KRONIKA MIASTA POZNANIAwić gładką, lśniącą powierzchnię naezYl1ia, odhijać, się i lama(: miały się w nich, jak w zwiereiadle, promienie światła i słollca, Ornament ten zachodzi na ceramice łużyddej przeważnie \\ poludniowej i środkowej Wielkopolsce R), także w )), I\.rólestwie "), ua Śląsku, w Bawarji '0), Czethosłowacji 11), Na omawianem prze.?, nas cmentarzysku znalazly się naczynia z podobnym ornamentem w gr, 1 2 , 13 (ryc. 7), III", ", (ryc. 15) i w gr. IV 2 (ryc, 19), Zdobił on naczynia wazo\\ ate.

Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr1

Czas czytania: ok. 4 min.

czerpak i naczYllko o dwóch uszkach, Na naczyniu wazowatpIlI z gr, III występuje w polączelliu z illllym mot) \\'em. D u ż e, g ł a d k o w y m o d f' lo\\' a n e d 00 ł k i z o k r ąg ł e 111 w y W Y ż s z e 11 i e m w Ś I' o d k u zachodzą także na cmentarzysku w Głównej. Zdohią umy (z gr. II i III, nT. 11 i 1:'1) i przystawki (z gr, I lU, '", ryc, 7, z gr, III., H g , ryc 1;-). Ornament ten jest ładny i często używany w młodszej kulturzf' lużyckiej na llaczyniath wybitnie halsztackich zarówno w Wielkopolsce '2 ), jak poza jej granicami np, na :::-ląsku 13 ), w Saksollji"'), Bawarji, Badenji, Austl'jF;;), w Czethosłowacji'8) zwłaszcza \\' kulturze platenickiej, gdzie umieszczone oddzielnie dookoła górnej R) up, Laski, pow, kępiński (Golł'l'ki K:II'piilska: O\'J1 1'111 1'11 tation clps poteries fllneraires <lu cimptiere <l(' Laski. Pal'is l!J:ł1), I"llt', pow, kościański (Światowit IV, str. 4, ryc, , 43), g) np, Okalpw, pow, wipluński, gl', YII.. ikllt, HJ:!6: 72;), 10) Voss: l. c, str. 172, 11) Pic: Prnengraher, taliI. XV", XXJ2", XXIII"\ XXVIII l!, 12) liP, W P o w, o b o I' II i c k i m: Objezierzp (AIlluItI Zali, III, tabl. XLIV, 1, 3), I(owalewko (Blume: Katal., taliI. \-111, lIl', 1470; 1930: 4(19); w }JO\\-, S z a m o t LI I s k i m: \VI'óhlpwo (Dz, I'ł'lt. ;\T, \,,",/ w pow. ,:; ł' e ci z k i 111. Doliwiee (T, P. N, nr, 1:>77), :\"adzipjpwo (lIz, Pl'h. :\L \V,); Nidrzanowo (T, 1', :\", u!', HiO:», Sulęcin (T, p, , nr, 4, Album Zab, III, tab!. LXVII, 9); w pow, koś (' i a ń s k i rn : Borowo (1901 : 2(1), w pow, ś l' e łłl s k i 111: Bil'l'natki (Dz, Prh. 1, \V,), w pow, ś m i g i !' I s k i m : Barc'hIin (T, p, ,), w pO\\" I' II \\' i l' k i Ul - Chojno (Dz, Prh. :VI. \V,) , 13) np, Voss: I. c, str, 17, Srger: StiIentwicklung- rye, 17, :!U, tab!. IV, 14) np, SchIiebclI II. (;, 1:jR3 łDz, Pl'h, :\1. \Y,).

J) np, Voss: I. c, str. 172, 10) np. Pic: !. c, tah!. XXXVI ", XXX\'1l Jt;, l" ).XXIX P, XLI 12, XLIV 16 itl!,

!'ZęSCI IJl'zuś('a lulJ w połączeniu z innym ornamentem zdobią przeważnie także naczynia wazowa te, Malel}kie guzki !':ę skarłowaciałą formą pięknTh, w'modelowany('h guzów z zarauiR ceramiki łużyckiej, Odmiana tego motywu lila cofnięt- szcz-1 wywyższenia środkowego. Ornament tpn \\'ystępuje na cmelltarzysku w Głównej na: naczyniu wazowatem z gr, 1 12 (ryc, 7), Analogje do niego znajdziemy w eodopiero. w:żej w miellionych kulturach, Ylotyw ten był może wzorem kół koncentrYl:zl1;ch, zadlOdzących często zwłaszcza w okr, rzymskim, a których pierwowzory widzimy już w ozdobach późnohalsztackich ( np, z .Mayen nad Renem, (Mannus VII, str, 334, rye. 4), Mie1ib'śm' więc połę,czcnie mot.wów od olJwiedzionYl:h guzów poprzez skarłowaciałe, następnie wytłaczane aż do narysowallych t'lko w o.kresie rz} !lI:-.kim, Nadzw} czaj Ile zamiłowanie UO ozuahian:ia naczYI} dołkami przejawia się także w innym motywie zw. r o z e t k ą luh symbolem słońca. Rozetki składają się z duż'ch, płytko zagłębionych, okrągłych dołków, otoczonych dooko.ła wieilcem z male.ńkich dołków, niekied' lUt wet tylko. kropeczek, OzdoJ)y t<, spotyka się oddzielnie lub \\' połąezeniu z iunemi motywami zdobniczemi. Przeglądając fo.rmy nacz'ń, ua których zachodzą, widzimy najczęściej wazy wzgI. naczynia wazowa te, kubki, czarki o wydętych ściankach, Wyjątkowo zdobią także grzechotki (jak up, w Platenieach w Czechosłowacji) 17), - Często używa się tego ornamentu w Wielko.polsce 1"), na Śląsku lU) (zwłaszl'za w ceramice małowanej), w b, Królestwie Polskiem 20 ), w Czecho.słowacji 21), na Mo.rawach w kulturze ślą"kiej i bylail]7) Pic: J. c, tab!. XXXVIII 11.

]8) np, Blllme: Katal. tab!. 20, Album Zab, II, tabl. XXVIII ]2, 13, XXX 2U, XXXI 11, XXXV 13 itd, Przemęt, pow. wolsztyilski gr. VIII1u (nr, kat. 1!J3: 199), lU) up, Segel': Schl!'s, Vorz, ,"" F, VIII, tahI. IV, stt.. l7. VOliS: I. c, st.r, 172, 20) np, Okalt'w, pow, wielmiski, gr, X \ kat. 1\)2.(:;: 735, 2]) Pic: I. e, tab1. XIV17, XVII 8, XVIII l, XXIX 12, XXXII 23, XXXVIII 4, ]l, 2", 27. XXXIX ft a , ''', 12, XL 11, LXIV l", str. 7(1, ryc, 37, L 10; Umlset: Das erste Auftretcu d. Eisens tabl. VII" itd,

Powyższy artykuł jest częścią publikacji Kronika Miasta Poznania: kwartalnik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1933 R.11 Nr1 dostępnej w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej dla wszystkich w zakresie dozwolonego użytku. Właścicielem praw jest Wydawnictwo Miejskie w Poznaniu.
Do góry