GAWĘDA HAROERSKA CZERWO:,EJ SAL1

Kronika Miasta Poznania: miesięcznik poświęcony sprawom kulturalnym stoł. m. Poznania: organ Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania 1925.02.28 R.3 Nr2

To amo powier1ziały 4 Siotry Miłosierdzia, Elżbietanka, 4 Felicyanld, 2-C:1 Xil;ży {ndf)cldch, z których jelen jest wikarjuszem pr7Y jednym z ko ściołów :-łarafialnych w {'omani u, a dlUgiego nie znam ale mi mówiono o nim. Żl; to jedna z llajtęższych głów mię lzy naszem duchowieństwem. To sami. pow;ellziało pare pań, które są matkami już dorastających panien i których zllanie jako osób z wyższego towarzystwa i starallJ1ie wychowanyeh może blkżc coś zaważyć. Mięllzy innemi jedna Pani (Babka dwojga \\I1UC7.ąt) wyd1towana przez sławną w swym czasie z cnoty i pięknego uo.

żenia Xięinę Każmierzc.wą Lubomirską t1-o voto Zamoyską) w mojej obe('. ności b<'isl1t:ła ręl,ę P-a Trojanowsb.iego i powiedziała' mu: ach żałuję, iem już taka stara, bo inaczej zaraz bym się do Pana pułku zaciągnęła." Dwie inne Panie, l;tó]'1' o zdanie zapy.ywałam oJpowiedziały mi - jedna. 11' i'koro jej cÓlka mogła w Paryżu od dawnegQ podoficera brać lekcye gimnasty;.i i h!kc::e plywania w ubraniach do tego stosownych, w lekcyact. DlU!'ztJ'y i w mundurze odpowieunim dla kobiety mcże także niebyć ialinej niekorzyści łJe korzyści pod względem zdrowia i posłuszeństwa - barulO wide. Druga mi odpowieClziała, że znajduje gimnastykę i konną jazdę i1aleko mniej pr7yzwoitą ula kobiety aniżeli naszą musztrę, któr.ą chyba ci mug:1 ganić, co jej lIIgdy nie widzieli. Zo:,tajl' ,:Il'zut jellen i wiecmie ten sam, że ćwiczenia są pu\}'iczll0.

Na to odpowiadam wręcz, że ćwiczenia puhlicznemi nie są. Zapytałam jHlnego 7. ('Iltmcntów, który mi dał sposobność z tego zarzutu si Wytłf'maczyć, c,y uważa, że matki panien i rodzice ich to publicznoM:' ..ie", c.d)1owielział zapy any. ".\ na.'; klewni, mamy, wnukowie, siostrzeńcy, bracia, dzieci id-. cz' to l,uhli(,ZllO:' i?" "Nie", oJpowie::1ział, "to w żadnym razIe nie!" ..1\ PaJlIi.Y. l.tóre chcą do tego należeć i przychodzą się przelwnac, ('o to jest, i. m:l:ki tych panien lub cpiekunki ich, guwernamkl, clot.ki itd. '/Y to rahJ l:zho8ć?" ,,ie," I ;!r,..wie1l7id, "oc7ywiśei że nie." ,,\ });)j,tOlowie, którzy byli zaprf szeni, aby pod wz!,\'h:,lem 7.1lCl'wi" rzecz t occuili; a:.rwokat, b.tó.y był pvoszony, aby pod względem prawa J:ł oS;lllł.ił, AiI.ża, którzy bj li prc.'Ozeni, aby pod wzglęlem leligijnym swe zdanie o cwit-z'nia(:h objawili - czy to puhliczność?" "Nie, r.i!!'.\y w ży<:iu uie." ,.A wett:falli, s:amszkcwie białowłosy, ci co wi::1zieli i pamiętają nasze wojF.b.o l'o'sl,ie, albo 2-h Belwederc7yków n. p. z 1831 roku, którzy pru8ili 1:UJ1 (' JI)Zwclenie zobaczenia. jeszcze raz mundura Polskiego i us:ysi,enia znowu ł'olsl;iej komendy - czy to publiczność?" "Nie", wll'(l\viedział, "ach to nie!" "A krawiec- któlY rcbi mun lmy, siodlarz, któ:y robi ładownice, liwenmki i l:a;;zl,iety i przymierza je etc. - czy to publicznoŚĆ?" "Nie. to niĘ;!" "A więc nłl1nej innej publiczncści niema i niemożna też ćwiczenia pu Lliczueroi nazwać."

KRONIKA M'fAs'rA POZNANIA

Mimo to wiem. że. ":1 (1lIhy, 110 któryc'h i ja >;ię li('z) łam, kt.óre "-yły !,rWi'iWTlI' '\"nl'lkif'j pllhli('IIIIŚ('i. "liii 1I1,.l'l"iwni;', M:.ilna mówi: ,.II"i.i"i ta HlH,,tra .11'''1 1'1.1"'1.:1 ł:!. to j:! tr1.l'h:l 11171'1\\:11': :. j"żl,li jl't 1'ZI"'z:, ..10 1 ,,+ lO "iq z IIi:! uil' tr.pha kI') l':' Xh;;:J !lli,wili, Ż(' illtr.l'ld ri,żlw (':lł7.) \V" wif'i'l'i o (-wil'zf'Tliai'lr tYl"h 1'01fiiały. Al,' I'i;'i'h tylko jl'r!i'1l i rll1lg'i przy jr1zip i JII'zpkon:1 !-lit). 7.1' tli niema )1i(' 7.llrł)ŻIlI'O. a ll':nJ:mi:ł lipa dną sami' 'l gif'hip.

ryli: eo (k puh:ie:rno::"wi. Cn 7.:f li,) iwi('zrił >,amych. do SfiIJ50Jm, w któren "ię -odhywaj;)" i co do ml!lldUl'ów r:a13zych panien silną aprobatą X. Bi,skupa i Zakonni.l,a jak ten, o którym pisałam, i Mamy, która nigdy nie uchodziła za faworyzują.ą rzeczy llirmomlne, ezy nieprzyzwoite, i j-'iu zakonnic i 2-ch Xięży 8wicckich i 5..ciu pail z wyższego towarzystwa, którf' mają r-IIrki już dorastajl!(.e, chrl!' })()I'Hn\ tYl'h aprohat hy mi ściśle mówi4c wystarczyła) klJntenbwać Ię ('hc., <tprohatami l,tórr Illall' i pÓki .Mama, któn, jrgt dla mnie.' 11 a t u I' a In y III g ł CJ S (' m wo I i B o ż e j nIania swojego nie oclmirni i póki "sę,l,i'Jwic- 'ludHJ\Hli", któl zy mi aprohatę swoją u r lziPlili, aproh:Jty tej nie r-.;Iną, cierpliwą r-he.: h)'l' na wszystkie żarty i ohmaw) i trwać bę-lę cicho i pokomir:: '" h'm, co .Mama i ja i ci jf',]yni, k.tórych mam za "st(dziów kumpet"lIhl c.!o". Z:ł lIohrp uważają. AJ,. któż .;n:t "sędzią kompf't('ntnym"? ęrlzi:l kompetpnillym zowi:j k:!:\c]q:;o. ('0 <:wir:zl:nia widzi\ł. Sędzią niekompetentnym tego, co {-wir: ,'i, nil' wichiaI J tylko z )J(Jglofipk, plotek luh opowiadań o ćwiczeniach co::' ' f; prR w;\ ('wiezell 'wojsk!lWT('h w Ipalacu DziaJyil,kich nahie.. rab ('oraz \Vi(;kzegll roZg:;O,II, pow.<taly wj.('.ei, 1.0 l:wiezy tam już 700 żlIlnie.rzy. kosztr'm hl'. Działyński.rj umnndurowany('h, mllwion,) O' 200 ('Z:lpkaf'h nJailskich :"prawionych. opowiadano. iż p:mny są do mnztry (lO nH:sku przebranY'" i w:f'Ie innych rzeezy. Wrrs7.ciC' doszła wif'Ć' o tcm t:Jldf' do TIzymn dO' X. KanI. Lp(]ó('!lo-wf.kipg"o, ktÓry zaznajomiw'''zy się z (!oln7A'nipm 1'7(,('ZY w raził IV lit'il' tlo pa ,li DiIł.\'I'I",kipj zd:'I1Ii'f', ir. t,ng'o rn:lza.jll ćwieumi:t i rozrywki nil' ()(lprJ\vIadają powIJIanin (wh i.p t Y i Vll'i niewieciej. Wicrna tra<lF'ji l'ot!zinn@j i mlJl(,:' Ko4r-iola ° 'P(,,..łnszeiIHtwir' .l1a wł:ldz' dlIt'hO\nH:j w n"p('znr!l rłł'H':rJUI)ei. za:-:tosowaJa ..: i ,ci ]J'lui DziaJ,\'u,.:ka uatydllni:lt {lo 11\1:1;":' X. K:lJ'(lynała. c hoi", ją. g-I(:I,oko zr:llłł!O \,o,.::,dz('uil' o.J,l. n:I'ph<:tn."('h. jakoh' " jej Ilomn dzin(' "ii: iłli:tf, zdrdi.uo;:Ot'i. l'0pl"o-ił:1 Z:lf,()1II .J:łłI:' (';ol'h(: z Kut.!('Wlt. i X. Brzl'..:il',:-:kirg'o FilipiII:! z Taruow:l, ktÓr7 byli wi:Hlk:lłlłi oW'1'I1 (",I ;"ZI'i'I, o s('hal';tkH'r'ZOI\allil' ir-h wla;:Ol.iwl' prlp.d, \.. K:m.l.1 u:tf,I'UI. ()b:lj dali t6 II raz wlj:d;:h,;zl'j ('zt'i <11:1 z:wuYt'i! t)'l'h ,I'olpk i uprosili X. Kanl nal:!. ?;p ,\ 'tt"-','lVał do palli l>ział l'I,..k.ipj list Ilf'lpn uznauia, za zast(',OI\ ;\1I:e "iii j't'j do jego życzp..

4S

IIi:! 7.:1 (Ik:lz:lnif' 1('111. . ,';"Ł' pozo-taje wit'm:! l'hwalchnym !-iwC'j I'Odzill- pocl,tuiom. Zamiarl'lil jŁ':!"o hyJ.. lIehylii od ni\>j nif'jf'1hu! \\ I'rzY"id,,;;!"i przykl'fl:«: i z!ll:II"fWklli\':' l:u'I'1. ta ,hiala "i( \\ r. 1?' a eluwia;;. Irwała tylko kilka ty::;odlli. nu'.,.,-iollo l) lIiPj do;'" "zewko. K rytyey \\ tf':JJ\ tylko mil-'Ii "ł II'" Z thl;.('. iż II!!' lIak-;.ało tydl ('",i('ZI'11 fiz <'.ZIlyeh prowalilii' dla p:lllif'1I \\' ;,'po:-;Óh ('i;;II' wojkow _ alp nip IImipli ;;i(! wzni<';'( na poziolll \\ if'lki"j lIIyli tye11 d I,jl'\,lyeh lIipwiast... ktÓl"f' już na dzil'si:!tki lat lwprz{)(1 ocll"zuwa,ły jJotrzphę rozwijauia w mlodziI"ży. i to liiI' tylko fI1(.'"kil'j 11'('70 i żt>ilskiej. tyeh władz <111I'howp-h i fiz'('zn) dl, lIa kt{n'(> Misiaj kła:1zi(> ,..ię tak wielki. na('i,k. O.]eZIl\nt!y Oi)l' illtuieyjJlif' :-:11I-IzI!Oś{' za!\:Hly: w zdrowl'lJI I.klt, z(Jrowy ,liwii i pr.1::męly rozłlllfhii' '\Y rIuszy tYl'h kilku palIif'!1 tl' przymi.,ty, kt,',J'p sta,lIowią dzi.-iaj 1,1łą t "f> śi' i flążnać il:II"!"\'r:-twa: lł1iJrl-«: 4Ij('z)'zlIY, poj<h,:-zP{I;;l:wo (lIa prawa Boskiego I hH1zkif''(', po"z:lnowani(, dla hliini,pg',I. ll.}lipnł1lHi{', i zroz11Inif'\Jie (11.1 ])otrzf'l) \vpM'Jlrar y z J,liinimi śzlwtla. iż liiI"' hyło wI',',\'{'zas nikog'o. ktln'yhy Inyśl rZ1H'!)ną umiał lIją{' '1\ Ilfl!'O'Wit-'dlli(' \"lIn). nad:,{' jod prakty('zilip,j-..:zp ki'zbJł1y i r!o..;t.Ó"lma(: lIa -zer:-ii:ą kal<; do ży(.ia młn.1zi,pży. Kil! potrlehOW:llihY;'II1Y mM!' f'Zł'k:d'. w Wi(>lkop(JI,.;{p, przynajmniej. na 1;:ull:II-] '<l\v'Jlla, Prawdzie.

