ć. 1'. lII;dŻOllkt; }lI'z)' dOIl.o:-,twip zostawuię ZP wsz)':<tkilll tym, cOko!\;-il'k, \\ IIiiII il'S/, mil'dż, lIIosiądz, "'1'11 a , gjl'J'ada :v Zl' wsz .-;tkiJll g l' II l' l' a I i t l' I' Sll1'zętelll do tl'go dOJIIU llall'żąeYIII. l'rz t'łll lIa t) IIIŻI' (jc)JłilJstwil' dzil'cio!U ;,""0 i III, któITch il'st t roif' H), lIazliac.t; trz sta złotyeh na każdl' z osolJlJa po s/u złotych z tYlll (lokl;t(lęlll, ahy gdi'il'hy p. I!,alżollka po lIIiPI'('i il'Jw sLla za JlH!Ż. tp trzy stH zlot) (:h hpły oddal1p tall', g(l1;Jp dzil'ei hędą p-nspołu y z (lzipCllli lubo do p. S/aJ'hi Juho gdzip hl:dzip wola ]/, 1'. opiekunów, ahy z t eh pielliędzy z cz llSZU alho płatu llłOgl)' mip!, v i c t li lłl P t a III i r t u III iezf'Ji t('SZ ta il'st wola I). małżonki, ah) ip 1)J'z' ,;ohif' dH'iala mil't" puzwala. Dlui zarobiOJH'. któI.t' OJJ('llIlI wiuno zlntYl'h cztl'nlzif'Hei u .J. \lei.

1'. \Vilkoszow,;kil'go diiruię ojeolll domiuikąllOIll Illllil'llIai<\c, że to oni rychli lubo prm.bami lubo inkim inszym ';}Jnsohl'lll otl'z'llIaią u .J. :\1 ci. A na ostatl'k ulJ/'asza Y IHIZJUH'Za dzil'eiolll swoim }Jozo><tal)'111 /ym tl'Slall,l'l1tl'l1I za opiekuny :"Iawnyeh lJilllOW .\JI':\andJ'a (;/'Osza y Sta lIif:lawa :\lil'elHJ\utika. IH'Of:ząc, aby się /y j!OWiJJJIOŚci . Iwłz}wści I'hrzpsl'i;1ł"If:ki nic złJJ'anipli r WHZęl1l zehy z:lI!;lIIiu iep,n ostatnif'nm dosyt" LICZ) nil'li. AduIIl fl'l'ia sl':\ta ]>o,.;t fpstum S. S. ()nJJlituJI proxima. .\nl1o BonlilIi IlIil!f'f:imo Sf'x("p]Jt<'silllo tJ'igesimo pI'iIJIO. ('1'1'81. tlili, H(41).

Na wniosek opiekunów dzieci zm. Łukasza Kl'zysztofowicza i . \gnif'szki Byrzkowirowej (t. j. drugiej ŻOIIY I{rz'ztofo\\'kza) dOllkollują ławnicy wizji lokalnej rzeczy pozostal'dl po ma]a

13) t. j. drugn ŻOJIiL \gllil',.;zka Dyczko\\ iczó\\ lIa.

H) \Vojcirch, clpJ:l(llIik l,u><lIiel'f:ki. .Jan, czl'ladnik malm'ski, I tnl1islaw.