KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3

Czas czytania: ok. 9 min.

1711.

Cf. introl. et pict.: Stanislaw,; 1\\"f'soIowski (I) - Paułus 1'11'mig (K). Cf.: Stanislaus \Vesołowski (I) - Paulus 1'Ipming (K), Cf.: Stanislaus \Vesołoski (I) - Petrus Flaming (K) 3(;).

C£.: Stanislaus \Vesołoski (I) - C h l' i s t i a n u s K J a u.

Cf. et ałio1'um: Joannes Ki elIer (I) - Pf'trm; Flemig (K).

Cf.: .Joannes I\ielIer (I) - Christianus Hampd (L).

Cf. librorum compact, et pictorcs: JoallllPs KielleI' (ł) - Christian }-fempel (L), Cf.: ,Joseph Wolski (I) - Christianus HpJII]Jel (L), Cf,: Joseph Woliński (I) - J o a n n p s B e r n a t o w i cz.

Cf.: Josf'phus Wolski (I) - .Joamres IZielIer (I).

Cf.: Jos. \Vołnski (I) - Christianus lIampeJ (L).

Cf,: Joseph \Volnski (I) - Fridpl"icus Hartman (K).

Cf.: Josephus \Volski (I) - Christianus HampcI (L), Cf.:.Josephus 'Wolski (I) - Fl'ic1pricus Hartman (K).

Cf.: Josephus WoInski (I) - C h r i s t i a n u s 1\ I a u.

Cf. pt pictores: .Jommcs Kieller (I) - Christian lIal'tman (I{).

Cf, et pictores: Josephus Wolnski (I) - PhiIippus Barlkp (K): Cantrif cum aHis: Joan Kiellcr (I) - Kła u.

Cf.: Joannes Kiełer (I) - K I au.

Cf.: Joannes Kicłm' (I) - Chr'istian Ilartman (K).

Cf.: Joseph \Volnski (I) - Fridericm; HartmalI (K).

Cf.: Albert Stanecki (I) - Fridericus lIartman (K).

Pictores et sculptores: Ve n c e s J a u 8 G r a f f, pieto!' - F l' a nc i s c u s G l' o u ITl b: a c h er, sculpto1', Pictores t scuIptores: VI' n (' e 8 I a u s G r a f f S i m o n B a y t Y g n e r.

1712.

171;3, 1714.

1715.

1716.

1717.

171H.

1719.

1720.

1721.

1722.

1723.

1724.

172:'1.

172ti.

1727.

172R 17t9.

173u, 1731.

1732.

17;32,

173:3.

S t a t u t r c e c' h o w e.

Statut bractwa lllaIarskiego z r. 1)74, zatwienl7.0ny przez króla Stefana Batorego przywilejem z dnia 30 grudnia 1579 r. 37 ), znajduje !'ię w księdze metryki koronnej, 123, I). 29-3:3, pozatem W' księdze rękopiśmiennej in foHo pod tytulem: Ustawy dla miasta .lo. K. Mci Poznania [Arch, p, w Poznaniu: Dzieło I'rzeHwietney Kommissyi Dobrew Porządku etc. (sygn. V 3 b)] oraz w aktach I'adzicckich [A, C. 1573-1577, r, 1574, fol. 217v-220v].

'0) l'ct{!r P,m) }')mming tn)]]. przed T. 1722).

3'1) P T o p i (' t o r i b II S P o s n a n i e n i b li S P r i '\ i l c go i II JII.

t.ephanus Dei gr:ltia rex Po]oniac f'te. etc. significarnlls pr:te:-,('ntił.Ju lih,..is nof'.tril". (Jl1Urum int£')"£'st universis ct singu]i!:;, eal'U Hl notitian1 babituris: Pl'odUl"tas DlUnf'.hatasfJue fU11'i:"C Nuhis numine fraterllitatiR tutills coutubernii Jlictorum civitatis 110fi'trae Posn:tniclI!oOi liter:l pergaTlH.,"neas ub titu]tJ s.igilloqlle ciusdem civitatis nost..ae PosnanienEiis, sanas, :o:a]"as et intcgra!'iA nIlaque not3 suspieioni caTcntcs, ae in ordincTn ("erbłnl articu]orunl per ('(inden1 cil,.itate111 !)o:-;nau(enfo:cm rcdu('tas. sUppli<:iHU1lI l J u e Dobig