(I Z I .\ L J: I E Z 1\ C ¥.

1';'..r'ct\J\Ya.łli;ł 11'11'111 ł'<:żnjJ:'j dphi':!D!.i:, hOI'II':!. - '1.;-\\1 j;/;all(' \\ r. ni,. TO\I ,nz) "t\\ o l'/lzpm'z!:łtJ K('ikjszp I.rzyp;oto\\ ania ('r'Ii'm w/,I'II\\ adznaia kl''IIIlIlIik:u.ji 11:1 powit"t 1'7.11(:j f'oznail-"\Var;:za\\':I.

\\' ..Kul')1l1l':wji KIII'I'I'I\\ 4 'hn,,,,'ijafl"'ki('h" wyglt ,,-,il 1" .Jaro"ła\\' Lt'il;.!:r,I; ',' (I. 11., 11:11,,1\ rd,'la, z I vklll \\'vkla I il \1' o 1;'1',lfratl'l'IIi kupif'ddl.j \1 !'o7llani;I, ' W ..T(;\\;II';'.\'''I\: ił: lił'o,':'lIi!.(',1\' "i"tm.ii Jl.it'!Jo ,H,hf;dllidl-' \\.\!I,'-ill'. dr. 1:;,""\1\\il"Z 11:>. II., \\'!d. II\, tlili.: ,S;;ktllfJil't\\ o ',I iiI kopo),.!. i" \\ ł !I. wi"'k 11". - \\' ..1 ł i" ol'i,dw (:f'..",lI:-l'hnf,:' Tł'f.'ro\\al p. III'. L:.tr'rlllallll lIa tt'JII. ..Hi, Kl'lI'lika Mia-ta l'ozlI:tni:I",

KHnlK,\ MIEBJĘCZN '\.

LHY lBi:i.

1"''1.' Jł:I'ia laro-tw1 4 :rod7kir-g'o

1,1 ZPZ mi3"t

Z !U'CHU WYD,\ \VICZEno.

H (' 11 r y l\. f' Ił 'L 11 k o w f; k i i .J:t II li "Z K ,y i l' (' i il ki. lu'y lI1etyka Hawllowa. W y,:zp,1ł t.om ll. I \Viir"zawa l f);) R-:t. tr. 112,

KIWIKA MIASTA rOZANIA

fi o c z n i k S t a t y s t y c z n y W <l l' S Z a W' y 1921 i 1922, Wa,r5zawa 1924. W. 8-a. S.r. 259 i Iskorowidz i plaa.

