KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3

Czas czytania: ok. 3 min.

wodzi, że ceramika nasza stoi do pewnego stopnia pod wplywem południowej kultur' halsztackiej, podobnie jak spokrewniona z nią ceramika typu górzyckiego, bielińskiego i także bylańskiego, zwłaszcza z środkowo - zachodniej Czechosłowacji. \Vidzie1iśmy, że zarówno ceramika jak i forma grohów cmentarzyska naszego prowadzą ku południowemu zasięgu kultur' łużyckiej, w.tworne zaś kształt. waz rozszerzają krąg ten jeszcze dalej w kierunku południowo-zachodnim.

C h r o n o log j a c m e n t a !' z y ska.

Z powortu nikłyclI, mało charakter,,,t'cznych zabytków bronzowych możemy do hliższego określenia chronologji cmentarzyska z Poznania-Głównej posługiwać się tylko formą grobów i ceramiką. Forma grobów, jak wykazałam powyżej, hyła prawdopodobnie jednolita, jak również odpowiadała sobie, co się tyczy stylu, ceramika wszystkich grobów, przypuszczamy więc, że groby te, jeżeli nie równocześnie, to powstały krótko po sobie. Nie przeszkadzają nam w tern twierdzeniu dl'olme szczegóły, jak pewne typy naczyń, przypominające starsze nieco okres' (np. urna z gr. II), są to przeżytki, w których towarz'stwie występują młodsze formy i motyw' zdohnicze, .określające wiek grobu. Iimo, że szczególnie charakterystyczne dla późnego okresu halsztackiego zabytki. jak np. małe kadzielnice i talerze, wazy zdobione tzw. fałszywpn ornamentem sznm"owym, kubki przewracające się itd., nie zachodzą we wszystkich grobach, to jednakże każdy z nich posiada dość dużo rysów typowych dla tychże czasów, fakt który na czasowe rozgl'aniczenie grobów nie pozwala. We wszystkich grobach mamy np. prze-ważnie nieornamentowane misy, naczynia wazowate, czerpaki z "TS-oko ponad brzeg WZlloszącem się, zgrubiałem uchem itp. :\Iis', czerpaki są głębsze i jak zwykle pod koniec okresu halsztackiego mają grubsze ścianki i naogół są mniej zgrabne-o Odczuwa się pewien pospiech, mniejszą staranność we wykonaniu 11aczyń. Naczyniom w t'ch czasach brak przeważnie uch, a o ile są, zmieści się w nich zaledwo cienki sznureczek. Przeważnie jednakże zastępują je guzki lub krótkie,poziome listwy. U czerpaków wznoszą się ucha teraz wysQko ponad krawędź, są również mniejsze niż dawniej i już nie. taśmowate. Mimo tych drobnych cech, świadczących Q pewnem cofaniu się staranności, wykazuje ceramika inne, mówiące o wyższem PQczuciu artystycznem. Widzimy np. jak u wsz stkich naczyń, a zwłaszcza u waz i wazowatych, linja profilu stała się łagQdną, miękką, poszczególne części naczynia zlały się ze sobą w harmonijną całQść, znikły ostre kontury starszych okresów, a jeżeli zdarzają się szyjki oddzielone od brzuśca, to najwyżej odgranicza je płytka brózda lub nawet tylkQ linja. Motywy zdobnicze naszych naczyń mają charakter geQmetryczny, tak typowy dla późnego okresu halsztackiego. Widzimy duże dołki, rQzetki, delikatnie facetowanie górnej części naczynia, odciski wykonane karbowaną szyjką szpili 1), listewkowate guzy, a zwłaszcza oddzielne, zwieszające się, wysz.rafirQwane trójkąty, zakQilczone dołkami, występujące w połączeniu z innym motywem zdobniczym i tzw. imitację ornamentu sznur.owego - oto wszystko ozdoby z czasów rozkwitu kultury łużyckiej, występujące wyłącznie lub najczęściej w późnym okresie halsztackim. Cechą tych czasów jest dalej przeważny brak ornamentu na naczyniach, jak również ich lśniąco czarny kolor i ten przypominający barwę ciemno wypalonej cegły, występujący w połączeniu z pierwszym np. na urnie z gr. I. Urnę tę zaliczam na podstawie wyżej \vsPQmnianych cech dotyczących jej kształtu, tech1iki i także ornamentu do Reineckego okresu H. D., co w cyfrach odpowiada mniej więcej r. 650-500 przed Chr. i to nawet do młodszej połowy tegoż .okresu (.około 550-500). Także Aberg 2) naczynia z rozetkami datuje podQbnie.

Seger 3) odnosi je do VI okresu epoki bronzu, do swego. stylu D, co również zgadza się mniejwięcej z postawioną przez nas chrołlologją. Potwierdzają to wykopaliska ostatnich lat jak np. te

1) Szpilę taką znalcziono l'azcm ze żelazną bransoletą w jNlnym grobie cmentarzyska łużyckiego w OkeJcwie, \V pow. wieluilskim (gr. XII \ kat. 1926: 749).

2) Abcrg: ł. c. II, str. 21, ryc. 21 6 .

3) Seger: ł. c. str. 41.

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry