KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1925.09.30 R.3 Nr9

MIESIĘCZNIK POŚWIĘCONY SPRA \VOM KULTURALNYM STOŁ. M. POZNANIA.

(ORGAN TOWARZYSTWA MIŁOŚNlE:ÓW MIASTA POZNANIA.) ZYGMUNT ZA£.ESKI KAZIMIERZ RUCi:ŃSK[ - DR. KAZIMIERZ KACZMARCZYK

Rok III.

Poznań, dnia 30. września 1925.

Nr. 9

DZIAŁ HISTORYCZNY.

KRONIKA. BERNARDYN(nV I'OZKANKI(;H.

l.

Jak inne klasztory bernardyiIskie, tak i poważna kustodja poznailRka, jf'clen z naj,;tarszych i najwiękRzych oomÓw tegoż zakonu w Polsce, pORiadał własną kronikę. DziRiaj jeszcze tej kroniki istnieją trzy C'gzemplarzC', podobnie jak to bywa z innemi kronikami },prnardyiIskiemi. Najważniejszy i najobsZl-'rniejf'izy egzemplarz kroniki jest własn04cią Tow. Przyjaciół Nauk Poznailskiego, dwa innf' krótRzP znajdu,it! się w bihljotf'ce kapitulnej w Włocławlm, dokąd }10 wymarciu H'rnal'(lyn{'w \V b. Królf>stwie dOi:\tało Rili archiwum prowincji. Poznm'lski pg'zemplarz po kasaciC' kustodji poznmiskiej pozostał wraz z częcią bihljvteki przT" alumnacie gimnazjum Marji Magdaleny, Po z:ullknięcill al11II1IIatu ki:\iądz nieIC'wicz, wówczas regens, ocalił rękopis i przekazał go dla Tow.

Przyjaciół Nauk.

Zreszt kronika nasza nie była nieznana. Jako źródłem posługiwał się nią Łukaszewicz w swoim Opisie Historyczno-statystycznym miasta Poznania. W r 1910 miałem o niej obszerny odczyt w Tow. Przyjaciół Nauk. Egzemplarz poznański Kroniki Bernardynów poznańskich przedstawia się jako gruby 10m formatu mniejszego foljo. Oprawny jest w półskórek i dość dobrze zachowany. Na grzbiecie ma nalepiony napis złotemi literami na tle czerwonem: ARCHIVUM / CONVENTVS / POSNANIENSIS I FF / MINO: / DE / OBSER: /

KRONIKA MIASTA POZNANIA

K. 2 r ma na środku napis: ARCHIVVM i CONVENTVS / POSNANIENSIS I FF. I MINORU M I DE i OBSERVANTIAi SANCTI PATRIS I NOSTRI i FRANCISCl i. K. 3r nosi następujący nagłówek: METROPOLIS I ALM.lE I PROVINCI.lE i MAJOlUS I POLONI.lE i FF / MINORVM I REGVLARIS I OBSERV ANTI.lE i CONVINTVS I POSNANIENSIS I Cujus fundationis initia, progres Sil S ac res illemorabiles ex antiquis M S anthenticisque documentis hac nova compilatione rencem;entur opera P. F. Joannis Kamienski Theologi, provinciae ejusdem exministri, patris ac chronologio Anno 1727. Kart liczy 376. Strony liczbowano począwszy oa karty .1 z Jiczhą 1. Stronnicę 162 liczono dwukrotnie. Pomiędzy str. 3::21 a 32 wklejono 1 kartę bez liczby, pomiędzy 405 i 106 2 dokumenty po 2 karty, pomięazy str. 407/108, 431/432, 4611462, 463/464, 475/476 wklejono 110' 1 dokunwncic o 1 k. ni'3 liczbowanych, pomiędzy str. 177/478 wklejono kontrakt, aotyczący budo,wy organu o 4 k., pomiędzy str. .1DD/500 znowu dokument o 1 k. Str. 612 otrzy-. mała l. 613, tak że Hczba ta powtarza się, gdy 612 niema wcale. Po str. 681 następuje 8 k. próżnych. Następujca karta nosi l. 72'"J, l. 723 'kartka mniejsza, !)oczem H.lą '2 karty nieliczbowane. Dalej przY/'l1odzi k. z 1. 806. Paginacja biegnie do ,str. 819, za którą idą jeszcze 4 karty bez Ecbowania. Kart.y nicpaginowane pozostały niezapisane.

Papier jest w całości biały bez zmlm wodnego. Pochodzi z pOGzątku w, XVIII. Obawiając się snać, że nie shll"czy papieru, wklejono późnip,j papieru nipbieskawego z kDńca W. XVIII, i to 8 próżnyc.h kart po str. 681. :2 prÓŻne po str. 741, i zapisane 810, 811. 816-819. Pismo początkowo wyraźne, zwł:.tszcza kiedy przepL,ywano z materjału gotowego, później staje się mniej czytelne i dodadnp, że trudno niekiedy odczyt.ać. Kronika w dzisiejsz:ym układ'Zie :;;Idada sil z łJ częśc.t: Gz. 1 ciągnie się od początku k. 4 str. Ido str. 614 i olwjllluje historję kuHodji poznańskiej od założenia konwentu w r. 1455 aż do r. 1799, tanowi więc właściwą kronikę. Napis: Civitatis Posna,nienHi;;; anti1Iuita'S. dotyczcy pierwszego utępu. Cz. 2 noi nagłówek: Compendiosa descriptio almae provinciae Ma.

joris Poloniae Observa.nt,is s. lVlariae .\llgelorlllll nuncupata, compillata. Część ta ciągnie się od str. 614-674. Zawiera dokładny opis prowincji wiełkopolskiej. ie należy więc, ściśle biorąc, do kroniki klasztoru poznańskiego. W wieHdm zbiorle rękopisów Lcrllilrdyńskich w Włoelawku rzecz t;j. stanmvi też tom odrębny. Część 3 Series pl'Otectorum COllMrvawrum :loC benefac.torum IJPeia.

Hum hujus conventus ciągnie się o1 str. 674-681. N a str. 722 mamy część 'I Series sYUllioorum Apostolicol'lnn et amicorum .piritllalium hujUls c.onventus aż do ;str. 731. Na str. 738 T07.pOczyna się cz. 5: ::<eries 1'b haeregi :111 01'thodoxam et catholicam veram fWem c{)nv{'r;<0rum al' S. Homanae Ece!esiac recoJlciliatorum per fr. praedicatores ac alios hujuil eonventu3 de J<'amilia martentes legitimam ad licentiam habentes clo :-;tr. 741. Nakolliec od str. f'06--819 za;pisano cz. 6.: Series slIperiOJ'u!Il localiulll clIstodum sive' guar. dianOl'um hujus conventus. Jzyk kroniki jest na ogM łaeiński, niekiedy poLki. Po polskn znaj"