Statut ten brzmi dosłownie: p I e b i s c i t u m p i c t o rum. ]'I;os infrascl'ipti .Joannes Cossius, philosophia p et l1Iedicinae doct.or, proconsuI, :\lal'tinus Skrzethusky, .\damus PauIinus, philusoJlhiae et medicinae doctor, :\Iathias Scholdra, \\'olffgang'us FI';tulllbel'g-er, .Jacohus .J:mowsky et :\Iathias DobielI, consules civitatis Posnaniae: Significamus praesentibus litteris, qUOl'um interest univel'sis et singuIis harum not.iciam habituris. Cum artifices al'tis pictoria.e sacpius sibi ob oculos poncrcnt. aliorunJ opificulll anobis laudatas et cOlIstitutas fraternitates al"tificiique sui rationes animadvel"ent, caetel'is J'raternitatibus a nobis in ordinem redactis, ideo minus foecilitel' succcdcrc, quod hactcnus ad instar aliarum una ord in ata et indivisa carerent societat.e, summopere anobis peciel'unt, ut :u'tel11 hane qlloque eOł'um pictoriam constitutione ordinacioneque nostra redderemus mcliorum, Vidcntcs itaquc petitionem hanc eorum iu:,tani legitim:nnque esse, tanto hoc ilIis concedendum duximus esse lihentius, quanto hacc al'S, quac 8I'te, ingenio ct industria absolvituJ', caeteris aliis mechanicis, in qui bu s corpus solum defatigatUl' praestat et antecełłit.. f)ecernimus itaque, const.ituimus et. conclullimus unan, cOlllmunionem et indivisam perpetuis temporibus a prae(lictis pictoribus tcncndam, habcndam et inviolabiter obsCI'vandum societatcm seu fraternitatC'm, Cum vcro contubpl'nia ct socictatcs omncs, quotquot in belle constitutis rebus pubIicis habentur ad gloriam potissimum et propagacionem nominis divini łaudata institutaque sunt, ideo nos quoque eorum vest.igiis insistentes, ordinamus cUlllprimis constituimusque, ut. haec praesens a llobis laudata pictorum fraternitas aft omnia divina officia et JJlunia seculldum vitam catholicae ecclesiae obeunda C'x antiquo a caeteris contuberniis obscrvari solita sil ofllnino astl'ich et obłigata. Volumus etiam, ut ad inst.ar alial'um tnlternitatum vexilIum contubernii sui paraJ'i in temploque appendi curet. [)pinde taedas seu candelas ferC'trum ct tegumentul11, quo tegit.ur fcretrum, comparet, quae singuła iunior lIJagister in sua cura ha; here diJigenterque asservare t.enebituJ'.

!oit .'iu!'id('rn fratel'Ilitahs pictof1JJn Posnaniensiulll nUłIlIJH'. ut easdem Jiteras authuritate Notra Ucgia RJlP."ub:uf' et confirmare dignarelllUf. Q.uarum quidem IiterarUll1 t.enor de vel'ho ud verbum fimJuit,ur et est talis: - Ltu na:o;;t(:JH1J(> tel\.t t:ltutu. J'l'zcdrukowa.ny \ł Ua>tawiel'kicgu (up, "i t, t. 11. str, 286-294) i puwyż"j 11Uwt<irzOIJ)'I.

J)rz)'wilPj kTł"]('wki ma na8tpujące .zak(lil(z(lllf': ,Nos itaque StcfJllanus Rex, dictae sUPJ)Jicatione bf'nig-lle annuentcR, l))';:&einscrtas Jitcras Offil!iaque in eis contenta, quanłunl H1fis rationef5 l)ermittunł, in omnibus carum plIn("ti:;, clammli:s, 3Tti..oulif' et cOllditionibu, authun1:łte nutra appruh:łll111S. {'onfinuctlUn:-i ra.tifieaml1quc, decf'rnentes ea50: robur P('l'flCłuum ('ml)er obtin(') c delJCff". - ]n quorum omniunl fidem prae:scntes ma.nu nostra sub-.;i.'riJ..'simus 8jilloque regni n08łri conulluniri iu.simus. Datum Varseboviae in comitii.s regni generalillu8 trigcsinut nlenfji Decembris :lnno Domini mlllesimu quingt'utesin1(J 8eptnag-('im(J nonu, regni "ero notri annu quarto. (-) SIcl1l1allus Rex Sl1LSCTil'oit,bO

