I<RONIKA MIASTA POZ:\'ANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1934 R.12 Nr2

\\1 1', 1U2(j nie żyją już ani malarz Stanisław Kossiorowirz, alli tf'Ż żona jeg"o Anna "Horsztynówna", W t"m bowiem roku ustanawia sąd radzieeki Jana Szamotulez"ka i Samuela \Vąssowkiego opiekunami dzieei Rossiorowi('zó,,': Allwrta, Jana, Andrzeja i Ronstancji (z małżeilstwa z drugą żoną .\llną "Horszt"nów lIą,"), Synowi zaś Adamowi (z małżeilstwa z pierwszą żoną Barharą Paulinówllą) pozm;tawił ąd wvlllY w"hór opiekUlla. (A. C. 1(j23-1UW, fol. 542). J an Szamotulcz'k jako opiekun dzieci zm. Kossiorowi(',: kwituj f' pred sądem burmistrza Kaspra Dąhrow:skiego llif'jakiegc Sehastjana SolJailskiego z odhioru cz"nszu Ilzif'rża\\ neglJ kamienicy wymienionTh dzieci. (A. C. 1(i23 1fi2(i, r. 1fj2fi, foL 80j). Na wniosek opiekunów mianuje rada miejs)<a dwóch oh wateli, Franei:szka \Vinnegutha i .Jerzego Sz'lerta, do otaksowania towarów p070"tałTh po Rossiorowiczu w jego kramie w Rynku. (1\. C. 1(i27-1630, r. 1(i27, fol. 1!ił). Rada miejska zezwala opiekunom dzieei po zm. I{os";jOI'.)wiezu Ha spłaceHie długu 48(; złp. kupcowi lipskiemu Janowi Osteridowj towarami pozostałemi po ]{ossiorowiczu. Z wToku rady miejskiej zohowiązani są opiekunowie wyrtar wymieuionemu .Janowi Osteridowi jego towar" (niezapłacone przez 1\:0"siorowkza) w dniu nastopnym pod karą 100 złp. (A. C. 1(:<':7 -1(j30, r. 1!i27, fol. 258; r.1U28, fol. 279). .Jan Osterirl k\Yituje opiekunów z odbioru 490 złp. i (;0 gr. długu za towar' dostarczOlW zm. Annie Kossiorowiczowej. (A. C. 1(i27-1(;30. r. 1(i28, fol. 2!ł0). Opiekuliowie dzieci Kossiorowieza zapisują ua całym pozostałym padku 100 zlp. ua rzecz kupca Osterida, jako dług ::l towan" kupioue u uiego przez zm. Ann Kossiorowiezow"ą. (\. C. Lli27 - W30, r, Hi28, fol. 290 v.). \Vreszcie kwitujf' kupiec O"terid opiekunów z odbioru 48(i złp, i 474 złp., pOŻTZOUTh Kos;-.iorow k70W i i żonie jego Anuie na zakup towarów. (A. C. 1(i27 -Hi30, r. 1(i28, fol. 421).

\\1 sporze między opiekunami dzieci zm. I{ossiol'owi,7a a złotnikiem Janem Klizą o wTównanie zkody w wysokofri 100 złp., w rządzonej złotnikowi przez młodego Rossiorowkza (J ana złotnika ?), ustanawia rada miej:ska rozjemców. (A. C.

Hl27-1G30, 1'. 1lj7, fol. 230), taksamo w porze tocząe m siO mi,;,dzy opiekunami dzieci zm. Kossiorowicza a wdową Barhm'ą "Suicierką". (A. C. lti2, - W30, r, 1U27, fol. 178). Ponieważ opiekunowie dzieci zm. Kossiorowieza, zapozwani przez bahkę dzieei t. j. Barhar!;' "Snicerkę", nie złożyli rachunku z mająlku pupilarnego, przeto skazuje ich rada miejska na zapłaccłLie kar w w"sokośei 30 gTz'wien z własnych pieniędz", a pozatem mają oni złożyć sprawozdanie na najhliższ"m terminie sądowym pod groźhą kary (iU grzywien. (A.C. 1(i27-1{j30, r. lfi:!S, fol. 407, 419 v. i 424). Rada miejska skazuje Barbarę .,Sznieerkę", haLkę dzieei po Kossiorowiezu, na wydanie zatrz"manego przez llią spadku po Stanisławie Kossiorowiczu; wolno jej zatrzymać tylko ezwartą część spadku, należną jej po s"nie 8), o któr"m nie wiadomo, czy żyje. (A, C. 1627- l(130. r. lU29, fol. 703 v.). Synowie zm. Stanisława Kossiorowicza, Jan 9) i O. Cyrjak, paulin z Częstochowy, zeznają, iż poż'czyli od szewca \Vojdcdla Lodłacza 90 zlp., którą to sumę zapisują na części swej lmmienicy na Nowej Grobli. (Adv. 1U33-1G34, r. 1633, p. 313). Rada miejska nakazuje opiekunom synów po Kossiorowiczu (Jana i O. Cyrjaka, paulina z Częstochowy) złożyć dokła(he sprawozdanie z zarządu spadkiem po Kossiorowiezu i wybiera w tym celu dwóeh delegatów z pośród rad- i dwóeh z pośród ławy. (A, C. Hi39 1(;40 (hruljou), r. 1639. fol. 283 r. i v., 285 v., 27, 29 v., 290 i 290v., 291, 294 v. i llast.). Sprawa ta oparła się rÓwnież o sąd grodzki w Poznaniu. (L. C. P. 1633- L()42, r. 1639, fol. 752, 7f), 791 v., 792 v., R98). I\Iało ciekawy ten proees. wytoczony przez synów zm. Kossiorowicza (Jana, Andrzeja i O. C"rjaka, paulina z Częstochowy) ich opiekunom, ławnikowi Samuelowi \Vąsowskiemu i Janowi Szamotu1ezykowi, o trwonienie ich spadku po ojeu, ciągllie się dwa lata. (A. C. 1539-1GłO (bruljon), r. Hi40, fol. 479, 47 v., 492, 500, 507 i nast.. fol. 11 Y., 512 i nast., fol. 555, 584, 594 i nast., fol. 604, mo, u22 v., u31 v.

i 533 v. - A. C. lG41-1643, r. 1u41, pp. 2, u7 v., 74, 100, l10,219). Synowie zm. Kossiorowicza sprzedają sze\\Towi Albertowi Loehaczowi kamienicę, położoną na Nowej Grohli między do

8) t. j. Łukaszu (IIorsztowicu).

9) Jan !\:OSSiOl'owicz, złotnik. - Zob, A, C, 11541,-lG4li. r. lli44, fol. 17,mami Anusa Rowala i \Vojriecha Pasińskiego. a odziedziczoną po śmierci habki (Barhar' Horsztowej, żony snycerza "ElI(lrysa" HOl'szta). Kontrakt sprzedaży (w języku polskim) podpisali następujący świadkowie: (-) Stanisław Czeszkowic nomine rev. patris Cyriad KosiOl'Owicz mpo (-) Jan RossiOl'owicz mpp.

(-) Jandrzi Rossiorowicz mpp.

(--) Adam Rossiersky (-) Łukasz Gęhieki uhi testis ad praemiRso rogatus mpp.

(-) Wojcieeh Lochacz mpp.

(-) Stephan Szady jako świadek mpp.

(Mtv. WH, p. 126).

T a b l i c a g e n e a log i c Z 11 a.

EWA "Jan Stanim:sld 1.m.Jakób Stalllewski, ł Jakob tml1ewsln ł t (złotnH{) z o n. pozu.

2. m. Tomasz Pełka złotn. poznlilA TEUSZ K088IOR t 1597t 1607

STANISŁAW (Kossiorowicz), t 166 I Adam (KossiersJd) 1. ż. Barbara Pauli- lo. Cyriak, paulin.

nówna, t [60S I Albert 2. Ż. Anna Horsztówna Jan (złotnil\) I Andl'zej BARBARA Konstancja m. Jan 8zamotulczyk, SZp.wc pozn.

Ż. Barbara

JADWIGA

A D A l\I P A U L I N U S, I dr. fil. et wed" rajca pozU. I ż. Jadwiga Gl'odzlcka

ELŹBIET A (niezamężna) BARBAR.A 1. żona f'tanisława Kosiorowicza)

HENRYK

IIORST I t 1612 t 1641 łł. UIU.SZ (Horsztowie) - został n:Lity w r.1112 ANNA (2. żona Stanisława Kossiorowicza.)ż. Barbara

G E O H li L I T Z 1\1 A N N (LiczmalI, Leidtsmall).

Pierwszą wzmiankę o tym malarzu zllajdujemy w aktach ew. koś('ioła św. Rrzyża: "Georg Leidtsman eill Malergesel von Perlin hei \V e II t z e I m a l e l' alhier" występuje jako ojcief' chrzestny (9 listop. 1598). \VecUug tego samego źródła ożenił się (r. WIO): "GeOl'gius Litzman, eiu Mahler alhie zu Posen, der gehurt von Perlin, weilallll Georg Litzmallnes eilles burgers und halhieI'ss daselhsten lIachgelassener ehlieher Sohn, mit Jungfer Agnes, weiland GeOl'gi Bines, eines beutleI'ss zu Gnisel1 l-= Gniezno] naehgelassene ehliche Tochter, damais heim Thoma ManglefskY, der Jacob 'fischall schwester Tochter. Diese warell copuliret d. 2tL January". \V r. Hi20 uzyskuje malarz LitzmaJllI, pozwallY przez złotllika poznańskiego Jana Oherszara (tberschar) o zapłatę 80 złp. za 2Y roczną dzierżawę domu prolongatę długu. (Adv. 1U20, p.98). \V roku Hi33 zohowiązuje się malarz Litzmall11 przed radą mipjską i ,," ohecnośei przedstawicieli klasztoru 00. Karmelitów w Poznaniu, przyozdohić jak najszyhciej malowidłami wnętrze kościoła Bożego Ciała, obiecując pracować tamże wraz z czelallzią przez trzy dlli każllego tygodnia, w pozostałych zaś dniaf'h tygollnia hędzie pracował u p. Gruszewicza. Po UkOll('zeniu prac u p. Gruszewieza nie podejmie on żadnej innej pracy malarskiej tak długo, dopóki nie SkOlICZY praey w kościele. (A. c. H;33-1(j35, p. 284). Na skutek skargi wytoczonej przez starszych cechu malarskiego, .Jakóha Kanadyego i Jakóha Stephana, malarzowi Litzmanilowi o lIiezachowywanie przepisów cechowych oraz nieuiszezenie opłat cechowych, nakazuje rada miejska malarzowi ściśle się t.rzymać przepisów cechowych, grożąc mu w razie dalszego nieposłuszeństwa w daleniem z cechu. (A. C. 1631-1(j34, r. 1H34, fol. 871 v. - A, C. 1(533-. lt535, r. 1U34, p. (20). \V r. lIi35 zohowiązuje się malarz Litzmallll zwrócić złotnikowi poznańskiemu Albertowi Budzyniewiczowi w przeciągu 8 clni dwa płóeienlle ohrusy [occasione restitutionis duorum stragulorum linteorum ilU ad pingellclum datorum], które otrzymał do pomalowania. (Aclv. 1(535, p, 49).

Prawo miejskie przyjmuje Litzmann w r. lli36: "Georgius Litzmann, pictor de civitate Berling ol'iulLdus (Perl ing wzgl.

Berling w Doluej Bawarji, lub Perlin w Meklemburgji ?). Prz'jęto go do prawa miejskiego razem z czteroma innymi ewangelikami pod następując"m warunkiem: ,,1 s t i o o III 11 e s quatuor in decUl'su unius anni nihil quicquam contra fidem cathoIicam dicere praesument et conciones catholicas in eceIesiis audient". \V r. W47 zapisany został do aktów radzieckieh (hit dobrego urodzenia Andrzeja Litzmanna, syna malarza Jerzego Litzmanna i Agnieszki Benkówny. (A. C. 1Uł7-H348. r, 1647. fo1. 12).

A N D R E A S.

,..\.ndreas ein Malergesel" występuje w r. 1599 (30 sierpllia) jako ojciec chrzestny. (Akta ew. kośc, św. I(rzrża). Zob. Fleter,

A N D R E A S S T e S s (TusI'h, Thuss, Tusz, Duseh, ZduRch, Sdusch, Sdosch, Sdusche).

"Andreas Stuss Elbingem;;is pictor" przymuje w r. 1;)99 prawo miejskie w Poznaniu. \V aktach kościoła św. Krzyża występuje Andrzej Stuss od r. 1601-1Ul1. \V r. WOl (4 lutego) ochrzczoBa została córka Dorota; w !" 1603 czytamy: "Andreas Sdusches, eines malers zwischen hrucken Ehliche frau einf' Totte leibesfrucht auf die weld gebracht den 8 Juny Ulld derowegen ungetauft"; w r. lUO;' ochrzczona została córka malarza, Małgorzata (do chrztu trzymał ją m. i. rzeźbiarz Sebastjan Sandenbruck. \V'mieniona Małgorzata umarła następnego dnia (8 maja 1(i05). - \V r. 1(iOIi (20 czerwca) oehrzczony został syn malarza, Jall (llo chrztu trz"mała go m, i. żona złotnika poznańskiego Andrzeja Darmopicha). \V latach LU08 i 1(;09 W"stępuje żona malarza, Elźbieta, jako matka chrzestna. - \V r, 1608 (16 paźdz.) ochrzczona została córka malarza, Jadwiga (do chrztu trzymali ją: GeOl'g Frembde ein Kuppersehmidt, frau Dorotlłea Luca Stammes einnes goldschmidess ehliche frau uml Jungfer Margaretha, Ahraham Heintz, eines goldschmiedes ehliche tochter). - \V l'. LU11 (7 kwietnia) ochrzczony został syn malarza, Andrzej. -- Jako ojcipc ehrzestll- występuje "Allllres Tusch, ein l\laler zwisehen hrueken" dwukrotnie, a to w r. won (27 maja) i w l', lIill (2 kwietnia).

przeo sądem wójtowskim zeznaje w r. HiW Jan Heisige, syn zmarł. Jana Heisige zw. Branswig, iż malarz Andrzej Stu ss. powinowaty jego, spłacił mu w gotówce przypallająeą lIall cZc;'Ść spadku, wobPI' ezego odstępuje on malarzowi kamienicę dziedziezllą przy ul. \Vóźnej oraz grunt za Bramą \Vroniceką, (.\lh. 1Ii15-lIiI7, p. !i4U).

\V tymżfł roku kwitują zlotnik poznaliski Jan Cherschar Katarzynę, żonę malarza Stussa LO), z odbioru 7aplatr za wikt.

jaki jej dawał, gdy u niego mieszkała, a żona jego .\nna, Andrzeja Stussa, powinowate/:w swego, z odhioru sum' należnej jej jako współdziedziczce kamienicr przr ul. Wielkiej i zabudowań na przedmieśeiu poznańskiem. (Adv. lIil5-Hil7, r. lU Hi, pp. 845 i 84(j). Malarz .\llllrzej Stuss umarł w r. 1017. Zaehowal się jego testament, zapisan)- w dniu 23 lutego r. W17 do księgi t e,.; tanlentów:

T () s t a m e n t A n d l' e a e T u s c h, Cora111 spectabilibus domini Sehastiano Janicio a!l\"ocaro, .10:lIl11p Bobiclicki (?) et Stephano Cyrąn, medicinae docton', sl'Hbinis oCivitatis l'osnalliae, famatus Andrphs Tm;ch, pictor. civis l'osllaniellsis, et si corpore aeger in lectoque algritudinis suae decumbens, mento' tan\f'1l ac ratiune Sanus existens, testamentarimu dispositioneIIl ultiIlI<lI' yoluntatis suae post obitum suum dehitum robul' ohtillelHlam fecit atque ordinavit modo infrascripto: Dzieciom swoim [dwiema] pierwszego JllaIŻeJ1sh\"a. Janowi y Alldrzejewi, z dwunasthuseth złothych, kthóre cz.ęść w gothowiźnie, częi;ć tllPSZ w fancie ma. zlothych sześćslth maciel'zysthego, a zaś z drugich sześciusctll złothych, żonie swoici KatarzYllip wthó)"l'go małżrilstwa [stho złothych], a osthathek pieniędzy między troic' swoip dzieci nazllacze! po :;mipl'ci swoiei. Obmzy dziecium piel"\vHzego Jllalżeilshnl, szathy swoi c, lhak chodzone iako bialIc, obrusy, n;'czniki y inszf> szystkie rzeczy. do Ulego nalieżące, nazllaczi1, s których iec!Jrak (żąnie swoi ci ł\atarzynie, obrus i l'ęcznik nazllaczil), Dzieciom t,'oigmH cenę, miedź y inny sprzęth domowy naznacził. ,\czkolwiek z Katharzyną, żoną swoią, nip wziąl pościeli ż:ulny, i('!lnak ipilU) t, j, drugą żonę,