ZAPISKIareszt zaprowadzać rozkazywali, tych niewinnie pl'zez półtora dnia na większą ("ałego magistratu poznailkiego ohydę i wzgardę więzili i głodem morzyli", a na wet zaty na nieh ze złości 1'0(!rapali.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr4

Źli Żydzi, nie mogą/" swej złości ukoi(\ "powstali" ua ])1'('zydenta. miasta, rZlH'fljJ(' na niego jakąś niesłuszną potwarz, i znowu pobili się z padlOłkami prezydjalnymi, a na wezwani£' sądow£' z magistratu nie chcą przyjść do l'atusza, IniedoM, ż{' ten "zapamiętały naród ŻFlowski" władz)" uie słu/"ha, jeszcz(' "się z chrześcijan gdzic może natrząsa i urąga, wszystko sollie w żart obracając". Ale niecierpliwość ojców miasta \\ y('Zerpała się i "zaclli' ławni" pp. St. Pleśniewski z Rady, Macicj Czoehmils:ki z Rady, \tarcin Ludyk i Piotr SzuJe z ł"awice, Jan Hzepecki i Piotr 1"101"kowski z dwudziestu mężów swem i całego pospólstwa imieniem, zaprotestowali V) w grodzie przeciw żydom, zatruwającym żreie Wsz)'stkim obywatelom. Szlachcie, która już wówczas bez Ż)'da żyć nie mogła, "od\nlzięcz'li" się podczas wojny. Ż)"dzi nie mając zajęcia w zrujIlOwan)"ch miastach, rzucili się na wieś, gdzie szynkowali po karczmach, pachtowali i faktorowali, a ponieważ mieli pieniądzc, trzymali wszystkie h w garści. Pieniądze zał'abiali na dach królewskich, które dzierżawili, na handlu, szynka!'!l i lichwie. \Vszyscy pożyczali od nich pieniądze, wszyscy też dawali im na procent swoje oszczędności. które Żydzi zahezpif'czaI i na synagodze pozna.ilskiej. Nawet Jezuici i w)'żsi du('howni oddawali im pieniądze swoje i kościelne 7).

Każdy dziedzic miał swego ulubionego faktora, ale częstokroć sielskie ich stosunki kończyły się niezbyt przyjaźnie, ho manifestacją w urzędzie grodzkim. Pan Lewald l\Ieier, wojski inflancki, posesor wsi Rybowa, miał swego, prywatnego" fak

") H. P. 1712. prot. 1. f. 1-6 r. - 47 v, + 2 f. llidiezbowalle, 7) R. P. 1707. f. 141 l". \" Ojcowie Karmelici oddali ŻydOIll lIa procent 30()O zł. pol. legowalll' przez św. p. l). Brollikowskiego na budowę kaplicy przy kościele Bożego Ciała w Poznaniu, poni('waż jak opiewa kontrakt, "czas)' teraz niesposobne cia budowania"łm'a w oolli{' Ż)'dka poznańsldego Szymka, Podczas najazdu szwedzkiego p. \\'ojski przywiózł mnóstwo swych l'zel'zy tło Poznania i ukrył je w piwnic) kamienic' Sz)'mkowej, IHl ktm'(' tu .'zeczy Żyd nie dał właścicielowi żadnego skt'yptu.

Niewiadomo od kogo dowiedzieli się o tych "skal'lmch" Rzwedzi i wszystko zrabowali. Pan Meier zaraz po wyjśeiu Szwedów z miasta zaczął mścić si nad hiednym Sr.ymkiem i gdy Ż)'dzi poznaliscy :"prowadzili sobie z GdailskR towm'y, ohłożył jf' aresztem. \Vtedy Żydzi, chcąc ratować swoje, a wiedzą!". że Szpnek b)'ł ulubieilcem p. Meiera, wskazali mu jcgo ezęśl, Pan Woj sld zabrał sześć beczek szwedzkich śledzi i heczkę frannIskiej wódki, czyli cały towar Szymka, i tem zupełnie owegu Żydka zrujnował. :'IJie też dziwnego, że hiedacz)'na manifestH",ał 8) przeciw p. .\[ejerowi, który I'hyba dlatego t)'lko zdołał wykpić Ż)'da, Żp b)'ł Inflalllczykipm, zwykle howieln h)'ło Oll\\Totnie.

Ż)'dzi z 110\\'otłu swej llIśch\"ości b) li nieraz ha rdzo niehezpicczni. Przykl'ą awanturę z Żydem miał p. Prokop Lipski. !'itolnik ziemsld i surogator grodzki poznaliski. Wydziel'żawi' OB "gościnie!' sZ)'llkowny" w swej wsi Brudzewie Żydowi "przpzwiskiem" Lewek. Tell to Lewek .,nienależ)'cie się sprawował, owzem bezbożnie sobie postępując, wielmożnemu manifestalIłowi, sanw tylko złośliwą zawzięty hardością, ogniem i periulis vitae odgrażał". \VkoilCU udał się Lewek do ohozu szwedz)de'o i zadenuncjował swego dziedzica o wrogie usposohieni<, względem Szwedów. Pan Stolnik nie był bylekim, żeby Szwedzi mogli na Ilim hez wszystkiego swoją złość wywrzeć, więc sprawa -oparła. si n sąd. \Vszystkie pogróżki i kalumnic Lpwka poszły .,godnym ludziom pod rozezlIanie i inkwizycją". potcm sąd komisarski "inkwizycją z katolików i Żydów wywiedzioną, skonnotowawszy i dobrze per omnes circumstantes zważywszy. z niej tak wiele przerzeczonemu Żydowi dowiedzionych uzna' .kryminałów, (że) tę sprawę... gotowemi inkwizycjami ad iUftił'ium eivile per sententiRm odesłał",

8) R. p, 1711. }II'01. 1. f. i!l( r. V.