Inprill1is vel'Q oIllnes rnagistr'i et SOCH missb exequalibus praesenles intcl'csse drlH'bunt, sub pocna duorul1l grossOl'ul1l. Iunior vero Tllagister tae(\as seu candelas accendet, tegumentuIll super fel'etl'uJll imponet et reliqua 1)1"0 consuetudine ad missae cerernonias pel,tinentia pl'aestabit. Caeterulll omnis huius arlis opifex, qui nomen magistl'i obUIwre et in contubernio nostl'o esse vOluerit, is ad minus duos annos in civitatc hac laborare prius operarique debebit. Deinde Iitcris authencicis vel aHo aliquo evidcnti testimonio probabit, umie pl'imo ol'iundus. ex legittilllono thoro legittimisque parentihus pl'Ogenitus sit, deinde quilJUs in locis ac aflurl quos al'tclll hanc didicerit, clarum testatumque faciet, postr'emo cum duobus possessionatis civibus petet se in contubernium recipi, infraque tribus expressis rebus docebit et declarabit magistris contubenlii eiusdem se (\ignum idoneumque esse, ut ad lIlagistcl'ii gl'adum pl'o\'ehatlll', Pl'imo pingere debebit ima ginem B e a t a e 1\1 a r i a e V i I' g in i s c u m I n f a n t u I o, Secundo imaginellI S a l \' a t o r i s c r ue i f i li; i c u m t u r b a, Tel'tio imaginem s a n c t i' G e o r g i i e q u o i n s i d e n t i s 38), Quae quidem res nisi fuerint ea aI'te pictae, ut

StI) THkle f-ialllC' IJl'acc wyl\:Olla luuiał artysta krako)w:o;la ..Kto tu Jlłistrz('m llyt- pragnie. winicn zl'obi uhrRz Iar'i z dzieciołtkiem. krłlcyfik. a po trzl.cie Jerzego f;w. na koniu". ztuki te nlistrzowskie obowi:.\zywały jC8ZC.lf' w f. 1747, jednakże wolno łJ)cłu \\,f(lł)- egrRlliczy(o sił.: do jednej z tych prac według dobro\\ oluego w)-boru kand).... data. ('" l,rzywileJu "'Iady.lawa IV. z r. 1638 zastąpiono obraz JIl"lki Uoski"j z Dz. cbnlzcm latki Hukiej w (lrudze du Egiptu. - 'ViC"\d. num. arch., Lw(jw 189(;, 1[, 255) .Tak 'Yarsch'lUC1' (Zl'il'ehr. d. Hist. H{'s., XI) podnosi, wpnagaly t)"eh samych ztuk lnistrzowsłdch statuty cechowe w luiastach północno-niemicckich. (Hamhllrg: ,.,_ _ l.en Cl'uce unde een llla.rienb,.rłde \uulc slIute Johanse darunter unde 8untc Juriuue Ul) ef'IU"n Il(łrde"': Liiu{'lnug: ..Ok 1lf'IIH:>nt 8iuf-H :Sllh-est word c, he enhedd{' d('nno inc dr(' tuckc werkes gcnu\kct. 80 to Lube{'k, H:unburg. "-ismcr lllltle in UHrell tcd{'n wontlik is"). ('ipkawe i zllpplnie odrt;bne sztuki przewiduj'l przel.is)' malarzy lwowskich r; r. lj!ł'i: ,,- kruc)."fix ze dwiema łutQr i służbę ż,-dowską POtt łuzyżcm zag8zczoną. Jh'lIa Bztului lna być kOlltf'rt'ekt człowika calego. którego mu naznaczą w hl'a,ctwie.

'l"l'z('da, sztuka nut b,.-(. wujnr sposób wielkiej: _z oboz.a-łl}i, z nałuiot). .z wp{'i('czkarni.

rl: 8złlnm.anli, z szailCatui. według dostatku i r,."nsztukn wojennego; abo wiencz 11:\ mip z('zl" wojn)" łuwy różnego zwi('rz3, z siećtui, z chart,.-, z sidł,.r, z usiatką. z orzl'n' iako jest ob) czaj na lwa., niedżwicdzill. wilka" wieprza, zi'łiącza et hl genus konno, pico: zo'. (Wiad. num. arch., L" ów 18D6, n, 255). l\rHlar.ze królewieccy ,-\ )'kon3(:' luusieli: ,.das Crucifi'{( mit den} HedrcIlg'e Orlf'l (ll'lI tudt{'u LciclllU1Ul Chriti iln choss Iariae liegend('"". (Przepisy ceehowe- z ł". l;i9g (IIJr. Ehrl"lIhcrg. II.. Uie I\.unst iun Hofe d. Hcrz. ,-o Pr.. Lipk i Herliu 1g9, 26, nr. 7(14). 81'cdniowiec.zne akta cecl.1l\ lnalarz' i snycerzy \,. Toruniu zaginI)P. l\li'łlal"z('h,',;sIOI,h Christian Marqnardt z Liinpburga (od 1'. 1709 w TOl"1llliu) \\")'I<onal w r. 1710 jako' l-ra{'li mistrzowsk;, "dic Hitorie vun der Ausfiihrllng (;hriti (..crodnemi farbami) maz ..Jiing"tcs Uel"ichf' (olejno), - 1'01', liltlgl'\l. d, CUPflPI'\licn.,-Verp;ns f. '\'i"SP))ch"fl n. K.",.t, XXlll, lUf.

