KRONIKA MIASTA POZNANIA

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr2/3

nakże słowo to w cudzysłów, a następnie zaraz tłomaczy, że został wykonany przez odciśnięcie delikatnie karbowanego przedmiotu, z czego, moim zdaniem, jeszcze nie wynika, jak twierdzi, prof. Kostrzewski, że przedmiotem tym było kółko zębate, i że tą techniką zdobiono naczynia cmentarzysk z Nowej Marrhji 1). Według otze'go posługiwano się naszyjnikiem skręconym dookoła swej osi, unaocznił nam on technikę tę przekonywująco 2). Coprawda przedstawiony przez niego ornament nie jest tak delikatny jak ten na wazie z Głównej, różnica ta jedllakże nie polega na stosowaniu dwóch technik, lecz jedynie na narzędziu, którem wykonywano ozdoby. U Gotzego było ono gruhsze i miało rzadsze, więcej skośne karby, do odciśnięcia zaś podobnego ornamentu jak na naszej wazie posługiwano się narzędziem ciellszem, z daleko gęstsze mi i mniej skośne mi karbami. Również S c h u m a c h er 3) zaznacza, że fałszywy ornament sznurowy, w jego kulturze ::\Iehren, powstał przez odciśnięcie naszyjnika, technika, która nie była także obcą v. Cohausenowi 4). A b e l' g przypuszcza, że linje przypominające odcisk sznura, zdobiąc zarówno środkowo-włoslde naczynia a), jak i najmłodszą ceramikę łużycką 6), powstały prawdopodobnie przez odciśnięcie kanciastego, kręconego drutu bronzowego. To samo twierdzi tal<że Sulimirski 7).

verzierung (Mannus XIII, 1921), str. 82, Wielko)). II, 19'Z3, str. 94 i podane tamże przypiski. O wzajemnych stosunkach 19:!:J, str. 16. - GotzeLebus 1920. - Schumachcr: Die HaIIstaUkultur (Prh. Ztschr. XII, str, 168 i nast.). - Łęga ks.: Przyczynki (Oclb. z Roczn. Tow. Nauk.) To)'uń 1926. - Antoniewicz:Archeologja Polska, 19'28, str. 112. - Antoniewiczowa: Groby w obst. kam. (Światowi t XIII, 1929) str. 9;). -I\rajewska: Cment. w Nletułisku D. (Światowi t XIII, 1929), str. 69. - Abcrg: Bronzezeit u, Friiheisenz. Chronolog. 1931. - Sułimirski: Kultura Wysocka, 1931, str. 132. . 8) l. c, str. 192.

1) Kostrzewski: Mannus XIII.

2) ł. c. str. XIII, ryc. 3.

3) Prh. Ztschr. VIII, str, 140 i XII, str. 168.

4) Nass: Ann. XIII, str. 387 (cyt. wedł. Prh. Ztschr. XII, str. 168).

") ł. c. I, str. 53, przyp. 4.

6) ł. c. II, str, 29.

7) l. c. str. 132.

W przeciwstawieniu do codopiero wspomnianych autorów inni przemawiają za techniką kółka zębatego. Undset ') w opisie późno-halsztackiego cmentarzyska w Maria-Rast, w Styrji, twierdzi, że naczynia stąd pochodzące często są zdobione kółkiem zębatern. O podobnej technice w kulturze łużyckiej mówi prof. Kostrzewski 2). Sądzę jednakże, że przytoczone przez niego przykłady wzgl. analogje, o ile znajdują się w Dziale Przedhistorycznym w Poznaniu i o ile dało .się to stwierdzić z literatury, przemawiają raczej za stosowaniem skośnie karbowalego przedmiotu, a więc prawdopodobnie naszyjnika, a nie radełka. W pracy swej "Gefasse mit Radchenverzierung in Polen" 3) prof.

}{ostrzewski przypuszczenia swe pragnie udowodnić rozmaitemi

Ryc, 20. P a ł c z y n, pow. wrzesiński: Naszyjnik z czworograniastego drutu bromowego, skręconego dookoła swej osi. mw, w. n. Cołłier d"une mince bal'l'e carree, tordue sur son axe; en bronze.

ca. y,; gr. nato

1) Das erste Auftreten, str. 3:3, 2) Mannus XIII, ryc, 8-10 i przytoczone tam przykłady.

Przed. Arch. I, str, 1:14 i przyp. 18. O wzajemnych stosunkach, str. 17, inne zob. str. 63, przyp. 1. 3) Mannus XIII, str. 82.

4.