,.£3 a m o l' z ą d l\I i e j s k i", zeszyt za luty zawieJa próc,z zwykłych działów obszerne "Sprawozdani', Komb) Zanądu Związku Miast Polsl,ich dh rozratrzcnia l Tojektu rządowog'o Us_awy o /!l1lini' miej:,J"iej i [],tawy o Ordynae,ii \Vyborez"j dla, miast". "Dl'ut-sche Wissrnscl1aftliche Zeitschrift fur PoI e n" ,Heft 4. Zawb:a m. in.: D. Dr. '1heo(10r Wotschke: Her:liOg Albreeht U;lU Graf Andreas Gorka; Manfred Laubort: Die Pose:l€r Cyn)) a:asten und der Vlarsch:nll'r\Novpmhcraufstałd; Leo.:łard Kostrzmlski: beitJ;igo zur HE-:ichieht.e der vir alte-:en priviJrgi.'rtcn Apothd;Pll i;t Pt'(n; Lic. W. Bickerieh: Au der Z.it des IH,roiSChH J{J;cgr «(ll,is P{)zn:lnia z r. 1'70/); Ha.ns Knuclse:l: Zur erstCJl .,Fallt' -.\uHHlm;ng- in Posrn; Dr. Hermann ::;chiitze: me StenSlll"wo('r Ft:e;'gruppe tri Posen; J. Hammling: Winerg:ist') 1919 auf der \Varthp. D()(latnk: Manfr.'d Lauhert: Das Heima.trecht oer JJeutsehen i:1 \V e.:polen.

.,0 a 7 e t a \V a l' s z a w s k a", numer jubiLIUSZOWY z 31. gTudnia 1924, wydany w lutym 192fj: .,0 rozwoju m. Poznania". .,K u l' j e l' P o z n ił s k i", nr. 31: ks. dr. Likow",l,i: Zwipd'zo:łie mi.>j<,ca prac ziemnych przy moście tnm"kim prr£z przew3tawicieli nauki.

- "\VieIJ,,i PC'Z'I1ań w cyfraeh".

KI'. 32 Kaz.imic'rz Iaypr: Cl1fDbremu na ch "'"alę - nam ku zbu.. dowaniu. - -11'. 41. Dr. Andrz'j Woj:kowi'ki: St,csuJlek WieI kopoIski do nauki historycznej. . D z i e n n i k P o Z n a ił <; k i", nr. 2i' i 29: :\larja Wieherkiewiczowa: 'fcrc5a Kuncgu;:Jca, cÓr!;a .Jana Ul., w Poznaniu.

:-Jr. 3;3. ,JJrd:P!aeja wy.borcza dla min mipjskirh". - A. H:muytld,'wie?,; U pctrzehie Szkcly Sztuk Piłknyeh w Pozl];tIliu". Nadto dzionnil;i poz:uulskie za)i 'szczaly dużo notaek o bieżą.cych prawach n;ipjskieh, a ,.Dziennik Poznański" eykl artykulów o po8zezególnyeh dzi1lach atlmini;;;traf'ji mic.i",h iej.

..O ł o s P o z n a ń k i" przestał wyrhodzić 4. IU"fgo.

li .ł.

.bo. .w.. l.

.....-

THEĆ: Bwlmv;:iczowip l 'ozl1ali>:cy .W poeząt.kach XY wieku (Zygmunt 7.alcfki). - Upi:oka na i ubogimi w Poz:mn.iu w ubiegłych \yidweh (Alrk:,;aml'r Chyhiirki). - Gawda harc'-'rsK,t rzc)'won2j aJi w p.łaeu Działyi18kih w Pozl:a.niu (X. 8tani:;la" lr:nnlzie). -- Kronika miei:'ięez1la. - Z ruchu wyoawaiczpgo.

Nakładem Magidratu stoł. m. Poznania.

Redakcja i Administracja I Poznań. Ratusz. pokój 74.

Odbito w Drukarni R.)botnib.ów Cuiześcljańklc.tl Tow. Akc. w Poznaniu.