(Iigna. non lleprchendantUl', que a seniOl'ibus reci}Ji po:,;sent, tales vel denuo pin!!el'e Ilehehit, vel poenam pro al'hitl'io seniOl'um reponere et tale!'! quiolem picturas pingere debehit apud seniOl'pl1I a1iquem magist.'um ad decursum unius quartualis anni. Quilihet tamen antequam magisterii !!Tadum suscipiat et antequam I'es supl'a expressas pingere iJlcipiat. in contuhernium pl'ius pro cOlmuctudinc duos florcnos reponet. Cum vcro ianJ susccptus fuerit, convivium })I'O arhitrio suo circa Ilemonstrationem artificii sui pro lIlagistr'is appamhit. Filii VeJ'O llIagistrOl'ulll vel qui filias TnagistrOl'ulll aut vitluas e'( contubernio nost/.o duxerint, maiOl'em sempel' 3c1Yenis in contuburnio nostro hahdmnt praerogativam, etiamsi serius huc [lllvcnerint in contubcrniumque se rccipi peticrint, ii ipsi f'tialll lluabus saltem }lictUl is sllpra eXłJl'essis al"tifil'ii sui Ilemonstrationem facient, a tel'tia sunt liheri futuri, Vicluis ctiam, quae volucrint, libcrum erit socios alcrc fovcrcquc nil unius tantum mUli et sex hebdommlal'um spaciulll, ea tHlIlen co nditione, si villua taIis vitam suam honcstc traducat. Quod si vero IH'ovectae aetntis fucrit, ut lIIaritus opus non habeat, eiuslllodi poterit, taili diu quamdiu voluerit, al'tificium hoc exerceJ'e. Tyro etiam, cui mall'ister moria tUl', poterit apud l'elictam vi(/nam pIane artem hanc .ediscel'e, quamlliu villua al'tificum hoc op eretm'. Quo!1 si vero ne apud viduam hanc quidelII elliscat, talem tenelJuntul' magistri a1io darc, quo tempus el'udicionis suae pxpleat. Qui vel'o post susccptum magisterii gradulII pcr intcgrum annum ct hebdomarlas scx cal'uit uxore, talis alllplius artificium suum )Ion }lotel'it exercere, quo:ul uxol'em duxel'it.

Tyra seu lliscipulus, qui apwl l1Iagistl'ulll discel'e al'tem hanc voluel'it, wIem magister in pl'oha quatuor hebdollladas integras ha,hehit. Qui vcro diutius ipsum in ta1i pl'oba teneat, poenalll /upt duas lii/ras cerae. Elapsis vel'O quatuor hebdomadis, si iIIum magistpl' l'elinere vel discipullls apud mH/.dstrum discere voluerit. tenebitur fi(leiussores statuer, qui pro ipsi fideiubeant, ut tempus suml1 erul1itionis expleat, a magistr'o vel'o aufugere seu discellel'e non potel'it sub porna decem m,u'cal'um; si vero aufugerit, tunc fideiussol'es pro eo l'eRpon,lel'e tenehuntm', :\/agistel', qui absque tali filleiussOl'ia tYl'onem susccpel'it, punietUl' pro al'bitl'io seniorum, Tyra sive cJiscipulus quinque integros annos 11iscere f'rudiriquc delwt, sextum vero annum ita habebit lihel'llłll, quod apl\(l magistl'um ex certo salario septinJanali, quod ipsi magister pl'O al'bitl'io suo pendet, hic nihilominus anno laborare tenebitur. Si vero di:,;cipulus aetatis iam gramlioris fueł'it, is non nisi quatuor allłlOS apud magistrum hanc artcm discet, quatuor tal1len marca s magistro suo I'eponet. Pl'O inscripcionc tyronis duodccim grossi in CHI'

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry